Bankowość

Bankowość

Dr Paweł Perz

Dr Paweł Perz

Rzeszów, 3.03.2007 r.

Rzeszów, 3.03.2007 r.

Współczesna bankowość

Współczesna bankowość



Procesy liberalizacji, globalizacji,

Procesy liberalizacji, globalizacji,

dezintermediacji, innowacje

dezintermediacji, innowacje

technologiczne

technologiczne



Rosnąca konkurencja

Rosnąca konkurencja



Wyzwania dla banków

Wyzwania dla banków

Odpowiedź:

Odpowiedź:



Tworzenie grup kapitałowych

Tworzenie grup kapitałowych



Nowe produkty

Nowe produkty



Nowe kanały dystrybucji

Nowe kanały dystrybucji

Specyfika Polski

Specyfika Polski



Wysoki wzrost gospodarczy

Wysoki wzrost gospodarczy



Słabe nasycenie usługami

Słabe nasycenie usługami

bankowymi

bankowymi



Transfer oszczędności banki –

Transfer oszczędności banki –

fundusze inwestycyjne

fundusze inwestycyjne



Szybki tempo wzrostu niektórych

Szybki tempo wzrostu niektórych

segmentów rynku

segmentów rynku

System finansowy

System finansowy



Instytucje – banki, instytucje

Instytucje – banki, instytucje

wspólnego inwestowania, instytucje

wspólnego inwestowania, instytucje

parabankowe, instytucje pośrednictwa

parabankowe, instytucje pośrednictwa

finansowego, domy maklerskie

finansowego, domy maklerskie



Infrastruktura – instytucje kontrolujące

Infrastruktura – instytucje kontrolujące

rynek, infrastruktura prawna

rynek, infrastruktura prawna



Rynki i instrumenty

Rynki i instrumenty

Funkcje systemu

Funkcje systemu

finansowego

finansowego



Zapewnia możliwość finansowania

Zapewnia możliwość finansowania

inwestycji

inwestycji



Zapewnia środki płatnicze niezbędne

Zapewnia środki płatnicze niezbędne

do dokonywania transakcji

do dokonywania transakcji



Sprzyja efektywnej alokacji środków

Sprzyja efektywnej alokacji środków



Zapewnia informację cenową

Zapewnia informację cenową



Umożliwia skuteczne zarządzanie

Umożliwia skuteczne zarządzanie

ryzykiem

ryzykiem

RYNEK

DÓBR I
USŁUG

PRACY

FINANSOW
Y

Rynek finansowy

Rynek finansowy



Pieniężny

Pieniężny



Kapitałowy

Kapitałowy



Walutowy

Walutowy



Instrumentów pochodnych

Instrumentów pochodnych

Dwa modele rynku

Dwa modele rynku

finansowego

finansowego



Model kontynentalny (niemiecki)

Model kontynentalny (niemiecki)

Model angloamerykański

Rynek pieniężny

Rynek pieniężny



Instrumenty krótkoterminowe

Instrumenty krótkoterminowe



Wysoki stopień płynności

Wysoki stopień płynności



Wysokie bezpieczeństwo

Wysokie bezpieczeństwo

instrumentów

instrumentów



Główne instrumenty: bony skarbowe,

Główne instrumenty: bony skarbowe,

bony pieniężne, lokaty

bony pieniężne, lokaty

międzybankowe, krótkoterminowe

międzybankowe, krótkoterminowe

papiery dłużne przedsiębiorstw

papiery dłużne przedsiębiorstw

Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy



Rynek operacji średnio i

Rynek operacji średnio i

długoterminowych

długoterminowych

Funkcje:

Funkcje:



