Jak najszybciej i

Jak najszybciej i

najprościej pomóc

najprościej pomóc

pacjentom, którzy

pacjentom, którzy

chcą rzucić palenie?

chcą rzucić palenie?

Martyna Lewczuk,

Martyna Lewczuk,

medycyna ratunkowa, rok 2

medycyna ratunkowa, rok 2

studia uzup. mgr stacjonarne

studia uzup. mgr stacjonarne

Biologiczne współdziałanie

Biologiczne współdziałanie

wielu substancji

wielu substancji

rakotwórczych +

rakotwórczych +

uzależniające działanie

uzależniające działanie

nikotyny = tytoń

nikotyny = tytoń

najgroźniejszą trucizną XX

najgroźniejszą trucizną XX

wieku!!!

wieku!!!



30% dorosłych mieszkańców USA stale

30% dorosłych mieszkańców USA stale

pali tytoń;

pali tytoń;



Tytoń stanowi jeden z

Tytoń stanowi jeden z

najpoważniejszych problemów

najpoważniejszych problemów

zdrowotnych w tym kraju;

zdrowotnych w tym kraju;



70% palaczy ma kontakt z lekarzem;

70% palaczy ma kontakt z lekarzem;



Zachęcanie palaczy przez lekarzy

Zachęcanie palaczy przez lekarzy

pierwszego kontaktu do zaprzestania

pierwszego kontaktu do zaprzestania

palenia jest oceniane jako najważniejsze

palenia jest oceniane jako najważniejsze

działanie propagujące zdrowie.

działanie propagujące zdrowie.

Cztery przeszkody utrudniające

Cztery przeszkody utrudniające

wsparcie pacjentów rzucających

wsparcie pacjentów rzucających

palenie:

palenie:

1.

1.

Brak zainteresowania ze strony

Brak zainteresowania ze strony

pacjenta;

pacjenta;

2.

2.

Brak doświadczenia lekarza w

Brak doświadczenia lekarza w

zakresie udzielania porad i leczenia

zakresie udzielania porad i leczenia

nałogu;

nałogu;

3.

3.

Brak czasu na udzielanie porad;

Brak czasu na udzielanie porad;

4.

4.

Nieskuteczność porad lekarza.

Nieskuteczność porad lekarza.

Zasada 4 x A / 4 x P

Zasada 4 x A / 4 x P



A

A

sk-

sk-

P

P

ytanie;

ytanie;



A

A

dvice-

dvice-

P

P

orada;

orada;



A

A

ssist-

ssist-

P

P

omoc

omoc



A

A

rrange follow-up-

rrange follow-up-

P

P

rzygotowanie

rzygotowanie

badań kontrolnych

badań kontrolnych

Cztery etapy zaprzestania

Cztery etapy zaprzestania

palenia:

palenia:

1.

1.

Przed powzięciem zamiaru

Przed powzięciem zamiaru

rzucenia palenia

rzucenia palenia

2.

2.

Krystalizowanie się decyzji o

Krystalizowanie się decyzji o

rzuceniu palenia

rzuceniu palenia

3.

3.

Inicjacja zmian zachowania

Inicjacja zmian zachowania

4.

4.

Utrzymanie zainicjowanych zmian i

Utrzymanie zainicjowanych zmian i

zapobieganie nawrotowi nałogu

zapobieganie nawrotowi nałogu

Motywacja pacjenta

Motywacja pacjenta

oceniana w wywiadzie:

oceniana w wywiadzie:



Czy palisz?

Czy palisz?



Czy kiedykolwiek paliłeś?

Czy kiedykolwiek paliłeś?



Jak dawno temu rzuciłeś palenie?

Jak dawno temu rzuciłeś palenie?

(jeśli powyżej 2 lat pogratuluj)

(jeśli powyżej 2 lat pogratuluj)



Czy myślałeś o rzuceniu palenia?

Czy myślałeś o rzuceniu palenia?

Etap 1: przed powzięciem

Etap 1: przed powzięciem

zamiaru rzucenia palenia

zamiaru rzucenia palenia

Charakterystyka pacjenta

Charakterystyka pacjenta



Może nie wiedzieć o szkodliwych i przewlekłych

Może nie wiedzieć o szkodliwych i przewlekłych

chorobach;

chorobach;



Nie wierzy, że palenie tytoniu jest dla niego szkodliwe;

Nie wierzy, że palenie tytoniu jest dla niego szkodliwe;



Wierzy w mity „Dwa papierosy dziennie to zbyt mało,

Wierzy w mity „Dwa papierosy dziennie to zbyt mało,

aby mi zaszkodzić”;

aby mi zaszkodzić”;



Palenie traktuje jako dążenie do niezależności;

Palenie traktuje jako dążenie do niezależności;



Może być zarówno chory jak i zdrowy;

Może być zarówno chory jak i zdrowy;



Może być w różnym stopniu uzależniony od nikotyny;

Może być w różnym stopniu uzależniony od nikotyny;



Może odczuwać przyjemność podczas palenia;

Może odczuwać przyjemność podczas palenia;



Może być przekonany że palenie tytoniu spowodowało

Może być przekonany że palenie tytoniu spowodowało

już nieodwracalne zmiany i mieć fatalistyczny

już nieodwracalne zmiany i mieć fatalistyczny

stosunek do życia.

stosunek do życia.

