Elektrown

ie

jądrowe

Sytuacja radiacyjna kraju

Wyniki pomiarów skażeń promieniotwórczych

w III kwartale 2009 roku

moc dawki

69—140 nSv/h

(średnio 96 nSv/h)

Cs-137 w powietrzu

0,1—4,6 μBq/m

3

(średnio 0,7 μBq/m

3

)

Cs-137 w mleku

0,2—1,0 Bq/dm

3

(średnio 0,5 Bq/dm

3

)

Elektrownie atomowe

Pierwsza elektrownia jądrowa, powstała

w 1954 r.w Obnińsku (ZSRR). Wówczas

pierwszoplanowym celem budowy elektrowni

jądrowych była produkcja wzbogaconego

materiału rozszczepialnego do

produkcji broni atomowej

Lata 70-te – gwałtowny rozwój bloków

energetycznych z reaktorami atomowymi

Elektrownie atomowe w Europie i

na świecie

Obiekty radiologiczne poza granicami

kraju

 Szwecja

 Litwa

 Ukraina

 Węgry

 Słowacja

 Czechy

 Niemcy

W roku 2007 nie odnotowano w ww. elektrowniach jądrowych żadnego

zdarzenia jądrowego, przekraczającego poziom 2 w 7-stopniowej skali INES

Elektrownie jądrowe w

Polsce

• W Polsce nie ma elektrowni jądrowych,

jedynym działającym reaktorem

jądrowym jest badawczy reaktor Maria,

należący do Państwowej Agencji

Atomistyki

• Lata 80-te XX wieku – rozpoczęto

budowę elektrowni Żarnowiec, prace

przerwano na początku lat 90-tych

• 9 listopada 2008 w Gdańsku, premier

Donald Tusk zapowiedział budowę co

najmniej dwóch elektrowni atomowych

Obiekty radiologiczne w

kraju

1.

Reaktor badawczy MARIA w Instytucie
Energii Atomowej

2.

Będący aktualnie w stanie likwidacji
reaktor badawczy EWA

3.

Przechowalniki wypalonego paliwa
jądrowego w Zakładzie
Unieszkodliwiania Odpadów
Promieniotwórczych

4.

Basen technologiczny reaktora MARIA

Inne potencjalne źródła zagrożenia

radiologicznego na terytorium naszego

kraju

1. Transport substancji promieniotwórczych

18 529 przewozów

przesyłek promieniotwórczych

przewieziono 41 547 sztuk

przesyłek promieniotwórczych

4 razy dokonano transportu świeżego paliwa jądrowego

2. Próby nielegalnego przywozu do Polski substancji

promieniotwórczych i materiałów jądrowych

134 razy zatrzymano lub cofnięto transport

źródeł promieniotwórczych

Zasada działania elektrowni

atomowych

1. Reakcję rozszczepienia –

zjawisko rozpadu jądra
wzbudzonego na kilka innych jąder

Zasada działania elektrowni

atomowych

2. Reakcje syntezy

Zasada działania elektrowni

atomowych

• Jądrowa reakcja łańcuchowa

neutrony wyzwalające się w jednym akcie

rozszczepienia wywołują następne akty

rozszczepienia

Budowa elektrowni

atomowej

Reaktor jądrowy

Reaktor jądrowy jest integralnym
elementem elektrowni jądrowej,
w którym następuje proces
inicjacji, kontroli oraz
podtrzymywania reakcji
łańcuchowych rozpadu jądrowego

Typowy reaktor jądrowy
zbudowany jest z reflektora
neutronów, osłon biologicznych
i najważniejszego rdzenia

Reaktor jądrowy

Paliwo jądrowe i pręty paliwowe

Paliwo jądrowe –

substancje zawierające izotopy rozszczepialne.

Najczęściej są to

235

U,

233

U,

239

Pu,

241

Pu

Paliwo jądrowe jest

zamknięte

wewnątrz elementów

paliwowych

Sterowanie reaktorem –

utrzymywanie poziomu

neutronów w stanie krytycznym

Stan krytyczny

liczba neutronów powstających

w reaktorze w czasie dt

=

liczbie neutronów traconych w czasie

dt w wyniku pochłaniania i ucieczki

Zasada działania

reaktora

Zasada działania

reaktora

Pręty kontrolne –

zbudowane z substancji

pochłaniających neutrony

(cyrkon, hafn), sterują

szybkością reakcji jądrowej

Odpady

promieniotwórcze

Podczas rozszczepienia jąder powstają

w reaktorze lżejsze jądra atomowe

o wysokiej radioaktywności, emitujące

niebezpieczne promieniowanie

Wysłużony element paliwowy zawiera

wielkie ilości takich niebezpiecznych dla

życia materiałów, ale także resztki

U-235 oraz plutonu

Odpady promieniotwórcze

Basen

Transport elementów

paliwowych

Zakłady przerobu
paliwa jądrowego

Uran i pluton

Fabryka produkująca

pręty paliwowe

Odpady radioaktywne

Składowanie

w mogilniku

Skażenia promieniotwórcze

 Bomby jądrowe zrzucone na

Hiroszimę i Nagasaki w 1945 r.