Umożliwia pozyskiwania kapitału

Umożliwia pozyskiwania kapitału



Umożliwia dokonywanie inwestycji

Umożliwia dokonywanie inwestycji

kapitałowych zapewniających

kapitałowych zapewniających

dochody

dochody



Sprzyja efektywnej alokacji kapitału

Sprzyja efektywnej alokacji kapitału

Główne instytucje rynku

Główne instytucje rynku

kapitałowego

kapitałowego



Giełda Papierów Wartościowych w

Giełda Papierów Wartościowych w

Warszawie

Warszawie



Rynek pozagiełdowy CETO

Rynek pozagiełdowy CETO



Krajowy Depozyt Papierów

Krajowy Depozyt Papierów

Wartościowych

Wartościowych



Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego



Domy maklerskie

Domy maklerskie



Fundusze Inwestycyjne

Fundusze Inwestycyjne

Rynek walutowy

Rynek walutowy

Funkcje:

Funkcje:



Zamiana dwóch różnych walut

Zamiana dwóch różnych walut



Zabezpieczenie przed ryzykiem

Zabezpieczenie przed ryzykiem

walutowym

walutowym



Osiąganie dochodów na dodatnich

Osiąganie dochodów na dodatnich

różnicach kursowych

różnicach kursowych

System bankowy

System bankowy

Obejmuje ogół jednostek

Obejmuje ogół jednostek

organizacyjnych, zajmujących się

organizacyjnych, zajmujących się

działalnością bankową na terytorium

działalnością bankową na terytorium

danego kraju oraz cele, procedury i

danego kraju oraz cele, procedury i

reguły ich funkcjonowania wzajemne

reguły ich funkcjonowania wzajemne

więzi występujące pomiędzy nimi

więzi występujące pomiędzy nimi

Funkcje systemu

Funkcje systemu

bankowego

bankowego



stworzenie mechanizmów

stworzenie mechanizmów

gromadzenia środków oraz ich

gromadzenia środków oraz ich

inwestowania w różnorodne

inwestowania w różnorodne

przedsięwzięcia

przedsięwzięcia



zapewnienie możliwości dokonywania

zapewnienie możliwości dokonywania

płatności pomiędzy uczestnikami

płatności pomiędzy uczestnikami

życia gospodarczego

życia gospodarczego



transfer środków pieniężnych w

transfer środków pieniężnych w

czasie i przestrzeni

czasie i przestrzeni

Funkcje systemu

Funkcje systemu

bankowego

bankowego



zapewnienie informacji cenowej dla

zapewnienie informacji cenowej dla

podmiotów gospodarczych (stwarza

podmiotów gospodarczych (stwarza

możliwość podejmowania decyzji)

możliwość podejmowania decyzji)



stworzenie warunków do

stworzenie warunków do

transformacji środków

transformacji środków

przeznaczonych na inwestowanie

przeznaczonych na inwestowanie

(pod względem czasu, wielkości i

(pod względem czasu, wielkości i

ryzyka)

ryzyka)

