Chemia
kosmetyczna
Wybrane surowce naturalne
Chemia
kosmetyczna
Wybrane surowce naturalne
Surowce
naturalne
Surowce naturalne stanowią bazę dla produkcji kosmetyków,
bowiem są bogatym źródłem substancji biologicznie czynnych
Dobrze znanymi lub obecnie na nowo odkrywanymi surowcami
naturalnymi są np. bursztyn, czosnek, drożdże, glony (algi),
herbata zielona, len, pomidory, produkty pszczele, ryż dziki
Niektóre z tych surowców lub ich substancje czynne traktowane
są jako kosmeceutyki
pod względem właściwości i zastosowania, zależnie od dawki, można
sklasyfikować je jako kosmetyki lub leki (paraleki)
mają one potwierdzoną lub przypuszczalną aktywność farmakologiczną
oraz mogą być stosowane jako substancje o znaczeniu kosmetycznym.
Bursztyn
Bursztyn – skamieniała żywica drzew
iglastych sprzed 40-50 milionów lat
bursztyn mógł powstać z żywicy
produkowanej przez kilka drzew iglastych,
przy czym udział jednego z nich był
dominujący
W przypadku bursztynu bałtyckiego
przyjęto, że powstał on z sosny
żywicodajnej (Pinus succinifera), natomiast
inne żywice były źródłem tak zwanych
żywic kopalnych
Żywica jest wytwarzana przez komórki pnia
drzewa - wypełnia ona puste obszary pnia,
szczególnie pod korą
Zranienie drzewa powoduje wyciek żywicy,
którego dynamika zależy od temperatury
otoczenia oraz ciśnienia soków w drzewie
Bursztyn
Przez wieki ludzie wykorzystywali bursztyn jako lek
na różne dolegliwości
Mikstury bursztynowe wzmacniały organizm, dodając
sił witalnych
W kosmetykach z serii Bioenergetics
produkowanych przez Pollenę Ewa, bursztyn wchodzi
w skład kompleksu aktywnego z prekursorem ATP
(adenozynotrifosforan) o nazwie Salina Artemia
(GP4G)
Bursztyn
Kompleks Salina Artemia (GP4G):
aktywizuje metabolizm komórkowy
jest odpowiedzialny za regenerację skóry
zwiększa syntezę protein
wspomaga układ odpornościowy skóry
stymuluje mechanizmy naprawcze DNA,
chroniąc skórę przed wolnymi rodnikami
Pod wpływem GP4G, skóra staje się
napięta, gładka, dobrze nawilżona i
rozjaśniona
Czosnek
Czosnek – surowcem są bulwy czosnku
ogrodowego Allium sativum
Czosnek znany był już w czasach neolitycznych, a
najstarsze zapiski o jego stosowaniu pochodzą z
papirusu egipskiego z około 1600 r. p.n.e.
opisano w nim strajk robotników zatrudnionych przy
budowie piramidy, którzy nie otrzymali czosnku w ramach
codziennego pożywienia
Szczepy indiańskie z Gór Skalistych oraz obszaru
Wielkich Jezior, stosowały dziki czosnek Allium
reticulatum w leczeniu szkorbutu
Nazwa miasta Chicago pochodzi od indiańskiej
nazwy Cigaga-Wuuj - terenu występowania dziko
rosnącego czosnku
W średniowiecze] Europie zalecano spożywanie i
nacieranie się czosnkiem w czasie epidemii
Czosnek
Utarty czosnek daje olej czosnkowy (Oleum Allii) –
mieszaninę substancji o właściwościach antyseptycznych i
bakteriostatycznych znacznie silniejszych niż fenol
składniki o tych właściwościach nazwano fitoncydami –
działają one grzybo-, bakterio- i pierwotniakobójczo
Poza czosnkiem występują w cebuli i chrzanie
Najważniejszym składnikiem czosnku jest alliina —
pochodna aminokwasu cysteiny
Alliina jest substancją biologicznie nieaktywną, która pod
pływem enzymu allinazy, rozkłada się do kwasu
pirogronowego, amoniaku i allicyny - monosulfotlenku
disiarczku diallilowego
Czosnek
Allicyna w reakcji autokondensacji produkuje
substancje biologicznie aktywne:
trans i cis ajoen
winyloditiiny
i allilomerkaptan, który przekształca się w
diallilodisiarczek
Substancje te decydują o specyficznym smaku i
zapachu czosnku oraz należą do jego
najważniejszych, biologicznie aktywnych składników
Czosnek
Allicyna:
hamuje skupianie płytek krwi (trombocytów)
obniża poziom lipidów i cholesterolu w surowicy
działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie
Ajoeny wykazują również właściwości:
antyagregacyjne w stosunku do płytek krwi
działają antymykotycznie (przeciwgrzybiczo)
Winyloditiiny działają:
przeciwbakteryjnie
i antyagregacyjnie
Allicyna
Czosnek
Badania laboratoryjne i testy medyczne potwierdziły, że
preparaty czosnkowe mają działanie:
przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;
przeciwmiażdżycowe;
tonizujące - w chorobach wieku starczego
Działanie przeciwmiażdżycowe czosnku związane jest z:
obniżeniem stężeń cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL,
triglicerydów i fibrynogenu surowicy
wzrostem stężenia HDL-cholesterolu
obniżeniem ciśnienia krwi tętniczej
zwiększeniem fibrynolizy
hamowaniem agregacji trombocytów i zmniejszeniem lepkości osocza
Drożdże
Drożdże – zastosowanie mają wysuszone
drożdże piwne - grzyby z gatunku
Saccharomyces cereyisiae
Suche drożdże zawierają:
białko (10,6%), 30-36% węglowodanów
