XVII. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki
przeciwartretyczne, leki stosowane w dnie

moczanowej

A. Niesteroidowe leki przeciwzapalane

1. Nieacetylowane salicylany
2. Koksyby
3. Pochodne kwasu octowego

3a. pochodne kwasu fenyloctowego
3b. pochodne indolowe

4. Pochodne kwasu propionowego
5. Pochodne kwasu antranilowego - fenamaty
6. Pochodne kwasów enolowych - oksykamy
7. Pochodne pirazolinonu

i pirazolidynodionu

B. Leki przeciwartretyczne

1. Środki alkilujące
2. Środki przeciwmalaryczne
3. Organiczne sole złota
4. Leki o innej strukturze
5. Leki działające na TNF-α
6. Adrenokortykosteroidy

C. Leki stosowane w skazie moczanowej (dna)

1. Kolchicyna
2. NLPZ w skazie moczanowej
3. Leki obniżające poziom kwasu moczowego

D. Nieopioidowe leki przeciwbólowe

Stan zapalny

●

biologiczna reakcja tkanek na

chorobotwórcze bodźce

●●

egzogenne

●●●

fizyczne

●●●

chemiczne

●●●

biologiczne – bakterie, wirusy

toksyny bakteryjne, jady-

ukąszenia

●● endogenne

●●●

krwotoki

●●●

zatory

●●●

zawały

●

stan zapalny ostry – stadium I

●●

uwolnienie mediatorów

●●

wywołanie zmian

●

odpowiedź immunologiczna – stadium II

●●

pozytywna

●●●

fagocytoza i neutralizacja

obcych

organizmów

●●

negatywna

●

stan zapalny przewlekły – stadium III

●

zazwyczaj stanowi zapalnemu towarzyszy

ból

●

stan zapalny może się pojawić w tkance

łącznej

●

innych tkankach

●●

mięśnie

●●

skóra

●

efektem może być artretyzm

●●

chroniczny stan zapalny

●●●

ból

●●●

destrukcja kości

●●●

destrukcja chrząstki

Ból

●

nagromadznie cAMP

●

prostaglandyny

●●

obniżają próg pobudliwości

receptorów

bólowych

●●●

zwiększają podatność na

bólotwórcze

działanie histaminy,

serotoniny

i bradykininy

Strategia leczenia

●

znoszenie bólu i zahamowanie procesu

zapalnego

●

zahamowanie i zatrzymanie procesu niszczenia

tkanek

Stosowane leki

●

niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ,

NSAIDs)

●

kortykosteroidy

●

wolno działające leki antyartretyczne

(SAARDs - DMARDs)

NLPZ

●

słabe kwasy organiczne

●

nabumeton (keton) prolek => kwas

●

dobrze wchłanialne

●

silnie metabolizowane w wątrobie

●

czynne optycznie związki

●●

ibuprofen racemat

●●

naproksen jako pojedynczy enancjomer

●●

diklofenak optycznie nieczynny

●●

wiązanie z białkami ≥

98%

Działanie

●

hamowanie syntezy prostaglandyn

●

inhibicja chemotaksji

●

down-regulacja wytwarzania interleukiny-1

●

zahamowanie tworzenia się wolnych rodników

●

zahamowanie tworzenia nadtlenków

●

aspiryna hamuje cyklooksygenazę płytkową

●

hamowanie wytwarzania leukotrienów

●

selektywność COX-1 i COX-2

●

COX-1 konstytutywna, COX-2 w stanach

zapalnych

●●

COX-1 aspiryna, indometacyna, piroksykam,

sulindak

●●

COX-1/COX-2 ibuprofen, meklofenamat

●●

COX-2 nabumeton, nimesulid, celekoksyb,

rofekoksyb

●

nowsze działają na syntezę lipooksygenazy

Stan zapalny jest redukowany

●

hamowanie wydzielania mediatorów

przez granulocyty, bazofile, komórki tuczne

●

zmniejszanie wrażliwości naczyń na

bradykininę

i histaminę

NLZP - wszystkie

●

działanie przeciwbólowe

●

działanie przeciwzapalne

●

działanie obniżające temperaturę ciała

●

działanie antyagregacyjne ( z wyjątkiem

COX-2

selektywnych)

