15.04.21
1
PUBLICZNE PRAWO
PUBLICZNE PRAWO
BANKOWE
BANKOWE
podstawowe pojęcia
podstawowe pojęcia
15.04.21
2
NARODOWY BANK
NARODOWY BANK
POLSKI
POLSKI
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ
POLSKIEJ
POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
PRZEPIS ART. 227
PRZEPIS ART. 227
USTAWA O NARODOWYM BANKU POLSKIM
USTAWA O NARODOWYM BANKU POLSKIM
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
15.04.21
3
PUBLICZNE PRAWO BANKOWE
PUBLICZNE PRAWO BANKOWE
Centralnym bankiem państwa jest
Narodowy Bank Polski.
Przysługuje mu wyłączne prawo emisji
pieniądza oraz ustalania i realizowania
polityki pieniężnej.
Narodowy Bank Polski odpowiada za
wartość polskiego pieniądza.
15.04.21
4
Funkcje banku
Funkcje banku
centralnego
centralnego
Bank emisyjny
- jest jedyną instytucją
mającą wyłączne prawo emitowania
znaków pieniężnych, będących prawnym
środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy
Bank Polski określa wielkość emisji oraz
moment wprowadzenia pieniądza
gotówkowego do obiegu, za którego
płynność odpowiada. Ponadto, organizuje
on obieg pieniężny i reguluje ilość
pieniądza w obiegu.
15.04.21
5
Funkcje banku
Funkcje banku
centralnego
centralnego
Bank banków
Bank banków
- NBP organizuje system
- NBP organizuje system
rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące
rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące
rozrachunki międzybankowe i aktywnie
rozrachunki międzybankowe i aktywnie
uczestniczy w międzybankowym rynku
uczestniczy w międzybankowym rynku
pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest
pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest
odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo
odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo
całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję
całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję
banku banków, sprawuje on kontrolę nad
banku banków, sprawuje on kontrolę nad
działalnością banków komercyjnych, a w
działalnością banków komercyjnych, a w
szczególności nad przestrzeganiem przepisów
szczególności nad przestrzeganiem przepisów
prawa bankowego. NBP odgrywa ponadto
prawa bankowego. NBP odgrywa ponadto
coraz większą rolę w zakresie nadzoru nad
coraz większą rolę w zakresie nadzoru nad
systemami płatności w Polsce.
systemami płatności w Polsce.
15.04.21
6
Funkcje banku
Funkcje banku
centralnego
centralnego
Centralny bank państwa
Centralny bank państwa
-
-
Narodowy Bank Polski prowadzi
Narodowy Bank Polski prowadzi
obsługę bankową budżetu państwa,
obsługę bankową budżetu państwa,
prowadzi rachunki bankowe rządu
prowadzi rachunki bankowe rządu
i centralnych instytucji
i centralnych instytucji
państwowych, państwowych
państwowych, państwowych
funduszy celowych i państwowych
funduszy celowych i państwowych
jednostek budżetowych oraz
jednostek budżetowych oraz
realizuje ich zlecenia płatnicze.
realizuje ich zlecenia płatnicze.
15.04.21
7
Funkcje banku
Funkcje banku
centralnego
centralnego
Poza funkcjami nadzorczymi bank centralny
pełni w stosunku do banków komercyjnych
funkcje regulacyjne, które mają na celu
zapewnienie bezpieczeństwa banków i
zgromadzonych w nich wkładów pieniężnych
oraz zachowanie płynności w systemie
bankowym. Narodowy Bank Polski występuje w
tej funkcji również jako kredytodawca ostatniej
instancji. W przypadku wystąpienia
przejściowych kłopotów z płynnością bank
komercyjny może otrzymać od banku
centralnego pomoc finansową: albo w formie
kredytu redyskontowego, albo kredytu
lombardowego.
15.04.21
8
Organy NBP
Prezes NBP
Prezes NBP
Rada Polityki Pieniężnej
Rada Polityki Pieniężnej
Zarząd NBP
Zarząd NBP
15.04.21
9
PREZES NBP
Prezes NBP jest powoływany przez
Sejm na wniosek Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej na 6-letnią
kadencję. Jest odpowiedzialny za
organizację i funkcjonowanie
Narodowego Banku Polskiego. Ta
sama osoba nie może być Prezesem
NBP dłużej niż dwie kadencje.
15.04.21
10
PREZES NBP
PREZES NBP
Prezes NBP:
Prezes NBP:
- jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
- jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
- przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi
- przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi
NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje
NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje
NBP na zewnątrz.
NBP na zewnątrz.
- reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w
- reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w
międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o
międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o
ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w
ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w
międzynarodowych instytucjach finansowych, Prezes
międzynarodowych instytucjach finansowych, Prezes
NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających
NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających
ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo
ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo
używania pieczęci z godłem państwowym.
używania pieczęci z godłem państwowym.
15.04.21
11
RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
Zgodnie z art. 227 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej oraz art. 6 Ustawy o
Narodowym Banku Polskim,
Rada Polityki Pieniężnej jest
organem NBP.
15.04.21
12
RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
W skład Rady wchodzą:
Przewodniczący Rady, którym jest
Prezes NBP oraz 9 członków,
powołanych w równej liczbie przez
Prezydenta RP, Sejm i Senat.
