Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej AM

w Bydgoszczy

Promotor: dr hab. n. med. Olga Haus

Magdalena

Pasińska

„Analiza genetycznego podłoża

niepowodzeń ciążowych u par

w regionie kujawsko-

pomorskim”

Niepowodzenia ciążowe obejmują szeroki zakres zaburzeń
uniemożliwiających zajście w ciążę lub urodzenie zdrowego
dziecka. Brak potomstwa w małżeństwie z powodu
niepłodności

jednego

lub

obojga

małżonków

jest

narastającym problemem społecznym, dotyczy bowiem 10-
18 % par. Odsetek ten wzrasta, jeżeli zaliczymy do tej grupy
pary, które mimo poczęcia nie mogą doczekać się zdrowego
potomka.

Jedną z przyczyn niepowodzeń ciążowych jest nosicielstwo

aberracji chromosomowych, które najczęściej wykrywa się u
par małżeńskich w związku z niepłodnością pierwotną albo
utratą potomstwa z powodu poronień samoistnych lub zgonów
dzieci w okresie wczesnoniemowlęcym lub u par z dziećmi z
wadami. Badanie cytogenetyczne pozwala na wykrycie
nosicieli aberracji zrównoważonych i jest podstawą do
udzielenia porady genetycznej obejmującej oszacowanie
ryzyka kolejnego poronienia oraz urodzenia dziecka z
wadami, a także do ewentualnego skierowania pacjentki na
badania prenatalne.

1. Przeprowadzenie analizy cytogenetycznej u par z

niepowodzeniami ciążowymi w regionie kujawsko-
pomorskim oraz określenie czy w badanej grupie
istnieje inna częstość aberracji chromosomowych niż
w pozostałych regionach Polski.

2. Określenie najczęściej występujących w badanej

populacji aberracji chromosomowych i ich wpływu na
niepowodzenia ciążowe.

CEL PRACY

CEL PRACY

CEL PRACY

CEL PRACY

3. Przeprowadzenie analizy porównawczej rodzaju

aberracji

chromosomowych i ich częstości w grupach par o

różnych

wskazaniach do analizy kariotypu:
Grupa I - niepłodność pierwotna
Grupa II - poronienia nawykowe
Grupa III - poronienia i urodzenie dziecka

martwego

lub żywego z wadami wrodzonymi.

4. Określenie zależności między rodzajem aberracji
chromosomowych
a rodzajem niepowodzeń ciążowych oraz płcią
nosiciela aberracji.

5. Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

niezrównoważonego

kariotypu u potomstwa nosicieli aberracji

chromosomowych i

wykorzystanie uzyskanych danych w poradnictwie

genetycznym.

MATERIAŁ

MATERIAŁ

Grupa badana: 168 par
      Grupa I - 28 par z niepłodnością pierwotną

     Grupa II - 107 par z poronieniami samoistnymi

(co najmniej 2 poronienia)
    Grupa III - 33 pary z poronieniami oraz

urodzeniem dziecka martwego lub
żywego z wadami rozwojowymi.

Kryterium powyższego podziału stanowiły wskazania

do

oznaczenia kariotypu.

Ponadto u 13 mężczyzn z nieprawidłowym wynikiem

badania

nasienia, należących do grupy par z niepłodnością

pierwotną,

wykonano badania molekularne CFTR i SRY

MATERIAŁ

MATERIAŁ

MATERIAŁ

MATERIAŁ

Analiza przyczyn niepowodzeń ciążowych:

1. wiek pacjentów

2. czas współżycia bez antykoncepcji (grupa I i II)

3. przebyte poronienia i porody (grupa II i III)

4. obciążony wywiad rodzinny w kierunku niepowodzeń

ciążowych wyniki badań ginekologicznych,
ultrasonograficznych oraz laparoskopowych w
przypadku kobiet (wszystkie grupy)

MATERIAŁ

MATERIAŁ

5. wyniki badania nasienia (mężczyźni - grupa I)

5. wpływ chorób ogólnoustrojowych,

6. wpływ przebytych zabiegów operacyjnych ze wskazań

położniczych, ginekologicznych, andrologicznych i
innych,

5. działanie czynników infekcyjnych i środowiskowych

mogących wpływać na niepowodzenia ciążowe

Analiza przyczyn niepowodzeń ciążowych cd.

