Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej AM

w Bydgoszczy

Promotor: dr hab. n. med. Olga Haus

Magdalena

Pasińska

„Analiza genetycznego podłoża

niepowodzeń ciążowych u par

w regionie kujawsko-

pomorskim”

Niepowodzenia  ciążowe  obejmują  szeroki  zakres  zaburzeń
uniemożliwiających  zajście  w  ciążę  lub  urodzenie  zdrowego
dziecka.  Brak  potomstwa  w  małżeństwie  z  powodu
niepłodności

jednego

lub

obojga

małżonków

jest

narastającym problemem społecznym, dotyczy bowiem 10-
18 % par. Odsetek ten wzrasta, jeżeli zaliczymy do tej grupy
pary, które mimo poczęcia nie mogą doczekać się zdrowego
potomka.

Jedną z przyczyn niepowodzeń ciążowych jest nosicielstwo

aberracji  chromosomowych,  które  najczęściej  wykrywa  się  u
par  małżeńskich  w  związku  z  niepłodnością  pierwotną  albo
utratą potomstwa z powodu poronień samoistnych lub zgonów
dzieci  w  okresie  wczesnoniemowlęcym  lub  u  par  z  dziećmi  z
wadami.  Badanie  cytogenetyczne    pozwala  na  wykrycie
nosicieli  aberracji  zrównoważonych  i  jest  podstawą  do
udzielenia  porady    genetycznej  obejmującej  oszacowanie
ryzyka  kolejnego  poronienia  oraz  urodzenia  dziecka  z
wadami, a także do  ewentualnego  skierowania  pacjentki  na
badania  prenatalne.

1. Przeprowadzenie analizy cytogenetycznej u par z

niepowodzeniami ciążowymi w regionie kujawsko-
pomorskim oraz określenie czy w badanej grupie
istnieje inna częstość aberracji chromosomowych niż
w pozostałych regionach Polski.

2. Określenie najczęściej występujących w badanej

populacji aberracji chromosomowych i ich wpływu na
niepowodzenia ciążowe.

CEL PRACY

3. Przeprowadzenie analizy porównawczej rodzaju

aberracji

chromosomowych i ich częstości w grupach par o

różnych

     wskazaniach do analizy kariotypu:
           Grupa I   - niepłodność pierwotna
           Grupa II  - poronienia nawykowe
           Grupa III - poronienia i urodzenie dziecka

martwego

lub żywego z wadami wrodzonymi.

4. Określenie zależności między rodzajem aberracji
chromosomowych
a rodzajem niepowodzeń ciążowych oraz płcią
nosiciela aberracji.

5. Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

niezrównoważonego

kariotypu u potomstwa nosicieli aberracji

chromosomowych i

wykorzystanie uzyskanych danych w poradnictwie

genetycznym.

MATERIAŁ

Grupa badana: 168 par
 Grupa I - 28 par z niepłodnością pierwotną

 Grupa II - 107 par z poronieniami samoistnymi

(co najmniej 2 poronienia)
 Grupa III - 33 pary z poronieniami oraz

urodzeniem dziecka martwego lub
żywego z wadami rozwojowymi.

Kryterium powyższego podziału stanowiły wskazania

oznaczenia kariotypu.

Ponadto u 13 mężczyzn z nieprawidłowym wynikiem

badania

nasienia, należących do grupy par z niepłodnością

pierwotną,

wykonano badania molekularne CFTR i SRY

MATERIAŁ

Analiza przyczyn niepowodzeń ciążowych:

1. wiek pacjentów

2. czas współżycia bez antykoncepcji (grupa I i II)

3. przebyte poronienia i porody (grupa II i III)

4. obciążony wywiad rodzinny w kierunku niepowodzeń

ciążowych wyniki badań ginekologicznych,
ultrasonograficznych oraz laparoskopowych w
przypadku kobiet (wszystkie grupy)

MATERIAŁ

5. wyniki badania nasienia (mężczyźni - grupa I)

5. wpływ chorób ogólnoustrojowych,

6. wpływ przebytych zabiegów operacyjnych ze wskazań

położniczych, ginekologicznych, andrologicznych i
innych,

5. działanie czynników infekcyjnych i środowiskowych

mogących wpływać na niepowodzenia ciążowe

Analiza przyczyn niepowodzeń ciążowych cd.

