ZESPOŁY BÓLOWE
STOPY

EWELINA KOTWICA

GR.1

FIZJOTERAPIA II ROK

ZESPOŁY BÓLOWE STOPY

CHOROBY REUMATOIDALNE ( Reumatoidalne Zapalenie Stawów,
Młodzieńcze Reumatoidalne Zapalenie Stawów, Zesztywniające
Zapalenie Stawów Kręgosłupa)
REUMATYZM TK.MIEKKICH(zapalenie przyczepów ścięgna Achillesa i
powięzi podeszwowej, zapalenie pochewek ścięgnistych, choroba
Mortona)
ZMIANY ZWYRODNIENIOWO-WYTWÓRCZE UKŁ. KOSTNO-
STAWOWEGO ( zmiany zwyrodnieniowe palucha-hallux, ostroga
piętowa, zwyrodnienie stępu, płaskostopie podłużne, stopa
wydrążona)
JEDNOSTKI CHOROBOWE WCHODZACE W ZAKRES RÓZNICOWANIA
CHOROBY REUMATOIDALNEJ I ZMIAN ZWYRODNIENIOWO-
WYTWÓRCZYCH UKŁ. KOSTNO-STAWOWEGO (gruzlicze zapalenie
stawów, zespół Reitera, dna moczanowa, Kohler I ,Kohler II, zespół
biodro-stopa)

1).CHOROBY REUMATOIDALNE

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW- dot. stawów: skokowo-

goleniowego i stępu (pogrubienie zarysów, ograniczone zginanie

grzbietowe i podeszwowe oraz nawracanie i odwracanie stopy)

śródstopno-paliczkowych (pogrubienie wyczuwalne dotykiem,

bolesność uciskowa, w dalszym stadium występ. palce

młotkowate).
Obraz radiologiczny: dot. st.skokowo-goleniowego i stępu to: zanik

k.piętowej w pobliżu przyczepu ścięgna Achillesa , zanik kostny

guzowatości kości sześciennej, widoczny obrzęk tk.miękkich,

geody,nadżerka powyżej przyczepu ścięgna Achillesa oraz

wyrostku tylnej k.skokowej,załamanie luku podłużnego

stopy,płaskostopie,koślawość palucha; dot. st.skokowo-łódkowego

to zwężenie szpary stawowej; dot. st.śródstopno-paliczkowych to:

zwężenie odstępu między I i II k.śródstopia, osteoporoza

okołostawowa, w miarę postępu choroby

powst.nadżerki( charakterystyczna jest nadżerka głowy V

k.śródstopia) i pojawia się zanik kostny.

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Nowotworzenie kości zachodzi w trzonach k.śródstopia
ma charakter podkostnowy: najpierw powst. linia
wysycenia słabszym niż kora, konsolidacja przy
równoczesnym poszerzeniu jamy szpikowej, efektem
końcowym jest zmiana kształtu szyjki k.śródstopia i
powstanie staw.kości
Późniejszy obraz radiologiczny:koślawość palucha,
płaskostopie, zmiany zwyrodnieniowe,w st.śródstopno-
paliczkowych widoczne odchylenie strzałkowe i
nadwichnięcie podeszwowe, niekiedy V palec nakłada
się na IV , palce młotkowate.Zesztywnienie kostne
trudne do oceny ze wzg. na zniekształcenia i
nadwichnięcia k.przodostopia.

MŁODZIEŃCZE REUMATOIDALNE ZAPALENIE

STAWÓW

stopy są częstą lokalizacją młodzieńczego RZS, proces zapalny

rozpoczyna się miedzy 2 a 5 r.ż
Objawy: ból, sztywność i obrzęk stawów,powiększenie węzłów

chłonnych, śledziony, gorączka o typie przerywanym; chorobie

towarzyszą także: przysp. opadanie krwinek, leukocytoza,

zarostowe zapalenie osierdzia.
U młodych osób po kilku miesiącach trwania procesu zapalnego

zanim chrząstka ulegnie zniszczeniu następuje powiększ. punktów

kostnienia nasad na skutek długotrwałego przekrwienia.
Obraz radiologiczny: I okres-zanik kostny przynasadowy, obrzęki

wokół stawów, niekiedy zgrubienia istoty korowej w otocz.stawów;

