Chemia

kosmetyczna

Wybrane surowce naturalne

Surowce
naturalne



Surowce naturalne stanowią bazę dla produkcji kosmetyków,
bowiem są bogatym źródłem substancji biologicznie czynnych



Dobrze znanymi lub obecnie na nowo odkrywanymi surowcami
naturalnymi są np. bursztyn, czosnek, drożdże, glony (algi),
herbata zielona, len, pomidory, produkty pszczele, ryż dziki



Niektóre z tych surowców lub ich substancje czynne traktowane
są jako kosmeceutyki



pod względem właściwości i zastosowania, zależnie od dawki, można
sklasyfikować je jako kosmetyki lub leki (paraleki)



mają one potwierdzoną lub przypuszczalną aktywność farmakologiczną
oraz mogą być stosowane jako substancje o znaczeniu kosmetycznym.

Bursztyn



Bursztyn – skamieniała żywica drzew
iglastych sprzed 40-50 milionów lat



bursztyn mógł powstać z żywicy
produkowanej przez kilka drzew iglastych,
przy czym udział jednego z nich był
dominujący



W przypadku bursztynu bałtyckiego
przyjęto, że powstał on z sosny
żywicodajnej (Pinus succinifera), natomiast
inne żywice były źródłem tak zwanych
żywic kopalnych



Żywica jest wytwarzana przez komórki pnia
drzewa - wypełnia ona puste obszary pnia,
szczególnie pod korą



Zranienie drzewa powoduje wyciek żywicy,
którego dynamika zależy od temperatury
otoczenia oraz ciśnienia soków w drzewie

Bursztyn



Przez wieki ludzie wykorzystywali bursztyn jako lek
na różne dolegliwości



Mikstury bursztynowe wzmacniały organizm, dodając
sił witalnych



W kosmetykach z serii Bioenergetics
produkowanych przez Pollenę Ewa, bursztyn wchodzi
w skład kompleksu aktywnego z prekursorem ATP
(adenozynotrifosforan) o nazwie Salina Artemia
(GP4G)

Bursztyn

Kompleks Salina Artemia (GP4G):



aktywizuje metabolizm komórkowy



jest odpowiedzialny za regenerację skóry



zwiększa syntezę protein



wspomaga układ odpornościowy skóry



stymuluje mechanizmy naprawcze DNA,
chroniąc skórę przed wolnymi rodnikami



Pod wpływem GP4G, skóra staje się
napięta, gładka, dobrze nawilżona i
rozjaśniona

Czosnek



Czosnek – surowcem są bulwy czosnku
ogrodowego Allium sativum



Czosnek znany był już w czasach neolitycznych, a
najstarsze zapiski o jego stosowaniu pochodzą z
papirusu egipskiego z około 1600 r. p.n.e.



opisano w nim strajk robotników zatrudnionych przy
budowie piramidy, którzy nie otrzymali czosnku w ramach
codziennego pożywienia



Szczepy indiańskie z Gór Skalistych oraz obszaru
Wielkich Jezior, stosowały dziki czosnek Allium
reticulatum w leczeniu szkorbutu



Nazwa miasta Chicago pochodzi od indiańskiej
nazwy Cigaga-Wuuj - terenu występowania dziko
rosnącego czosnku



W średniowiecze] Europie zalecano spożywanie i
nacieranie się czosnkiem w czasie epidemii

Czosnek



Utarty czosnek daje olej czosnkowy (Oleum Allii) –
mieszaninę substancji o właściwościach antyseptycznych i
bakteriostatycznych znacznie silniejszych niż fenol



składniki o tych właściwościach nazwano fitoncydami –
działają one grzybo-, bakterio- i pierwotniakobójczo



Poza czosnkiem występują w cebuli i chrzanie



Najważniejszym składnikiem czosnku jest alliina —
pochodna aminokwasu cysteiny



Alliina jest substancją biologicznie nieaktywną, która pod
pływem enzymu allinazy, rozkłada się do kwasu
pirogronowego, amoniaku i allicyny - monosulfotlenku
disiarczku diallilowego



Czosnek



Allicyna w reakcji autokondensacji produkuje
substancje biologicznie aktywne:



trans i cis ajoen



winyloditiiny



i allilomerkaptan, który przekształca się w
diallilodisiarczek



Substancje te decydują o specyficznym smaku i
zapachu czosnku oraz należą do jego
najważniejszych, biologicznie aktywnych składników

Czosnek



Allicyna:



hamuje skupianie płytek krwi (trombocytów)



obniża poziom lipidów i cholesterolu w surowicy



działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie



Ajoeny wykazują również właściwości:



antyagregacyjne w stosunku do płytek krwi



działają antymykotycznie (przeciwgrzybiczo)