METODY

Metody cytogenetyczne

• cytogenetyka klasyczna
- 72 h hodowla limfocytów krwi obwodowej
- GTG, CBG
2. Fluorescencyjna hybrydyzacja in situ (FISH)

Metody molekularne
1. Reakcja łańcuchowej polimerazy (PCR)
- CFTR

ΔF508(ex10),A1507(ex10),R553(ex11),
1717-1(CoA)(ex11), G551D(ex11),
Δ542(ex11),W1228X(ex20),
N1303(ex21)

- SRY

WYNIKI

Rodzaj aberracji

Kariotyp

Płeć

Wywiad

położniczy

Liczba

osób z

aberracją

par

Aberracje chromosomów płciowych

Aberracje liczbowe

47,XXX

47,XXY
47,XXY

M
M

PS+ZD

NP
NP

1,79

Aberracje strukturalne

chromosomu X

46,X,i(Xq)

0,60

Aberracje strukturalne autosomów

Translokacje

wzajemne

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)
46,XY,t(15;16)(q13;p13.3)
46,XX,t(7;19)(p13;p13.1)
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21)
46,XY,t(4;13)(q34;q31)

M
M

Ż
Ż
Ż

NP
NP
PS
PS
PS
ŻUW+PS

3,57

Translokacje

robertsonowskie

46,XX,t(14;21)(q10;q10)

ŻUW+PS

0,60

Inwersje

46,XX,inv(2)(p12q31)
46,XX,inv(17)(p12p13.3)

Ż
Ż

PS
PS

1,19

Aberracje

niezidentyfikowane

46,XX,der(20)
46,XX,der(16)

Ż
Ż

ŻUW+PS

1,19

Razem

8,92

Inwersje pericentryczna

chromosomu 9

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q12.2)
46,XX,inv(9)(p11q13)

M
M
M

PS
PS
PS

ŻUW+PS

2,98

Razem*

11,90

Rodzaje aberracji chromosomowych u par z niepowodzeniami

ciążowymi.

WYNIKI

Rodzaje aberracji chromosomowych w poszczególnych grupach par

Rodzaj aberracji

Niepłodność pierwotna

Poronienia samoistne

Poronienia

i urodzenie dziecka martwego

lub żywego z wadami

wrodzonymi

Aberracje liczbowe

47,XXY
47,XXY

47,XXX

Aberracje
strukturalne
chromosomu X

46,X,i(Xq)

Aberracje
strukturalne
autosomów

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)
46,XY,t(15;16)
(q13;p13.3)

46,XX,t(7;19)(p13;p13.1),9qh+
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21),13s+

46,XY,t(4;13)(q34;q31)

Translokacje
zrównoważone

Translokacje
robertsonowskie

45,XX,t(14;21)(q10;q10)

Inwersje
pericentryczne

46,XX,inv(2)(p25q31)

Inwersje
paracentyczne

46,XX,inv(17)(p12p13.3)

Aberracje nie
zdiagnozowane

46,XX,der(20)

46,XX,der(16)

Inwersje
pericentryczna
chromosomu 9*

46,XY,inv(9)(p11q13)

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)p11q12.2)

46,XX,inv(9)(p11q13)

Rodzaj

aberracji

chromosomo

wej

Liczba
par z
aberrac
ją

par

Kariotyp

Wiek pacjenta

z aberracją

Czas

leczenia NP

[lata]

kobiety

mężczyzny

Aberracje
liczbowe

7,1

N
N

47,XXY
47,XXY

31
32

6
3

Aberracje
strukturaln
e
chromosom
u X

3,5

46,X,i(Xq)

Aberracje
strukturaln
e
autosomów

7,1

N
N

46,XY,t(1;19)

(p35;q13.3)

46,XY,t(15;16)

(q13;p13.3)

31
35

6
7

Translokacj
e
zrównoważo
ne

Razem

17,

4,8

Inwersja
pericentryc
zna
chromosom
u 9

3,5

46,XY,inv(9)(p11q13)

Razem*

21,

4,7

WYNIKI

Rodzaje aberracji stwierdzonych u 28 par z niepłodnością pierwotną.