8-9% soli mineralnych - w tym 605 mg fosforu,
20 mg wapnia i 4,9 mg żelaza w 100 g drożdży
witaminy z grupy B, w tym kwas pantotenowy i
nikotynowy; 1% ergosterolu (będącego
prowitaminą D2),
4% lecytyny, enzymy: zymazę, inwertazę,
maltazę, diastazę, endotryptazę, 0,1% glutationu
oraz kwas adenilowy), który obniża ciśnienie krwi
oraz aktywizuje perystaltykę jelit
Drożdże
Drożdże są cennym źródłem selenu, którego dzienne
zapotrzebowanie wynosi około 10 mg
Selen jest antyoksydantem wspomagającym działanie
witaminy E
aktywizuje system immunologiczny
opóźnia rozwój nowotworów
Ponieważ selen jest nieprzyswajalny w obecności cukrów,
spożywanych drożdży nie należy słodzić
Drożdże
Drożdże leczą choroby skórne, będące konsekwencją wadliwej
przemiany materii
mają zastosowanie (witaminy z grupy B) jako lek
wspomagający w leczeniu chorób układu nerwowego (rwa
kulszowa, zapalenie nerwów, nerwice, wyczerpanie nerwowe)
Zewnętrznie stosuje się drożdże w formie maseczek,
wewnętrznie w formie napoju przyrządzonego przez sparzenie
(w temp. 60°C) drożdży mlekiem, w przypadku trądziku,
egzem, czyraków i innych dermatoz oraz przy łojotoku skóry i
włosów
Dzienna dawka wynosi 2-4 g drożdży suchych lub 8-16 g drożdży
prasowanych
Substytutem drożdży piwnych mogą być sprasowane drożdże
piekarskie, które ze względu na mniejszą zawartość witamin należy
stosować w ilości 10-20 g dziennie
Glony
Glony (algi) – organizmy jedno- lub wielokomórkowe,
zaliczane do grupy Protista
Znanych jest ponad 20 000 gatunków glonów, z których w
kosmetyce zastosowanie znalazło około 40
Na Półkuli Północnej wydobywa się około 1,5 miliona ton glonów
w skali rocznej; najwięcej u wybrzeży Bretanii, Japonii i
Hawajów
Glony zawierają makro- i mikroelementy, witaminy,
polipeptydy, tłuszcze zawierające wysokonienasycone kwasy
tłuszczowe serii omega-3, polisacharydy (karagen, fukoidynę,
laminarynę, kwasy alginowe oraz ich sole), polifenole, cukier
prosty mannit, alkohole wielowodorotlenowe( mannitol i
sorbitol)
Glony
Stosowane są w kremach, balsamach, żelach i maseczkach
do pielęgnacji twarzy, ciała, włosów produkowanych
Glony
oczyszczają skórę z toksyn
łagodzą stany zapalne
poprawiają koloryt i wygładzają powierzchnię naskórka
Redukują nadmierną aktywność gruczołów łojowych - okłady z
glonów są używane w terapii trądziku młodzieńczego
Stosowane są w formie ekstraktów, mączki lub
wyizolowanych substancji aktywnych jako preparat
odżywczy, nawilżający, ujędrniający skórę i leczący cellulit
Glony
Surowcem są:
chrząstnica kędzierzawa (krasnorost
Chondrus crispus) występująca w Oceanie
Atlantyckim (m.in. u wybrzeży Irlandii,
gdzie nazywana jest mchem irlandzkim)
listownica palczasta (krasnorost Laminaria
digitatd) występująca w Oceanie
Atlantyckim (wybrzeża Bretanii)
listownica japońska (Laminaria japonica)
listownica cukrowa (Laminaria saccharind)
morszczyn pęcherzykowaty (brunatnica
Fucus vesiculosus) występujący w Morzu
Śródziemnym, Bałtyckim i Oceanie
Atlantyckim
ulwa sałatowa (zielenica Ulva lactuca)
Plankton
Plankton – zespół drobnych organizmów roślinnych
(fitoplankton) i zwierzęcych (zooplankton), unoszący
się biernie w wodach mórz, rzek, jezior, w postaci
zawiesiny
Nazwa plankton pochodzi od greckiego słowa
planktos - błąkający się
Fitoplankton składa się z grzybów, glonów oraz
bakterii
W skład zooplanktonu wchodzą: pierwotniaki, wrotki,
część jamochłonów, wczesne formy rozwojowe
pierścienic, mięczaków, ryb i owadów, o wymiarach
0,05-5 mm (znane są również gatunki osiągające 4
m średnicy). Wśród planktonu na szczególną uwagę
zasługuje omega plankton
Plankton
Omega plankton – bogate źródło nienasyconych kwasów
tłuszczowych szeregu omega-3, które biorą udział w:
tworzeniu ceramidów
chronią skórę przed utratą wilgoci
łagodzą podrażnienia
są zmiataczami wolnych rodników
Omega plankton wchodzi w skład kosmetyków do
pielęgnacji skóry, a w szczególności skóry narażonej na
szkodliwe oddziaływanie środowiska (toksyny,
promieniowanie UV, wolne rodniki)
Herbata zielona
Herbata zielona – otrzymywana jest z rośliny
Camellia sinensis
Tradycja picia herbaty w Chinach i Indii sięga
5000 lat. W Europie stała się popularna dzięki
podróżnikom i kupcom - obecnie jest jednym z
najczęściej stosowanych napojów
Badania wskazują, że frakcja polifenolowa
herbaty hamuje powstawanie nowotworów
różnych narządów oraz działa hamująco na
proces starzenia
Szczególną aktywność w tym względzie
wykazuje galusan 3-epigalusokatechiny
(EGCG)
Herbata zielona
Jedna filiżanka zielonej herbaty zawiera 50-100 mg związków
polifenolowych (galusan epigalokatechiny, galusan
katechiny, epigalokatechina, katechina)
