POLECENIA W LINUKSIE

Pojęcie „polecenia”.

Polecenie

to wpis w terminalu, który umożliwia uruchomienie

(wywołanie) określonego programu. Można powiedzieć, że
polecenie samo w sobie jest programem i uruchamiane jest jego
nazwą, najczęściej z użyciem parametrów.

2. Przykłady poleceń.

Polecenie:
cp plik1 /katalog/
oznacza użycie programu CP (copy) z parametrami określającymi
plik źródłowy i miejsce gdzie ma zostać przekopiowany.

3. Praktyczne cechy stosowania poleceń.

- należy pamiętać, że w przeciwieństwie do DOS-a i Windows, w
Linuksie rozróżniane są duże i małe litery, czyli LS i ls to dwie
zupełnie inne rzeczy.

- opcje poleceń rozpoczynają się zazwyczaj od znaku - lub od --,
np: ls -a --color

4. Polecenia dotyczące obsługi ekranu.

a) clear –

wyczyszczenie zawartości aktywnej konsoli wirtualnej.

b) echo –

wyświetla na ekranie podany tekst.

- n – zawijanie tekstu

c) Read nazwa_zmiennej –

odczytuje tekst z klawiatury i

wstawia go pod zmienną o nazwie nazwa_zmiennej. Aby
odwołać się do tej zmiennej, należy poprzedzić ją znakiem $.

5. Polecenia dotyczące operacji na plikach i katalogach.

a) ls

– dotyczy katalogu i pokazuje zawartość w danym katalogu

(ang. List). Działanie podobne do dir w DOSie.

Niektóre opcje używane z poleceniem ls:

-a - wyświetlenie całej zawartości katalogu łącznie z plikami
ukrytymi.
-l - wyświetlenie dokładniejszej informacji o plikach i
katalogach
-s - wyświetlenie rozmiarów plików

POLECENIA W LINUKSIE

-h - w połączeniu z -s wyświetla rozmiary plików w czytelnej
postaci (np: 1K, 100M, itd.)
--color wyświetlenie nazw plików i katalogów w różnych kolorach

b) cd

nazwa_katalogu - przejście do katalogu. Można wpisać

pełną ścieżkę, np. cd /home/użytkownik/katalog lub będąc w
katalogu użytkownika poprostu katalog. Wpisanie samego cd
powoduje przeniesienie do katalogu domowego /home/użytkownik
(ang. Come in Directory.

c) mkdir

nazwa_katalogu - tworzy katalog o podanej nazwie

(ang. Make Directory)

d) rmdir

nazwa_katalogu - usuwa katalog (ang. Remove

Directory)

e) cp

plik katalog - kopiuje plik do podanego katalogu

(ang. Copy). Aby skopiować cały katalog musimy użyć opcji -r,
czyli:
cp -r katalog

f) mv

plik katalog - przenosi plik do podanego katalogu

(ang. Move) lub zmienia nazwę pliku. Aby zmienić nazwę pliku
należy wpisać: mv nazwa_pliku nowa_nazwa.

POLECENIA W LINUKSIE

g) rm plik

- usuwa plik o podanej nazwie (ang. Remove), aby

usunąć katalog wraz z zawartością należy użyć opcji –r.

h) touch

nazwa_pliku - tworzy plik o podanej nazwie. Plik można

edytować dowolnym edytorem i nadać mu odpowiednie prawa
i atrybuty.

pwd

- podaje ścieżkę obecnego katalogu

j) cat

plik – wyświetla zawartość pliku

k) ln -s

/.../katalog/plik nazwa - wykonuje dowiązanie symboliczne

(ang. Link), od tej pory plik będzie można wykonywać
(wywoływać) poleceniem./nazwa, przydatne gdy instalujemy
program ze źródeł i chcemy zrobić do niego skrót

l) whereis

nazwa_pliku poszukuje plików źródłowych, binarnych

lub stron podręcznika (ang. manual), z ang. Where is? - dosł.
Gdzie jest?