późniejszy okres-przykurcze, nadwichnięcia, niszczenie

pow.stawowych,osteoporoza k.stopy i nasad dalszych k.goleni,

nawarstwianie okostnowe w obrębie k.piętowej, palce

młoteczkowate w wyniku zupełnych zwichnięć w

st.międzypaliczkowych

ZESZTYWNIAJACE ZAPALENIE STAWÓW

KRĘGOSŁUPA

W 10% przypadków ZZSK występują zmiany w

okolicy k.piętowej, często bywają one

początkowymi objawami lub też towarzyszą

rozwojowi ZZSK.
Objawy:obrzęk i bolesność uciskowa pięty,

st.skokowe pogrubiałe,w dalszej fazie wydrążone

stopy.
Obraz radiologiczny;nawarstwianie kostnej

struktury w otoczeniu guza piętowego,

zwapnienie ścięgna Achillesa,powiększenie

k.piętowej zwłaszcza na wysokość; efekt

końcowy-kość piętowa osteopotyczna

2).REUMATYZM TKANEK MIĘKKICH

ZAPALENIE PRZYCZEPÓW ŚCIĘGNA ACHILLESA I
POWIĘZI PODESZWOWEJ- przyczyną bywa naprężenie
marszowe, niewygodne obuwie lub niezręczny skok
objawy:ból w okolicy pięty i nasilający się w
st.skokowym, bolesność palpacyjna
Obraz radiologiczny:stwierdza się czasem ostrogę
piętową, w różnicowaniu trzeba uwzględnić wstępny
okres ZZSK, zespół Reitera, gruźlicę i nieswoiste
zapalenie k.piętowej
Postępowanie zmierzające do złagodzenia bólu to:
unikanie długotrwałego stania i oszczędzanie stóp przez
jakiś czas, dobrać odpowiednie obuwie

REUMATYZM TKANEK MIĘKKICH

ZAPALENIE POCHEWEK ŚCIĘGNISTYCH-dot. ścięgien
prostowników stóp i mięśnia piszczelowego przedniego,
przyczyną jest długi marz w niewygodnym lub mocno
zasznurowanym obuwiu
Objawy:ból umiejscawia się po str.przedniej podudzia w
jego dolnej części oraz na grzbiecie stopy, często nasila
się przy zginaniu grzbiet. i podeszw. i objawia się
trzeszczeniami
Leczenie; diatermia krótkofalowa,łagodne nagrzewanie,
zmiana obuwia, wypoczynek, bandażowanie opaską
elast., w razie potrzeby środki p/bólowe

CHOROBA MORTONA

zespół ostrego , napadowego bólu odczuwany przy dłuższym

chodzeniu lub staniu na podeszwie w przestrzeni między

główkami III i IV, rzadziej II i III k.śródstopia.Ból może być

odczuwany w opuszkach odpowiadających palców stóp.
dot. głównie kobiet, przyczyną jest noszenie obuwia na wysokim

obcasie
Rozpoznanie:pod wpływem mikrourazów powstaje guzkowe

zwłóknienie nerwu palcowego i otaczających go drobnych naczyń,

pojawia się podskórny nerwiak podeszwowy, w różnicowaniu

należy uwzględnić ucisk nerwu przez wyrośl kostną lub osteofit,

bolesne poprzeczne płaskostopie, zapalenie kaletki, tłuszczak,

chrzestniak.
Leczenie:ograniczenie stania i chodzenia, wygodne obuwia z

poprzeczną wkładką pod śródstopiem, masaż w celu polepszenia

ukrwienia i zwalczania przykurczów. Można zastosow. miejscowo

lignokainę i sterydy, ostatecznie zabieg chirurg.

3). ZMIANY ZWYRODNIENIOWO-WYTWÓRCZE

UKŁ.KOSTNO-STAWOWEGO

ZMIANY WYRODNIENIOWE PALUCHA(HALLUX)-dot. głownie

kobiet , które nosiły buty na wysokim obcasie, przyczyna

jest:płaskostopie,koślawość,szpotawość,przebyte

złamania,nadwaga
Objawy:ból stóp potęgujący przy dłuższym obciążaniu staniem

lub chodzeniem, obrzęk tk. okołostawowych, bolesność uciskowa,

ograniczenie zakresu ruchów wydolności chodu,zapalenie

ścięgien, pochewek ścięgnistych, kaletek maziowych wywołuje

miejscowe objawy zapalne bez zmian kostnych,pojawia się często

nadwichnięcie i koślawość palucha i stopa poprzecznie-płaska
Obraz radiologiczny:delikatne kolce na krawędziach kości,

