Przedstawianie

wyników

analiz chemicznych

Przygotowanie danych

1. Przeliczenie wyników z mg/dm

3

na

formę miligramorównoważnikową
(mval/dm

3

)

2. Obliczenie udziału procentowego

poszczególnych jonów w składzie
chemicznym badanej próbki wody

3. Obliczenie błędu analizy

Przeliczenie:

mg/dm

mg/dm

3

3

na

mval/dm

mval/dm

3

3

 

gdzie: r – zawartość składnika wyrażona w formie
równoważnikowej
(w mval/dm

3

),

C – zawartość składnika w mg/dm

3

,

m

r

– masa równoważnikowa,

 

r

m

C

r

ć

ciowoś

warto

ś

jonowa

masa



r

m

Sposób 1

Przeliczenie: [mg/dm

3

] na

[mval/dm

3

]

Sposób
2

L

m

C

r

cz





gdzie: r – zawartość składnika wyrażona w formie równoważnikowej
(w mval/dm

3

),

C – zawartość składnika (w mg/dm

3

),

m

cz

– masa cząsteczkowa,

L – ładunek jonu (wartościowość)

Przeliczenie: [mg/dm

3

] na

[mval/dm

3

]

Sposób
3

Współczynnik

przeliczeniowy

Współczynnik

przeliczeniowy

Jon

B

Jon

B

Cl

-

0 , 0 2 8 2

K

+

0 , 0 2 5 5

S O

4

2 -

0 , 0 2 0 8

Na

+

0 , 0 4 3 5

HCO

3

-

0 , 0 1 6 3

C a

2

+

0 , 0 4 9 9

CO

3

2-

0 , 0 3 3 3

M g

2

+

0 , 0 8 2 2

Br

-

0 , 0 1 2 5

F e

2 +

0 , 0 3 5 8

J

-

0 , 0 0 7 9

F e

3

+

0 , 0 5 3 7

F

-

0 , 0 5 2 6

M n

2 +

0 , 0 3 6 4

NO

2

-

0 , 0 2 2 0

A l

3 +

0 , 1 1 1 2

NO

3

-

0 ,0 1 6 1

NH

4

+

0 , 0 5 8 7

B

C

r





gdzie: r– zawartość składnika wyrażona w formie równoważnikowej (w mval/dm

3

),

C – zawartość składnika (w mg/dm

3

),

B – współczynnik przeliczeniowy

Przykładowa tabela z przeliczonymi danymi

zawartość

składnik

mg/dm

3

mval/dm

3

% mval

HCO

3

-

317,2

5,2

51,5

SO

4

2-

134,4

2,8

27,7

Cl

-

74,4

2,1

20,8



r

A

10,1

100,0

Ca

2+

104,2

5,2

52,0

Na

+

66,7

2,9

29,0

Mg

2+

21,9

1,8

18,0

K

+

3,9

0,1

1,0



r

K

10

100,0

mineralizacja

722,7

Błąd

Błąd

analizy

analizy

100

[%]

















A

K

A

K

B

r

r

r

r

gdzie: 

r

K – suma milirównoważników

kationów,


r

A – suma milirównoważników

anionów.

Skrócone formy

zapisu

Wzór (formuła) Kurłowa

1

18

29

52

8

,

20

7

,

27

4

5

,

51

3

72

,

0

K

Mg

Na

Ca

Cl

SO

HCO

M

]

[

]

/

[

3

C

dm

g

T

kationy

aniony

M

G

Sp



Składniki

specyficzne

np. J, Br

gazy

Granica uwzględniania
1[%mval]

Zapis typu chemicznego

wody

wg Altowskiego-Szwieca

1. Uwzględnia się jony, których udział przekracza

17%mval

(w swojej grupie)

2. Nazwę typu wody rozpoczyna się od jonu,

którego udział jest największy,
niezależnie od tego czy jest to anion czy kation

3. Kolejne jony wymienia się zgodnie z

malejącym

udziałem

Np.:

HCO

3

-Ca-Na-SO

4

-

Cl-Mg

Typ chemiczny: woda wodorowęglanowo-wapniowo-sodowo-
-siarczanowo-chlorkowo-magnezowa

Odwzorowania wyników

pojedynczej analizy

chemicznej

Diagram trójkątny (Pipera)

• Rzadko

stosowany do
przedstawiania
wyników
pojedynczej
analizy, raczej
do zbiorów
analiz

• Umożliwia

śledzenie
ewolucji składu
chemicznego
wód

Diagram Schoellera

Diagramy

Collinsa

Tickela

Tickela

Diagram kołowy (Udlufta)

1mm

2

= 0,5mg/dm

3





M

r

Promień

koła

Mineralizacja

ogólna wody

Prezentacja zbiorów

analiz

Diagram Schoellera

Diagram Pipera

Literatura

:

1.

Macioszczyk A.: Hydrogeochemia. Wyd. Geol. Warszawa, 1987.

2.

Macioszczyk A., Dobrzyński M.,: Hydrogeochemia Strefy
aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd.PWN Warszawa
2002.

3.

Pazdro Z.: Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa, 1983.

4.

Kleczkowski A.S.: Hydrogeologia ziem wokół Polski. Wyd.Geol.
Warszawa 1979 .

5.

Paczyński

B., Sadurski A.(red): Hydrogeologia regionalna

Polski. Wyd. PIG Warszawa 2007

6.

Dowigałło J., Kleczkowiski A.S., Macioszczyk T., Różkowski A. (red.
nauk.): Słownik hydrogeologiczny, PIG, Warszawa 2002.