Zadania lekarza etap 1:

Zadania lekarza etap 1:



Wzbudzenie motywacji do zastanowienia się

Wzbudzenie motywacji do zastanowienia się

nad rzuceniem palenia;

nad rzuceniem palenia;



Zobrazowanie skutków palenia np.:

Zobrazowanie skutków palenia np.:

↑

↑

poziomu tlenku węgla we krwi lub płucach

poziomu tlenku węgla we krwi lub płucach

palacza, wyniki testów wydolności płuc;

palacza, wyniki testów wydolności płuc;

żółte zabarwienie zębów i palców

żółte zabarwienie zębów i palców



Rozwiewanie mitów;

Rozwiewanie mitów;



Podkreślanie korzyści płynących z rzucenia

Podkreślanie korzyści płynących z rzucenia

palenia;

palenia;



Rozwijanie zaufania pacjenta do lekarza;

Rozwijanie zaufania pacjenta do lekarza;

Etap 2:umocnienie się

Etap 2:umocnienie się

decyzji o rzuceniu

decyzji o rzuceniu

palenia

palenia

Charakterystyka pacjenta

Charakterystyka pacjenta

etap 2

etap 2



Jest przekonany, że palenie jest szkodliwe;

Jest przekonany, że palenie jest szkodliwe;



Ma zamiar lub próbował rzucić palenie;

Ma zamiar lub próbował rzucić palenie;



Ma zamiar zostać osobą niepalącą do końca życia;

Ma zamiar zostać osobą niepalącą do końca życia;



Brak mu wystarczającej motywacji, aby rzucić

Brak mu wystarczającej motywacji, aby rzucić

palenie w tym momencie;

palenie w tym momencie;



Wątpi, czy realne jest porzucenie nałogu, sądzi, że

Wątpi, czy realne jest porzucenie nałogu, sądzi, że

istnieją przeszkody, których nie może pokonać;

istnieją przeszkody, których nie może pokonać;



Nie wie jak rzucić palenie;

Nie wie jak rzucić palenie;



Może odczuwać uboczne skutki palenia;

Może odczuwać uboczne skutki palenia;



Może mieć kogoś bliskiego kto rzucił palenie

Może mieć kogoś bliskiego kto rzucił palenie



Jest zmęczony swoim nałogiem, lub ma dość

Jest zmęczony swoim nałogiem, lub ma dość

kosztów z nim związanych;

kosztów z nim związanych;



Odczuwa presję społeczną, aby rzucić palenie.

Odczuwa presję społeczną, aby rzucić palenie.

Zadania lekarza, etap 2:

Zadania lekarza, etap 2:

Uświadom pacjentowi, czym jest zachowanie palacza

Uświadom pacjentowi, czym jest zachowanie palacza

omawiając:

omawiając:

•

Powody dla których pali tytoń;

Powody dla których pali tytoń;

•

Powody dla których chce rzucić palenie;

Powody dla których chce rzucić palenie;

•

Dalsze śledzenie zachowań;

Dalsze śledzenie zachowań;

•

Zmiana wzoru konsumpcji:

Zmiana wzoru konsumpcji:

1.

1.

Zmianę gatunku palonych papierosów;

Zmianę gatunku palonych papierosów;

2.

2.

Kupowanie pojedynczych opakowań zamiast

Kupowanie pojedynczych opakowań zamiast

kartonów;

kartonów;

3.

3.

Trzymanie papierosa w drugiej ręce niż zazwyczaj;

Trzymanie papierosa w drugiej ręce niż zazwyczaj;

4.

4.

Podejmowanie prób rzucenia palenia.

Podejmowanie prób rzucenia palenia.

Poradź pacjentowi, aby zwrócił się o pomoc do przyjaciół

Poradź pacjentowi, aby zwrócił się o pomoc do przyjaciół

i rodziny.

i rodziny.

Ustal z nim datę porzucenia nałogu!!!

Ustal z nim datę porzucenia nałogu!!!

Etap 3: inicjacja zmiany

Etap 3: inicjacja zmiany

zachowania

zachowania

Charakterystyka pacjenta

Charakterystyka pacjenta

etap 3

etap 3

Zdaje sobie sprawę, że zagrożenia związane z dalszym

Zdaje sobie sprawę, że zagrożenia związane z dalszym

paleniem są większe niż dolegliwości wynikające z

paleniem są większe niż dolegliwości wynikające z

rzucenia palenia ze względu na:

rzucenia palenia ze względu na:



Stan zdrowia (kaszel lub inne ogólnoustrojowe objawy,

Stan zdrowia (kaszel lub inne ogólnoustrojowe objawy,

stan pozawałowy, objawy występujące w czasie ciąży);

stan pozawałowy, objawy występujące w czasie ciąży);



Pracę ( np.; groźbę zwolnienia);

Pracę ( np.; groźbę zwolnienia);



Uwarunkowania socjalne (groźba rozwodu, groźba

Uwarunkowania socjalne (groźba rozwodu, groźba

społecznej izolacji);

społecznej izolacji);



Koszy (koszt papierosów, leczenia, ubezpieczenia na życie.