ich ilość i skład chemiczny zależą od rodzaju herbaty,
technologii jej produkcji, jak i sposobu zaparzania
Aktywność polifenoli z zielonej herbaty przypisuje się:
ich przeciwutleniającym właściwościom
oraz stymulowaniu aktywności enzymów zabezpieczających
przed szkodliwym wpływem ksenobiotyków
przyspieszających procesy starzenia
Herbata zielona
Polifenole zielonej herbaty wykazują
100 razy silniejsze działanie
przeciwutleniające niż witamina C,
25 razy silniejsze niż witamina E
i
2 razy silniejsze niż równoważna ilość
przeciwutleniaczy zawartych w
czerwonym winie
Herbata zielona
Oszacowano, że w przeciętnej komórce ludzkiej powstaje 10
tysięcy uszkodzeń DNA na dobę
natomiast liczba rodników nadtlenkowych powstających w
krwince w ciągu doby wynosi około 8 milionów
Przeciwutleniające działanie polifenoli wspomaga
barierę ochronną przed wolnymi rodnikami, co
opóźnia proces starzenia organizmu
Len zwyczajny
Len zwyczajny – Liman usitatissimum, roślina
jednoroczna z rodziny lnowatych
Była uprawiana w Mezopotamii już przed 6000 lat
Siemię lniane zawiera: około: 6% śluzów, 30-40%
oleju, 20-25% białka, ponadto: glikozydy, lignany,
enzymy i mikroelementy (żelazo, magnez, miedź,
cynk, kobalt)
W niedojrzałych owocach znajduje się toksyczny
aminokwas linatyna (N-amino-D-prolina) —
antagonista witaminy B6
z tego względu należy stosować tylko dojrzałe
nasiona lnu, zarówno do bezpośredniego spożycia,
jak i produkcji oleju lnianego
Len zwyczajny
Siemię lniane zanurzone w wodzie pokrywa się warstwą
śluzu, dlatego w medycynie ludowej używano go do
leczenia dolegliwości żołądkowych, kaszlu, chrypki i różnych
chorób skórnych
Obecnie nasiona lnu stosuje się przy leczeniu zapaleń
śluzówki przewodu pokarmowego i oparzeń gorącymi
płynami, kwasami czy zasadami
Śluz znajdujący się w nasionach pokrywa błonę śluzową
warstwą ochronną, osłaniając ją przed działaniem substancji
drażniących
Len zwyczajny
Jednym z najważniejszych składników bioaktywnych lnu są
lignany
siemię lniane zawiera ich około 700 razy więcej niż inne surowce roślinne
Lignany są składnikiem ścian komórko wych roślin - są z nich
uwalniane w wyniku działania bakterii jelitowych
Pierwszym odkrytym lignanem był diglukozyd sekoizolariciresolu (SDG)
Hormony o strukturze podobnej do lignanów występują w organizmie ludzkim
(np. enterolakton i enterodiol)
Najnowsze wyniki badań wskazują, że lignany lnu:
redukują poziom cholesterolu w większym stopniu niż zawarty
w nim kwas α-linolenowy
wykazują również silne właściwości przeciwutleniające
Len zwyczajny
Podgrzewanie oleju lnianego niszczy kwasy omega-3, dlatego
zaleca się jego stosowanie bez obróbki termicznej
Olej lniany ma działanie:
Regenerujące
przeciwdziała zapaleniom skóry
W kosmetyce – stosowany:
w produkcji kremów przeznaczonych dla cery tłustej
olejków, mydeł i maseczek
Nie poleca się oleju lnianego do masażu, ponieważ w wyższych
stężeniach powoduje wysuszanie skóry
W tym celu powinien być stosowany razem z olejem z jojoby
Dla celów spożywczych produkowany jest olej lniany
niskolinolenowy, pozbawiony nieprzyjemnego zapachu
Pomidor zwyczajny
Pomidor zwyczajny – Solanum
lycopersicum L., Lycopersicum esculentum
Mill.
Ojczyzną pomidora jest Ameryka
Południowa (Ekwador, Peru
Obecność pomidorów na polskim stole
zawdzięczamy królowej Bonie (XVI w.)
Pomidor należy do rodziny Psiankowatych
(Solanacae) i zawiera w zielonych częściach
rośliny (łodygi, liście) oraz w niedojrzałych
(zielonych) owocach, trujące substancje:
tomatynę i tomatydynę
Pomidor zwyczajny
W lecznictwie i kosmetyce zastosowanie mają świeże
pomidory, świeży sok i ekstrakt z substancji aktywnych, z
których najcenniejszą jest czerwony barwnik tetraterpenowy –
likopen
Badania naukowe dowiodły, że związek ten jest naturalnym
zmiataczem wolnych rodników (o działaniu silniejszym od β-
karotenu), który opóźnia procesy starzenia
Stwierdzono, że likopen chroni przed:
rakiem płuc
schorzeniami przewodu pokarmowego i prostaty
chorobami układu sercowo-naczyniowego
Działanie to związane jest z kumulacją likopenu w tkance
okrężnicy, piersiach, macicy, wątrobie i skórze
Produkty pszczele
Produkty pszczele – zaliczamy do nich:
Wosk
Miód
pyłek kwiatowy (piegrza)
mleczko pszczele
kit pszczeli (propolis)
kolomenol (wyciąg ze śliny pszczoły)
jad pszczeli
Produkty pszczele są w większości
substancjami silnie działającymi, które mogą
uczulać
Wosk
pszczeli
Powstaje w gruczołach woskowych młodych pszczół
Wytworzony przez gruczoły wosk wydzielany jest na zewnątrz,
gdzie zastyga na tak zwanych lusterkach w postaci cienkich
łusek
Pszczoła zdejmuje je za pomocą przednich odnóży, zgniata żuwaczkami i
wbudowuje do formowanej komórki plastra.
