Ochrona danych

osobowych i

informacji

niejawnych

Bezpieczeństwo
Wewnętrzne
II ROK Studia stacjonarne
sem. zimowy 2012/2013

Ochrona danych osobowych a

Ochrona danych osobowych a

działalność mediów

działalność mediów

Ochrona danych osobowych
a działalność mediów – zarys
problemu

Ochrona danych

osobowych

Swoboda

działania
mediów

Ochrona danych
osobowych a
działalność mediów –
zarys problemu

Stan napięcia pomiędzy ochroną danych osobowych

a działalnością mediów znajduje swoje odbicie na

różnych prawnych płaszczyznach:

-

w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

pomiędzy normą art. 8 (dotyczącą poszanowania

życia prywatnego) a normą art. 10 (odnoszącą się

do swobody wypowiedzi);

-

w Konstytucji RP w związku z treścią art. 47

(prawo do prywatności) i art. 51 (ochrony

informacji o sobie), z drugiej strony z treścią art.

14 (wolności prasy) i art. 54 (wolności słowa i

prawa do informacji).

Dane osobowe a
działalność mediów

Z problematyką danych osobowych w

mediach związane są między innymi
takie kwestie szczegółowe, jak:

-

zakładanie i prowadzenie zbiorów
danych przez poszczególne redakcje,

-

radiowe i telewizyjne archiwa
elektroniczne,

-

funkcjonowanie agencji prasowych,

-

udostępnienie dziennikarzom informacji
ze zbiorów danych osobowych.

Klauzula prasowa



 Artykuł 3a ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych

wyłącza jej zastosowanie do prasowej działalności

dziennikarskiej w rozumieniu ustawy z 26 stycznia 1984 r. –

Prawo prasowe



Regulacja ta przyznaje prymat swobodzie wypowiedzi, ale

jedynie w odniesieniu do wypowiedzi o specyficznym

charakterze: dziennikarskiej, artystycznej i literackiej.



Artykuł 3a ust. 2 ustaw zawiera tzw. klauzulę prasową, tj.

wyłączenie zastosowania większości przepisów ustawy do

prowadzenia prasowej działalności dziennikarskiej. Jej treść

wskazuje, że przepisy ustawy nie znajdą zastosowania w

ramach działalności dziennikarskiej wykonywanej w prasie.

Klauzula prasowa

Wyłączenie zastosowania przepisów ustawy nie obejmuje

przepisów odnoszących się do:
- kontroli prowadzonej przez GIODO i wydawania na jej

podstawie decyzji administracyjnych lub kierowania spraw do

organów ścigania (art. 14-19)

- obowiązku zabezpieczenia i ochrony danych (art. 36 ust. 1

ustawy o ochronie danych osobowych)

Oznacza to, że podmiot przetwarzający dane osobowe do celów

prasowej działalności dziennikarskiej powinien zastosować

środki techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę tych

danych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii danych.

Spełnienie wymogu zabezpieczenia danych może być

przedmiotem kontroli dokonywanej przez GIODO.

Działalność mediów inna
niż działalność
dziennikarska



Poza wyłączeniem z art. 3a ust. 2 ustawy

pozostaje działalność mediów, niebędąca

działalnością dziennikarską.



Oznacza to, że do takiej działalności przepisy

ustawy o ochronie danych osobowych będą

miały pełne zastosowanie.



Jak przykład można wskazać: działalność

marketingową, działalność wydawniczą.



Zatem redakcje prasowe prowadząc zbiory

danych swoich klientów (np. prenumeratorów)

mają obowiązek stosować przepisy ustawy o

ochronie danych osobowych.

Prawo prasowe



W związku z wyłączeniem na podstawie
art. 3a ust. 2 zastosowania ustawy do
prasowej działalności dziennikarskiej,
podstawowe znaczenie do
przetwarzania i ochrony danych
osobowych w prasowej działalności
dziennikarskiej będą miały przepisy
ustawy z 26 stycznia 1984 r. – Prawo
prasowe.

Zgoda na publikację,
autoryzacja wypowiedzi

Istotne z punktu widzenia ochrony danych osobowych postanowienia

zawiera przepis art. 14 Prawa prasowego.

Treść tego przepisu jest następująca:
Art. 14 1. Publikowanie lub rozpowszechnianie w inny sposób informacji

utrwalonych za pomocą zapisów fonicznych i wizualnych wymaga zgody

osób udzielających informacji.

2. Dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji autoryzacji

dosłownie cytowanej wypowiedzi, o ile nie była ona uprzednio

publikowana.

3. Osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub

osobistych zastrzec termin i zakres jej opublikowania.

4. Udzielenia informacji nie można uzależniać, z zastrzeżeniem

wynikającym z ust. 2, od sposobu jej skomentowania lub uzgodnienia

tekstu wypowiedzi dziennikarskiej.

5. Dziennikarz nie może opublikować informacji, jeżeli osoba udzielająca jej

zastrzegła to ze względu na tajemnicę zawodową.

6. Nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz

danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to

bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby.

Zgoda na publikację



Warunkiem publikowania lub rozpowszechniania informacji jest

uzyskanie zgody osób udzielających informacji.



Bez takiej zgody dziennikarzowi nie wolno publikować lub

rozpowszechniać w inny sposób informacji utrwalonych za

pomocą dźwięku i obrazu.



Zgoda taka musi istnieć w chwili upublicznienia informacji. 



Co do zasady zgody na publikację lub rozpowszechnienie w inny

sposób informacji, utrwalonych za pomocą zapisów fonicznych i

wizualnych, nie można domniemywać. Jeżeli jednak osoba

udzielająca informacji wie, kim jest rozmówca, ma świadomość,

że jej wypowiedź jest rejestrowana i nie zgłasza żadnych

zastrzeżeń co do sposobu wykorzystania udzielonych informacji,

to w takim przypadku można przyjąć, że godzi się na

upublicznienie udzielonych informacji. Osoba, którą dziennikarz

przepytuje w obecności operatora kamery, albo do której

telefonuje, prosząc o wypowiedź, jeżeli jest świadoma statusu

rozmówcy, nie może mieć wątpliwości, co do sposobu

wykorzystania udzielonych przez nią informacji.

Autoryzacja wypowiedzi



Autoryzacja to wyrażenie zgody przez

udzielającego informacji prasie na publiczne

rozpowszechnienie swej wypowiedzi w danej

formie.



Żądanie autoryzacji może dotyczyć wyłącznie

wypowiedzi, która nie była uprzednio publikowana,

co oznacza, że prawo autoryzowania wypowiedzi

przysługuje autorowi aż do momentu jej pierwszej

publikacji. Po dokonaniu publikacji wypowiedzi

następuje wyłączenie obowiązku autoryzacji z

mocy ustawy. W takim przypadku nie można

zakazać dziennikarzowi publikowania lub

rozpowszechniania w inny sposób udzielonej

wcześniej wypowiedzi.

Autoryzacja wypowiedzi



Zgodnie z treścią art.. 14 ust. 2 Prawa prasowego

dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej

informacji autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi, o

ile nie była ona uprzednio publikowana.



Oznacza to, że dopiero żądanie zgłoszone przez osobę

udzielającą informacji/wypowiadającą się uruchamia

obowiązek spoczywający na dziennikarzach. A

contrario bierność informatora zwalnia dziennikarza od

obowiązku zabiegania o autoryzację. „



Oznacza to, że inicjatywa zabiegu autoryzacji powinna

wyjść od rozmówcy, a wówczas dziennikarz nie może

odmówić, czyli nie wyrazić zgody na autoryzację. Z

takiego sformułowania przepisu wynika, że dziennikarz

nie ma obowiązku zabiegania o autoryzację. Ale zasady

etyki dziennikarskiej i lojalność wobec rozmówcy

wymagają, aby dziennikarz poinformował udzielającego

wypowiedzi, że ma takie prawo" (E. Ferenc-Szydełko,

Prawo prasowe…, s. 124).

Tajemnica zawodowa



Dziennikarz nie może opublikować informacji,

jeżeli osoba udzielająca jej zastrzegła to ze

względu na tajemnicę zawodową.



W kontekście art. 14 ust. 5 Prawa Prasowego

należy podkreślić, że z uwagi na poufność

informacji objętych tajemnicą zawodową,

zastrzeżenie, o którym mowa, może zostać

skutecznie zgłoszone przed publikacją

materiału prasowego zawierającego takie

informacje.



Na tajemnicę zawodową składa się wiedza

związana z wykonywaniem danego zawodu,

często dotycząca osobistych i majątkowych

interesów innych osób, w tym także osób

prawnych (np. tajemnica handlowa,

bankowa, przedsiębiorstwa, zamówień

publicznych itd.).

