Cykl komórkowy –
uporządkowana sekwencja
wydarzeń prowadzących do
podwojenia zawartości komórki
(w tym informacji genetycznej) i
jej podziału na dwie komórki
potomne

Komórki embrionalne żaby 30
minut
Komórki drożdży

1.5 - 3

godzin
Komórki nabłonkowe jelita ~ 12
godzin
Fibroblasty in vitro

~ 20

godzin
Hepatocyty człowieka

~ 1 rok

Fazy cyklu

komórkowego

M – podział jądra komórkowego (kariokineza) i

cytoplazmy (cytokineza)

G1 – gap 1, przerwa 1
S – synteza (replikacja) DNA jądrowego
G2 – gap 2, przerwa 2

Etapy

rozwoju

zarodka

ryby Danio

pręgowany

Podział komórki

drożdży

Jądro komórkowe

Rozpad osłonki jądrowej

Podział jądra komórki

eukariotycznej

Aparat Golgiego

Aparat Golgiego

Koordynacja procesów

cytoplazmatycznych:

•genom jądrowy w chromosomach
•DNA mitochondrialny,

chloroplastowy

•zespoły organelli

cytoplazmatycznych

•filamenty cytoszkieletu

Układ kontroli cyklu

komórkowego

• Gwarantuje zakończenie każdej fazy cyklu

komórkowego zanim rozpocznie się następna
faza

• Reaguje na sygnały z otoczenia komórki
• Sprawowany jest przez cyklicznie aktywowane

kinazy białkowe obecne przez cały cykl

• Działa przez fosforylowanie kluczowych białek

regulujących replikację DNA, mitozę, cytokinezę

• Cdk (cyclin-dependent protein kinases) - kinazy

białkowe zależne od cyklin

Układ kontroli cyklu

komórkowego

Układ kontroli cyklu

komórkowego

MPF (M-phase promoting factor) –

czynnik stymulujący podział komórki:
•podjednostka katalityczna – Cdk
•podjednostka regulatorowa – cyklina
•fosforylacja lamin  rozpad osłonki

jądrowej
•fosforylacja białek odpowiedzialnych za

rozpad mikrotubul cytoszkieletu oraz

białek związanych z kondensacją

chromosomów

Układ kontroli cyklu

komórkowego

Cykliny – brak aktywności

enzymatycznej

Układ kontroli cyklu

komórkowego

Układ kontroli cyklu

komórkowego

• Różne kompleksy cyklina-Cdk włączają

różne etapy cyklu komórkowego.

• Inhibitory Cdk mogą zatrzymać cykl

komórkowy w określonej fazie.

• P53 – białkowy inhibitor Cdk – blokuje

cykl komórkowy w fazie G1
umożliwiając naprawę uszkodzonego
DNA przed wejściem w fazę S.

Układ kontroli cyklu

komórkowego