WYZNACZANIE STREF

WYZNACZANIE STREF

ZAGROZENIA

ZAGROZENIA

WYBUCHEM

WYBUCHEM

KOMENDA GŁÓWNA

KOMENDA GŁÓWNA

PAŃSTWOWEJ STRAŻY

PAŃSTWOWEJ STRAŻY

POŻARNEJ

POŻARNEJ

BIURO ROZPOZNAWANIA

BIURO ROZPOZNAWANIA

ZAGROŻEŃ

ZAGROŻEŃ

Dyrektywa 94/9/WE

z dnia 23 marca 1994

roku

w sprawie ujednolicenia

przepisów prawnych

państw członkowskich,

dotyczących urządzeń i

systemów ochronnych

przeznaczonych do użytku

w przestrzeniach

zagrożonych wybuchem

ATEX 100 A

Dyrektywa 1999/92/WE

Z dnia 16 grudnia 1999 r.

W sprawie minimalnych

wymagań mających na

celu poprawę stanu

bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia pracowników

potencjalnie narażonych

na ryzyko spowodowane

atmosferami

wybuchowymi

ATEX 137

Rozporządzenie Ministra

Gospodarki,Pracy Polityki

Społecznej

z dnia 28 lipca 2003 r. w

sprawie

zasadniczych wymagań dla

urządzeń i systemów

ochronnych przeznaczonych do

użytku w przestrzeniach

zagrożonych wybuchem (Dz. U

Nr 143, poz.1393)

Rozporządzenie Ministra

Gospodarki,Pracy Polityki

Społecznej

29 maja 2003 w sprawie

minimalnych wymagań

dotyczących bezpieczeństwa i

higieny pracy pracowników

zatrudnionych na stanowiskach

pracy, na których może

wystąpić atmosfera wybuchowa

(Dz. U. Nr 107,poz.1004)

  

   

   prawdopodobieństwo pojawienia się atmosfer

wybuchowych oraz ich trwałość,

        prawdopodobieństwo wystąpienia źródła

zapłonu, uwzględniając wyładowania
atmosferyczne oraz prawdopodobieństwo
uaktywnienia tego źródła i możliwość spowodowani
zapłonu,

        charakter i typ instalacji, stosowane

substancje, procesy technologiczne i ich możliwe
wzajemne oddziaływanie,

        skalę przewidywanych skutków

.

(Dyrektywa
1999/92/WE)

Pracodawca powinien ocenić ryzyko związane z występowaniem
atmosfery wybuchowej biorąc pod uwagę w szczególności:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki,Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 29 maja 2003 roku

w sprawie minimalnych wymagań dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników

zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może

wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U Nr 107, poz.1004)

• obowiązuje od 3 lipca 2003 roku,
• stanowiska eksploatowane przed

tym terminem – dostosowane do
wymagań rozporządzenia w
terminie 24 miesięcy od wejścia w
życie

Na stanowiskach pracy, na których mogą

występować atmosfery wybuchowe,

dokonuje się okresowo, nie rzadziej niż

raz w roku, oceny ryzyka, a zwłaszcza:

1)prawdopodobieństwa i częstotliwości
występowania atmosfer wybuchowych,

2) prawdopodobieństwa występowania
oraz uaktywniania się źródeł zapłonu, w
tym wyładowań elektrostatycznych,

3)

identyfikacji

i

oceny

zagrożeń

wybuchem stwarzanych przez urządzenia
techniczne oraz procesy pracy, a także
stosowane surowce i półprodukty,

4) Oceny skali niepożądanych skutków

„

Dokument zabezpieczenia przed

wybuchem

”

1)

Informacje o identyfikacji atmosfer

wybuchowych i ocenę ryzyka wystąpienia

wybuchu,

2)

Informacje o podjętych odpowiednich

środkach zapobiegających wystąpieniu

zagrożeń wybuchem, sporządzone w formie

zestawienia,

3)

Wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem

wraz z ich klasyfikacją,

4)

Deklarację, że stanowiska pracy i narzędzia

pracy, a także urządzenia alarmujące są

zaprojektowane, używane i konserwowane z

uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa

„Dokument zabezpieczenia

przed wybuchem”

• powinien być sporządzony przed

dopuszczeniem stanowiska do pracy,

• informacje w nim zawarte powinny być

przekazane pracownikom,

• powinien być weryfikowany w przypadku

zmian (zarówno technicznych jak i
organizacyjnych)

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i

Administracji

z dnia 16 czerwca 2003 r.