Tajemnica zawodowa



Zakaz z art. 14 ust. 5 Prawa prasowego można jednak

ominąć. Jeżeli dziennikarz potwierdzi informacje

stanowiące tajemnicę zawodową w drodze

dziennikarskiego śledztwa, to wówczas może je ujawnić.



Dziennikarz, który potrafi ustalić fakty objęte tajemnicą

zawodową - obowiązującą informatorów, za pomocą innych

środków dowodowych, nie naruszy dyspozycji art. 14 ust. 5

Prawa prasowego.



Zastrzeżenie informatora nie może bowiem krępować

działalności dziennikarskiej i funkcji informacyjnej prasy. W

takim przypadku osoba udzielająca informacji zostanie

pozbawiona wpływu na sposób wykorzystania informacji

objętej tajemnicą zawodową, w posiadanie której

dziennikarz wszedł w wyniku podjętych przez siebie starań.

Ochrona prywatnej sfery
życia



Wyrażony w art. 14 ust. 6 Prawa Prasowego zakaz ma na celu

uniemożliwienie skojarzenia informacji oraz danych

dotyczących prywatnej sfery życia z konkretną osobą,

niekoniecznie wskazanej wprost.



Natomiast nie odnosi się on do informacji oraz danych

dotyczących nawet prywatnej sfery życia konkretnej osoby,

jeżeli nie prowadzi to do ujawnienia jej tożsamości i jej

zidentyfikowania przez członków rodziny, znajomych, sąsiadów,

współpracowników, w związku z poruszeniem i analizą

ważkiego społecznie problemu, stanowiącego przedmiot

zainteresowania opinii publicznej.



Jeżeli zatem prasa uzna, że warto poruszyć i opisać problem

nurtujący znaczną część społeczeństwa, np. dotyczący

alkoholizmu, narkomanii, prostytucji nieletnich, niewierności

małżeńskiej, to może to zrobić, ale bez odwoływania się do

konkretnych, jednostkowych przykładów, wskazujących na

osoby, których publikacja dotyczy.

Ochrona prywatnej sfery
życia

Bezprawność naruszenia prawa do

prywatności wyłączają:



zgoda osoby, której informacje dotyczą,



pozostawanie w bezpośrednim związku
z działalnością publiczną danej osoby.

Bezpośredni związek z
działalnością publiczną

Bezpośredni związek pomiędzy życiem prywatnym a

działalnością publiczną istnieje wówczas, kiedy ujawnione

informacje determinują zachowania danej osoby w sferze

publicznej. 

"Publikacja prasowa ujawniająca dane z życia prywatnego

osoby publicznej - w braku jej zgody - może obejmować tylko

fakty, które pozostają w bezpośrednim związku z prowadzoną

przez tę osobę działalnością publiczną. Związanie, o którym

mowa, oznacza, że konieczna jest zależność między

zachowaniem danej osoby w sferze działalności publicznej a

jej zachowaniami w sferze prywatnej. Innymi słowy,

ujawnienie danej informacji powinno służyć ochronie

konkretnego, społecznie uzasadnionego interesu. Oznacza to,

że ujawnieniu podlegać powinny takie informacje z prywatnej

sfery życia, których przemilczenie byłoby dla interesu

publicznego szkodliwe" (wyr. SN z 11.10.2001 r., II CKN

559/99, OSNC 2002, Nr 6, poz. 82).

Czy publikacja w prasie danych

osobowych podlega ustawie o
ochronie danych osobowych?

Nie,



Zgodnie z art. 3a ust. 2 ustawy o ochronie danych

osobowych, ustawy z wyjątkiem przepisów art. 14-19 i art.

36 ust. 1, nie stosuje się do prasowej działalności

dziennikarskiej w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia

1984 r. - Prawo prasowe oraz do działalności literackiej lub

artystycznej, chyba że wolność wyrażania swoich poglądów

i rozpowszechniania informacji istotnie narusza prawa

i wolności osoby, której dane dotyczą. Ustawy o ochronie

danych osobowych nie stosuje się więc do zbierania,

opracowywania i przygotowywania,

a także publikacji materiałów w prasie. Podstawę prawną

działalności dziennikarskiej stanowią przepisy prawa

prasowego.



Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż legalność

ujawnienia w prasie informacji na temat konkretnej osoby

można badać na podstawie przepisów Prawa prasowego,

które m.in. określa prawa i obowiązki dziennikarzy oraz

reguluje kwestie odpowiedzialności prawnej za naruszenie

prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego.

Dziękuję za uwagę