Plastry służą do magazynowania miodu i pierzgi. Wosk wykorzystywany jest do
zasklepiania komórek wypełnionych miodem i pierzgą
Barwa od prawie białej i żółtej do pomarańczowej i
ciemnobrązowej,zależy od jego jakości
Wosk pszczeli
Wosk stanowi mieszaninę kwasów, hydroksykwasów, alkoholi
jednohydroksylowych i dwuhydroksylowych, estrów i węglowodorów
Jest zbudowany z węgla (73,3%), wodoru (13,2%) i tlenu (7,5%)
Zawartość poszczególnych związków nie jest stała. Zidentyfikowano w
nim następujące kwasy i alkohole (substancje o stałej konsystencji):
kwas palmitynowy CH
3
(CH
2
)
14
COOH; kwas cerotynowy (1-
heksakozanowy) CH
3
(CH
2
)
24
COOH; kwas melisowy CH3(CH2)28COOH;-
alkohol cerylowy CH3(CH2)24CH2OH; alkohol mirycylowy
CH3(CH2)28CH2OH
Inne składniki wosku: propolis, pyłek kwiatowy, laktony i
biopierwiastki. Zawiera również estry kwasu octowego, masłowego,
walerianowego jako substancje zapachowe oraz chryzynę - żółty barwnik
Wosk pszczeli
Ze względu na swoją twardość wosk pszczeli nie może być
wykorzystywana jako bezpośrednia baza maści
służy jednak w mieszaninie z płynna parafiną lub olejami jako
emulgator w szminkach, kremach do twarzy, balsamach,
tuszach do rzęs, kremach pod oczy, cieniach do powiek,
podkładach, środkach usuwających zrogowaciały naskórek
(kramach peelingujących) oraz w sztyftach wybielających
płytkę paznokcia
W branży medycznej wosk wykorzystuje się ze względu na jego
antybiotyczne właściwości (maści, kremy, pasty, plastry)
Miód
Miód - skład chemiczny (ilościowy) miodu zależy od rośliny, z
której pszczoła miodna zebrała nektar oraz od pory roku
W skład miodu wchodzą:
woda
(16-20%),
glukoza i
fruktoza
(60-70%),
dicukry -
sacharoza (5-10%) i
maltoza,
tricukier
melezitoza (występuje w miodzie
spadziowym i lipowym),
polisacharydy
(3-10%),
kwasy organiczne
— mrówkowy, jabłkowy,
mlekowy, cytrynowy, octowy, szczawiowy, winowy,
bursztynowy i inne (ilość kwasów w miodzie
przelicza się na stopnie — w dojrzałym miodzie jest
4° kwasów),
enzymy
— diastaza, inwertaza,
katalaza, mecetaza, amylaza i inne,
białka
-
albuminy, globuliny (0,03-2,67%), ponadto
estry,
olejki eteryczne, barwniki oraz wartościowe mikro-
i makroelementy
- potas, fosfor, wapń, magnez,
żelazo, miedź, krzem i mangan
Miód
W skład substancji czynnych, występujących w miodzie,
wchodzi inhibina o właściwościach bakteriobójczych
Miód jako substancję kosmetyczną stosowano już 5 tysięcy
lat temu w Mezopotamii
Żona Nerona — Poppea smarowała twarz maseczką z miodu zmieszanego
z mlekiem oślic
Współcześnie miód wchodzi w skład kosmetyków:
rozjaśniających i wygładzających skórę twarzy i rąk
łagodzących podrażnienia
i regenerujących
Pyłek
kwiatowy
Pyłek kwiatowy (piegrza)
– produkowany jest przez pszczoły z pyłków kwiatowych i
miodu w procesie fermentacji
poza węglowodanami (glukoza, fruktoza), lipidami (lecytyna) i
polipeptydami, piegrza zawiera:
witaminy - A, B, C, D, K, PP
mikro- i makroelementy – Mg, Si, P, Ca, Mn, Fe, Cu
enzymy - inwertazę, diastazę, katalazę, reduktazę, pektynazę,
pepsynę, trypsynę, erypsynę, lipazę, cytazę i inne
fitoncydy, hormony i stymulatory wzrostu
W kosmetyce piegrza stosowana jest jako substancja
witalizująca w kremach i emulsjach odżywczych dla osób
starszych i przemęczonych
Mleczko
pszczele
Mleczko pszczele –
gęsta, półprzeźroczysta substancja o konsystencji śmietany,
biała, żółta lub brunatna
Zawiera wodę (65%), białko (12,5%), węglowodany (12,5%) oraz
mikroelementy te same, co w pyłku kwiatowym
Fosfor, siarka oraz kwas pantotenowy i biotyna (witamina H)
występują tu w największym stężeniu
Stosowane jest jako substancja odżywcza i witalizująca w
kremach i emulsjach
Kit pszczeli
Kit pszczeli (propolis) –
w języku greckim propolis oznacza „przedmurze miasta” — pszczoły
budują za otworem wlotowym ula próg propolisowy, który działa
dezynfekująco i uniemożliwia skażenie ula przez wlatujące pszczoły
Skład chemiczny propolisu to:
żywice, balsamy, substancje smoliste (55%), olejki eteryczne (10%),
wosk (30%), pyłek kwiatowy (5%)
Ponadto propolis zawiera silnie działające związki: sterydy, sterole,
hormony, flawonoidy (galangina, pinocembryna), akacentinę,
kemferid, ramnocytrynę, pinostrobinę, wanilinę, izowanilinę, kwas
cynamonowy, alkohol cynamylowy, seskwiterpeny, kwasy
aromatyczne oraz 19 mikroelementów o dużym znaczeniu
biologicznym
Kit pszczeli
Propolis ma bardzo silne właściwości bakteriobójcze –
atakuje bakterie Gram-dodatnie, jest natomiast nieskuteczny
wobec bakterii Gram-ujemnych
Aktywność bakteriobójcza propolisu zależy od
synergistycznego działania flawonoidów, kwasów
aromatycznych i seskwiterpenów
Stosowany jest:
w pielęgnacji skóry
leczeniu trądziku, egzem, grzybic, paradontozy
pobudza metabolizm komórek i przyspiesza regenerację
uszkodzonych tkanek
Antybakteryjna aktywność propolisu utrzymuje się przez 18
miesięcy
Jad pszczeli
Kolmenol – wyciąg ze śliny pszczoły, posiada silne działanie
bakterio- i wirusobójcze.