●

drażnią przewód pokarmowy

●

nefrotoksyczne

●

hepatotoksyczne

●

nie odbudowują zniszczeń tkanek

PGF

kurczy mięśnie gładkie naczyń, oskrzeli i

tchawicy

oraz macicy

PGI

(prostacyklina)

hamuje agregację płytek krwi

działa rozkurczające na tętnice

obniża próg pobudliwości receptorów bólowych

TXA

(tromboksan)

powoduje agregację płytek krwi

silnie kurczy tętnice

NLPZ

mają zdolność hamowania COX blokowanie

centrów aktywnych tego enzymu

nie wpływają na lipooksygenazę

Niesteroidowe leki przeciwzapalane

Aspiryna

1. Nieacetylowane salicylany
2. Koksyby
3. Pochodne kwasu octowego
3a. pochodne kwasu fenyloctowego
3b. pochodne indolowe
4. Pochodne kwasu propionowego
5. Fenamaty - pochodne kwasu
antranilowego
6. Oksykamy - pochodne kwasów enolowych
7. Pochodne pirozalinonu

i pirazolidynodionu

144. KWAS ACETYLOSALICYLOWY

(

Acidum acethylalicylicum

, Aspiryna)

= 1.5 g

(szczury)

ATC A01 B01 N02 M01

Kwas acetylosalicylowy

Kwas 2-acteoksybenzoesowy

Salicylany

●

salicyna 1763

●

aspiryna 1899 (1877 synteza)

●

kwas salicylowy pK

= 3.0, aspiryna pK

= 3.5

●

aspiryna COX-1, działa na dwie formy

●

nieacetylowane salicylany - zmiatacze

wolnych rodników

●

zmniejsza przyleganie granulocytów do

ścian naczyń

●

hamują migrację limfocytów i makrofagów do

miejsc

zapalnych

Aspiryna

●

działanie przeciwbólowe

●●

działanie obwodowe na proces zapalny

●●

modulowanie bólu poprzez działanie

podkorowe

●

działanie obniżające temperaturę

●●

poprzez COX w OUN

●●

hamowanie IL-1 uwalnianej przez makrofagi

●●

rozszerzenie naczyń powierzchniowych i

utrata

ciepła

●

działanie antyagregacyjne

●●

nieodwracalne blokownie COX płytek

krwi

Zastosowanie

●

reumatoidalne zapalenie stawów

●

gorączka reumatyczna

●

stany zapalne

●

obniżanie temperatury ciała

●

mieszanki

Metabolizm

145. DIFLUNIZAL

(

Diflunisalum

, Difludol)

Kwas 5-(2,4-difluorofenylo)-2-hydroksy-

benzoesowy

●

ulega ponownemu wchłonięciu z postaci

glukuronianu

1. Nieacetylowane salicylany

●

salicylan sodu

●

slalicylosalicylan

2. Koksyby

146. CELEKOSYB

(

Celecoxibum

, Celebrex)

4-(5-(4-Metylofenylo)-3-(trifluorometylo)-1H-

pirazol-1-ilo)benzenosulfonamid

147. ETORYKOKSYB

(

Etoricoxibum

, Arcoxia)

5-Chloro-2-(6-metylopiryd-3-ylo)-3-(4-

metylosulfonylo)-pirydyna

148. ROFEKOKSYB

(

Rofecoxibum

, Vioxx)

4-[4-(Metylosulfonylo)-fenylo]-3-fenylo-5H-2-

furanon

149. VALDEKOKSYB

(

Valdecoxibum

, Bextra)

4-(5-Metylo-3-fenylo-oksazol-4-

ilo)benzenosulfonamid

3.Pochodne kwasu octowego

3a. Pochodne kwasu fenyloctowego

150. DIKLOFENAK

(

Diclofenacum

, Voltaren)

Sól sodowa kwasu 2-(2,6-dichlorofenylo)-

aminofenylooctowego

Sól sodowa kwasu 2-(2-(2,6-dichlorofenylo)-

amino)-fenylooctowego

3b. Pochodne indolowe

151. INDOMETACYNA

(

Indomethacinum

, Metindol)

Kwas 1-(4-chlorobenzoilo)-5-metoksy-2-

metylo-3-indolilooctowy

Kwas [1-(4-chlorobenzoilo)-5-metoksy-2-

metylo-1H-indolilo]-octowy

●

COX , inhibitor fosfolipazy A

●

zmniejsza proliferację komóreek T i B

152. SULINDAK

(

Sulindacum

, Clinoril)

Kwas 5-fluoro-2-metylo-1{[4-(metylosulfinylo)-

fenylo]-metyleno}-1H-indeno-3-octowy

●

prolek

●

S izomer bardziej aktywny COX inhibitor

●

zwiększa poziom transaminaz

●

metabolit 500 razy bardziej aktywny

inhibitor COX

153. ETODOLAK

(

Etodolacum

, Lodine)