Winyloditiiny działają:



przeciwbakteryjnie



i antyagregacyjnie

Allicyna

Czosnek



Badania laboratoryjne i testy medyczne potwierdziły, że
preparaty czosnkowe mają działanie:



przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;



przeciwmiażdżycowe;



tonizujące - w chorobach wieku starczego



Działanie przeciwmiażdżycowe czosnku związane jest z:



obniżeniem stężeń cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL,
triglicerydów i fibrynogenu surowicy



wzrostem stężenia HDL-cholesterolu



obniżeniem ciśnienia krwi tętniczej



zwiększeniem fibrynolizy



hamowaniem agregacji trombocytów i zmniejszeniem lepkości osocza

Drożdże



Drożdże – zastosowanie mają wysuszone
drożdże piwne - grzyby z gatunku
Saccharomyces cereyisiae



Suche drożdże zawierają:



białko (10,6%), 30-36% węglowodanów



8-9% soli mineralnych - w tym 605 mg fosforu,
20 mg wapnia i 4,9 mg żelaza w 100 g drożdży



witaminy z grupy B, w tym kwas pantotenowy i
nikotynowy; 1% ergosterolu (będącego
prowitaminą D2),



4% lecytyny, enzymy: zymazę, inwertazę,
maltazę, diastazę, endotryptazę, 0,1% glutationu



oraz kwas adenilowy), który obniża ciśnienie krwi
oraz aktywizuje perystaltykę jelit

Drożdże



Drożdże są cennym źródłem selenu, którego dzienne

zapotrzebowanie wynosi około 10 mg



Selen jest antyoksydantem wspomagającym działanie

witaminy E



aktywizuje system immunologiczny



opóźnia rozwój nowotworów



Ponieważ selen jest nieprzyswajalny w obecności cukrów,

spożywanych drożdży nie należy słodzić

Drożdże



Drożdże leczą choroby skórne, będące konsekwencją wadliwej
przemiany materii



mają zastosowanie (witaminy z grupy B) jako lek
wspomagający w leczeniu chorób układu nerwowego (rwa
kulszowa, zapalenie nerwów, nerwice, wyczerpanie nerwowe)



Zewnętrznie stosuje się drożdże w formie maseczek,
wewnętrznie w formie napoju przyrządzonego przez sparzenie
(w temp. 60°C) drożdży mlekiem, w przypadku trądziku,
egzem, czyraków i innych dermatoz oraz przy łojotoku skóry i
włosów



Dzienna dawka wynosi 2-4 g drożdży suchych lub 8-16 g drożdży
prasowanych



Substytutem drożdży piwnych mogą być sprasowane drożdże
piekarskie, które ze względu na mniejszą zawartość witamin należy
stosować w ilości 10-20 g dziennie

Glony



Glony (algi) – organizmy jedno- lub wielokomórkowe,
zaliczane do grupy Protista



Znanych jest ponad 20 000 gatunków glonów, z których w
kosmetyce zastosowanie znalazło około 40



Na Półkuli Północnej wydobywa się około 1,5 miliona ton glonów
w skali rocznej; najwięcej u wybrzeży Bretanii, Japonii i
Hawajów



Glony zawierają makro- i mikroelementy, witaminy,
polipeptydy, tłuszcze zawierające wysokonienasycone kwasy
tłuszczowe serii omega-3, polisacharydy (karagen, fukoidynę,
laminarynę, kwasy alginowe oraz ich sole), polifenole, cukier
prosty mannit, alkohole wielowodorotlenowe( mannitol i
sorbitol)

Glony



Stosowane są w kremach, balsamach, żelach i maseczkach
do pielęgnacji twarzy, ciała, włosów produkowanych



Glony



oczyszczają skórę z toksyn



łagodzą stany zapalne



poprawiają koloryt i wygładzają powierzchnię naskórka



Redukują nadmierną aktywność gruczołów łojowych - okłady z
glonów są używane w terapii trądziku młodzieńczego



Stosowane są w formie ekstraktów, mączki lub
wyizolowanych substancji aktywnych jako preparat
odżywczy, nawilżający, ujędrniający skórę i leczący cellulit

Glony

Surowcem są:



chrząstnica kędzierzawa (krasnorost
Chondrus crispus) występująca w Oceanie
Atlantyckim (m.in. u wybrzeży Irlandii,
gdzie nazywana jest mchem irlandzkim)



listownica palczasta (krasnorost Laminaria
digitatd) występująca w Oceanie
Atlantyckim (wybrzeża Bretanii)



listownica japońska (Laminaria japonica)



listownica cukrowa (Laminaria saccharind)



morszczyn pęcherzykowaty (brunatnica
Fucus vesiculosus) występujący w Morzu
Śródziemnym, Bałtyckim i Oceanie
Atlantyckim



ulwa sałatowa (zielenica Ulva lactuca)

Plankton



Plankton – zespół drobnych organizmów roślinnych
(fitoplankton) i zwierzęcych (zooplankton), unoszący
się biernie w wodach mórz, rzek, jezior, w postaci
zawiesiny



Nazwa plankton pochodzi od greckiego słowa
planktos - błąkający się



Fitoplankton składa się z grzybów, glonów oraz
bakterii



W skład zooplanktonu wchodzą: pierwotniaki, wrotki,
część jamochłonów, wczesne formy rozwojowe
pierścienic, mięczaków, ryb i owadów, o wymiarach
0,05-5 mm (znane są również gatunki osiągające 4
m średnicy). Wśród planktonu na szczególną uwagę
zasługuje omega plankton