Jad pszczeli – produkowany jest przez robotnice i matki w
gruczołach jadowych, które mieszczą się w tylnej części
odwłoka
Jad jest bezbarwną, szybkoschnącą cieczą, o słabym aromatycznym
zapachu i kwaśno-słodkim smaku i gęstości 1,1313 g/cm3 i pH=5-
5,5
W skład jadu wchodzą: białka (57% w suchej masie), histamina,
fosfolipazy, hyaluronidazy, toksyczne peptydy (melityna, apamina
— silna neurotoksyna, adolapina), feromony alarmowe, kwas
indolowy, fosforowy, kwasy tłuszczowe, cholina, gliceryna
Z mikroelementów jad zawiera: Ca, Mg, P, S
Posiada silne właściwości bakteriobójcze, antybiotyczne i
alergizujące
Jad pszczeli
Stosowany jest do leczenia chorób reumatoidalnych (artretyzm,
reumatyzm, zapalenie stawów), nerwobóli, zapalenia żył,
nadciśnienia, troficznych wrzodów, trudno gojących się ran,
chorób alergicznych, kataru siennego, zapalenia pęcherza
moczowego
W momencie użądlenia, dawka jadu wynosi 0,3 mg. Użądlenie człowieka
odpornego na jad przez 500 pszczół może spowodować śmierć
Pierwszym antidotum na użądlenie jest sok z cebuli, ocet lub mydło, natomiast
antidotum farmakologiczne obejmuje: preparaty wapniowe, hydrokortizon,
substancje antyhistaminowe, zastrzyki z adrenaliny
Jad pszczeli można stosować w postaci maści i emulsji do
wcierania
Powodują one rozszerzenie naczyń krwionośnych, lepsze ukrwienie skóry
i działanie przeciwbólowe
Najbezpieczniejsza metoda podawania jadu to jontoforeza -jad
wprowadza się w skórę za pomocą prądu stałego o natęże niu 5-10 mA.
Zabieg trwa 20-30 minut
.
Botoks
Botoks (botulina, botox) - handlowa nazwa
neurotoksyny botulinowej (jadu kiełbasianego)
wytwarzanej przez bakterię beztlenową
Clostridium botulinum
Botulina – stojący czas, który… mija
Botoks
Do zatrucia u ludzi dochodzi po spożyciu zakażonych
konserw, głównie typem A, B i E. Pałeczki Clostridium
botulinum rozwijają się w warunkach ściśle beztlenowych, w
temp. 10-40°C
Toksyna botulinowa jest 400 razy silniejsza od toksyny
tężcowej. Atakuje układ nerwowy, jej dawka 0,0004 mg
powoduje paraliż mięśni i śmierć
Charakterystyczne objawy zatrucia to: zaburzenia
wzrokowe (zamglone podwójne widzenie, brak reakcji źrenic
na światło), chrypka, bezgłos, suchość w jamie ustnej
Botoks
Botulina blokuje połączenia nerwowo-mięśniowe poprzez
hamowanie uwalniania acetylocholiny, co prowadzi do
całkowitego rozluźnienia mięśni w promieniu 1-2 cm od
miejsca jej działania
Stosowana jest w leczeniu spastyczności (tiki, kurcze) u
dzieci z porażeniem mózgowym
W kosmetyce estetycznej stosuje się dobrze zbadaną
botulinę typu A, wykorzystując ją do wygładzania
zmarszczek mimicznych
Botoks
Kremy o działaniu botoksu nie powodują paraliżu mięśni,
tylko rozluźniają mikronaprężenia w tkance podskórnej
w skład kremów wchodzą: białka (peptyd ESUP i D-compress), kwas
bosweliowy, mangan, glukonian magnezu (hamuje aktywność
wapnia, który sprzyja kurczliwości fibroblastów), witamina A i
wyciągi z alg — brunatnic
Kremy - substytuty botoksu (bez witaminy A) stosujemy do
cery wrażliwej i młodej, natomiast z witaminą A – do skóry
dojrzałej (następuje odbudowa kolagenu i elastyny) Pozostałe
składniki zapobiegają powstawaniu zmarszczek
Kremy na zmarszczki mimiczne są uniwersalne - mogą być
stosowane zarówno pod oczy, jak i okolice warg
nałożony na skórę krem należy rozprowadzić, stosując
specjalny masaż
Fitohormony
Fitohormony – to substancje
wyodrębnione z roślin i
wykazujące działanie
hormonalne w stosunku do
człowieka
Wytwarzane są w stożkach wzrostu pędów i
korzeni
Mogą wpływać na szybkość wydłużania komórek
roślinnych, wyginanie łodyg i korzeni,
kiełkowanie, otwieranie pąków i kwitnienie
Do najważniejszych fitohormonów zaliczamy:
auksyny, gibereliny i cytokininy
Fitohormony
Znaczenie kosmetyczne mają fitohormony sojowe, które
stymulują syntezę kwasu hialuronowego w skórze,
wpływając pozytywnie na jej koloryt, nawilżenie,
elastyczność i jędrność
są przeciwutleniaczami, które chronią błony komórkowe
przed szkodliwym wpływem wolnych rodników, działają
przeciwzapalnie, hamują działanie enzymów (proteinaz)
rozkładających włókna kolagenowe skóry
Fitosterole
Fitosterole – roślinne alkohole steroidowe,
zawierające w pozycji C-3 grupę hydroksylową, a
na C-17 alifatyczny łańcuch boczny oraz jedno
(lub więcej) wiązań podwójnych w układzie
steranu
Nazwa tej grupy związków pochodzi od greckich słów phyto
— roślina, stereos — stężały, twardy, masywny i końcówki
-ol charaktery stycznej dla alkoholi i fenoli
Fitosterole
Fitosterolami są na przykład: stigmasterol, β-sitosterol,
kamposterol
Stigmasterol pozyskuje się z rośliny bobotrutki trującej,
inaczej zwanej fasolą kalabarską (Physostigma venenosum).