W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków

innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr

121, poz.1138)

zagrożeniu wybuchem

- rozumie się przez to możliwość

tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub

włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach,

mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika

inicjującego zapłon (iskra, łuk elektryczny lub

przekroczenie temperatury samozapalenia) wybuchają,

czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze

wzrostem ciśnienia

strefie zagrożenia wybuchem

– rozumie się przez to

przestrzeń, w której może występować mieszanina

substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami

utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną

granicą wybuchowości,

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i

Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. W sprawie

ochrony przeciwpożarowej budynków innych

obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 121,

poz.1138)

W obiektach i na terenach przyległych, gdzie prowadzone są procesy

technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny

wybuchowe,

powinna

być

dokonana ocena zagrożenia

wybuchem

pomieszczeń

i

przestrzeni

zewnętrznych

.

Ocena zagrożenia wybuchem obejmuje:

wskazanie

pomieszczeń

zagrożonych

wybuchem

,

wyznaczenie

w

pomieszczeniach

i przestrzeniach

zewnętrznych

odpowiednich stref zagrożenia wybuchem

Pomieszczenia zagrożone wybuchem

Przyrost ciśnienia spowodowany
wybuchem palnych gazów par lub pyłów

>5 kPa

( obliczenia wg. Załącznika do

rozporządzenia MSWiA z 16.06.2003 r.)

Konsekwencje:

- wydzielenie pożarowe i konstrukcyjne
pomieszczeń,

- zmniejszenie dopuszczalnych powierzchni
stref pożarowych,

- zwiększenie odległości pomiędzy obiektami z
takimi

pomieszczeniami,

- zabezpieczenia przed skutkami wybuchu
(lekkie dachy, bądź

powierzchnie wydmuchowe),

- odpowiedni wystój wnętrz

Strefy zagrożenia

wybuchem

strefa zagrożenia wybuchem

– rozumie się przez to przestrzeń, w której

może występować mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami
utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości,

STREFA

ZAGROŻENIA

WYBUCHEM

KSZTAŁT i
WYMIARY

KLASYFIKACJ
A

Przyrost ciśnienia w pomieszczeniu -

P

dla substancji jednorodnych

(cząsteczki C,H,O,N,Cl, Br, J)

P

=

m

max

x P

max

x

W

V x C

st

x 

m

max

– maks.masa substancji, jak może się wydzielić w

pomieszczeniu [kg]

P

max

– maks. Przyrost ciśnienia mieszaniny

stechiometrycznej

W – współczynnik przebiegu reakcji (0,17 – palne gazy; 0,1 –
palne pary

V- objętość przestrzeni powietrznej pomieszczenia

C

st

– stężenie objętościowe stechiometryczne palnych gazów

i par

1

C

st

=

1 +
4,85 x 

=n

c

+(n

H

-n

Cl

/4) –

n

O

/2

PN-EN 1127-1: 2001 „Atmosfery

wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i

ochrona przed wybuchem. Pojęcia

podstawowe i metodologia

Klasyfikacja stref dla palnych gazów i par cieczy

Strefa 0

– przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca

mieszaninę substancji palnych , w postaci gazu, pary i mgły z

powietrzem występuje stale , w długim czasie lub często (wewnątrz

rurociągów, aparatów, zbiorników it.)

Strefa 1

– przestrzeń, której atmosfera wybuchowa zawierająca

mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary i mgły z

powietrzem może wystąpić w normalnych warunkach pracy ( w

trakcie normalnego działania),

Strefa 2

– przestrzeń w której atmosfera wybuchowa zawierająca

mieszaninę substancji palnych , w postaci gazu, pary i mgły z

powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w

przypadku wystąpienia trwa przez krótki okres czasu

PN-EN 1127-1: 2001 „Atmosfery

wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i

ochrona przed wybuchem. Pojęcia

podstawowe i metodologia

Klasyfikacja stref dla palnych pyłów i włókien

Strefa 20

– przestrzeń , w której atmosfera wybuchowa w

postaci obłoku palnego pyłu występuje stale, w długim
czasie lub często.

