Zmiany w podatku VAT od

01.01.2013 r.

„ulga na złe długi”

dr Katarzyna Boratyńska

Zmiany w uldze na złe długi

• Instytucja „ulgi na złe długi” pojawiła się w

polskiej ustawie o VAT wraz z nowelizacją ustawy

o VAT, 1 czerwca 2005 r w odpowiedzi na krytykę

środowiska gospodarczego związaną z brakiem

takiego unormowania w ustawie VAT od dnia

wejścia Polski do Unii Europejskiej, a której brak

zaburzał działanie jednej z podstawowych zasad

podatku VAT – zasady neutralności podatku.

• Problem był o tyle bardziej istotny, ponieważ

dyrektywa 2006/112/WE zawierała przepisy, które

pośrednio wskazywały na konieczność

wprowadzenia takiego mechanizmu.

Zmiany w uldze na złe długi

• Art. 90
1. W przypadku anulowania,

wypowiedzenia, rozwiązania,

całkowitego lub częściowego

niewywiązania się z płatności lub też

w przypadku obniżenia ceny po

dokonaniu dostawy, podstawa

opodatkowania jest stosownie

obniżana na warunkach określonych

przez państwa członkowskie.

Zmiany w uldze na złe długi

• Od 1 stycznia 2013 wraz z nowelizacją

ustawy o VAT, wprowadzone zostały nowe
regulacje odnośnie ulgi na złe długi w
stosunku do należności, których
nieściągalność została
uprawdopodobniona.

• Są one bezpośrednio związane z nowymi

zasadami określającymi utratę prawa do
odliczenia podatku naliczonego przez
dłużnika.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Od 1 stycznia 2013 r. zrezygnowano, z

powiązania utraty prawa do odliczenia
podatku naliczonego ze zgłoszeniem
przez wierzyciela faktu braku zapłaty
przez dłużnika. Zdecydowano się
natomiast wprowadzić powszechny
obowiązek korekty podatku
naliczonego, w sytuacji w której
należność nie została uregulowana.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b. 1. W przypadku nieuregulowania

należności wynikającej z faktury

dokumentującej dostawę towarów lub

świadczenie usług na terytorium kraju

w terminie 150 dni od dnia upływu terminu

jej płatności określonego w umowie lub na

fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty

odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej

faktury, w rozliczeniu za okres, w którym

upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu

płatności określonego w umowie lub na

fakturze.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Podatnik, który

nie uregulował

należności

wynikającej z faktury w

terminie 150 dni od upływu terminu
płatności wskazanego na fakturze,

zobowiązany jest

do korekty

podatku naliczonego, wynikającego z
faktury, w tej części w której nie
została taka należność uregulowana.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b.W przypadku nieuregulowania

należności wynikającej z faktury

dokumentującej dostawę towarów lub

świadczenie usług na terytorium kraju

w terminie 150 dni od dnia upływu

terminu jej płatności określonego

w umowie lub na fakturze, dłużnik jest

obowiązany do korekty odliczonej kwoty

podatku wynikającej z tej faktury,

w rozliczeniu za okres, w którym

upłynął 150 dzień od dnia upływu

terminu płatności określonego

w umowie lub na fakturze.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

Przykład 1

• Firma X zakupiła towary od firmy Y, faktura potwierdzająca

dokonanie transakcji została wystawiona 02.01.2013 na kwotę netto

10 000 PLN, VAT 2300 PLN. Termin płatności wynosił 30 dni. Dłużnik

skorzystał z pełnego prawa do odliczenia w deklaracji VAT-7 za

styczeń 2013, jednak należność uiścił tylko w 40% tj. w kwocie 4920

PLN dnia 01.02.2013 (upływ terminu płatności wskazanego na

fakturze).

• W sytuacji w której pozostała część należności nie zostanie

uiszczona w terminie 150 dni od upływu terminu płatności

wskazanego na fakturze tj. do 01.06.2013, nabywca będzie

zmuszony do korekty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w

którym termin ten upłynął, czyli w powyższym przykładzie – w

deklaracji za czerwiec 2013 r.

• Wysokość korekty jest uzależniona od kwoty niespłaconej należności.