Funkcje systemu

Funkcje systemu

bankowego

bankowego



kredytowa

kredytowa



lokacyjna

lokacyjna



pieniężna

pieniężna

Bank centralny - cele

Bank centralny - cele



Kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej

Kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej

– dąży do stabilizacji cen lub utrzymania

– dąży do stabilizacji cen lub utrzymania

odpowiedniej relacji kursu waluty krajowej do

odpowiedniej relacji kursu waluty krajowej do

innych walut

innych walut



Tworzenie warunków dla zapewnienia

Tworzenie warunków dla zapewnienia

niezbędnego poziomu bezpieczeństwa

niezbędnego poziomu bezpieczeństwa

finansowego i stabilności sektora bankowego

finansowego i stabilności sektora bankowego



Określenie zasad i mechanizmów mających

Określenie zasad i mechanizmów mających

na celu zapewnienie płynności rozliczeń

na celu zapewnienie płynności rozliczeń

pienięznych

pienięznych

Skutki upadłości banków

Skutki upadłości banków



utrata części aktywów

utrata części aktywów

zgromadzonych w banku

zgromadzonych w banku



spadek zaufania społecznego do

spadek zaufania społecznego do

banków

banków



obniżenie skłonności do oszczędzania

obniżenie skłonności do oszczędzania



efekt domina

efekt domina



spadek wartości depozytów i

spadek wartości depozytów i

zmniejszenie podaży kredytów

zmniejszenie podaży kredytów

Bank komercyjny - cel

Bank komercyjny - cel

Maksymalizacja wartości

Maksymalizacja wartości

rynkowej

rynkowej

Rodzaje banków

Rodzaje banków



banki uniwersalne

banki uniwersalne



banki branżowe

banki branżowe



banki inwestycyjne

banki inwestycyjne



banki hipoteczne

banki hipoteczne

Bankowość inwestycyjna

Bankowość inwestycyjna



usługi brokerskie – pełne i dyskontowe

usługi brokerskie – pełne i dyskontowe



doradztwo inwestycyjne

doradztwo inwestycyjne



zarządzania aktywami i funduszami

zarządzania aktywami i funduszami



organizacja finansowania krótko i

organizacja finansowania krótko i

długoterminowego

długoterminowego



usługi na rynku fuzji i przejęć

usługi na rynku fuzji i przejęć



inżynieria finansowa

inżynieria finansowa



doradztwo finansowe

doradztwo finansowe

Historia bankowości

Historia bankowości

centralnej

centralnej



XVII i XVIII wiek pojawienie się

XVII i XVIII wiek pojawienie się

banknotów

banknotów



1668 r. – utworzenie Banku Szwecji

1668 r. – utworzenie Banku Szwecji



1694 r. – powstanie Banku Anglii

1694 r. – powstanie Banku Anglii



XIX wiek - Francja, Holandia, Dania,

XIX wiek - Francja, Holandia, Dania,

Norwegia, Austria

Norwegia, Austria



1828 – utworzenie banku emisyjnego

1828 – utworzenie banku emisyjnego

w Polsce

w Polsce

Ustawa o Narodowym

Ustawa o Narodowym

Banku Polskim z 29

Banku Polskim z 29

sierpnia 1997 r

sierpnia 1997 r

Cel działalności NBP

Cel działalności NBP

Utrzymanie stabilnego poziomu cen,

Utrzymanie stabilnego poziomu cen,

przy jednoczesnym wspieraniu

przy jednoczesnym wspieraniu

polityki gospodarczej Rządu, o ile nie

polityki gospodarczej Rządu, o ile nie

ogranicza to podstawowego celu NBP

ogranicza to podstawowego celu NBP

Zadania NBP

Zadania NBP



organizowanie rozliczeń pieniężnych

organizowanie rozliczeń pieniężnych



prowadzenie działalności dewizowej oraz

prowadzenie działalności dewizowej oraz

gospodarki rezerwami dewizowymi

gospodarki rezerwami dewizowymi



bankowa obsługa budżetu państwa

bankowa obsługa budżetu państwa



refinansowanie oraz regulowanie płynności

refinansowanie oraz regulowanie płynności

banków

banków



kształtowanie warunków niezbędnych dla

kształtowanie warunków niezbędnych dla

rozwoju systemu bankowego

rozwoju systemu bankowego



opracowanie bilansu płatniczego oraz

opracowanie bilansu płatniczego oraz

bilansów należności i zobowiązań

bilansów należności i zobowiązań

zagranicznych państwa

zagranicznych państwa

Organy NBP

Organy NBP



Prezes NPB (kadencja 6 lat,

Prezes NPB (kadencja 6 lat,

powoływany przez Sejm na

powoływany przez Sejm na

wniosek Prezydenta)

wniosek Prezydenta)