METODY

METODY

Metody cytogenetyczne

• cytogenetyka klasyczna
- 72 h hodowla limfocytów krwi obwodowej
- GTG, CBG
2. Fluorescencyjna hybrydyzacja in situ (FISH)

Metody molekularne
1. Reakcja łańcuchowej polimerazy (PCR)
- CFTR

ΔF508(ex10),A1507(ex10),R553(ex11),
1717-1(CoA)(ex11), G551D(ex11),
Δ542(ex11),W1228X(ex20),
N1303(ex21)

- SRY

WYNIKI

WYNIKI

 

Rodzaj aberracji

 

Kariotyp

 

Płeć

Wywiad

położniczy

Liczba

osób z

aberracją

%

par

Aberracje chromosomów płciowych

Aberracje liczbowe

47,XXX

47,XXY
47,XXY

Ż

M
M

PS+ZD

NP
NP

3

 

1,79

Aberracje strukturalne

chromosomu X

46,X,i(Xq)

Ż

NP

1

0,60

Aberracje strukturalne autosomów

Translokacje

wzajemne

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)
46,XY,t(15;16)(q13;p13.3)
46,XX,t(7;19)(p13;p13.1)
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21)
46,XY,t(4;13)(q34;q31)

M
M

Ż
Ż
Ż

M

NP
NP
PS
PS
PS
ŻUW+PS

 

6

 

3,57

Translokacje

robertsonowskie

46,XX,t(14;21)(q10;q10)

Ż

ŻUW+PS

1

0,60

Inwersje

46,XX,inv(2)(p12q31)
46,XX,inv(17)(p12p13.3)

Ż
Ż

PS
PS

2

1,19

Aberracje

niezidentyfikowane

46,XX,der(20)
46,XX,der(16)

Ż
Ż

PS

ŻUW+PS

2

1,19

Razem

 

 

 

15

 

8,92

 

Inwersje pericentryczna

chromosomu 9

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q12.2)
46,XX,inv(9)(p11q13)

M
M
M

M

Ż

NP

PS
PS
PS

ŻUW+PS

5

2,98

Razem*

 

 

 

20

 

11,90

 

Rodzaje aberracji chromosomowych u par z niepowodzeniami

ciążowymi.

WYNIKI

WYNIKI

Rodzaje aberracji chromosomowych w poszczególnych grupach par

Rodzaj aberracji

Niepłodność pierwotna

Poronienia samoistne

Poronienia

i urodzenie dziecka martwego

lub żywego z wadami

wrodzonymi

Aberracje liczbowe

 
47,XXY
47,XXY

47,XXX

_

 
Aberracje
strukturalne
chromosomu X

46,X,i(Xq)

_

_

Aberracje
strukturalne
autosomów

 
 
 
46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)
46,XY,t(15;16)
(q13;p13.3)

46,XX,t(7;19)(p13;p13.1),9qh+
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21),13s+

 
 
 
46,XY,t(4;13)(q34;q31)
 

Translokacje
zrównoważone

Translokacje
robertsonowskie

-

-

 
45,XX,t(14;21)(q10;q10)
 

Inwersje
pericentryczne

-

46,XX,inv(2)(p25q31)

-

Inwersje
paracentyczne

-

46,XX,inv(17)(p12p13.3)

-

Aberracje nie
zdiagnozowane

-

46,XX,der(20)

46,XX,der(16)

Inwersje
pericentryczna
chromosomu 9*

46,XY,inv(9)(p11q13)

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)p11q12.2)

46,XX,inv(9)(p11q13)

Rodzaj

aberracji

chromosomo

wej

Liczba
par z
aberrac
ją

%

par

Kariotyp

Wiek pacjenta

z aberracją

Czas

leczenia NP

[lata]

kobiety

mężczyzny

Aberracje
liczbowe

2

7,1

4

N
N

47,XXY
47,XXY

31
32

6
3

Aberracje
strukturaln
e
chromosom
u X

1

3,5

7

46,X,i(Xq)

nb

25

2

Aberracje
strukturaln
e
autosomów

 
 
 
 

2

 
 
 
 

7,1

4

 
 
 
 

N
N

 
 
 
 

46,XY,t(1;19)

(p35;q13.3)

46,XY,t(15;16)

(q13;p13.3)

 

  

 

31
35

 

 

6
7

Translokacj
e
zrównoważo
ne

Razem

5

17,

85

 

 

_

X

 

4,8

D

6

Inwersja
pericentryc
zna
chromosom
u 9

1

3,5

7

 

N

 
46,XY,inv(9)(p11q13)

28

4

Razem*

 

6

21,

42

_

X

4,7

D

6

WYNIKI

WYNIKI

Rodzaje aberracji stwierdzonych u 28 par z niepłodnością pierwotną.