Członkowie Rady Polityki
Pieniężnej powoływani są na 6 lat.
15.04.21
13
RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
Zgodnie z art. 12 Ustawy o NBP, Rada
Zgodnie z art. 12 Ustawy o NBP, Rada
Polityki Pieniężnej:
Polityki Pieniężnej:
- ustala corocznie założenia polityki
- ustala corocznie założenia polityki
pieniężnej i przedkłada je do wiadomości
pieniężnej i przedkłada je do wiadomości
Sejmowi równocześnie z przedłożeniem
Sejmowi równocześnie z przedłożeniem
przez Radę Ministrów projektu ustawy
przez Radę Ministrów projektu ustawy
budżetowej,
budżetowej,
- składa Sejmowi sprawozdanie z
- składa Sejmowi sprawozdanie z
wykonania założeń polityki pieniężnej w
wykonania założeń polityki pieniężnej w
ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku
ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku
budżetowego,
budżetowego,
- ustala wysokość stóp procentowych NBP,
- ustala wysokość stóp procentowych NBP,
15.04.21
14
RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
-
ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej
ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej
banków,
banków,
-
określa górne granice zobowiązań wynikających
określa górne granice zobowiązań wynikających
z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w
z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w
zagranicznych instytucjach bankowych i
zagranicznych instytucjach bankowych i
finansowych,
finansowych,
- zatwierdza plan finansowy NBP oraz
- zatwierdza plan finansowy NBP oraz
sprawozdanie z działalności NBP,
sprawozdanie z działalności NBP,
- przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
- przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
- ustala zasady operacji otwartego rynku.
- ustala zasady operacji otwartego rynku.
15.04.21
15
RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ
Rada Polityki Pieniężnej
Rada Polityki Pieniężnej
dokonuje oceny działalności
dokonuje oceny działalności
Zarządu NBP w zakresie
Zarządu NBP w zakresie
realizacji założeń polityki
realizacji założeń polityki
pieniężnej i uchwala zasady
pieniężnej i uchwala zasady
rachunkowości NBP,
rachunkowości NBP,
przedłożone przez Prezesa NBP.
przedłożone przez Prezesa NBP.
15.04.21
16
ZARZĄD NBP
Działalnością Narodowego Banku
Polskiego kieruje Zarząd. W jego
skład wchodzą: Prezes NBP - jako
przewodniczący oraz 6-8
członków zarządu, w tym 2
wiceprezesów NBP.
15.04.21
17
ZARZĄD NBP
Zarząd NBP realizuje uchwały
Zarząd NBP realizuje uchwały
Rady Polityki Pieniężnej oraz
Rady Polityki Pieniężnej oraz
podejmuje uchwały w
podejmuje uchwały w
sprawach nie zastrzeżonych w
sprawach nie zastrzeżonych w
ustawie do wyłącznej
ustawie do wyłącznej
kompetencji innych organów
kompetencji innych organów
NBP.
NBP.
15.04.21
18
ZARZĄD NBP
Do zakresu działania Zarządu NBP należy
Do zakresu działania Zarządu NBP należy
w szczególności:
w szczególności:
- podejmowanie uchwał w sprawie udzielania
- podejmowanie uchwał w sprawie udzielania
bankom upoważnień do wykonywania
bankom upoważnień do wykonywania
czynności obrotu dewizowego,
czynności obrotu dewizowego,
- realizowanie zadań z zakresu polityki
- realizowanie zadań z zakresu polityki
kursowej,
kursowej,
- okresowa ocena obiegu pieniężnego i
- okresowa ocena obiegu pieniężnego i
rozliczeń pieniężnych oraz obrotu
rozliczeń pieniężnych oraz obrotu
dewizowego,
dewizowego,
- nadzorowanie operacji otwartego rynku,
- nadzorowanie operacji otwartego rynku,
- ocena funkcjonowania systemu bankowego,
- ocena funkcjonowania systemu bankowego,
15.04.21
19
ZARZĄD NBP
- uchwalanie planu działalności i planu finansowego
- uchwalanie planu działalności i planu finansowego
NBP,
NBP,
- uchwalanie prowizji i opłat bankowych
- uchwalanie prowizji i opłat bankowych
stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich
stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich
wysokości,
wysokości,
- określanie zasad gospodarowania funduszami NBP,
- określanie zasad gospodarowania funduszami NBP,
- określanie zasad organizacji i podziału zadań NBP,
- określanie zasad organizacji i podziału zadań NBP,
- określanie zasad polityki kadrowej i płacowej NBP,
- określanie zasad polityki kadrowej i płacowej NBP,
- uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności
- uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności
NBP,
NBP,
15.04.21
20
ZARZAD NBP
- sporządzanie bilansu NBP oraz
- sporządzanie bilansu NBP oraz
rachunku zysków i strat,
rachunku zysków i strat,
- opracowywanie bilansów obrotów
- opracowywanie bilansów obrotów
płatniczych państwa z zagranicą,
płatniczych państwa z zagranicą,
- przygotowywanie i rozpatrywanie
- przygotowywanie i rozpatrywanie
projektów uchwał i innych materiałów
projektów uchwał i innych materiałów
kierowanych do Rady Polityki
kierowanych do Rady Polityki
Pieniężnej.
Pieniężnej.