Strefa 21

–przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w

postaci obłoku palnego pyłu może czasami wystąpić w
trakcie normalnego działania.

Strefa 22

- przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w

postaci obłoku palnego pyły w powietrzu nie występuje w
trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia
trwa przez krótki czas

Wielkość stref zagrożenia wybuchem jest

uzależniona od wielu elementów, w tym :

  charakteru źródła emisji,
   wentylacji,
  wielkości (wydajności ) źródła

wydzielania,
   stężenia substancji palnej w mieszaninie,
   geometrii źródła wydzielania
  gęstości względnej gazu lub pary w

stosunku do
powietrza,
dolnej

granicy

wybuchowości,

charakterystyki fizykochemicznej substancji

palnej (prężności par, ciepła parowania ).

 

PN-EN 60079-10:2002

Urządzenia

elektryczne w przestrzeniach zagrożonych

wybuchem. Klasyfikacja przestrzeni

zagrożonych wybuchem.

 

Wyróżnia się trzy stopnie emisji,

uszeregowane

według

malejącego

prawdopodobieństwa

występowania

gazowej atmosfery wybuchowej:

        emisja ciągła,
        emisja pierwotna,
        emisja wtórna,.

PN-EN- 60079-10:2003 (U) – norma uznaniowa

PN-EN 60079-10:2002

Urządzenia

elektryczne w przestrzeniach zagrożonych

wybuchem. Klasyfikacja przestrzeni

zagrożonych wybuchem.

 

Źródło emisji może być zaliczone do jednego ze stopni emisji, lub być

kombinacją więcej niż jednego z nich. Stopnie emisji można
zgodnie z zdefiniować następująco:

 

źródło emisji ciągłej

- emisja, która występuje ciągle, lub

spodziewanej w długim okresie,

   

źródło emisji pierwotnej

-

emisja, której występowania

podczas normalnej pracy można spodziewać się czasowo,

 

źródło emisji wtórnej

- emisja, której występowania w

warunkach normalnej pracy nie można spodziewać się, a jeżeli
pojawi się ona rzeczywiście, to może tak się stać tylko rzadko i
tylko na krótki okres,

Przy czym, za pracę normalną możemy uważać sytuację,

podczas której urządzenie pracuje w zakresie swoich
parametrów znamionowych

Źródła emisji – klasyfikacja otworów

Typ A

–

otwory nie spełniające charakterystyk dla typów B, C i D

- otwarte przejścia, kanały, przepusty ścienne i
sufitowe,

- wyrzutnie i wyloty instalacji wentylacyjnych, otwory
typu B, C i D otwarte

często lub w długich okresach,

Typ B

– otwory normalnie zamknięte ( np. Zamknięcia automatyczne) i

otwierane rzadko, które

są ponadto dokładnie dopasowane,

Typ C

– otwory normalnie zamknięte i otwierane rzadko (zgodnie z

otworem typu B), które są

ponadto dokładnie dopasowane i uszczelnione (np..
Uszczelką wzdłuż całego obwodu:

lub dwa otwory typu B połączone szeregowo, mające
niezależne automatyczne

urządzenia zamykające,

Typ D

–otwory normalnie zamknięte i zgodne z typem C, które mogą być

otwarte tylko przy

pomocy specjalnych środków lub awaryjnie

Wpływ otworów na stopień

emisji

Strefa wokół

otworu

Typ otworu

Stopień
emisji
otworu jako
źródła emisji

0

A
B
C
D

ciągła
ciągła*/ pierwotna,
wtórna
bez emisji

1

A

B
C
D

pierwotna
pierwotna* /wtórna
wtórna */bez emisji
bez emisji

2

A
B
C
D

wtórna
wtórna*/bez emisji
bez emisji
bez emisji

Podział palnych par i gazów z uwagi na gęstość
względną

Gęstość

względna

d

p

Określenie

Przykłady

d

p

< 0,8

Gazy i pary

unoszące się

Wodór,metan,a

mo-niak, gaz

miejski

0,8<d

p

<1,

1

Gazy i pary

rozchodzące

się we

wszystkich

kierunkach

Acetylen,tlene

k węgla,, etan,

etylen,cjanowo

dór

d

p

<1,1

Gazy i pary

zalegające

(pełzające

)

węglowodory

PN-EN 60079-10:2002

Urządzenia

elektryczne w przestrzeniach zagrożonych

wybuchem. Klasyfikacja przestrzeni

zagrożonych wybuchem.