Firma X zapłaciła 4920 PLN z 12 300 PLN wymaganych do zapłaty,

dlatego:

• 12300 - 4920 = 7380 PLN – kwota pozostała do zapłaty

• 7380 * 23/123 = 1380 PLN – kwota podatku VAT podlegająca

korekcie

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b.2. W przypadku

częściowego uregulowania należności
w terminie 150 dni od dnia upływu
terminu jej płatności określonego
w umowie lub na fakturze, korekta
dotyczy podatku naliczonego
przypadającego na nieuregulowaną
część należności. Przepis ust. 1a
stosuje się odpowiednio.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• W sytuacji w której pomimo upływu terminu

150 dni, dłużnik dokona zapłaty zaległej

zaległości w obrębie okresu rozliczeniowego, w

którym ten termin upłynął, obowiązek korekty

podatku naliczonego nie powstaje (w tej części

w jakiej uregulowano zaległość).

• Odnosząc sytuację do powyższego przykładu,

jeżeli dłużnik uregulowałby pozostałą kwotę

7 380 PLN do końca danego okresu

rozliczeniowego, tj. do 30.06.2013, dłużnik nie

ma obowiązku obniżenia podatku naliczonego

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b.1a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się,

jeżeli dłużnik uregulował należność

najpóźniej w ostatnim dniu okresu

rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dzień

od dnia upływu terminu płatności tej

należności.

• 2. W przypadku częściowego uregulowania

należności w terminie 150 dni od dnia

upływu terminu jej płatności określonego

w umowie lub na fakturze, korekta dotyczy

podatku naliczonego przypadającego na

nieuregulowaną część należności. Przepis

ust. 1a stosuje się odpowiednio.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Poniższa ilustracja wskazuje jak taka korekta

powinna zostać wykazana w deklaracji VAT-7

(poz. 51 oraz 52)

• W sytuacji w której należność zostanie

uregulowana w terminie późniejszym niż 150

dzień od dnia upływu terminu płatności

wskazanego na fakturze oraz po zakończeniu

okresu rozliczeniowego w którym termin ten

upłynął, dłużnik ma prawo do stosownego

powiększenia podatku naliczonego

wynikającego z zapłaty zaległej należności.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b4. W przypadku uregulowania

należności po dokonaniu korekty, o której

mowa w ust. 1, podatnik ma prawo do

zwiększenia kwoty podatku naliczonego

w rozliczeniu za okres, w którym

należność uregulowano, o kwotę

podatku, o której mowa w ust. 1.

W przypadku częściowego uregulowania

należności podatek naliczony może

zostać zwiększony w odniesieniu do tej

części.

Ulga na złe długi –

uregulowania dotyczące

dłużnika

• Art. 89b6. W przypadku stwierdzenia, że

podatnik naruszył obowiązek określony

w ust. 1, naczelnik urzędu skarbowego lub

organ kontroli skarbowej ustala dodatkowe

zobowiązanie podatkowe w wysokości 30%

kwoty podatku wynikającego

z nieuregulowanych faktur, który nie został

skorygowany zgodnie z ust. 1. W stosunku

do osób fizycznych, które za ten sam czyn

ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie

skarbowe albo za przestępstwo skarbowe,

dodatkowego zobowiązania podatkowego

nie ustala się.

Ulga na złe długi – zmiany

dotyczące wierzyciela

• Warunki, które po nowelizacji, muszą

zostać spełnione aby podatnik mógł
skorzystać z ulgi na złe długi zostały
określone w art. 89a ust 1-7.

Ulga na złe długi – zmiany

dotyczące wierzyciela

Warunki uprawniające do skorzystania z ulgi:

•

Nieściągalność wierzytelności musi zostać uprawdopodobniona;

•

dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz

podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako

podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania

upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

•

na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej,

w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:

•

a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako

podatnicy VAT czynni,

•

b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub

w trakcie likwidacji;

•

od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie

upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została

wystawiona;

•

Wierzytelność nie została zbyta w jakiejkolwiek formie;

•

Pomiędzy wierzycielem, a dłużnikiem, nie istnieje związek,

o którym mowa w art. 32 ust. 2-4;

Ulga na złe długi – zmiany

dotyczące wierzyciela

• Art. 89a1a. Nieściągalność

wierzytelności uważa się za
uprawdopodobnioną, w przypadku
gdy wierzytelność nie została
uregulowana lub zbyta
w jakiejkolwiek formie w ciągu 150
dni od dnia upływu terminu jej
płatności określonego w umowie lub
na fakturze.