Kwas 1,8-dietylo-1,3,4,9-

tetrahydropirano[3,4-b]indolo-1-octowy

●

racemat

●

COX-2/COX-1 10

154. KETOROLAK

(

Ketorolacum

, Toradol)

Kwas 5-benzoilo-2,3-dihydro-1H-pirolizyno-1-

karboksylowy

●

silnie przeciwbólowy

●

zamiast morfiny

●

łącznie z opioidami obniża dawkę o 30-50%

●

racemat ulegający znikomej interkonwersji

●

oczny lek

155. TOLMENTYNA

(

Tolmetinum

, Tolmetin)

Kwas 1-metylo-5-(4-metylobenzoilo)-1H-

pirolo-2-octowy

●

nieselektywny COX inhibitor

●

musi być często podawany

●

powoduje uczulenia

4. Pochodne kwasu propionowego

156. CARPROFEN

(

Carprofenum

)

Kwas 2-(6-chloro-9H-carbazol-2-ilo)

propionowy

●

czas połowicznego wydalania 12-16h

157. FENOPROFEN

(

Fenoprofenum

, Nalfon)

Kwas 2-(3-fenoksyfenylo)-propionowy

158. FLURBIPROFEN

(

Flurbiprofenum

, Flugalen)

Kwas 2-(3-fluoro-4-fenylo-fenylo)-propionowy

●

enancjomery R i S

159. IBUPROFEN

(

Ibuprofenum

, Ibum)

Kwas 2-(4-izobutylofenylo)-propionowy

●

enancjomery R i S, częściowo

nieodwracalnie

R => S

160. KETOPROFEN

(

Ketoprofenum

, Profenid)

Kwas 2-(3-benzoilofenylo)-propionowy

●

inhibuje COX i lipooksygenazę

161. KWAS TIAPRENOWY

(

Acidum tiaprofenicum

, Surgam)

Kwas 5-benzoilo-

α-

metylo-2-

tiofenopropionowy

●

racamat – nie zachodzi stereokonwersja

●

okres połowicznego wydalania ok. 4h

162. NABUMETON

(

Nabumetonum

, Relifex)

4-(6-Metoksy-naftyleno)-2-butanon

●

prolek => pochodna kwasu octowego

● krwawienia rzadko występują

●

wymaga dużych dawek, kosztowny

163. NAPROKSEN

(

Naproxenum

, Anapran)

Kwas 2-(6-metoksy-2-naftylo)-propionowy

●

nieselektywny COX inhibitor

●

krwawienia 2 x ibuprofen, efekt dawki

●

w reumatologii

164. OKSAPROZIN

(

Oxaprozinum

, Daypro)

Kwas 3-(4,5-difenylo-1,3-oksazol-2-ilo)-

propionowy

●

okres połowicznego wydalania 50-60 h

●

podawany raz dziennie

●

stosowany w skazie moczanowej

5. Fenamaty

Pochodne kwasu antranilowego

165. KWAS MEFENAMOWY

(

Acidum mefenamicum

, Mefacit)

Kwas 2-[(2,3-dimetylofenylo)-amino]-benzoesowy

Kwas N-(2,3-ksylilo)-antranilowy

●

blokuje COX oraz fosfolipazę A

●

wzmacnia efekt środków antykoagulacyjnych

●

mniej aktywny i bardziej toksyczny od aspiryny

166. KWAS MEKLOFENAMOWY

(

Acidum meclofenamicum

, Meclomen)

Kwas 2-[(2,6-dichloro-3-metylofenylo)-amino]-

benzoesowy

●

blokuje COX oraz fosfolipazę A

●

wzmacnia efekt środków antykoagulacyjnych

●

mniej aktywny i bardziej toksyczny od

aspiryny

167. KWAS FLUFENAMOWY

(

Acidum flufenamicum

, Arlef)

Kwas 2-{[3-(trifluorometylo)-fenylo]-amino}-

benzoesowy

●

blokuje COX oraz fosfolipazę A

●

wzmacnia efekt środków antykoagulacyjnych

●

mniej aktywny i bardziej toksyczny od

aspiryny

168. KWAS NIFLUMOWY

(

Acidum niflumicum

, Actol)