 

  zmniejszenie zasięgu stref,
 skrócenie czasu zalegania

atmosfery wybuchowej,

 zapobieżenie tworzeniu się

atmosfery wybuchowej.

Wentylacja

Wentylacja

wentylacja wysoka

(VH)-

bardzo szybko obniża stężenie

substancji wokół źródła wydzielania poniżej dolanej granicy
wybuchowości. Wymiary strefy zagrożenia wybuchem są bardzo
małe lub pomijalne,

wentylacja średnia (VM)

-

wentylacja, która w stałych

warunkach wydzielania substancji może obniżyć jej stężenie
poniżej DGW poza strefą zagrożenia wybuchem i kiedy
występowanie mieszaniny wybuchowej nie trwa zbyt długo po
zakończeniu emisji,

wentylacja niska (VL)

-

wentylacja, która nie jest w stanie

kontrolować

stężenia w czasie wydzielania się substancji

niebezpiecznej i/lub nie jest w stanie skutecznie zapobiegać
występowaniu mieszaniny wybuchowej po zakończeniu emisji

Stopnie wentylacji

Wentylacja

Dyspozycyjność

wentylacji

dobra

-

wentylacja jest zapewniona i działa w

sposób ciągły,

dość dobra

-

działa w normalnych warunkach

pracy, dopuszczalne są krótkie przerwy w
działaniu wentylacji

słaba -

wentylacja nie spełnia kryteriów dla

wentylacji dobrej i średniej, wymagane jest aby
przerwy w pracy nie trwały zbyt długo.

Uwaga

!

Jeżeli wentylacja nie spełnia warunków

nawet wentylacji słabej, nie może być uwzględniona
przy ocenie zagrożenia wybuchem

Wpływ wentylacji na rodzaj strefy

Wentylacja

Stopień

W y s o k i

Średni

N is k i

D y s p o z y c y jn o

ść

S to p ie

ń

e m is ji

D o b ra

D o

ść dobra

S

łaba

D o b ra

D o

ść dobra

S

łaba

Dobra, dość dobra

lub słaba

C i

ągły

(strefa Z0 NE)

niezagrożona

1

(strefaZ 0 NE)

strefa Z 2

1

(strefaZ 0 NE)

strefa Z1

1

Strefa Z0

strefaZ 0 + strefa

Z2

strefaZ 0 + strefa

Z1

strefa Z0

P ie rw o tn y (s tre fa Z 1 N E )

n ie z a g ro

żona

1

(strefa Z1 NE)

strefaZ 2

1

(strefa Z1 NE)

strefa Z2

1

Strefa Z1

strefa Z1 +

strefaZ2

strefa Z1 + ztrefa

Z2

strefa Z1 lub

strefa Z0

3

W tó rn y

2

(strefa Z2 NE)

niezagrożona

1

(s tre fa Z 2 N E )

n ie z a g ro

żona

1

Strefa Z2

Strefa Z2

StrefaZ2

Strefa Z2

S tre fa Z 1 a n a w e t

s tr e fa Z 0

3

1

Strefa 0 NE, 1 NE lub 2 NE oznacza teoretyczną strefę, która w warunkach normalnych ma pomijamy zasięg;

2

Strefa 2 przestrzeni wywołanej emisją wtórną może się rozszerzyć po przypisaniu jej stopnia emisji pierwotnej lub

ciągłej; w tym przypadku należy przyjąć większa odległość;

3

Strefa będzie strefą 0, jeżeli wentylacja jest tak słaba a wypływ jest taki, ze w praktyce atmosfera wybuchowa istnieje niemal ciągle (tj.

zbliżając się do warunków "braku wentylacji").

U W A G A - " + o z n a c z a " o to c z o n a p rz e z " .