Ulga na złe długi – zmiany

dotyczące wierzyciela

• W pierwotnych regulacjach obowiązujących

do końca 2012 roku, termin ten wynosił 180
dni, a ponadto był wydłużony również o
dodatkowe procedury administracyjne
związane z koniecznością zawiadamiania
dłużnika o zamiarze korekty.

• Aktualnie termin ten wynosi 150 dni i został

zrównany z terminem, którego upływ
określa utratę prawa do odliczenia po
stronie dłużnika.

Nowy warunek –

weryfikacja statusu

dłużnika na dzień

poprzedzający złożenie

korekty

• W nowych przepisach znalazł się dodatkowy warunek,

określający wymóg wierzyciela do weryfikacji statusu

dłużnika, który na dzień poprzedzający złożenie korekty

deklaracji musi posiadać status podatnika VAT czynnego i nie

może znajdować się w trakcie postępowania upadłościowego,

bądź likwidacji. Uprzednio, warunek ten odnosił się jedynie do

dnia dokonania dostawy towaru lub świadczenia usług,

natomiast dopuszczalna była sytuacja, w której podatnik na

dzień dokonania dostawy nie znajdował się w trakcie

postępowania upadłościowego, lecz w czasie kiedy wierzyciel

zdecydował się na skorzystanie z ulgi na złe długi, już w

trakcie takiego postępowania się znajdował. Takie stanowisko

zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w

interpretacji indywidualnej (sygnatura IPPP1/443-556/09-4/IG)

z dn. 21.09.2009 r.

• Powyższa zmiana skutecznie uniemożliwia stosowanie ulgi na

złe długi w stosunku do należności nieuregulowanych przed

podatników znajdujących się w stanie upadłości.

Ulga na złe długi – zmiany

dotyczące wierzyciela

• Na wniosek zainteresowanego,

naczelnik urzędu skarbowego ma
obowiązek potwierdzić, czy
podatnik jest zarejestrowany jako
podatnik VAT czynny lub
zwolniony. Zainteresowanym
może być zarówno sam wierzyciel,
jak i osoba trzecia mająca interes
prawny w złożeniu wniosku.

Zrezygnowanie z

konieczności

zawiadamiania dłużnika o

zamiarze skorzystania z

ulgi

• Niewątpliwie jest to najbardziej korzystna zmiana

w instytucji ulgi na złe długi. W stanie prawnym

obowiązującym do 31.12.2012, wierzyciel posiadał

obowiązek poinformowania dłużnika o zamiarze

korekty. Ponadto wierzyciel musiał otrzymać

potwierdzenie, iż zawiadomienie o zamiarze

złożenia korekty zostało przez dłużnika odebrane,

z kolei po złożeniu korekty deklaracji przez

wierzyciela, posiadał on również obowiązek

zawiadomienia dłużnika o tym fakcie.

W nowych

przepisach zrezygnowano z tego rozwiązania i

wierzyciel nie posiada już obowiązku

zawiadamiania dłużnika na żadnym etapie

postępowania, a cała procedura odbywa się na linii

wierzyciel – urząd skarbowy

Nowy formularz VAT-ZD

• Wraz z nowymi rozwiązaniami w instytucji

ulgi na złe długi, wprowadzono również nowy

formularze deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D,

w sekcji F oraz G, pojawiły się pola

bezpośrednio związane z ulgą na złe długi.

• Powstał również formularz VAT-ZD, który

pełni rolę załącznika do deklaracji VAT-7 oraz

pokrewnych, a którego zadaniem jest

umożliwienie wierzycielowi dokładnego

określenia danych dłużnika, który nie

dokonał płatności za zaległość w stosunku do

której wierzyciel skorzystał z ulgi na złe

długi.

Formularz VAT-ZD

Podsumowanie

• W sytuacji w której należność zostanie

uregulowana przez dłużnika, lub zbyta
przez wierzyciela, po fakcie złożenia
stosownej korekty deklaracji, wierzyciel
jest zobowiązany do zwiększenia
podstawy opodatkowania oraz kwoty
podatku należnego w rozliczeniu za
okres, w którym należność została
uregulowana lub zbyta (art. 89a ust.4).