Metody i techniki badań

społecznych i pedagogicznych

Badania jakościowe

Pedagogika a badania jakościowe



Czym podejście ilościowe różni się od
jakościowego?



Podejście krytyczne



Poszukiwanie nowych narzędzi poznania



Badania jakościowe a ilościowe



Łączenie technik badawczych



Stosowanie kwantyfikacji i obliczeń



Eksploracja i diagnoza



Triangulacja metodologiczna (N. Denzin)

Badania jakościowe – paradygmaty



Fenomenologia



Hermeneutyka



Symboliczny interakcjonizm

Fenomenologia



E. Husserl



Eidos – istota



Najważniejszy dla człowieka jest ten świat, który on sam
konstruuje w swojej świadomości



Epoche – zawieszenie



Doświadczenie w fenomenologii



Alfred Shütz

Hermeneutyka filozoficzna



Świat jako tekst



W. Dilthey



Nauki o duchu/nauki o przyrodzie



Rozumienie/wyjaśnianie



P. Ricoeur



H.G. Gadamer



Przedsądy



Fremdheit



Koło hermeneutyczne a liniowa koncepcja

poznania



Ontoepistemologia

Symboliczny interakcjonizm



G.H. Mead, H. Blumer



Działanie człowieka nie jest prostą reakcją

na bodźce



Postępowanie ludzi zależy od znaczeń

przypisywanych do rzeczy



Znaczenie powstaje i jest modyfikowane w

interakcji



Również osobowość powstaje w interakcji z

innymi jednostkami



Aspekt kolektywistyczny („me”)



Aspekt indywidualistyczny („I”)

Kiedy stosujemy metody jakościowe?



Interesuje nas samo zjawisko, osadzone w
kontekście społecznym



Badany problem jest postrzegany jako
„drażliwy”, intymny itp.



Jednostki obserwacji „przerastają” lub „nie
dorastają” do badania sondażowego



Cele są biograficzne lub eksploracyjne

Procedura badania



Odrzucenie hipotez badawczych a priori



Możliwość stosowania hipotez a posteriori



Odrzucenie postulatu reprezentatywności



Odrzucenie postulatu powtarzalności



Wielkość „próby” – stan teoretycznego
nasycenia w procesie gromadzenia danych

Podmiotowe podejście do „obiektu” badań



Jawność intencji



Informator – współtwórca wiedzy



„Współczynnik humanistyczny” Znanieckiego



„Podwójna hermeneutyka” Gidensa



Wpływ badanego na strukturę badania



Przyjęcie strategii emicznej



Badanie jako forma dialogiczna



Włączenie nieformalnych relacji



Zastosowanie języka potocznego



Badanie języka pozawerbalnego



Uwzględnienie kontekstu

Podejście holistyczne

Przykład: system irygacyjny na Bali

Batur

Metody badań jakościowych



Badania etnograficzne – pogłębione badania
terenowe



Obserwacja uczestnicząca



Jawna



Ukryta



Wywiady pogłębione



Analiza danych zastanych



Analiza wytworów kultury materialnej

Metody badań jakościowych



Studium przypadku



Elastyczność w doborze metod



Wytworzenie więzi z badanymi



Przedłużony kontakt z polem badawczym



Badanie w kontekście naturalnym

Metody badań jakościowych



Badania biograficzne



Wymiar faktograficzny | indywidualny



F. Znaniecki



Badania autobiograficzne – metoda introspekcyjna

Wywiad: podział z uwagi na formę



Góralski:



Wywiad swobodny – badacz stawia ogólne pytania problemowe,

do badanego należy decyzja „o szczegółowej treści i zakresie

swojej odpowiedzi”



Wywiad częściowo kierowany – badacz posługuje się zestawem

ogólnych i szczegółowych pytań; w takcie badania dopasowuje

jego scenariusz w zależności od wiedzy i chęci współpracy ze

strony badanego.



Wywiad kierowany – badanie jest realizowane w porządku

zgodnym z kolejnością założona uprzednio przez badacza.



Wywiad skategoryzowany – badacz posługuje się

zestandaryzowanym kwestionariuszem złożonym z pytań

zamkniętych



Łobocki:



rozmowa indywidualna i grupowa;



rozmowa bezpośrednia i pośrednia – pierwsza moderowana

przez badacza, w drugiej aktywnym podmiotem ma być badany;



rozmowa oparta na słuchani biernym i czynnym.

Wywiad: podział z uwagi na cel



Indywidualne wywiady pogłębione (IDI)



Wywiad grupowy zogniskowany (FGI)

Procedura (IDI)



Przygotowanie narzędzia – pytania i dyspozycje



Rekrutacja informatorów



„Odźwierny”



Metoda kuli śnieżnej



Aranżacja miejsca



Struktura wywiadu



Przedstawienie celu, zakresu, gwarancja anonimowości



Uzyskanie zgody na przeprowadzenie i rejestrację wywiadu



Pytania wprowadzające



Pytania badawcze



Ew. pytania identyfikacyjne



Relacja badacz – badany



Rejestracja danych



Obserwacja podczas wywiadu:



Otoczenie



Badany



Opracowanie danych

Etyka



Zachowanie anonimowości



Uzyskanie świadomej zgody



Primum not nocere

Metody badań jakościowych



Badania fenomenograficzne



F. Marton



„pole wynikowe”/”przestrzeń wynikowa”



Technika: wywiad

Pytanie ogólne:

Co to znaczy być agresywnym?

Pytanie pogłębiające:

Co przez to rozumiesz?

Kondensacja:

Wyodrębnienie najważniejszych stwierdzeń opisujących dane zjawisko

Synomia:

Wyodrębnienie podobnych zakresów definiowania zjawisk

Synonimy
terytorialne:

Pyry - ziemniaki

Synonimy
emocjonalne:

Zgred- ojciec

Synonimy
stylistyczne:

Buda - szkoła

Synonimy
chronologiczne:

Kajet - zeszyt

Homonimia:

Wyodrębnienie odrębnych zakresów definiowania zjawisk

Homografy:

Np. foka

Metody badań jakościowych



Action research – badanie przez działanie

Określenie
problemu

Rozpoznanie
problemu

Stworzenie
planu
działania

Realizacja

Ewaluacja

Ponowne
zgłębienie
problemu

Powtórne
planowanie

Zintegrowanie
wyników z teorią

Metarefleksja –
odniesienie do
innych teorii