 Testy w atmosferze z bronią jądrową

przeprowadzane głównie w latach
pięćdziesiątych i na początku lat
sześćdziesiątych ub. stulecia

 Awaria elektrowni atomowej w

Czarnobylu na Ukrainie w roku 1986

Eksplozja bomby atomowej - zagrożenia

1. Fala uderzeniowa

2. Grzyb atomowy

3a. Radioaktywny opad lokalny

3b. Chmura radioaktywna

4. Izotopy radioaktywne



131

J

Prawie całkowicie wchłaniany

i gromadzony w tarczycy



90

Sr

Uszkodzenie

szpiku kostnego,

białaczka,

nowotwory kości



137

Cs

Gromadzony

w mięśniach

Postępowanie kierownika jednostki organizacyjnej

stwierdzającego zaistnienie zdarzenia

radiacyjnego

1.

Niezwłoczne powiadomienie Państwowej Straży

Pożarnej, pogotowia ratunkowego, policji

2.

Zorganizowanie pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym

3.

Zabezpieczenie miejsca zdarzenia

4.

Powiadomienie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki

oraz organu wydającego zezwolenie

5.

Sporządzenie i przesłanie do PPAA oraz organu

wydającego zezwolenie po zakończeniu działań

mających na celu usunięcie skutków zdarzenia i po

ustaniu zagrożenia, informacji zawierającej: opis

przebiegu zdarzenia, opis przebiegu likwidacji

zagrożenia i jego skutków, listę osób poszkodowanych,

wykaz zastosowanych metod pomiarowych i środków

ochrony indywidualnej, protokół kontroli

dozymetrycznej

Zagrożenie radiacyjne – zalecenia Biura Bezpieczeństwa i

Zarządzania Kryzysowego Wydziału Zarządzania Kryzysowego

i Ochrony Ludności

 zachowaj spokój

 uważnie i stale słuchaj oficjalnych komunikatów

radiowych i telewizyjnych o:

o skutkach zdarzenia dla ludzi i środowiska,

o sposobie postępowania, w tym możliwych do zastosowania

środkach i działaniach dla ochrony zdrowia

 w razie zalecenia pozostania w domu:

o zamknij okna i drzwi,

o wyłącz wentylację, klimatyzację, ogrzewanie nawiewowe itp.,

o ukryj zwierzęta, inwentarz nakarm przechowywaną w zamknięciu

paszą,

o przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce,

o pozostań wewnątrz pomieszczeń do czasu odwołania zalecenia

przez władze (służby ratownicze),

o jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj nos i usta mokrym

ręcznikiem, chusteczką itp.

 po odwołaniu bezpośredniego zagrożenia radiacyjnego

stosuj się do oficjalnych zaleceń władz i służb

ratowniczych odnośnie dalszych sposobów postępowania!

Wartości poziomów interwencyjnych dla

poszczególnych

rodzajów działań interwencyjnych

• ewakuacja - gdy dawka skuteczna otrzymana w

ciągu kolejnych 7 dni wynosi co najmniej 100

mSv

• nakaz pozostania w pomieszczeniach

zamkniętych - gdy dawka skuteczna otrzymana w

ciągu kolejnych 2 dni wynosi co najmniej 10

mSv

• podanie preparatów ze stabilnym jodem - gdy

dawka pochłonięta otrzymana na tarczycę wynosi

co najmniej 100 mGy

• czasowe przesiedlenie ludności - gdy dawka

skuteczna otrzymana w ciągu kolejnych 3 dni

wynosi co najmniej 30 mSv

Awaria elektrowni jądrowej w

Czarnobylu

• 26 kwietnia 1986 roku
• Przyczyny:

• błąd człowieka

• wady konstrukcyjne reaktora tego typu

• Przebieg zdarzeń:

• wyłączenie większości systemów

zabezpieczeń

• wymknięcie się reakcji spod kontroli

• zapalenie się pewnych elementów

konstrukcyjnych

• eksplozja (1 500 ton łatwopalnego grafitu)

Pomiar skażeń

promieniotwórczych po

katastrofie

•

Służba Pomiarów Skażeń
Promieniotwórczych (SPSP), czyli
krajowy system monitoringu
radiacyjnego, koordynowana przez
Centralne Laboratorium Ochrony
Radiologicznej (CLOR) w Warszawie

•

jedyna tego typu placówka w Europie

Fala promieniotwórcza

• Pierwsza fala skażonego powietrza

dotarła nad Polskę prawdopodobnie

około północy 27 na 28 kwietnia

• Druga fala (większa) - ominięcie

Polski, skierowanie na południe

Europy

Akcja jodowa

• 30 kwietnia 1986 skażenie

radioaktywne objęło zasięgiem całą

Polskę ( I fala). Dlatego też Komisja

Rządowa zaleciła przeprowadzenie

akcji jodowe

• Płyn Lugola:

– zapobiegł wbudowaniu do tarczycy I

131

z

odpadów promieniotwórczych

– blokująca dawkę przyjęło 18,5 mln ludzi,

w tym 95% dzieci i młodzieży

Skutki zdrowotne

• nie wykazano wzrostu zachorowań na raka, ani

zależności umieralności od wielkości otrzymanych

dawek

• wysokie dawki na tarczycę po awarii w Czarnobylu

spowodowane były głównie spożyciem mleka

krowiego skażonego jodem w ciągu pierwszych kilku

tygodni awarii

• naukowcy UNSCEAR stwierdzili, że "występują

reakcje psychologiczne na awarię, które nie są

spowodowane rzeczywistym napromieniowaniem,

lecz strachem przed możliwymi potencjalnie

skutkami napromieniowania"

Dziękuję

za

uwagę