Jest to pnącze z rodziny motylkowatych, występujące w
zachodniej Afryce
β-Sitosterol występuje we włóknach roślin strączkowych
(soja, groch, bób, fasola) i należy do związków
aktywujących system immunologiczny
Fitosterole
Kampesterol występuje w formie estru kwasu felurowego
w γ-oryzanolu, który jest aktywnym składnikiem dzikiego
ryżu.
Fitosterole zwiększaja skuteczność odpowiedzi
immunologicznej, np. w ochronie przed rakiem okrężnicy,
piersi i prostaty
Wykazują właściwości antybakteryjne, antywirusowe oraz
przeciwzapalne
Fitosterole
Źródłem fitosteroli są głównie:
nasiona soi
ziele koniczyny czerwonej
soczewica, fasola
orzechy, pestki jabłek, pestki dyni
kwiaty słonecznika
znamiona kukurydzy
kora śliwy afrykańskiej
Fitosterole
Z roślin zielnych, które zawierają fitosterole pięć
zasługuje na szczególną uwagę:
Arnika górska (Arnica montana)
Mniszek lekarski (Taraxacum officinale)
Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale)
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)
Podbiał pospolity (Tussilago farfara)
Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego
Implanty z kolagenu, kwasu hialuronowego i
mlekowego – stosowane są do wygładzania zmarszczek i
niwelowania symptomów starzenia skóry twarzy
Implanty kolagenowe zawierają specjalnie przygotowane
białko – kolagen, które dzięki specjalnej obróbce jest
biozgodne
Kolagen jest jednym z białek występujących w skórze, które
razem z elastyną nadają jej sprężystość i jędrność
Ponieważ z wiekiem ubywa zarówno jednego, jak i drugiego
białka, skóra staje się wiotka i mniej elastyczna - pojawiają
się zmarszczki, pogłębiające się z wiekiem
Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego
Wstrzyknięcie kolagenu tuż pod naskórek powoduje spłycenie
lub wypełnienie zmarszczki
Zastrzyki wykonuje się bardzo cienkimi igłami, dlatego ukłucia
są prawie bezbolesne. Implanty zawierają środek znieczulający,
a godzinę przed zabiegiem na skórę nakładany jest krem
znieczulający
Punkt przy punkcie, podaje się niewielkie kropelki implantu,
które zlewając się ze sobą, unoszą skórę w miejscu zmarszczki
(czas ten skraca się u osób palących papierosy)
Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego
Kolagen utrzymuje się w skórze przez około rok,
natomiast zmarszczki uwidaczniają się ponownie po
około 6-8 miesiącach
Przed wykonaniem zabiegu konieczne jest
przeprowadzenie testu, który wykluczy uczulenie na
kolagen
Test wymaga dwukrotnego podania pod skórę
niewielkiej ilości kolagenu (w ramię lub przedramię),
potem przez kilka dni obserwuje się, czy nie występuje
reakcja alergiczna
Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego
Kwas polimlekowy podaje się głębiej niż preparaty
kolagenowe i polimery kwasu hialuronowego - często w
obręb tkanki podskórnej
Dlatego preparat ten zalecany jest do wygładzania
głębszych zmarszczek i fałdów skóry twarzy
Największą zaletą implantów uzupełniających jest szybki,
prawie natychmiastowy wynik. Wygładzenie zmarszczek
widać wkrótce po zabiegu.
