POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

1.

1.

Pojęcie „polecenia”.

Pojęcie „polecenia”.

Polecenie

Polecenie

to wpis w terminalu, który umożliwia uruchomienie

(wywołanie) określonego programu. Można powiedzieć, że
polecenie samo w sobie jest programem i uruchamiane jest jego
nazwą, najczęściej z użyciem parametrów.

2. Przykłady poleceń.

2. Przykłady poleceń.

Polecenie:
cp plik1 /katalog/
oznacza użycie programu CP (copy) z parametrami określającymi
plik źródłowy i miejsce gdzie ma zostać przekopiowany.

3. Praktyczne cechy stosowania poleceń.

3. Praktyczne cechy stosowania poleceń.

- należy pamiętać, że w przeciwieństwie do DOS-a i Windows, w
Linuksie rozróżniane są duże i małe litery, czyli LS i ls to dwie
zupełnie inne rzeczy.

- opcje poleceń rozpoczynają się zazwyczaj od znaku - lub od --,
np: ls -a --color

4. Polecenia dotyczące operacji na plikach i katalogach.

4. Polecenia dotyczące operacji na plikach i katalogach.

a) ls

– dotyczy katalogu i pokazuje zawartość w danym katalogu

(ang. List). Działanie podobne do dir w DOSie.
Niektóre opcje używane z poleceniem ls:
-a - wyświetlenie całej zawartości katalogu łącznie z plikami
ukrytymi.
-l - wyświetlenie dokładniejszej informacji o plikach i katalogach
-s - wyświetlenie rozmiarów plików
-h - w połączeniu z -s wyświetla rozmiary plików w czytelnej
postaci (np: 1K, 100M, itd.)
--color wyświetlenie nazw plików i katalogów w różnych kolorach

b) cd

nazwa_katalogu - przejście do katalogu. Można wpisać

pełną ścieżkę, np. cd /home/użytkownik/katalog lub będąc w
katalogu użytkownika poprostu katalog. Wpisanie samego cd
powoduje przeniesienie do katalogu domowego
/home/użytkownik (ang. Come in Directory.

POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

c) mkdir

nazwa_katalogu - tworzy katalog o podanej nazwie

(ang. Make Directory)

d) rmdir

nazwa_katalogu - usuwa katalog (ang. Remove

Directory)

e) cp

plik katalog - kopiuje plik do podanego katalogu

(ang. Copy). Aby skopiować cały katalog musimy użyć opcji -r,
czyli:
cp -r katalog

f) mv

plik katalog - przenosi plik do podanego katalogu

(ang. Move) lub zmienia nazwę pliku. Aby zmienić nazwę pliku
należy wpisać: mv nazwa_pliku nowa_nazwa.

g) rm plik

- usuwa plik o podanej nazwie (ang. Remove), aby

usunąć katalog wraz z zawartością należy użyć opcji –r.

h) touch

nazwa_pliku - tworzy plik o podanej nazwie. Plik można

edytować dowolnym edytorem i nadać mu odpowiednie prawa i
atrybuty.

i) pwd

- podaje ścieżkę obecnego katalogu

j) cat

plik – wyświetla zawartość pliku

POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

k) ln -s

/.../katalog/plik nazwa - wykonuje dowiązanie symboliczne

(ang. Link), od tej pory plik będzie można wykonywać
(wywoływać) poleceniem./nazwa, przydatne gdy instalujemy
program ze źródeł i chcemy zrobić do niego skrót

l) whereis

nazwa_pliku poszukuje plików źródłowych, binarnych

lub stron podręcznika (ang. manual), z ang. Where is? - dosł.
Gdzie jest?

ł) chmod

- polecenie to służy do ustawiania praw dostępu do

plików i katalogów. Podstawowe opcje tego polecenia:
-c - wyświetlanie nazwy plików których zmieniły się prawa
dostępu
-f - nie wyświetla komunikatów o błędach
-R - zmiana praw dostępu w podkatalogach
-v - wyświetla opis każdej zmiany

m) chgrp

– polecenie używane do zmiany grupy posiadającej plik

n) chown

– polecenie używane do zmiany właściciela lub grupy

posiadającej plik. Ma ono składnię: chown nowy_user:nowa_grupa
plik

POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

5. Polecenia dotyczące uzyskiwania informacji:

5. Polecenia dotyczące uzyskiwania informacji:

a) man

nazwa_polecenia - wyświetla stronę podręcznika

programu (o ile taka istnieje)

b) uname

–a - wyświetla informacje: nazwa jądra systemu,

sieciowa nazwa systemu, numer kernela, wersja jądra,
architektura i nazwa systemu

c) who

- wyświetla informacje o użytkowniku (z ang. kto)

d) finger

- rozbudowane who, (z ang. palec, dotykać palcem)

e) who am I

- wyświetla informacje o aktualnym użytkowniku w

danej sesji

f) file

plik - wyświetla informacje o pliku (tj. kodowanie, rodzaj

pliku)

g) df

- informacje o stanie dysku twardego (zużycie miejsca),

jednostki można określić np. -m - Megabajty, -k – kilobajty

h) du

- wielkość pliku lub katalogu (określenia j/w.)

i) free

- służy do monitorowania pamięci głównej, zastosowana z

parametrem -m wyświetla dane w MB.

POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

6. Polecenia dotyczące procesów.

6. Polecenia dotyczące procesów.

a) ps

- wyświetla stan procesów

b) ps

–x - wyświetla aktualne procesy użytkownika

c) ps

-aux - wypisanie wszystkich procesów (łącznie z procesami

innych użytkowników

d) kill

nr_pid - kończy proces, (nr_pid jest wyświetlany w

pierwszej kolumnie po wywołaniu polecenia ps)

7. Polecenia wejścia wyjścia.

7. Polecenia wejścia wyjścia.

a) shutdown

-r now / reboot - restart systemu

b) shutdown

-h now / halt - wyłączenie komputera

c) su

użytkownik - zamiana użytkownika (ang. substitute user)

d) sudo

to program, umożliwiający administratorowi nadanie

użytkownikom praw, których w zwykłych przypadkach nie
posiadają

e) login

- zalogowanie się do nowej sesji

f) exit

/ logout - zakończenie zalogowanej sesji (jeśli to jedyna

sesja - powoduje opuszczenie środowiska pracy i wywołanie okna
logowania)

POLECENIA W LINUKSIE

POLECENIA W LINUKSIE

1. Rodzaje systemu plików.

1. Rodzaje systemu plików.

a) dyskowe

– przeznaczone są do przechowywania plików na

lokalnych pamięciach masowych (FAT, EXT, NTFS)

b) sieciowe

–

to takie, które udostępniają swoje zasoby

komputerom podłączonym do sieci komputerowej (NFS, XFS, SMB)

c) specjalne

– pozostałe np. wirtualne służące do wymiany

informacji pomiędzy działającymi procesami w systemie (JFFS).

2. Cechy różniące systemy plików w systemach

2. Cechy różniące systemy plików w systemach

operacyjnych.

operacyjnych.

- maksymalna długość nazwy pliku

- stosowanie różnych znaków w nazwach plików

- rozróżnianie małych i wielkich liter w nazwach plików

- maksymalny rozmiar pliku

- maksymalna liczba plików

- uprawnienia dostępu do pliku

- kompresja danych w locie

- dostępność informacji o pliku

- szyfrowanie plików i katalogów

- księgowanie (konstrukcja baz danych)

SYSTEM PLIKÓW W LINUKSIE

SYSTEM PLIKÓW W LINUKSIE

3. Rodzaje dyskowych systemów plików w linuksie.

3. Rodzaje dyskowych systemów plików w linuksie.

a) minix

– jest systemem plików używanym w systemie

operacyjnym Minix, jest to pierwszy system plików, który działał
pod Linuksem (mały rozmiar partycji, krótkie nazwy itp.)

b) ext

– jest bardziej złożonym rozwinięciem systemu plików

minix. Został on kompletnie zastąpiony przez drugą wersję
rozszerzonego systemu plików (ext2) i ostatecznie usunięty z
jądra (w 2.1.21)

c) ext2

–

jest dyskowym systemem plików o wysokiej wydajności

używanym przez Linuksa.

- mechanizm automatycznej defragmentacji plików

- jest dosyć szybki

- nazwy plików do 255 znaków długości

- kompresja plików i folderów (była łata)

d) ext3

– rozszerzony ext2 o obsługę plików dziennika, dzięki

czemu szybciej przywraca spójność systemu plików po awarii,
pozwala także czasami na odzyskanie skasowanych danych. Dość
stabilny.

SYSTEM PLIKÓW W LINUKSIE

SYSTEM PLIKÓW W LINUKSIE

e) ReiserFS –

nowy system - wymaga kompilacji własnego jądra

systemu z włączoną opcją obsługi tego systemu plików. Zapewnia,
szyfrowanie, kompresję czy też eliminuje fragmentację
wewnętrzną.

Ćwiczenie do wykonania.

Ćwiczenie do wykonania.

a) Jako zwykły użytkownik, załóż w swoim katalogu domowym
(home) katalog o nazwie katalog1 oraz stwórz plik o nazwie
plik1.txt.
b) Skopiuj w konsoli plik plik1.txt do katalogu katalog1.
c) Utwórz pusty katalog katalog2.
d) Usuń w trybie tekstowym katalogi: katalog1 i katalog2.

POLECENIA - ĆWICZENIA

POLECENIA - ĆWICZENIA