Wentylacja - obliczenia

Oszacowanie hipotetycznej objętości V

z

Teoretyczne minimalne wentylacyjne natężenie przepływu wymagane do rozcieńczenia
określonej emisji gazu lub pary palnej cieczy, do pożądanego stężenia - poniżej dolnej
granicy wybuchowości może być obliczone za pomocą wzoru :

(dG /dt)

max

T

( dV / dt )

min

= ------------------ x ------

k x DGW 293
w którym:
(dV/dt)

min

- minimalne objętościowe natężenie przepływu świeżego powietrza

(objętość/czas w m3/s); (dG/dt)

max

-maksymalna wydajność emisji ze źródła (masa/czas

w

kg/s);

DGW

-dolna

granica

wybuchowości

(masa/objętość

w

kg/m3);

k - współczynnik bezpieczeństwa stosowany do DGW;
typowo:
k = 0,25 (ciągły i pierwotny stopień emisji);
k = 0,5 (wtórny stopień emisji);
T

-temperatura otoczenia (K);

Wentylacja - obliczenia

dla mieszania jednorodnego:

(dV/dt)

min

V

z

= --------------

C
w którym:
C -liczba wymian powietrza w jednostce czasu (s

-1

);

dla mieszania rzeczywistego

:

f x (dV/dt)

min

V

z

= ------------------

C

w którym:

f

- współczynnik jakości określający sprawność wentylacji w zależności od jej

skuteczności rozcieńczania atmosfery wybuchowej, przy czym f jest zawarte w
granicach od

f = l

(sytuacja idealna) do typowo

f = 5

(utrudniony przepływ

powietrza).

Wentylacja - obliczenia

Czas (t) po, którym średnie stężenie spada po zatrzymaniu emisji od wartości
początkowej X

0

do k-krotnej wartości DGW może być oszacowany wg :

-f DGW x k

t = -------- ln -------------
C X

0

gdzie:

Xo

- początkowe stężenie materiału palnego mierzone w tych samych

jednostkach co DGW tj. w
% obj. lub w kg/m3.

C

- liczba wymian powietrza w jednostce czasu;

t

- czas w tych samych jednostkach czasu co C tj.

f

- współczynnik jakości uwzględniający niedoskonale mieszanie,

k

- współczynnik bezpieczeństwa odniesiony do DGW,

   

Parametry mające wpływ na

wymiary

stref zagrożenia wybuchem

PN-EN 60079-10:2002

• geometria źródła emisji

-

zależy ona od

charakterystyk fizycznych źródła emisji, np.
otwartej powierzchni, przeciekającego kołnierza,
itp.

  

prędkość emisji

-

dla danego źródła emisji, wydajność

emisji rośnie z jej prędkością. W przypadku produktu
zamkniętego wewnątrz urządzenia technologicznego, prędkość
emisji zależy od ciśnienia procesu i geometrii źródła emisji.
Rozmiary chmury gazu lub cieczy palnej są określone przez
wydajność emisji pary i stopnia dyspersji.

     

Parametry mające wpływ na wymiary

stref zagrożenia wybuchem

PN-EN 60079-10:2002

•

stężenie

-

stężeniem par

wzrasta

ze wzrostem

wydajności emisji źródła gazów palnych lub par w

emitowanej . mieszaninie.



 

 lotność cieczy palnej

-

jest ona głównie funkcją

prężności pary i ciepła parowania. Jeżeli prężność par

nie jest znana, można użyć jako wskazówki-

temperatury wrzenia i temperatury zapłonu.

 

temperatura cieczy

-

prężność pary wzrasta z

temperaturą, zwiększając wydajność emisji zależną od

parowania.

Parametry charakteryzujące zagrożenie

od mieszaniny palnej

Właściwości palne

:

- temperatura zapłonu,

- granice wybuchowości (DGW, GGW),

- graniczne stężenie tlenu (GST)

Właściwości dotyczące zapłonu:

- minimalna energia zapłonu,

- minimalna energia samozapłonu,

- minimalna temperatura samozapłonu
warstwy pyłu

Właściwości dotyczące wybuchu:

-maksymalne ciśnienie wybuchu,

- maksymalna szybkość przyrostu ciśnienia,

- maksymalna eksperymentalna

Pyły

Klasa

wybuchowości

P

Charakterystyka

pyłu

współczynnik K

MPa m/s

Przykłady

0

niewybuchowy

0

1

słabo wybuchowy

0-20

pyły węgla,

tworzyw

sztucznych, art.