Kwas 2-{[3-(trifluorometylo)-fenylo]-amino}-

pirydynokarboksylowy

●

blokuje COX oraz fosfolipazę A

●

wzmacnia efekt środków antykoagulacyjnych

●

mniej aktywny i bardziej toksyczny od

aspiryny

6. Oksykamy
Pochodne kwasów enolowych

●

układ benzo(tieno)tiazyny

●

tiazyna utleniona do sulfonu

●

w pozycji 4 grupa enolowa

169. MELOKSYKAM

(

Meloxicamum

, Mobic)

1,1-Ditlenek 4-hydroksy-2-metylo-N-(5-metylo-

2-tiazolilo)-2H-1,2-benzotiazyno-karboksamidu

●

słabo COX-2 selektywny

●

po 20 h metabolizowany do nieaktywnych

metabolitów

●

w stanach reumatoidalnych

●

w zapaleniach kości i stawów

170. PIROKSYKAM

(

Piroxicamum

, Felden)

1,1-Ditlenek 4-hydroksy-2-metylo-N-pirydylo-2H-1,2-

benzotiazyno-karboksamidu

2-pirydyloamid 1,1-tlenku kwasu 4-hydroksy-2-metylo-2H-

1,2-benzotiazyno-3-karboksylowego

1,1-ditlenek N-pirydylo-2-amidu kwasu 2-metylo-4-

hydroksy-

benzotiazyno-3-karboksylowego

1,1-Diokso-4-hydroksy-2-metylo-N-(2-pirydylo-2H-1,2-

benzotiazyno-3-karboksamid

●

w zapaleniach kości i stawów

●

okres połowicznego wydalania 50-60 h

●

wchłaniany w jelicie cienkim

●

silnie metabolizowany

●

w chorobach reumatycznych

●

6.5 razy bardziej toksyczny niż średnio

NLZP

171. TENOKSYKAM

(

Tenoxicamum

, Liman)

1,1-Ditlenek 4-hydroksy-2-metylo-N-pirydylo-

2H-tieno[2,3-e]-1,2-tiazyno-3-karboksamidu

●

okres połowicznego wydalania 72h

Pochodne pirazolinonu

i pirazolidynodionu

172. MEATAMIZOL

(

Metamizolum

,Pyralgin)

N-(1-Fenylo-2,3-dimetylo-5-okso-3-pirazolin-4-

ylo)-N-metyloaminometanosulfonian sodu

N-Metylo-N-[1-fenylo-2,3-dimetylo-5-

oksopirazolin-4-ylo]-aminometylosiarczyn sodu

●

silnie przeciwbólowo

●

obniża temperaturę ciała

173. FENYLOBUTAZON

(

Phenylobutazonum

, Butapirazol)

4-Butylo-1,2-difenylopirazolidyno-3,5-dion

●

wprowadzony do lecznictwa w 1949

●

toksyczny

●●

aplazja szpiku

●

rzadko stosowany

174. AZAPROPAZON

(

Azapropazonum

, Prolixam)

5-(Dimetyloamino)-9-metylo-2-propylo-1H-

pirazolo[1,2a][1,2,4]benzotriazyno-1,3(2H)-

dion

●

struktura podobna do fenylobutazonu

●

powoduje agranulocytozę

●

czas połowicznego wydalania 12-16 h

●

rzadko stosowany

Selektywny inhibitor COX-2

PL: Aspiryna, Kwas acetylsalicylowy,

Celekoksyb, Salicylan choliny, Ibuprofen,

Indometacyna, Ketoprofen, Ketorolak,

Meloksykam, Nabumeton, Naproksen,

Piroksykam, Rofekoksyb, Sulindak

USA:

Aspirin, acetylsalicylic acid (generic, Esparin),

Celecoxib (Celebrex), Choline salicylate

(Arthropan), Diclofenac (generic, Voltaren),

Diflunisal (generic, Dolobid), Etodolac (generic,

Lodine), Fenoprofen (generic, Naflon),

Flurbiprofen (generic, Ansaid), Ibuprofen (generic,

Advil), Indomethacin (generic, Indocin),

Ketoprofen (generic, Orudis), Ketorolac (generic,

Toradol), Magnesium salicylate (generic),

Meclofenamate sodium (generic), Meloxicam

(Mobic), Nabumeton (Relafen), Naproxen (generic,

Naprosyn), Oxaprozin (Daypro), Piroxicam

(generic, Feldene), Rofecoxib (Vioxx), Salsalate,

salicylic acid (generic, Disaleid), Sodium salicylate

(generic), Sodium thiosalicylate (generic,

Rexolate), Sulindac (generic, Clinoril), Tolmentin

(generic, Tolentin)

WHO: Kwas acetylosalicylowy, Ibuprofen

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60

W 17 Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Document Outline