Plankton



Omega plankton – bogate źródło nienasyconych kwasów
tłuszczowych szeregu omega-3, które biorą udział w:



tworzeniu ceramidów



chronią skórę przed utratą wilgoci



łagodzą podrażnienia



są zmiataczami wolnych rodników



Omega plankton wchodzi w skład kosmetyków do
pielęgnacji skóry, a w szczególności skóry narażonej na
szkodliwe oddziaływanie środowiska (toksyny,
promieniowanie UV, wolne rodniki)

Herbata zielona



Herbata zielona – otrzymywana jest z rośliny

Camellia sinensis



Tradycja picia herbaty w Chinach i Indii sięga
5000 lat. W Europie stała się popularna dzięki
podróżnikom i kupcom - obecnie jest jednym z
najczęściej stosowanych napojów



Badania wskazują, że frakcja polifenolowa
herbaty hamuje powstawanie nowotworów
różnych narządów oraz działa hamująco na
proces starzenia



Szczególną aktywność w tym względzie
wykazuje galusan 3-epigalusokatechiny
(EGCG)

Herbata zielona



Jedna filiżanka zielonej herbaty zawiera 50-100 mg związków
polifenolowych (galusan epigalokatechiny, galusan
katechiny, epigalokatechina, katechina)



ich ilość i skład chemiczny zależą od rodzaju herbaty,
technologii jej produkcji, jak i sposobu zaparzania



Aktywność polifenoli z zielonej herbaty przypisuje się:



ich przeciwutleniającym właściwościom



oraz stymulowaniu aktywności enzymów zabezpieczających
przed szkodliwym wpływem ksenobiotyków
przyspieszających procesy starzenia

Herbata zielona



Polifenole zielonej herbaty wykazują

100 razy silniejsze działanie

przeciwutleniające niż witamina C,

25 razy silniejsze niż witamina E

i

2 razy silniejsze niż równoważna ilość

przeciwutleniaczy zawartych w

czerwonym winie

Herbata zielona



Oszacowano, że w przeciętnej komórce ludzkiej powstaje 10

tysięcy uszkodzeń DNA na dobę



natomiast liczba rodników nadtlenkowych powstających w

krwince w ciągu doby wynosi około 8 milionów

Przeciwutleniające działanie polifenoli wspomaga

barierę ochronną przed wolnymi rodnikami, co

opóźnia proces starzenia organizmu

Len zwyczajny



Len zwyczajny – Liman usitatissimum, roślina
jednoroczna z rodziny lnowatych



Była uprawiana w Mezopotamii już przed 6000 lat



Siemię lniane zawiera: około: 6% śluzów, 30-40%
oleju, 20-25% białka, ponadto: glikozydy, lignany,
enzymy i mikroelementy (żelazo, magnez, miedź,
cynk, kobalt)



W niedojrzałych owocach znajduje się toksyczny
aminokwas linatyna (N-amino-D-prolina) —
antagonista witaminy B6



z tego względu należy stosować tylko dojrzałe
nasiona lnu, zarówno do bezpośredniego spożycia,
jak i produkcji oleju lnianego

Len zwyczajny



Siemię lniane zanurzone w wodzie pokrywa się warstwą
śluzu, dlatego w medycynie ludowej używano go do
leczenia dolegliwości żołądkowych, kaszlu, chrypki i różnych
chorób skórnych



Obecnie nasiona lnu stosuje się przy leczeniu zapaleń
śluzówki przewodu pokarmowego i oparzeń gorącymi
płynami, kwasami czy zasadami



Śluz znajdujący się w nasionach pokrywa błonę śluzową
warstwą ochronną, osłaniając ją przed działaniem substancji
drażniących

Len zwyczajny



Jednym z najważniejszych składników bioaktywnych lnu są
lignany



siemię lniane zawiera ich około 700 razy więcej niż inne surowce roślinne



Lignany są składnikiem ścian komórko wych roślin - są z nich
uwalniane w wyniku działania bakterii jelitowych



Pierwszym odkrytym lignanem był diglukozyd sekoizolariciresolu (SDG)



Hormony o strukturze podobnej do lignanów występują w organizmie ludzkim
(np. enterolakton i enterodiol)



Najnowsze wyniki badań wskazują, że lignany lnu:



redukują poziom cholesterolu w większym stopniu niż zawarty
w nim kwas α-linolenowy



wykazują również silne właściwości przeciwutleniające

Len zwyczajny



Podgrzewanie oleju lnianego niszczy kwasy omega-3, dlatego
zaleca się jego stosowanie bez obróbki termicznej



Olej lniany ma działanie:



Regenerujące



przeciwdziała zapaleniom skóry



W kosmetyce – stosowany:



w produkcji kremów przeznaczonych dla cery tłustej



olejków, mydeł i maseczek



Nie poleca się oleju lnianego do masażu, ponieważ w wyższych
stężeniach powoduje wysuszanie skóry



W tym celu powinien być stosowany razem z olejem z jojoby



Dla celów spożywczych produkowany jest olej lniany
niskolinolenowy, pozbawiony nieprzyjemnego zapachu

Pomidor zwyczajny



Pomidor zwyczajny – Solanum
lycopersicum L., Lycopersicum esculentum
Mill.



Ojczyzną pomidora jest Ameryka
Południowa (Ekwador, Peru



Obecność pomidorów na polskim stole
zawdzięczamy królowej Bonie (XVI w.)



Pomidor należy do rodziny Psiankowatych
(Solanacae) i zawiera w zielonych częściach
rośliny (łodygi, liście) oraz w niedojrzałych
(zielonych) owocach, trujące substancje:
tomatynę i tomatydynę

Pomidor zwyczajny



W lecznictwie i kosmetyce zastosowanie mają świeże
pomidory, świeży sok i ekstrakt z substancji aktywnych, z
których najcenniejszą jest czerwony barwnik tetraterpenowy –
likopen



Badania naukowe dowiodły, że związek ten jest naturalnym
zmiataczem wolnych rodników (o działaniu silniejszym od β-
karotenu), który opóźnia procesy starzenia



Stwierdzono, że likopen chroni przed:



rakiem płuc



schorzeniami przewodu pokarmowego i prostaty



chorobami układu sercowo-naczyniowego



Działanie to związane jest z kumulacją likopenu w tkance
okrężnicy, piersiach, macicy, wątrobie i skórze

Produkty pszczele



Produkty pszczele – zaliczamy do nich:



Wosk



Miód



pyłek kwiatowy (piegrza)



mleczko pszczele



kit pszczeli (propolis)



kolomenol (wyciąg ze śliny pszczoły)



jad pszczeli

Produkty pszczele są w większości

substancjami silnie działającymi, które mogą
uczulać

Wosk
pszczeli



Powstaje w gruczołach woskowych młodych pszczół



Wytworzony przez gruczoły wosk wydzielany jest na zewnątrz,
gdzie zastyga na tak zwanych lusterkach w postaci cienkich
łusek



Pszczoła zdejmuje je za pomocą przednich odnóży, zgniata żuwaczkami i
wbudowuje do formowanej komórki plastra.
Plastry służą do magazynowania miodu i pierzgi. Wosk wykorzystywany jest do
zasklepiania komórek wypełnionych miodem i pierzgą



Barwa od prawie białej i żółtej do pomarańczowej i
ciemnobrązowej,zależy od jego jakości

Wosk pszczeli



Wosk stanowi mieszaninę kwasów, hydroksykwasów, alkoholi
jednohydroksylowych i dwuhydroksylowych, estrów i węglowodorów



Jest zbudowany z węgla (73,3%), wodoru (13,2%) i tlenu (7,5%)



Zawartość poszczególnych związków nie jest stała. Zidentyfikowano w
nim następujące kwasy i alkohole (substancje o stałej konsystencji):

kwas palmitynowy CH

3

(CH

2

)

14

COOH; kwas cerotynowy (1-

heksakozanowy) CH

3

(CH

2

)

24

COOH; kwas melisowy CH3(CH2)28COOH;-

alkohol cerylowy CH3(CH2)24CH2OH; alkohol mirycylowy
CH3(CH2)28CH2OH

Inne składniki wosku: propolis, pyłek kwiatowy, laktony i
biopierwiastki. Zawiera również estry kwasu octowego, masłowego,
walerianowego jako substancje zapachowe oraz chryzynę - żółty barwnik

Wosk pszczeli



Ze względu na swoją twardość wosk pszczeli nie może być
wykorzystywana jako bezpośrednia baza maści



służy jednak w mieszaninie z płynna parafiną lub olejami jako
emulgator w szminkach, kremach do twarzy, balsamach,
tuszach do rzęs, kremach pod oczy, cieniach do powiek,
podkładach, środkach usuwających zrogowaciały naskórek
(kramach peelingujących) oraz w sztyftach wybielających
płytkę paznokcia



W branży medycznej wosk wykorzystuje się ze względu na jego
antybiotyczne właściwości (maści, kremy, pasty, plastry)

Miód



Miód - skład chemiczny (ilościowy) miodu zależy od rośliny, z
której pszczoła miodna zebrała nektar oraz od pory roku



W skład miodu wchodzą:

woda

(16-20%),

glukoza i

fruktoza

(60-70%),

dicukry -

sacharoza (5-10%) i

maltoza,

tricukier

melezitoza (występuje w miodzie

spadziowym i lipowym),

polisacharydy

(3-10%),

kwasy organiczne

— mrówkowy, jabłkowy,

mlekowy, cytrynowy, octowy, szczawiowy, winowy,
bursztynowy i inne (ilość kwasów w miodzie
przelicza się na stopnie — w dojrzałym miodzie jest
4° kwasów),

enzymy

— diastaza, inwertaza,

katalaza, mecetaza, amylaza i inne,

białka

-

albuminy, globuliny (0,03-2,67%), ponadto

estry,

olejki eteryczne, barwniki oraz wartościowe mikro-
i makroelementy

- potas, fosfor, wapń, magnez,

żelazo, miedź, krzem i mangan

Miód



W skład substancji czynnych, występujących w miodzie,
wchodzi inhibina o właściwościach bakteriobójczych



Miód jako substancję kosmetyczną stosowano już 5 tysięcy
lat temu w Mezopotamii



Żona Nerona — Poppea smarowała twarz maseczką z miodu zmieszanego
z mlekiem oślic



Współcześnie miód wchodzi w skład kosmetyków:



rozjaśniających i wygładzających skórę twarzy i rąk



łagodzących podrażnienia



i regenerujących

Pyłek
kwiatowy

Pyłek kwiatowy (piegrza)

– produkowany jest przez pszczoły z pyłków kwiatowych i

miodu w procesie fermentacji

poza węglowodanami (glukoza, fruktoza), lipidami (lecytyna) i

polipeptydami, piegrza zawiera:



witaminy - A, B, C, D, K, PP



mikro- i makroelementy – Mg, Si, P, Ca, Mn, Fe, Cu



enzymy - inwertazę, diastazę, katalazę, reduktazę, pektynazę,
pepsynę, trypsynę, erypsynę, lipazę, cytazę i inne



fitoncydy, hormony i stymulatory wzrostu

W kosmetyce piegrza stosowana jest jako substancja

witalizująca w kremach i emulsjach odżywczych dla osób
starszych i przemęczonych

Mleczko
pszczele



Mleczko pszczele –



gęsta, półprzeźroczysta substancja o konsystencji śmietany,

biała, żółta lub brunatna



Zawiera wodę (65%), białko (12,5%), węglowodany (12,5%) oraz

mikroelementy te same, co w pyłku kwiatowym



Fosfor, siarka oraz kwas pantotenowy i biotyna (witamina H)

występują tu w największym stężeniu



Stosowane jest jako substancja odżywcza i witalizująca w

kremach i emulsjach

Kit pszczeli



Kit pszczeli (propolis) –



w języku greckim propolis oznacza „przedmurze miasta” — pszczoły
budują za otworem wlotowym ula próg propolisowy, który działa
dezynfekująco i uniemożliwia skażenie ula przez wlatujące pszczoły



Skład chemiczny propolisu to:



żywice, balsamy, substancje smoliste (55%), olejki eteryczne (10%),
wosk (30%), pyłek kwiatowy (5%)



Ponadto propolis zawiera silnie działające związki: sterydy, sterole,
hormony, flawonoidy (galangina, pinocembryna), akacentinę,
kemferid, ramnocytrynę, pinostrobinę, wanilinę, izowanilinę, kwas
cynamonowy, alkohol cynamylowy, seskwiterpeny, kwasy
aromatyczne oraz 19 mikroelementów o dużym znaczeniu
biologicznym

Kit pszczeli



Propolis ma bardzo silne właściwości bakteriobójcze –
atakuje bakterie Gram-dodatnie, jest natomiast nieskuteczny
wobec bakterii Gram-ujemnych



Aktywność bakteriobójcza propolisu zależy od
synergistycznego działania flawonoidów, kwasów
aromatycznych i seskwiterpenów



Stosowany jest:



w pielęgnacji skóry



leczeniu trądziku, egzem, grzybic, paradontozy



pobudza metabolizm komórek i przyspiesza regenerację
uszkodzonych tkanek



Antybakteryjna aktywność propolisu utrzymuje się przez 18
miesięcy

Jad pszczeli



Kolmenol – wyciąg ze śliny pszczoły, posiada silne działanie
bakterio- i wirusobójcze.



Jad pszczeli – produkowany jest przez robotnice i matki w
gruczołach jadowych, które mieszczą się w tylnej części
odwłoka



Jad jest bezbarwną, szybkoschnącą cieczą, o słabym aromatycznym
zapachu i kwaśno-słodkim smaku i gęstości 1,1313 g/cm3 i pH=5-
5,5



W skład jadu wchodzą: białka (57% w suchej masie), histamina,
fosfolipazy, hyaluronidazy, toksyczne peptydy (melityna, apamina
— silna neurotoksyna, adolapina), feromony alarmowe, kwas
indolowy, fosforowy, kwasy tłuszczowe, cholina, gliceryna



Z mikroelementów jad zawiera: Ca, Mg, P, S



Posiada silne właściwości bakteriobójcze, antybiotyczne i
alergizujące

Jad pszczeli



Stosowany jest do leczenia chorób reumatoidalnych (artretyzm,
reumatyzm, zapalenie stawów), nerwobóli, zapalenia żył,
nadciśnienia, troficznych wrzodów, trudno gojących się ran,
chorób alergicznych, kataru siennego, zapalenia pęcherza
moczowego



W momencie użądlenia, dawka jadu wynosi 0,3 mg. Użądlenie człowieka
odpornego na jad przez 500 pszczół może spowodować śmierć



Pierwszym antidotum na użądlenie jest sok z cebuli, ocet lub mydło, natomiast
antidotum farmakologiczne obejmuje: preparaty wapniowe, hydrokortizon,
substancje antyhistaminowe, zastrzyki z adrenaliny



Jad pszczeli można stosować w postaci maści i emulsji do
wcierania



Powodują one rozszerzenie naczyń krwionośnych, lepsze ukrwienie skóry
i działanie przeciwbólowe



Najbezpieczniejsza metoda podawania jadu to jontoforeza -jad
wprowadza się w skórę za pomocą prądu stałego o natęże niu 5-10 mA.
Zabieg trwa 20-30 minut

.

Botoks



Botoks (botulina, botox) - handlowa nazwa

neurotoksyny botulinowej (jadu kiełbasianego)

wytwarzanej przez bakterię beztlenową

Clostridium botulinum

Botulina – stojący czas, który… mija

Botoks



Do zatrucia u ludzi dochodzi po spożyciu zakażonych
konserw, głównie typem A, B i E. Pałeczki Clostridium
botulinum rozwijają się w warunkach ściśle beztlenowych, w
temp. 10-40°C



Toksyna botulinowa jest 400 razy silniejsza od toksyny
tężcowej. Atakuje układ nerwowy, jej dawka 0,0004 mg
powoduje paraliż mięśni i śmierć



Charakterystyczne objawy zatrucia to: zaburzenia
wzrokowe (zamglone podwójne widzenie, brak reakcji źrenic
na światło), chrypka, bezgłos, suchość w jamie ustnej

Botoks



Botulina blokuje połączenia nerwowo-mięśniowe poprzez
hamowanie uwalniania acetylocholiny, co prowadzi do
całkowitego rozluźnienia mięśni w promieniu 1-2 cm od
miejsca jej działania



Stosowana jest w leczeniu spastyczności (tiki, kurcze) u
dzieci z porażeniem mózgowym



W kosmetyce estetycznej stosuje się dobrze zbadaną
botulinę typu A, wykorzystując ją do wygładzania
zmarszczek mimicznych

Botoks



Kremy o działaniu botoksu nie powodują paraliżu mięśni,
tylko rozluźniają mikronaprężenia w tkance podskórnej



w skład kremów wchodzą: białka (peptyd ESUP i D-compress), kwas
bosweliowy, mangan, glukonian magnezu (hamuje aktywność
wapnia, który sprzyja kurczliwości fibroblastów), witamina A i
wyciągi z alg — brunatnic



Kremy - substytuty botoksu (bez witaminy A) stosujemy do
cery wrażliwej i młodej, natomiast z witaminą A – do skóry
dojrzałej (następuje odbudowa kolagenu i elastyny) Pozostałe
składniki zapobiegają powstawaniu zmarszczek



Kremy na zmarszczki mimiczne są uniwersalne - mogą być
stosowane zarówno pod oczy, jak i okolice warg



nałożony na skórę krem należy rozprowadzić, stosując
specjalny masaż

Fitohormony



Fitohormony – to substancje
wyodrębnione z roślin i
wykazujące działanie
hormonalne w stosunku do
człowieka



Wytwarzane są w stożkach wzrostu pędów i
korzeni



Mogą wpływać na szybkość wydłużania komórek
roślinnych, wyginanie łodyg i korzeni,
kiełkowanie, otwieranie pąków i kwitnienie



Do najważniejszych fitohormonów zaliczamy:
auksyny, gibereliny i cytokininy

Fitohormony



Znaczenie kosmetyczne mają fitohormony sojowe, które

stymulują syntezę kwasu hialuronowego w skórze,

wpływając pozytywnie na jej koloryt, nawilżenie,

elastyczność i jędrność



są przeciwutleniaczami, które chronią błony komórkowe

przed szkodliwym wpływem wolnych rodników, działają

przeciwzapalnie, hamują działanie enzymów (proteinaz)

rozkładających włókna kolagenowe skóry

Fitosterole



Fitosterole – roślinne alkohole steroidowe,
zawierające w pozycji C-3 grupę hydroksylową, a
na C-17 alifatyczny łańcuch boczny oraz jedno
(lub więcej) wiązań podwójnych w układzie
steranu



Nazwa tej grupy związków pochodzi od greckich słów phyto
— roślina, stereos — stężały, twardy, masywny i końcówki

-ol charaktery stycznej dla alkoholi i fenoli

Fitosterole



Fitosterolami są na przykład: stigmasterol, β-sitosterol,
kamposterol



Stigmasterol pozyskuje się z rośliny bobotrutki trującej,
inaczej zwanej fasolą kalabarską (Physostigma venenosum).
Jest to pnącze z rodziny motylkowatych, występujące w
zachodniej Afryce



β-Sitosterol występuje we włóknach roślin strączkowych
(soja, groch, bób, fasola) i należy do związków
aktywujących system immunologiczny

Fitosterole



Kampesterol występuje w formie estru kwasu felurowego
w γ-oryzanolu, który jest aktywnym składnikiem dzikiego
ryżu.



Fitosterole zwiększaja skuteczność odpowiedzi
immunologicznej, np. w ochronie przed rakiem okrężnicy,
piersi i prostaty



Wykazują właściwości antybakteryjne, antywirusowe oraz
przeciwzapalne

Fitosterole



Źródłem fitosteroli są głównie:



nasiona soi



ziele koniczyny czerwonej



soczewica, fasola



orzechy, pestki jabłek, pestki dyni



kwiaty słonecznika



znamiona kukurydzy



kora śliwy afrykańskiej

Fitosterole



Z roślin zielnych, które zawierają fitosterole pięć

zasługuje na szczególną uwagę:



Arnika górska (Arnica montana)



Mniszek lekarski (Taraxacum officinale)



Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale)



Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)



Podbiał pospolity (Tussilago farfara)

Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego



Implanty z kolagenu, kwasu hialuronowego i
mlekowego – stosowane są do wygładzania zmarszczek i
niwelowania symptomów starzenia skóry twarzy



Implanty kolagenowe zawierają specjalnie przygotowane
białko – kolagen, które dzięki specjalnej obróbce jest
biozgodne



Kolagen jest jednym z białek występujących w skórze, które
razem z elastyną nadają jej sprężystość i jędrność



Ponieważ z wiekiem ubywa zarówno jednego, jak i drugiego
białka, skóra staje się wiotka i mniej elastyczna - pojawiają
się zmarszczki, pogłębiające się z wiekiem

Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego



Wstrzyknięcie kolagenu tuż pod naskórek powoduje spłycenie

lub wypełnienie zmarszczki



Zastrzyki wykonuje się bardzo cienkimi igłami, dlatego ukłucia

są prawie bezbolesne. Implanty zawierają środek znieczulający,

a godzinę przed zabiegiem na skórę nakładany jest krem

znieczulający



Punkt przy punkcie, podaje się niewielkie kropelki implantu,

które zlewając się ze sobą, unoszą skórę w miejscu zmarszczki

(czas ten skraca się u osób palących papierosy)

Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego



Kolagen utrzymuje się w skórze przez około rok,
natomiast zmarszczki uwidaczniają się ponownie po
około 6-8 miesiącach



Przed wykonaniem zabiegu konieczne jest
przeprowadzenie testu, który wykluczy uczulenie na
kolagen



Test wymaga dwukrotnego podania pod skórę
niewielkiej ilości kolagenu (w ramię lub przedramię),
potem przez kilka dni obserwuje się, czy nie występuje
reakcja alergiczna

Implanty z kolagenu, kwasu
hialuronowego i mlekowego



Kwas polimlekowy podaje się głębiej niż preparaty

kolagenowe i polimery kwasu hialuronowego - często w

obręb tkanki podskórnej



Dlatego preparat ten zalecany jest do wygładzania

głębszych zmarszczek i fałdów skóry twarzy



Największą zaletą implantów uzupełniających jest szybki,

prawie natychmiastowy wynik. Wygładzenie zmarszczek

widać wkrótce po zabiegu.

Koenzym Q10



Koenzym Q10 (ubidekarenon, ubichinon) - 2,3-dimetoksy-5-
metylo-6-poliizopreny-lo-l,4-benzochinon



Bywa nazywany witaminą Q, m.in. ze względu na niezbędność
funkcjonowania komórek



Ma właściwości:



oksydoredukcyjne



jest zmiataczem wolnych rodników tlenowych



uczestniczy w transferze elektronów



umożliwia biosyntezę i wykorzystanie wysokoenergetycznych
związków fosforowych



oraz umożliwia utrzymanie właściwej struktury fizykochemicznej błon
mitochondrialnych

Koenzym Q10



Z wiekiem, stężenie koenzymu Q10 w krwi i tkankach
zmniejsza się, dlatego jego podaż z zewnątrz staje się
niezbędna



Poza procesem starzenia również zatrucia, zakażenia,
promieniowanie jonizujące, niektóre leki, złe nawyki
żywieniowe (głodzenie, alkohol) powodują zmniejszenie
zawartości koenzymu Q10 w tkankach i we krwi



Stężenie koenzymu Q10 jest różne w różnych organach —
największe w mięśniu sercowym, nerkach i wątrobie

Koenzym Q10



Ubichinon to substancja praktycznie nietoksyczna i
bezpieczna, nie powinna być jednak stosowana u kobiet w
ciąży i w okresie laktacji



Doustne dawki wynoszą 30-60 mg, maksymalna dawka to
600 mg dziennie



Koenzym Q10 wpływa na metabolizm komórkowy,
dotleniając komórki



dobrze przenika przez naskórek i zwiększa odporność skóry
na stres oksydacyjny



stymuluje syntezę kolagenu i DNA



jest stosowany jako cenny składnik aktywny kosmetyków do
pielęgnacji skóry, szczególnie u osób starszych

Koenzym Q10



Stosowanie kosmetyków z koenzymem Q10
powoduje:



zanik drobnych zmarszczek i spłycenie zmarszczek głębokich



wzrost nawilżenia i elastyczności skóry



Przebarwienia ulegają rozjaśnieniu



zwiększa się jędmość skóry, która uzyskuje młody wygląd



Koenzym Q10 stosowany jest również w procesie
odtruwania organizmu, zatrutego wskutek
działania szkodliwych substancji chemicznych i
leków