spożywczych

2

silnie wybuchowy

20-30

pyły pigmentów

organicznych

3

bardzo silnie

wybuchowy

>30

pył aluminium

K= (dp/dt )

max

x V

1/3

Klasyfikacja pyłów

Dokumentacja - PN EN 20281-3:2002

Dokument klasyfikacyjny przestrzeni:

•plany i rzuty, pokazujące zasięg oraz
klasyfikację stref, zasięg warstw pyłów
osiadłych,

temperatury

zapalenia,

maksymalne

temperatury

zapalenia

dobranego wyposażenia,]

•lokalizacja źródeł uwalniania pyłów,
•informacje o systemie utrzymania porządku
i innych środkach zapobiegawczych,

•metodach serwisowania oraz rewizjach
klasyfikacji obszarów ( także w przypadku
zmian procesowych i materiałowych)

Pyły - procedura klasyfikacji

PN EN 50281-3:2002

IEC 61241-3 „Urządzenia elektryczne

stosowane w obecności pyłów palnych.

Klasyfikacja przestrzeni w których

występują lub mogą występować pyły

palne”

• określenie właściwości pyłu,
•określenie miejsc występowania pyłu
wewnątrz instalacji i urządzeń
technologicznych oraz potencjalnych
źródeł emisji,

•oszacowanie prawdopodobieństwa
wystąpienia emisji z tych źródeł,

•określenie możliwości tworzenia się
warstw pyłu osiadłego

Pyły - stopnie emisji

ciągły

- emisja pyłu występuje stale lub można jej

oczekiwać przez długi okres lub krótkie okresy
występujące często,

pierwotny (podstawowy)

- emisja pyłu może

być oczekiwana okresowo lub okazjonalnie w
normalnych warunkach pracy,

wtórny (drugorzędny)

-

emisja nie jest

oczekiwana podczas normalnych warunków pracy, a
jeżeli wystąpi, to jedynie rzadko i przez krótki czas

Pyły - źródła

- ciągłe

-

wewnątrz wyposażenia

procesowego:silosy,mieszarki i młyny,sortowniki,
cyklony, instalacje transportowe pneumatyczne,
przenośniki kubełkowe, w których pył znajduje się,
jest doprowadzany lub przetwarzany,

-

pierwotne (podstawowe)

-

wewnątrz

niektórych urządzeń wyciągowych,, bliskie
otoczenie miejsc napełniania worków, opakowań
jednostkowych,

-

wtórne

-

otwory, włazy, które muszą być otwierane

okresowo i tylko przez krótki okres czasu,
pomieszczenia przerobu pyłów, w których występują
złoża pyłu.

PN-EN 50281-3:2003

Wyposażenie do stosowania w obecności pyłów

palnych-Część 3:

klasyfikacja obszarów niebezpiecznych

Obecność palnego

pyłu

klasyfikacja strefy

stała obecność

20

pierwszy stopień

21

drugi stopień

22

Klasyfikacja stref w zależności od obecności
palnych pyłów

Pyły osiadłe

warstwa pyłu o kontrolowanej

grubości

Stopień emisji źródła

chmury

pyłu

często rozpylona rzadko rozpylona

ciągłe,

20

21

22

pierwotne (podstawowe)

21

21

22

wtórne ( drugorzędne)

22

21

22

Pyły - przykłady klasyfikacji

Strefa 20

:

-zasobniki, kosze samowyładowcze, silosy,

-cyklony, filtry,

-systemy transportowe pyłu,

-mieszarki, młyny, suszarki, urządzenia workujące,

-na zewnątrz urządzeń i instalacji, w obszarze pyłów osiadłych o
niekontrolowanej grubości.