Rada Polityki Pieniężnej

Rada Polityki Pieniężnej



Zarząd NBP

Zarząd NBP

Organizacja RPP

Organizacja RPP



Przewodniczącym Rady jest Prezes NBP

Przewodniczącym Rady jest Prezes NBP



9 członków powoływanych na 6 letnia

9 członków powoływanych na 6 letnia

kadencję przez Prezydenta, Sejm i Senat

kadencję przez Prezydenta, Sejm i Senat



posiedzenia RPP odbywają się co najmniej

posiedzenia RPP odbywają się co najmniej

raz w miesiącu

raz w miesiącu



decyzje – w formie uchwał podejmuje się

decyzje – w formie uchwał podejmuje się

większością głosów (w przypadku równej

większością głosów (w przypadku równej

liczby głosów rozstrzygający jest głos

liczby głosów rozstrzygający jest głos

Przewodniczącego)

Przewodniczącego)

Rada Polityki Pieniężnej

Rada Polityki Pieniężnej



rada ustala założenia polityki

rada ustala założenia polityki

pieniężnej

pieniężnej



składa Sejmowi sprawozdanie z

składa Sejmowi sprawozdanie z

wykonania tych założeń w ciągu 5

wykonania tych założeń w ciągu 5

miesięcy od zakończenia roku

miesięcy od zakończenia roku

budżetowego

budżetowego

Zakres kompetencji RPP

Zakres kompetencji RPP



ustalanie wysokości stóp procentowych NBP

ustalanie wysokości stóp procentowych NBP



określa wysokość rezerw obowiązkowych

określa wysokość rezerw obowiązkowych

banków

banków



ustala zasady operacji otwartego rynku

ustala zasady operacji otwartego rynku



zatwierdza plan finansowy i sprawozdanie z

zatwierdza plan finansowy i sprawozdanie z

działalności NBP

działalności NBP



określa górną granicę zobowiązań NBP

określa górną granicę zobowiązań NBP

wynikających z kredytów i pożyczek w

wynikających z kredytów i pożyczek w

zagranicznych instytucjach bankowych i

zagranicznych instytucjach bankowych i

finansowych

finansowych

Instrumenty polityki

Instrumenty polityki

pieniężnej

pieniężnej



stopy procentowe

stopy procentowe

(referencyjna,lombardowa,

(referencyjna,lombardowa,

depozytowa)

depozytowa)



operacje otwartego rynku

operacje otwartego rynku



rezerwy obowiązkowe

rezerwy obowiązkowe



operacje kredytowo-depozytowe i

operacje kredytowo-depozytowe i

refinansowanie banków

refinansowanie banków

Stopy procentowe

Stopy procentowe



referencyjna – określa minimalną

referencyjna – określa minimalną

rentowność 28-dniowych bonów

rentowność 28-dniowych bonów

pieniężnych NBP

pieniężnych NBP



lombardowa – określa maksymalny koszt

lombardowa – określa maksymalny koszt

pozyskania pieniądza w banku centralnym

pozyskania pieniądza w banku centralnym

(określa górny poziom wahań stóp

(określa górny poziom wahań stóp

rynkowych o najkrótszych terminach

rynkowych o najkrótszych terminach

zapadalności zwłaszcza O/N)

zapadalności zwłaszcza O/N)



