Pierwiastki rodzime

Pierwiastki rodzime -

pierwiastki

występujące w stanie wolnym oraz ich stopy
(np. elektrum)

<0,1% wag. w skorupie ziemskiej (wliczając

gazy atmosferyczne)

- zwykle trudno reagują z innymi pierwiastkami
- stwierdzono występowanie około 20

pierwiastków rodzimych

Miedź rodzima

- zaliczana do metali półszlachetnych

- występowanie:
- złoża hydrotermalne (związane ze skałami

wulkanicznymi

- złoża osadowe (w strefie hipergenicznej)
- strefa wietrzenia lub cementacji złóż rud Cu

Kowalność lub kujność - zdolność materiału do
odkształcania się podczas kucia (powstawanie
pęknięć śiadczy o złej kowalności) – np. miedź,
złoto, srebro, platyna

Złoto rodzime

-

zloża hydrotermalne

-

złoża okruchowe

Srebro rodzime

-

złoża hydrotermalne

-

złoża osadowe

Platyna rodzima

-

ultrazasadowe skały magmowe

-

złoża okruchowe

Żelazo rodzime

-

skały zasadowe (bazalty)

-

złoża okruchowe

-

Meteoryty

Rtęć rodzima

- rzadko występuje w stanie wolnym
-

często powstaje podczas urabiania skał zawierających związki rtęci
(np.cynober)

-

w temp. –38,9ºC krystalizuje w układzie trygonalnym

-

tworzy amalgamaty

Metale kruche (arsen, bizmut,

antymon)

- niska twardość (2,5 – 3,5)
- doskonała łupliwość
- układ trygonalny
- złoża hydrotermalne

Siarka rodzima

- ekshalacje wulkaniczne

- redukcja siarczanów przy udziale bakterii i węglowodorów

Grafit

-

skały metamorficzne (także magmowe i osadowe)

-

żyły pegmatytowe

-

meteoryty

Diament

-

skały ultrazasadowe (kimberlity)

-

Skały okruchowe

-

metamorfizm szokowy

Krystalizuje w wyższych ciśnieniach niż grafit.

Polimorfizm (różnopostaciowość) – zjawisko występowania
różnych odmian krystalograficznych tej samej substancji. 

Niektóre praktyczne

aspekty rozpoznawania

minerałów

Twardość

Twardość

PAZNOKIEĆ – 2,5

MONETA MIEDZIANA – 3-3,5

SZKŁO OKIENNE – 5,5

OSTRZE STALOWE – 6,5

Twardość

-

Należy sprawdzać na

powierzchni niezwietrzałej !

- Może być uzależniona od kierunków
krystalograficznych
(np. dysten: zgodnie z wydłużeniem – 4 - 4,5;
prostopadle – 6-7)

- Pozorna twardość może być wyższa na skutek
obecności przerostów
(np. grafit w łupku grafitowym)

- Pozorna twardość może wykazywać znaczne różnice w
zależności od
postaci skupienia np. alabaster/kreda

- W przypadku bardzo drobnych kryształów należy
zrezygnować ze
sprawdzania twardości

dysten

Łupliwość

- Nie należy jej mylić z oddzielnością kierunkową znaną
np. ze skał
metamorficznych !

- W kryształach przezroczystych i przeświecających
może ujawniać
się w postaci delikatnych szczelin łupliwości

apatyt

Przełam

- W minerałach o doskonałej łupliwości bardzo trudno
uzyskać
powierzchnię przełamu !

łupliwość „kostkowa” galeny

Barwa

-Powinna być sprawdzana na powierzchni
niezwietrzałej

Rysa

- Niekiedy może wystąpić nietypowa rysa na skutek
obecności
zanieczyszczeń