zwężenie szpary stawowej st.śródstopno-paliczkowego palucha,

sklerotyzacja(przejaśnienia na RTG)i torbielowate zmiany nasad

bliższych paliczków podst.;w miarę postępu choroby następuje

nadmierne zagłębienie podstawy paliczków, pow.staw. stają się

nierówne i chropowate, ubytki brzeżne głowy I k.śródstopia

OSTROGA PIĘTOWA

Choroba przewlekła wymagająca cierpliwości ze strony

pacjenta i lekarza
Przyczyna: stan zapalny tk.miękkich głównie rozscięgna

piętowego, który jest spowodowany podrażnieniem włókien

nerw., przewlekłym przeciążeniem więzadeł lub zapaleniem

pochewek ścięgnistych na skutek nadwagi i noszenia złego

obuwia
Objawy:ból st.skokowego towarzyszący przy długim staniu,

później siedzeniu, a nawet w spoczynku
Obraz radiologiczny:ostra narośl kostna na dolnej

(podeszwowej) powierzchni k.piętowej, prawidłowy zakres

ruchomości
Leczenie:leki p/zapalne i p/bólowe, ultradźwięki, fonoforeza,

jonoforeza, laser, solux,obuwie z podwyższonym obcasem,

wkładki ortoped. z otworem w miejscu pod ostrogą

ZWYRODNIENIE STĘPU

Objawy:ból stopy nasilający się przy zmianie
pogody,podczas chodzenia po schodach,
zniekształcone obrysy stopy,obniżone
sklepienie podłużne,ograniczone i bolesne ruch
zginania, mnogie trzeszczenia i ból st.kolan.
Obraz radiologiczny: dziobiasta wyrośl kostna
na pow. górnej k.skokowej,sklerotyzacja guza
piętowego i k.łódkowatej w pobliżu szpary
st.skokowego przedniego, zwężona szpara
stawowa

PŁASKOSTOPIE PODŁUŻNE

Objawy:bóle stóp, trudności przy chodzenie z
powodu zniekształcenia, ograniczone i bolesne
nawracanie i odwracanie stopy, koślaw
paluchy
Obraz radiologiczny: zwężenie szpar
stawów:stępu, skokowego,stępowo-
śródstopnego V, wyrośle kostne na
powierzchniach grzbiet. kości stępu
Stosujemy wkładki ortopedyczne i
odpowiednie ćw. korygujące

STOPA WYDRĄŻONA

Objawy:bóle stóp( głównie pięt) utrudniające
chodzenie, bolesność uciskowa guza
piętowego od str.podeszwowej, ograniczone
nawracanie i odwracanie stopy
Obraz radiologiczny:zmiany zwyrodnieniowe
stawów stępi, ostroga piętowa, zwapnienie
ścięgna Achillesa, nawarstwianie istoty korowej
i nierówny zarys guza piętowego
Leczenie: ultradźwięki, solux

4).JEDNOSTKI CHOROBOWE WCHODZĄCE W

ZAKRES RÓZNICOWANIA CHOROBY

REUMATOIDALNEJ I ZMIAN ZWYRODNIENIOWO-

WYTWÓRCZYCH

GRUZLICZE ZAPALENIE STAWÓW umiejscawia się w
biodrze,kręgosłupie, kolanie, w k.śródstopia i innych
drobnych k.stopy
Objawy:

bóle i obrzęk stawów,bolesność na dotyk,

bóle i obrzęk stawów,bolesność na dotyk,

ograniczone nawracanie i odwracanie stopy, treść

ograniczone nawracanie i odwracanie stopy, treść

ropna z kłaczkami po nakłuciu st.skokowego ; późne

ropna z kłaczkami po nakłuciu st.skokowego ; późne

objawy- z czasem mija stan zapalny, ale pojawia się

objawy- z czasem mija stan zapalny, ale pojawia się

koślawość st.piszczelowo-skokowego, zmniejszona

koślawość st.piszczelowo-skokowego, zmniejszona

wydolność chodu

wydolność chodu

Obraz radiologiczny

Obraz radiologiczny

: zwężona szpara st.piszczelowo-

: zwężona szpara st.piszczelowo-

skokowego,nierówna pow.staw., osteoporoza kości

skokowego,nierówna pow.staw., osteoporoza kości

st.skokowego i kości stępu, ogniste rozrzedzenie kości

st.skokowego i kości stępu, ogniste rozrzedzenie kości

DNA MOCZANOMA

Częstą lokalizacją choroby są kości stopy, zapalenie stawów

spowodow. krystalizacja i fagocytoza kryształów moczanu sodu w

płynie stawowym oraz powst. kryształów w tk.
Objawy- bóle i drętwienie palców,napadowe bóle z