depozytowa – określa minimalny poziom

depozytowa – określa minimalny poziom

oprocentowania dla depozytów, które

oprocentowania dla depozytów, które

przyjmuje NBP od banków

przyjmuje NBP od banków

Operacje otwartego rynku

Operacje otwartego rynku



emisja i wykup bonów pieniężnych

emisja i wykup bonów pieniężnych

banku centralnego

banku centralnego



umożliwiają oddziaływanie banku

umożliwiają oddziaływanie banku

centralnego na poziom rynkowych

centralnego na poziom rynkowych

stóp procentowych

stóp procentowych

Rezerwa obowiązkowa

Rezerwa obowiązkowa



rezerwa to określony procent

rezerwa to określony procent

środków pieniężnych zgromadzonych

środków pieniężnych zgromadzonych

na rachunkach banków

na rachunkach banków

komercyjnych, jakie musza one

komercyjnych, jakie musza one

zdeponować na rachunkach w NBP

zdeponować na rachunkach w NBP



wyznacza zdolność banków do

wyznacza zdolność banków do

kreowania kredytów

kreowania kredytów

Operacje kredytowo-

Operacje kredytowo-

depozytowe i

depozytowe i

refinansowanie banków

refinansowanie banków



pozwalają na likwidację

pozwalają na likwidację

krótkoterminowych luk płynności

krótkoterminowych luk płynności



zmniejszają wahania stóp

zmniejszają wahania stóp

procentowych na rynku

procentowych na rynku

międzybankowym

międzybankowym



kredyt techniczny – zaciągany i

kredyt techniczny – zaciągany i

spłacany w tym samym dniu

spłacany w tym samym dniu

Pobudzanie koniunktury

Pobudzanie koniunktury

gospodarczej

gospodarczej

(w okresie recesji lub spowolnienia wzrostu)

(w okresie recesji lub spowolnienia wzrostu)



obniżanie stóp procentowych

obniżanie stóp procentowych



obniżanie wskaźnika rezerw

obniżanie wskaźnika rezerw

obowiązkowych

obowiązkowych



zwiększanie kwoty udzielanych kredytów

zwiększanie kwoty udzielanych kredytów

refinansowych przy odpowiednio obniżonej

refinansowych przy odpowiednio obniżonej

stopie dyskontowej

stopie dyskontowej



kupowanie papierów wartościowych w

kupowanie papierów wartościowych w

operacjach otwartego rynku

operacjach otwartego rynku

Schładzanie gospodarki

Schładzanie gospodarki

(okresy wzrostu presji inflacyjnej)

(okresy wzrostu presji inflacyjnej)



podwyższanie stóp procentowych

podwyższanie stóp procentowych



podwyższanie wskaźnika rezerw

podwyższanie wskaźnika rezerw

obowiązkowych

obowiązkowych



ograniczanie puli środków na kredyty

ograniczanie puli środków na kredyty

refinansowe i podnoszenie stopy

refinansowe i podnoszenie stopy

dyskontowej

dyskontowej



sprzedaż papierów wartościowych w

sprzedaż papierów wartościowych w

operacjach otwartego rynku

operacjach otwartego rynku

Kryteria z Maastricht

Kryteria z Maastricht



Deficyt sektora finansów publicznych <3%

Deficyt sektora finansów publicznych <3%

PKB

PKB



Dług publiczny/PKB<60%

Dług publiczny/PKB<60%



Inflacja + 1,5%< średnia inflacji w trzech

Inflacja + 1,5%< średnia inflacji w trzech

krajach o najniższej inflacji w UE

krajach o najniższej inflacji w UE



Długoterminowe stopy procentowe + 2%<

Długoterminowe stopy procentowe + 2%<

od średniej z trzech krajów o najniższych

od średniej z trzech krajów o najniższych

stopach procentowych

stopach procentowych



Kurs walutowy w paśmie +/- 15%, bez

Kurs walutowy w paśmie +/- 15%, bez

„istotnych napięć” na rynku walutowym

„istotnych napięć” na rynku walutowym

Korzyści z przystąpienia do

Korzyści z przystąpienia do

strefy Euro

strefy Euro



Eliminacja kosztów transakcyjnych

Eliminacja kosztów transakcyjnych

związanych z zamianą walut

związanych z zamianą walut



Eliminacja ryzyka kursowego –

Eliminacja ryzyka kursowego –

ożywienie wymiany handlowej

ożywienie wymiany handlowej



Zmniejszenie się poziomu stóp

Zmniejszenie się poziomu stóp

procentowych

procentowych



Wzrost inwestycji

Wzrost inwestycji



Łatwiejszy dostęp do źródeł

Łatwiejszy dostęp do źródeł

finansowania

finansowania