Koszy (koszt papierosów, leczenia, ubezpieczenia na życie.

Posiada wyższą motywację do rzucenia palenia, ponieważ

Posiada wyższą motywację do rzucenia palenia, ponieważ

wierzy w siebie i pragnie odnieść sukces.

wierzy w siebie i pragnie odnieść sukces.



Zna kogoś, kto skutecznie rzucił palenie;

Zna kogoś, kto skutecznie rzucił palenie;



Jest pozytywnie nastawiony przez środki masowego

Jest pozytywnie nastawiony przez środki masowego

przekazu;

przekazu;



Ma chęć odzyskania kontroli nad swoim życiem.

Ma chęć odzyskania kontroli nad swoim życiem.

Czuje się odpowiedzialny za siebie i sądzi, że aktywne

Czuje się odpowiedzialny za siebie i sądzi, że aktywne

działanie jest niezbędne do zmiany zachowania.

działanie jest niezbędne do zmiany zachowania.

Postępowanie lekarza,

Postępowanie lekarza,

etap 3

etap 3

Ostrzeż pacjenta, że kiedy będzie rzucał palenie, może u

Ostrzeż pacjenta, że kiedy będzie rzucał palenie, może u

niego wystąpić głód nikotynowy i inne przykre fizyczne

niego wystąpić głód nikotynowy i inne przykre fizyczne

objawy.

objawy.

Naucz pacjenta radzenia sobie z nawrotami nałogu poprzez:

Naucz pacjenta radzenia sobie z nawrotami nałogu poprzez:



Identyfikację przyczyny powrotu do nałogu;

Identyfikację przyczyny powrotu do nałogu;



Identyfikację trudnych sytuacji i uczenia się ich unikania;

Identyfikację trudnych sytuacji i uczenia się ich unikania;



Pozbycia się papierosów, zapałek, zapalniczek i

Pozbycia się papierosów, zapałek, zapalniczek i

popielniczek w dniu zaprzestania palenia;

popielniczek w dniu zaprzestania palenia;



Postawienie na siebie jako osobę niepalącą i usunięcie

Postawienie na siebie jako osobę niepalącą i usunięcie

zanieczyszczeń tytoniowych z:

zanieczyszczeń tytoniowych z:

1.

1.

Organizmu (poprzez ćwiczenia fizyczne)

Organizmu (poprzez ćwiczenia fizyczne)

2.

2.

Pamięci (poprzez hobby, przebywanie w miejscach dla

Pamięci (poprzez hobby, przebywanie w miejscach dla

niepalących)

niepalących)

3.

3.

Otoczenia (poprzez czyszczenie dywanów, zasłon)

Otoczenia (poprzez czyszczenie dywanów, zasłon)

Nagradzanie siebie za bycie niepalącym!!!

Nagradzanie siebie za bycie niepalącym!!!

Etap 4: utrzymanie

Etap 4: utrzymanie

zainicjowanych zmian i

zainicjowanych zmian i

zapobieganie nawrotowi

zapobieganie nawrotowi

nałogu

nałogu

Charakterystyka pacjenta

Charakterystyka pacjenta

etap 4

etap 4



Rzucił palenie co najmniej 2 tygodnie

Rzucił palenie co najmniej 2 tygodnie

temu!!!

temu!!!



Ciągle wątpi w sukces;

Ciągle wątpi w sukces;



Wymaga porad doświadczonych osób;

Wymaga porad doświadczonych osób;



Nie zmienił do końca swoich zachowań i

Nie zmienił do końca swoich zachowań i

przyzwyczajeń jako palacz;

przyzwyczajeń jako palacz;



Ciągle ma chęć zapalenia, choć minął

Ciągle ma chęć zapalenia, choć minął

już okres uzależnienia i głodu

już okres uzależnienia i głodu

nikotynowego

nikotynowego

Zadania lekarza etap 4

Zadania lekarza etap 4



Wzmacniać zachowania pacjenta sprzyjające

Wzmacniać zachowania pacjenta sprzyjające

niepaleniu papierosów (telefoniczne

niepaleniu papierosów (telefoniczne

kontrolowanie, wizyty kontrolne);

kontrolowanie, wizyty kontrolne);



Wzmacnianie poczucia, że niepalenie jest

Wzmacnianie poczucia, że niepalenie jest

rzeczą istotną w jego życiu;

rzeczą istotną w jego życiu;



Wzmacnianie strategii zwalczania nawrotów

Wzmacnianie strategii zwalczania nawrotów

nałogów;

nałogów;



Podkreślenie, że przypadkowe zapalenie

Podkreślenie, że przypadkowe zapalenie

papierosa nie jest klęską;

papierosa nie jest klęską;



Zachęcać do kolejnego przeanalizowania

Zachęcać do kolejnego przeanalizowania

zachowań i zmiany motywów postępowania.

zachowań i zmiany motywów postępowania.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę