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)

WYNIKI

WYNIKI

Rodzaj aberracji

chromosomowej

Liczba

par z

aberracją

%

Kariotyp

Wiek pacjenta

z aberracją

kobiety

mężczyzny

Aberracje liczbowe

1

0,9

3

47,XXX

N

33

Aberracje strukturalne
autosomów

6

5,6

1

46,XX,t(7;19)
(p13;p13.1)
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21)

 
 

N
N
N

 
 

33
33
29

Translokacje
zrównoważone

3

2,8

2

Inwersje
pericentryczne

1

0,9

3

46,XX,inv(2)(p25q31)

N

24

Inwersje
paracentryczne

1

0,9

3

46,XX,inv(17)(p12p13.3)

N

42

Aberracja
niezidentyfikowana

1

0,9

3

46,XX,der(20)

N

25

Razem

7

6,5

4

 

 

_

X

 

31,29

 

D

33

Inwersja
pericentryczna
chromosomu 9

3

2,8

2

N
N
N

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q12.2)

32
24
33

Razem*

10

9,3

5

 

 
 
 

_

X

 

29,67

D

33

Rodzaje aberracji chromosomowych stwierdzonych u 107 par z poronieniami

nawykowymi.

46,XX,t(7;19)(p13;p13.1)

46,XY,t(7;19)(p35;q13.3)

Osoba
zdrowa

Nosiciel aberracji zrównoważonej

Poronienie

Probant

t (7;19) (p13;p13.1)

WYNIKI

WYNIKI

Rodzaj aberracji

chromosomowej

Liczba

aberra

cji

%

par

Kariotyp

Wiek

pacjenta

z

aberracją

kobiety

mężczyzny

Aberracje strukturalne
autosomów

 
 
 
 

1

 
 
 
 

3,03

 
 
 
 
N
 

 
 

 

46,XY,t(4;13)(q34;q31)

 
 
 
 

26

Translokacje zrównoważone

Translokacje robertsonowske

1

3,03

45,XX,der(14;21)
(q10;q10)

N

33

Aberracja
niezidentyfikowana

1

3,03

 
46,XX,der (16)

 

N

25

Razem

3

9,09

 

 

_
X

28,0

Inwersja pericentryczna
chromosomu 9

 
 

1

 
 

3,03

 
 
46,XX,inv(9)(p11q13)

 
 

N

 

 
35

 

Razem*

4

 

12,1

2

 

 
 

_
X

 


29,75

Rodzaje aberracji chromosomowych stwierdzonych u 33 par, u

których wystąpiło poronienie i urodzenia dziecka martwego lub

żywego z wadami rozwojowymi

I

II

II
I

IV

Osoba
zdrowa
Nosiciel aberracji zrównoważonej

Wczesny zgon dziecka
z niezrównoważonym
kariotypem

Osoba o niezrównoważonym
kariotypie
Wczesny zgon dziecka
- kariotyp nie badany

Probant

Poronienie
Martwe urodzenie
dziecka
Diagnostyka
prenatalna
Prawidłowy kariotyp
potwierdzony
cytogenetycznie

t (4;13) (q34;q31)

Wiek:

I 12 kobiet (42,8%) >30 lat

II 8 kobiet (7,48%) >35 lat

III 0 kobiet (0%) >35 lat

WNIOSKI

WNIOSKI

1. Częstość występowania aberracji

chromosomowych u par z

niepowodzeniami ciążowymi z regionu

kujawsko-pomorskiego jest wyższa od częstości
ich występowania w innych regionach Polski i
wynosi 8,93%. Przy uwzględnieniu, jedynie par z
poronieniami nawykowymi i par z poronieniem i
urodzeniem dziecka z wadami wrodzonymi, tak
jak w innych ośrodkach częstość jest
porównywalna i wynosi 7,14%.

2. Aberracjami chromosomowymi najczęściej

występującymi u par z niepowodzeniami
ciążowymi są zrównoważone translokacje
wzajemne.

3. W grupie par z poronieniami nawykowymi z

reguły kobiety są nosicielkami zrównoważonych
aberracji chromosomowych, a w grupie par z
niepłodnością – mężczyźni.

WNIOSKI

WNIOSKI

4. U par z niepowodzeniami ciążowymi badanie
cytogenetyczne jest jednym z badań niezbędnych
do ustalenia przyczyny zaburzeń.

5. Ze względu na 17,86% ryzyko nosicielstwa
aberracji zrównoważonej u par z niepłodnością
pierwotną wykonanie badania
cytogenetycznego obojga partnerów jest warunkiem
sine qua non
przeprowadzenia zabiegu zapłodnienia
pozaustrojowego.