Strefa 21

-przestrzenie na zewnątrz wyposażenia technologicznego i w
okolicach otworów, włazów,pokryw, które są często otwierane,

-przestrzenie na zewnątrz wyposażenia technologicznego w
pobliżu miejsc napełniania i opróżniania podajników taśmowych,
stanowisk wyładowczych samochodów, gdzie nie zastosowano
środków zapobiegających tworzeniu się mieszaniny wybuchowej

Pyły - przykłady klasyfikacji

Strefa 21

-przestrzenie na zewnątrz wyposażenia technologicznego, w
których gromadzi się pył palny, i gdzie z uwagi na parametry
procesu technologicznego jest prawdopodobne, że warstwa pyłu
osiadłego może zostać wzburzona,

- przestrzenie wokół wylotów z cyklonów lub filtrów(workowych).
Z uwagi na bardzo małą średnicę ziaren pyłu, mogą wystąpić jego
złogi w pobliżu wylotów z wentylacji wyciągowych.

strefa 22

-wyloty odpowietrzania filtrów workowych,

-urządzenia bezpieczeństwa,

-przestrzenie sklasyfikowane jako 21, gdy zastosowano środki
zapobiegające

powstawaniu

mieszanin

wybuchowych

( np..wentylacji odciągowej),

-połączenia elastyczne które mogą być uszkodzone, miejsca w
pobliżu instalacji, które muszą być czasami otwarte, miejsc w
których mogą powstać nieszczelnośi

• dystrybucja listy kwalifikacyjnej
• przyczyny podjęcia decyzji o klasyfikacji i

zasięgu stref i zasięgu warstw palnych
pyłów

Dokumentacja - PN EN 20281-3:2002

Strefa
20
Strefa
21

Strefa 22

Nie obowiązujące już

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia

3 listopada 1992 roku w sprawie bezpieczeństwa

pożarowego budynków innych obiektów budowlanych

i terenów

(Dz. U Nr 92, poz.460 oraz Nr 102 z 1995 r. poz.507)

Wymiary stref zagrożenia wybuchem (zasięgi stref) należy

ustalać zgodnie z przepisami prawa, w tym

  obowiązującymi warunkami techniczno budowlanymi

(jako podstawowe źródło) i Polskimi Normami,

   zasadami wiedzy technicznej, z wykorzystaniem

aktualnego stanu wiedzy światowej dotyczącej tego

zagadnienia,

  pomiarów i badań modelowych przeprowadzonych w

rozpatrywanych warunkach,

  rozwiązań przyjętych w analogicznych warunkach.

Krajowe przepisy zawierające wymiary i klasyfikację

stref zagrożenia wybuchem

rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września

2000r w sprawie warunków technicznych jakim powinny

odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych oraz rurociągi

dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów

naftowych oraz ich usytuowanie ( Dz. U. Nr 98, poz.1067,

zmiana w Dz. U Nr 1 z 2003 r, poz.7),

 
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki

Żywnościowej z dnia 7 października 1997 roku w sprawie

warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki

rolnicze i ich usytuowanie,

 
Norma Międzynarodowa IEC 79-10 1995-12:Urządzenia

elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
Klasyfikacja przestrzeni zagrożenia wybuchem -

PN-EN

60079-10:2002.

 
ZN-G-8101.1998. PNiG. Zakładowa Norma. Sieci gazowe.

Strefy zagrożenia wybuchem

rozporządzenie Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z dnia 16

czerwca 2003 r. W sprawie ochrony

przeciwpożarowej budynków innych

obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr

121, poz.1138)

określa, że

Za dokonanie oceny zagrożenia wybuchem,

w tym za wyznaczenie stref zagrożenia

wybuchem odpowiedzialny jest projektant

(na etapie projektu budowlanego), inwestor

bądź użytkownik decydujący o procesie

technologicznym

.Arkusze danych klasyfikacji przestrzeni zagrożonych

Cześć 1: Wykaz i charakterystyki materiałów łatwopalnych

instalacja :

Odniesienie do

rysunku: plan

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Materiał palny

DGW

Lotność"

Nr

N a z w a

Skład

Temperatur

a zapłonu

•C

k g /m

5

% obj.