46,XY,t(1;19)(p35;q13.3)

WYNIKI

Rodzaj aberracji

chromosomowej

Liczba

par z

aberracją

Kariotyp

Wiek pacjenta

z aberracją

kobiety

mężczyzny

Aberracje liczbowe

0,9

47,XXX

Aberracje strukturalne
autosomów

5,6

46,XX,t(7;19)
(p13;p13.1)
46,XX,t(8;16)(q24;q22)
46,XX,t(3;8)(q21;p21)

N
N
N

33
33
29

Translokacje
zrównoważone

2,8

Inwersje
pericentryczne

0,9

46,XX,inv(2)(p25q31)

Inwersje
paracentryczne

0,9

46,XX,inv(17)(p12p13.3)

Aberracja
niezidentyfikowana

0,9

46,XX,der(20)

Razem

6,5

31,29

Inwersja
pericentryczna
chromosomu 9

2,8

N
N
N

46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q13)
46,XY,inv(9)(p11q12.2)

32
24
33

Razem*

9,3

29,67

Rodzaje aberracji chromosomowych stwierdzonych u 107 par z poronieniami

nawykowymi.

46,XX,t(7;19)(p13;p13.1)

46,XY,t(7;19)(p35;q13.3)

Osoba
zdrowa

Nosiciel aberracji zrównoważonej

Poronienie

Probant

t (7;19) (p13;p13.1)

WYNIKI

Rodzaj aberracji

chromosomowej

Liczba

aberra

cji

par

Kariotyp

Wiek

pacjenta

aberracją

kobiety

mężczyzny

Aberracje strukturalne
autosomów

3,03

46,XY,t(4;13)(q34;q31)

Translokacje zrównoważone

Translokacje robertsonowske

3,03

45,XX,der(14;21)
(q10;q10)

Aberracja
niezidentyfikowana

3,03

46,XX,der (16)

Razem

9,09

_
X

28,0

Inwersja pericentryczna
chromosomu 9

3,03

46,XX,inv(9)(p11q13)

Razem*

12,1

_
X

29,75

Rodzaje aberracji chromosomowych stwierdzonych u 33 par, u

których wystąpiło poronienie i urodzenia dziecka martwego lub

żywego z wadami rozwojowymi

II
I

Osoba
zdrowa
Nosiciel aberracji zrównoważonej

Wczesny zgon dziecka
z niezrównoważonym
kariotypem

Osoba o niezrównoważonym
kariotypie
Wczesny zgon dziecka
- kariotyp nie badany

Probant

Poronienie
Martwe urodzenie
dziecka
Diagnostyka
prenatalna
Prawidłowy kariotyp
potwierdzony
cytogenetycznie

t (4;13) (q34;q31)

Wiek:

I 12 kobiet (42,8%) >30 lat

II 8 kobiet (7,48%) >35 lat

III 0 kobiet (0%) >35 lat

WNIOSKI

1. Częstość występowania aberracji

chromosomowych u par z

niepowodzeniami ciążowymi z regionu

kujawsko-pomorskiego jest wyższa od częstości
ich występowania w innych regionach Polski i
wynosi 8,93%. Przy uwzględnieniu, jedynie par z
poronieniami nawykowymi i par z poronieniem i
urodzeniem dziecka z wadami wrodzonymi, tak
jak w innych ośrodkach częstość jest
porównywalna i wynosi 7,14%.

2. Aberracjami chromosomowymi najczęściej

występującymi u par z niepowodzeniami
ciążowymi są zrównoważone translokacje
wzajemne.

3. W grupie par z poronieniami nawykowymi z

reguły kobiety są nosicielkami zrównoważonych
aberracji chromosomowych, a w grupie par z
niepłodnością – mężczyźni.

WNIOSKI

4. U par z niepowodzeniami ciążowymi badanie
cytogenetyczne jest jednym z badań niezbędnych
do ustalenia przyczyny zaburzeń.

5. Ze względu na 17,86% ryzyko nosicielstwa
aberracji zrównoważonej u par z niepłodnością
pierwotną wykonanie badania
cytogenetycznego obojga partnerów jest warunkiem
sine qua non
przeprowadzenia zabiegu zapłodnienia
pozaustrojowego.

Document Outline