Koenzym Q10
Koenzym Q10 (ubidekarenon, ubichinon) - 2,3-dimetoksy-5-
metylo-6-poliizopreny-lo-l,4-benzochinon
Bywa nazywany witaminą Q, m.in. ze względu na niezbędność
funkcjonowania komórek
Ma właściwości:
oksydoredukcyjne
jest zmiataczem wolnych rodników tlenowych
uczestniczy w transferze elektronów
umożliwia biosyntezę i wykorzystanie wysokoenergetycznych
związków fosforowych
oraz umożliwia utrzymanie właściwej struktury fizykochemicznej błon
mitochondrialnych
Koenzym Q10
Z wiekiem, stężenie koenzymu Q10 w krwi i tkankach
zmniejsza się, dlatego jego podaż z zewnątrz staje się
niezbędna
Poza procesem starzenia również zatrucia, zakażenia,
promieniowanie jonizujące, niektóre leki, złe nawyki
żywieniowe (głodzenie, alkohol) powodują zmniejszenie
zawartości koenzymu Q10 w tkankach i we krwi
Stężenie koenzymu Q10 jest różne w różnych organach —
największe w mięśniu sercowym, nerkach i wątrobie
Koenzym Q10
Ubichinon to substancja praktycznie nietoksyczna i
bezpieczna, nie powinna być jednak stosowana u kobiet w
ciąży i w okresie laktacji
Doustne dawki wynoszą 30-60 mg, maksymalna dawka to
600 mg dziennie
Koenzym Q10 wpływa na metabolizm komórkowy,
dotleniając komórki
dobrze przenika przez naskórek i zwiększa odporność skóry
na stres oksydacyjny
stymuluje syntezę kolagenu i DNA
jest stosowany jako cenny składnik aktywny kosmetyków do
pielęgnacji skóry, szczególnie u osób starszych
Koenzym Q10
Stosowanie kosmetyków z koenzymem Q10
powoduje:
zanik drobnych zmarszczek i spłycenie zmarszczek głębokich
wzrost nawilżenia i elastyczności skóry
Przebarwienia ulegają rozjaśnieniu
zwiększa się jędmość skóry, która uzyskuje młody wygląd
Koenzym Q10 stosowany jest również w procesie
odtruwania organizmu, zatrutego wskutek
działania szkodliwych substancji chemicznych i
leków
Melatonina
Melatonina – N-acetylo-5-metoksytryptamina
Hormon produkowany przez szyszynkę - gruczoł dokrewny w
centralnej części mózgu
Melatonina jest syntetyzowana z aminokwasu tryptofanu,
występującego m.in. w zbożach i żółtym serze
Synteza zachodzi w nocy, a jej wydajność zmniejsza się z
wiekiem
Pomiędzy 14 a 45 rokiem życia spadek jest powolny, po 45
roku – gwałtowny
Melatonina odgrywa ważną rolę w regulacji biologicznego
rytmu dobowego (regulacja godzin snu i czuwania)
Dlatego zalecana jest głównie osobom zmieniającym strefy
czasowe, np. w czasie podróży lotniczych
Melatonina
Produkcja melatoniny zmniejsza się przy naturalnym i
sztucznym oświetleniu
Można ją podawać osobom mającym problemy ze snem lub
pracującymi w nocy
Zalecane dawki wynoszą 0,5-5 mg (w zależności od wieku).
Podawana winna być 30 minut przed snem
Nie należy podawać melatoniny w ciągu dnia, by nie
zaburzyć naturalnego cyklu jej syntezy
Melatonina
Melatonina:
ma pozytywny wpływ na system immunologiczny
organizmu i równowagę hormonalną
jest zmiataczem wolnych rodników
utrzymuje ciało w dobrej kondycji, opóźnia procesy
starzenia, zmniejsza podatność na stres
Należy stosować melatoninę syntetyczną, a nie pochodzenia
zwierzęcego ponieważ może być ona zanieczyszczona prionami
powodującymi BSE
Nie powinny jej stosować kobiety podczas ciąży i laktacji, osoby z
niewydolnością nerek, depresją endogenną, biłaczką i alergicy
WINO
Wino – określane było od czasów starożytnych
mianem
„Eliksiru życia”
W Mezopotamii znak pisma klinowego
oznaczający wino i życie był identyczny
Dzięki działaniu bakteriostatycznemu,
ściągającemu i przeciwkrwotocznemu
(garbniki) już w starożytności było stosowane
do leczenia źle gojących się ran i miejscowych
stanów zapalnych
Lepszemu zabliźnianiu się ran sprzyjają
zawarte w winie sole Ca i Mg
Według Hipokratesa:
Wino jest rzeczą cudownie przeznaczoną dla
człowieka, jeżeli zdrowy lub chory będzie je pił umiarkowanie i w
stosownej porze
WINO
Współczesne badania potwierdzają, że regularne i
umiarkowane spożywanie wina gronowego
(zwłaszcza czerwonego):
chroni przed kamicą żółciową i nerkową, w ilości nie
przekraczającej 200 ml dziennie, zmniejsza ryzyko
powstawania kamieni nerkowych, bowiem moczopędne
wino zwiększa wydalanie mocznika, amoniaku oraz kwasów
i soli mineralnych
oddziałuje rozluźniająco, polepsza sprawność umysłu i
pobudza wyobraźnię, a zawarte w winie związki fosforu i
wapnia działają tonizująco na układ nerwowy
WINO
przeciwdziała miażdżycy, zmniejsza ryzyko zawału serca i
udaru mózgu (zalecana przeciwzawałowa dawka polopiryny
zawiera taką samą ilość salicylanów, jaka znajduje się w 0,5 l
wina)
pozytywnie wpływa na układ trawienny – wzmagając
wydzielanie soków i enzymów poprawia apetyt i reguluje
trawienie
działa antyseptycznie i bakteriobójczo - w tym względzie,
działanie wina jest silniejsze od etanolu
pobudza pracę trzustki, nadnerczy, tarczycy i gruczołów
płciowych, co powoduje wzrost energii i aktywności życiowej;