zaczerwienieniem skory paluchów, obrzęk stawu srodstopno-

palcowego stopy rzadziej wielu stawów, gorączka, dreszcze,

czasem ostre zapalenie atakuje tk.sąsiadujące z guzkiem

dnawym,pogrubiałe paluchy, usztywnienie w

st.miedzypaliczkowych, przykurcze zgieciowe palców,
Obraz radiologiczny -nieliczne drobne ogniska przejaśnień

położone w pobliżu stawów, odpowiadające złogom

moczanowym, wzrośla brzeżne ,zwężenie szpary stawów

palucha,nierówne pow.staw.,charakterystyczna jest geoda I kości

śródstopia
Leczenie-kolchicyna doustnie 1mg co 6 h, w pierwszej dobie 1mg

co 8 h, wyraźna poprawa powinna nastąpić w ciągu 48 h

KOHLER I –MARTWICA ASEPTYCZNA

K.ŁÓDKOWATEJ

Objawy – bóle stóp po str. k.łódkowatej przy
obciążaniu i wykonywaniu pełnego zakresu
ruchów oraz pod wpływem ucisku
obraz radiologiczny- często nie pozostawia
żadnych śladów, nieraz widoczne jest
zniekształcenie a zwłaszcza spłaszczenie kości,
nierówne zarysy pow.staw., nakładające się
zmiany zwyrodnieniowe, przejaśnienia na RTG

KOHLER II – MARTWICA JAŁOWA GŁOWY KOŚCI

ŚRÓDSTOPIA

Dot. II i III k.śródstopia, rzadko IV
Objawy- dolegliwości bólowe przy obciążaniu

stopy i przy ucisku głowy k.śródstopia
Obraz radiologiczny – spłaszczenie kości,

nierówna szerokość szpary stawowej niekiedy

fragmenty głowy oddzielają się i pozostają jako

ciała wolne w stawie, zmiany zwyrodnieniowe w

postaci wyrośli kostnych, sklerotyzacja

k.podchrzestnej
W różnicowaniu wchodzi w rachubę

metatarsalgia Mortona, zapalenie stawów w

przebiegu ZZSK, złamanie urazowe i marszowe

ZESPÓŁ BIODRO-STOPA

Objawy – bóle strzelające rozpoczynają się w

okolicy krzyża, biodrze i promieniuje do stopy,

drętwienie goleni i stopy, utrudnione chodzenie i

siedzenie, obrzęk stopy i okolicy st.skokowego,

bolesność uciskowa kości stopy i przy wykonywaniu

ruchów
Obraz radiologiczny – plamisty zanik kości stopy w

nasadach i przynasadach k.długich oraz kości

stepu, sklerotyzacja guza piętowego, prawidłowa

struktura beleczkowa trzonów k.długich i k.piętowej
Leczenie –okłady parafinowe, kinezyterapia, solux

środki przeciwbólowe

ZESPÓŁ REITERA

Dot. młodych mężczyzn, charakteryzuje się

współistnieniem zapalenia stawów główne st.kolan.,

skokowego i śródstopno-paliczkowego, cewki

moczowej, spojówek. owrzodzeniami bł.śluz. jamy

ustnej oraz zmianami skórnymi , przypuszczalnie

wywołana przez drobnoustroje
Objawy: zmiany chorobowe w okolicy przyczepu

ścięgna Achillesa, ścięgien w pobliżu rzepki, spodniej

pow. k.piętowej, zmiany w obrębie st.kolan., krzyż.-

biodr.,łuszczycowe zapalenie stawów-osteoliza w

obrębie paliczków dalszych
Konieczne jest bad.bakteriolog. wymazu z cewki

moczowej oraz wysięku stawowego