P ręż n o ść

pary

2 0 'C k P a

T em p e ra tu r

a w rz en ia

•c

G ęsto ść w z g lę d n a

g a z u lu b p a ry w

sto su n k u d o

p o w ie trz a "

T e m p era tu ra

sa m o z ap lo n u

•c

G ru p a i k la sa

tem p eratu ro w a

3 1

Uwagi i inne

odpowiednie

informacje

" Normalnie, ciśnienie par jest dane, lecz w razie braku można używać temperatury wrzenia

Klasyfikacja stref

wyznaczonych przed 25.07.2003

• Strefa

Z0

– strefa

0

• Strefa

Z1

– strefa

1

• Strefa

Z2

– strefa

2

• Strefa

Z11

- strefa

21

lub

22

w

zależności od prawdopodobieństwa
wystąpienia mieszani-

-ny wybuchowej

K la s y fi k a c ja p r z e s tr z e n i z a g r o ż o n y c h

c i ą g ły

p i e r w o tn y

w tó r n y

o k r e ś l e n i e k a ż d e g o s to p n i a e m i s j i

n i e

c z y ź r ó d ła m o g ą b y ć u s u n i ę te

c z y s ą ź r ó d ła e m i s j i

ta k

c z y z a w i e r a m a te r i a ły p a l n e m o g ą c e

s tw o r z y ć s tr e f y z a g r o ż e n i a w y b u c h e m (i l o ś ć )

i n s ta l a c j a

u r z ą d z e n i e

p o j e m n i k

Przestrzeń

niezagrożon

a

Ni
e

Ni
e

Ta
k

E m is ja c ią g ła

d o b r a

s tr e fa 0 N E

+ n i e z a g r o ż .

z a s i ę g s tr e f

s tr e fa 0 N E

+ s tr e f a 1

s tr e fa 0 n e

+ s tr e fa 2

o k r e ś le n ie r o d z a ju s t r e fy

d o ś ć d o b r a

s ła b a

0 k r e ś le n ie

d y s p o z y c y jn o ś c

w e n t y la c ji

w y s o k a

c z y je s t m o ż liw a

z m ia n a s t o p n ia

w e n t y la c ji

ś r e d n ia

z a s ię g s t r e fy

s tr e fa 0

o k r e ś le n ie r o d z a ju s tr e fy

o k r e ś le n ie d y s p o z y c y jn o ś c i

w e n t y la c ji

n ie

c z y je s t m o ż liw a

z m ia n a s t o p n ia

w e n t y la c ji

n is k a

o k r e ś le n ie s t o p n ia w e n t y la c ji

p a r a m e tr y e m i s j i :

c z a s , p r ę d k o ś ć ,

w y d a j n o ś ć

r o d z a j e m i s j i

n i e

c z y m o ż e b y ć z m i e n i o n a

n a e m i s j ę p i e r w o tn ą

E m i s j a c i ą g ła

Cześć II: Wykaz źródeł emisji

Instalacja : Obszar

:

Odniesienie do

rysunku: plan

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Źródło emisji

Materiał palny

Wentylacja

Przestrzeń zagrożona

Lp.

Opis

Usytuowanie

Stopień

emisji

1

Odnie-

sienie

2

T e m p e ra tu ra i

c iś n ie n ie p ra c y
•C k P a

Stan

3

R o-

dzaj

4

Stopie

ń

D y spo zy -

cyjn ość

R o d z a j

s tre fy 0 -

1 - 2

Zasięg strefy m

p o z io m y
p io n o w y

O d n ie-

sie n ie

U w a g i i in n e

o d p o w ie d n ie

in fo rm a c je

1

C - ciągły; P - pierwotny, S - wtórny,

2

G - gaz; L - ciecz; LG - ciekły gaz; S - ciało stale;

3

N - naturalna; A - mechaniczna;

Przykład 1

1,5m

3 m

Z 1

1m

Z2

Z1

Z1

ZBIORNIK Z DACHEM PŁYWAJĄCYM W OBWAŁOWANIU (RYS. Nr 3)

( przeznaczony do magazynowania cieczy I i II klasy niebezpieczeństwa pożarowego)

wg. TRbF 110

Zbiornik 60m, h= 16m, V= 45000m

3

przeznaczony do magazynowania cieczy
o temperaturze zapłonu <0°C.

0,8m

A

Przykład 2

1,5m

Z 1

Z2

Z1

ZBIORNIK Z DACHEM PŁYWAJĄCYM W OBWAłOWANIU (RYS Nr. 1)

( przeznaczony do magazynowania cieczy I i II klasy niebezpieczeństwa pożarowego)

wg. przepisów krajowych

Z2

1,5m

Strefa

1

Strefa

1

Strefa

1

Strefa

1

Dziękuj
ę za
uwagę