ł) chmod

- polecenie to służy do ustawiania praw dostępu do

plików i katalogów. Podstawowe opcje tego polecenia:

-c - wyświetlanie nazwy plików których zmieniły się prawa

dostępu

-f - nie wyświetla komunikatów o błędach
-R - zmiana praw dostępu w podkatalogach

POLECENIA W LINUKSIE

-v - wyświetla opis każdej zmiany

m) chgrp

– polecenie używane do zmiany grupy posiadającej plik

n) chown

– polecenie używane do zmiany właściciela lub grupy

posiadającej plik. Ma ono składnię: chown nowy_user:nowa_grupa
plik

o) less –

wyświetla zawartość pliku i pozwala na nawigację po

jegop zawartości za pomocą klawiatury

p) ln {opcje} co gdzie

– tworzy tak zwane dowiązanie

symboliczne np.: ln -s plik kopia, po wpisaniu polecenia ls –l,
ukazuje się wpis: kopia ->plik

r) grep

– wyszukiwanie ciągu znaków

6. Polecenia dotyczące uzyskiwania informacji:

a) man

nazwa_polecenia - wyświetla stronę podręcznika

programu (o ile taka istnieje)

b) uname

–a - wyświetla informacje: nazwa jądra systemu,

sieciowa nazwa systemu, numer kernela, wersja jądra,
architektura i nazwa systemu

c) who

- wyświetla informacje o użytkowniku (z ang. kto)

d) finger

- rozbudowane who, (z ang. palec, dotykać palcem)

POLECENIA W LINUKSIE

e) who am I

- wyświetla informacje o aktualnym użytkowniku w

danej sesji

f) file

plik - wyświetla informacje o pliku (tj. kodowanie, rodzaj

pliku)

g) df

- informacje o stanie dysku twardego (zużycie miejsca),

jednostki można określić np. -m - Megabajty, -k – kilobajty

h) du

- wielkość pliku lub katalogu (określenia j/w.)

i) free

- służy do monitorowania pamięci głównej, zastosowana z

parametrem -m wyświetla dane w MB.

7. Polecenia dotyczące procesów.

a) ps

- wyświetla stan procesów

b) ps

–x - wyświetla aktualne procesy użytkownika

c) ps

-aux - wypisanie wszystkich procesów (łącznie z procesami

innych użytkowników

d) kill

nr_pid - kończy proces, (nr_pid jest wyświetlany w

pierwszej kolumnie po wywołaniu polecenia ps)

POLECENIA W LINUKSIE

8. Przetwarzanie potokowe.

Przetwarzanie potokowe polega na automatycznym

przekazywaniu wyników działania jednego programu, jako
danych wejściowych dla kolejnego.

Przetwarzanie potokowe

polega na buforowaniu przez system danych produkowanych przez
pierwszy proces i następnie odczytywaniu tych danych przez drugi
proces. Innymi słowy proces w potoku czyta dane z wejścia, które
zostało przeadresowane na wyjście procesu poprzedniego. W potoku
może brać udział jednocześnie kilka procesów. Przykłady potoków:

1. Proces ls podaje wynik procesowi more, który w efekcie wyświetla

listing strona po stronie:

ls – al | more
2. Proces who podaje wynik procesowi sort, podając posortowaną listę

pracowników pracujących w systemie:

who|sort
3. Proces ps podaje wynik procesowi grep, wyszukując na liście procesów

linii

zawierających słowo csh:
ps -ef|grep csh

POLECENIA W LINUKSIE

4. Proces ls podaje wynik procesowi sort, który następnie podaje wynik
procesowi
head, wyświetlając pierwszych 10 najmniejszych plików:
ls -l /usr/bin|sort -bnr +4 -5|head

Filtry

Istnieją programy, których zadaniem jest odczyt danych ze
standardowego wejścia,
przetworzenie tych danych i ich zapis na standardowe wyjście. Programy
takie nazywane są filtrami i są szeroko wykorzystywane w przetwarzaniu
potokowym. Poniżej przedstawiono
najczęściej wykorzystywane filtry:

cat

– najprostszy filtr, nie wprowadzający zmian do przetwarzanych

danych. Użyteczne, to:
–s z paru pustych linii robi jedna
–n numeruje wszystkie linie
–b numeruje niepuste linie
-A pokazuje znaki specjalne

POLECENIA W LINUKSIE

head

– wyświetla początkową część pliku o podanej nazwie lub danych

wejściowych
otrzymanych z potoku gdy nazwa pliku nie jest podana. Standardowo
wyświetlanych jest
pierwszych 10 linii odczytanych danych. Używając przełączników liczbę tą
można zmienić:
–c pozwala określić liczbę wyświetlanych znaków
–n pozwala określić liczbę wyświetlanych linii

tail

– wyświetla końcową część pliku o podanej nazwie lub danych

wejściowych
otrzymanych z potoku, gdy nazwa pliku nie jest podana,. Standardowo
wyświetlanych jest
ostatnich 10 linii danych. Używając przełączników liczbę tą można
zmienić:
–c pozwala określić liczbę wyświetlanych znaków
–n pozwala określić liczbę wyświetlanych linii
–f powoduje, że dane po zapisaniu ich do pliku są wyświetlane na
standardowym
wyjściu