pobudzenie pracy trzustki wpływa na lepszą przemianę
białka, cukrów i tłuszczów;
WINO
poprawia wchłanianie przez organizm krwiotwórczej
witaminy B
12
– czer wone wino (zawierające więcej żelaza),
jest wskazane w leczeniu anemii i niewydolności układu
pokarmowego
stymuluje działanie tzw. przeciwutleniaczy, przez co
spowalnia procesy starzenia się organizmu i chroni przed
rozwojem nowotworów
zapobiega odkładaniu się cholesterolu na ścianach naczyń
wieńcowych i mózgowych — zwiększa przepuszczalność i
elastyczność ścian naczyń krwionośnych, zmniejsza ryzyko
wystąpienia zawału serca i udaru mózgu
zapobiega stwardnieniu tętnic kończyn dolnych – zawarty w
winie kwas salicylowy przeciwdziała agregacji płytek krwi i w
konsekwencji tworzeniu się zakrzepów
WINO
Analiza jakościowa i ilościowa wina wykazała obecność ponad
stu substancji chemicznych
Do najważniejszych należą: kwasy organiczne, etanol oraz
wyższe alkohole, aldehydy, estry, garbniki, cukry, barwniki,
nielotne związki azotowe, składniki mineralne, witaminy
Z witamin wino zawiera głównie witaminy A, B1, B2, B6, B12, C, H,
PP, kwas foliowy oraz flawonidy, antocyjany, leukoantocyjany i
katechiny
W winie, skórce oraz pestkach winogron odkryto substancję
resweratrol, o działaniu przeciwnowotworowym oraz
zmniejszającym zapadalność na chorobę wieńcową,
miażdżycę i chorobę niedokrwienną serca
WINO
Badania epidemiologiczne wykazały, że
mieszkańcy Francji rzadziej zapadają na
chorobę wieńcową serca w porównaniu do
mieszkańców Anglii w sytuacji, gdy obie nacje
mają w swoich dietach porównywalną ilość
nasyconych kwasów tłuszczowych
Zjawisko to nosi nazwę
francuskiego
paradoksu
Prozdrowotne właściwości składników wina
związane są m.in. z ich działaniem
przeciwmiażdżycowym i przeciwagregacyjnym
WINO
Stosowanie wina w celach leczniczych związane jest ze
spożywaniem alkoholu etylowego
Dawka graniczna etanolu na dobę, której nie należy
przekraczać, wynosi 60-70 g czystego etanolu dla
mężczyzn i 30-40 g dla kobiet
W przypadku lekkiego wina stołowego odpowiada to ilości
0,6-0,7 l dla mężczyzn i 0,3-0,4 l dla kobiet
Osoby przyjmujące leki powinny decyzję o skorzystaniu z
wina gronowego skonsultować z lekarzem
Pozytywny wpływ umiarkowanej konsumpcji wina na
zdrowie nie oznacza, że wino jest zawsze napojem zdrowym
WINO
Analiza jakościowa i ilościowa wykazały w segmencie tanich
win gronowych obecność znacznej ilości konserwantów
(powyżej 300 mg/l), toksycznych metali ciężkich oraz
pestycydów
Stosowanie nadmiernej „obróbki” technologicznej wyjaławia
wino z wielu naturalnych, cennych dla zdrowia substancji
Dlatego w celach zdrowotnych stosujemy wino produkowane
metodami tradycyjnymi z winogron pochodzących z
ekologicznych upraw winorośli
Znaczenie kosmetyczne mają głównie ekstrakty z wina
pozbawione etanolu
Np. ekstrakt z Tokaju Aszu normalizuje metabolizm naskórka,
chroni skórę przed zanieczyszczeniami środowiska. Stosowany
jest w kremie ochronnym Helia-D Tokaj Aszu.
„Francuski paradoks"
Czy opisane i zbadane na myszach zjawisko redukcji tkanki
tłuszczowej pod wpływem picia wina występuje też u ludzi?
- wiele wskazuje na to że tak. Dowodem jest tzw.
"francuski paradoks": Francuzi stosunkowo rzadko zapadają
na chorobę wieńcową mimo obfitującej w tłuszcze diety i
palenia papierosów.
Za główny czynnik chroniący ich serca
uznano właśnie czerwone wino
.
AOC (AC)
Winiarstwo francuskie regulowane jest przez scisle prawa
zdefiniowane przez Appellation d'Origine Controlle (A.O.C.)
Najlepszą część produkcji winiarskiej, regulują surowe
przepisy narzucone przez system Appellation d'Origine
Contrôlée, w skrócie AOC lub AC (appellation controlee
dosłownie oznacza nazwę zastrzeżoną).
Jakość wina
Tylko 35% win francuskich ma prawo oznaczać je znakiem AOC
(AC)
O jeden stopień niżej plasują się wina oznaczane skrótem VDQS
(Vin Délimité de Qualité Supérieur) - około 1%.
Trzeci szczebel jakościowy zajmują tzw Vin de Pays (wina
regionalne), których najwięcej produkuje się w regionie
Langwedocja-Rousillion, dawniej nazywanym "winnym jeziorem" z
powodu produkowanej tam olbrzymiej ilości nieoznakowanego
wina.
Reszta to wina stołowe Vin de Table (35%).
Wybieramy wino
Po piersze nie wybierajmy win najtańszych. Szlachetne francuskie wino
powinno posiadać na etykiecie następujące informacje:
"CHATEAU XXX"
-
nazwa producenta
"GRAND VIN" -
oznacza, że mamy do czynienia z głównym winem
produkowanym w tym Chateau
"MIS EN BOUTEILLE AN CHATEAU" -
oznacza, że wino było
butelkowane w Chateau - to bardzo ważna informacja
"PREMIER GRAND CRU CLASSE"
-
oznacza status wina w odniesieniu
do klasyfikacji Medoc z 1855. W tym przypadku jest to najwyższa jakość.
"APPELLATION CONTROLEE"
-
oznacza, że wino produkowane jest w
zgodzie z normami
AOC
W piciu wina ważne jest również w jaki sposób i z jakimi potrawami
je spożywamy.