POLECENIA W LINUKSIE

sort

– służy do sortowania danych wejściowych, które domyślnie

sortowane są
leksykograficznie. Sortowanie danych odbywa się liniami. Najważniejsze
przełączniki:
–n pozwala sortować numerycznie
–b ignoruje przy sortowaniu spacje znajdujące się na początku linii
-t pozwala zmienić domyślny separator kolumn, którym są znaki tabulacji
lub spacji
-f pozwala ignorować przy sortowaniu wielkość liter
-r odwraca kolejność sortowania
+liczba pozwala by sortowanie odbywało się względem dowolnej
kolumny
( a nie początku linii). Liczba określa liczbę kolumn pominiętych przy
sortowaniu
-o nazwa_pliku zapisuje rezultat sortowania do pliku o podanej nazwie

uniq

– umozliwia usunięcie powtarzających się, sąsiadujących linii

danych wejściowych.
–d wyświetla z danych wejściowych tylko linie powtarzające się
–u wyświetla z danych wejściowych tylko linie unikalne
–c zlicza liczbę powtórzeń

POLECENIA W LINUKSIE

– zlicza znaki, słowa i linie w podanych danych wejściowych.

Standardowo
wyświetlane są wszystkie trzy wartości, ale można to zmienić:
–l pozwala zliczać tylko linie
–w pozwala zliczać tylko słowa
-c pozwala zliczać tylko znaki

– pozwala zamienić łańcuchy tekstowe, które podawane są jako

argumenty wejściowe.
Znaki z pierwszego łańcuch zamieniane są na znaki z drugiego łańcucha.
Dodatkowo,
dzięki przełącznikom możliwe jest następujące przetwarzanie:
–d usuwa podane po przełączniku znaki
–s usuwa powtarzające się sąsiednie znaki

cut

– pozwala wyświetlić fragmenty wierszy danych wejściowych. Zwykle

jest to
wycinanie odpowiednich kolumn.
–c pozwala określić pozycję znakowe wycinanych fragmentów wierszy,
np. -c 1-72
wyświetla pierwsze 72 znaki każdego wiersza
–f pozwala określić numery wycinanych kolumn, np. -f1,3-5,10 wyświetla
pierwszą
kolumnę, kolumny od 3 do 5 oraz kolumnę 10.
–d pozwala zmienić domyślny separator kolumn, którym jest znak
tabulacji

POLECENIA W LINUKSIE

grep

[opcje] wyrażenie [lista_plików]- przeszukuje dane pochodzące ze

standardowego wejścia lub pliki wyszczególnione na liście plików,
wypisując tylko linie zawierające szukane wyrażenie. Szukane wyrażenie
zapisywane jest za pomocą wyrażenia regularnego. Najważniejsze
przełączniki:
-v wyszukuje linie nie zawierające szukanego wzorca
-c podaje liczbę odszukanych wyrażeń
-i ignoruje wielkość liter przy wyszukiwaniu
-n wyświetla numery linii zawierających dany wzorzec
-h przy wyświetlaniu linii zawierających szukany wzorzec pomija nazwy
plików
-r pozwala na przeszukiwanie rekurencyjne, np. grep wzorzec –r katalog
-l pokazuje nazwy plików zawierających określony wzorzec
-L pokazuje nazwy plików nie zawierających określonego wzorca
Zasady konstrukcji podstawowych wyrażeń regularnych opisujących
szukany wzorzec są następujące:
. – reprezentuje dowolny znak
[abc] – oznacza jeden ze znaków a, b lub c
[a-z]- oznacza jeden ze znaków z podanego zbioru
[^0-9] – oznacza dopełnienie podanego zbioru
.* - oznacza dowolny ciąg znaków
* - reprezentuje powtórzenie dowolną liczbę razy wyrażenia znajdującego
się

POLECENIA W LINUKSIE

bezpośrednio po lewej stronie np. (A[a]* określa A, Aa, Aaa, Aaaaaaaaa,
itd.)
^ - reprezentuje początek linii
$ - reprezentuje koniec linii
a\{n\} - oznacza n-krotne wystąpienie znaku występującego
bezpośrednio po lewej
stronie nawiasów
a\{n, \} - oznacza co najmniej n-krotne wystąpienie znaku występującego
bezpośrednio po lewej stronie nawiasów
a\{, m\} - oznacza co najwyżej m-krotne wystąpienie znaku
występującego po
lewej stronie nawiasów
a\{n,m\} - oznacza co najmniej n-krotne i co najwyżej m-krotne
wystąpienie znaku
występującego po lewej stronie nawiasów

Dodatkowo istnieje specjalna grupa znaków mająca znaczenie specjalne.
Do znaków tych należą: . * {} () ^ [ ] \ < > $ . W celu wykorzystania tych
znaków jako
zwykłych znaków, należy je poprzedzić znakiem “\”.
Oprócz podstawowych wyrażeń regularnych istnieją wyrażenia
rozszerzone,
pozwalające w krótszy sposób opisać poszukiwane wyrażenie i oferujące
bogatsze
możliwości opisu wyrażeń. W celu użycia rozszerzonych wyrażeń
regularnych, należy polecenie grep użyć z przełącznikiem – E, lub
wykorzystać polecenie egrep.

POLECENIA W LINUKSIE

Zadania do samodzielnego wykonania (przetwarzanie

potokowe).

Wyświetl plik /etc/passwd z podziałem na strony przyjmując, że strona
ma 5 linii tekstu.
1) Korzystając z polecenia cat utwórz plik tekst3, który będzie składał się
z zawartości pliku
tekst1, ciągu znaków podanego ze standardowego wejścia (klawiatury) i
pliku tekst2.
2) Wyświetl po 5 pierwszych linii wszystkich plików w swoim katalogu
domowym w taki sposób,
aby nie były wyświetlane ich nazwy.
3) Wyświetl linie o numerach 3, 4 i 5 z pliku /etc/passwd

POLECENIA W LINUKSIE

Kompresowane archiwum

pliku



.tar.gz – starsza, mało efektywna

metoda kompresji gzip



.tar.bz2 – nowsza, bardziej

efektywna, metoda kompresji bzip2

Tworzenie archiwum:

tar cjf

nazwa_archiwum.tar.bz2 ścieżka_dostępowa

- c

tworzenie archiwum (create)

j wybór formatu kompresji (tar.bz2)

nazwa archiwum zostanie podana następna w

kolejności

Gdybyś chciał utworzyć archiwum metodą gzip

musisz parametr j zamienić na z, oraz w nazwie

zmienić rozszerzenie na tar.gz, wtedy komenda

wygląda następująco:

tar czf

nazwa_archiwum.tar.gz ścieżka_dostępowa

Wyświetlanie listy plików w

archiwum:

tar tjf

nazwa_archiwum.tar.bz2

- t

powoduje wyświetlenie na ekranie

zawartości archiwum

tar tzf

nazwa_archiwum.tar.gz

Wyodrębnianie plików z archiwum:

tar xjf

nazwa_archiwum.tar.bz2

- x

powoduje wyodrębnienie zawartości

archiwum

tar xzf

nazwa_archiwum.tar.gz

Uprawnienia do pliku i

katalogu

Uprawnienia może nadawać administrator systemu

root oraz właściciel pliku lub katalogu

korzystając z polecenia

chmod.

Uprawnienia są nadawane dla:

u (user) użytkownik, właściciel pliku

g (group) grupa użytkowników

u (other) pozostali użytkownicy

Typy uprawnień:

r (read) odczyt

w (write) zapis

x (execute) wykonanie

Nadawanie uprawnień

chmod u=rwx, g+r, o-rw

nazwa_katalogu

gdzie

= narzucenie praw

+ dodanie uprawnienia

- odjęcie uprawnienia

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawowe komendy i polecenia w Linux
Podstawowe komendy i polecenia w Linux
Podstawowe komendy i polecenia w Linux, i inne
Podstawowe komendy i polecenia w Linux, różne, Linux
Podstawowe komendy i polecenia w Linux, ■ Informatyka
Podstawowe komendy i polecenia w Linux
Podstawowe Komendy I Polecenia W Linux
Polecenia Linux
Linux Polecenia Linux id 758002 Nieznany
Komendy i polecenia Linux
polecenia LINUX 1
Podstawowe komendy i polecenia w Linux

więcej podobnych podstron

4 Polecenia Linux

Document Outline