Melatonina



Melatonina – N-acetylo-5-metoksytryptamina



Hormon produkowany przez szyszynkę - gruczoł dokrewny w
centralnej części mózgu



Melatonina jest syntetyzowana z aminokwasu tryptofanu,
występującego m.in. w zbożach i żółtym serze



Synteza zachodzi w nocy, a jej wydajność zmniejsza się z
wiekiem



Pomiędzy 14 a 45 rokiem życia spadek jest powolny, po 45
roku – gwałtowny



Melatonina odgrywa ważną rolę w regulacji biologicznego
rytmu dobowego (regulacja godzin snu i czuwania)



Dlatego zalecana jest głównie osobom zmieniającym strefy
czasowe, np. w czasie podróży lotniczych

Melatonina



Produkcja melatoniny zmniejsza się przy naturalnym i
sztucznym oświetleniu



Można ją podawać osobom mającym problemy ze snem lub
pracującymi w nocy



Zalecane dawki wynoszą 0,5-5 mg (w zależności od wieku).
Podawana winna być 30 minut przed snem



Nie należy podawać melatoniny w ciągu dnia, by nie
zaburzyć naturalnego cyklu jej syntezy

Melatonina



Melatonina:



ma pozytywny wpływ na system immunologiczny
organizmu i równowagę hormonalną



jest zmiataczem wolnych rodników



utrzymuje ciało w dobrej kondycji, opóźnia procesy
starzenia, zmniejsza podatność na stres



Należy stosować melatoninę syntetyczną, a nie pochodzenia
zwierzęcego ponieważ może być ona zanieczyszczona prionami
powodującymi BSE



Nie powinny jej stosować kobiety podczas ciąży i laktacji, osoby z
niewydolnością nerek, depresją endogenną, biłaczką i alergicy

WINO



Wino – określane było od czasów starożytnych
mianem

„Eliksiru życia”



W Mezopotamii znak pisma klinowego
oznaczający wino i życie był identyczny



Dzięki działaniu bakteriostatycznemu,
ściągającemu i przeciwkrwotocznemu
(garbniki) już w starożytności było stosowane
do leczenia źle gojących się ran i miejscowych
stanów zapalnych



Lepszemu zabliźnianiu się ran sprzyjają
zawarte w winie sole Ca i Mg



Według Hipokratesa:

Wino jest rzeczą cudownie przeznaczoną dla

człowieka, jeżeli zdrowy lub chory będzie je pił umiarkowanie i w
stosownej porze

WINO



Współczesne badania potwierdzają, że regularne i
umiarkowane spożywanie wina gronowego
(zwłaszcza czerwonego):



chroni przed kamicą żółciową i nerkową, w ilości nie
przekraczającej 200 ml dziennie, zmniejsza ryzyko
powstawania kamieni nerkowych, bowiem moczopędne
wino zwiększa wydalanie mocznika, amoniaku oraz kwasów
i soli mineralnych



oddziałuje rozluźniająco, polepsza sprawność umysłu i
pobudza wyobraźnię, a zawarte w winie związki fosforu i
wapnia działają tonizująco na układ nerwowy

WINO



przeciwdziała miażdżycy, zmniejsza ryzyko zawału serca i
udaru mózgu (zalecana przeciwzawałowa dawka polopiryny
zawiera taką samą ilość salicylanów, jaka znajduje się w 0,5 l
wina)



pozytywnie wpływa na układ trawienny – wzmagając
wydzielanie soków i enzymów poprawia apetyt i reguluje
trawienie



działa antyseptycznie i bakteriobójczo - w tym względzie,
działanie wina jest silniejsze od etanolu



pobudza pracę trzustki, nadnerczy, tarczycy i gruczołów
płciowych, co powoduje wzrost energii i aktywności życiowej;
pobudzenie pracy trzustki wpływa na lepszą przemianę
białka, cukrów i tłuszczów;

WINO



poprawia wchłanianie przez organizm krwiotwórczej
witaminy B

12

– czer wone wino (zawierające więcej żelaza),

jest wskazane w leczeniu anemii i niewydolności układu
pokarmowego



stymuluje działanie tzw. przeciwutleniaczy, przez co
spowalnia procesy starzenia się organizmu i chroni przed
rozwojem nowotworów



zapobiega odkładaniu się cholesterolu na ścianach naczyń
wieńcowych i mózgowych — zwiększa przepuszczalność i
elastyczność ścian naczyń krwionośnych, zmniejsza ryzyko
wystąpienia zawału serca i udaru mózgu



zapobiega stwardnieniu tętnic kończyn dolnych – zawarty w
winie kwas salicylowy przeciwdziała agregacji płytek krwi i w
konsekwencji tworzeniu się zakrzepów

WINO



Analiza jakościowa i ilościowa wina wykazała obecność ponad
stu substancji chemicznych



Do najważniejszych należą: kwasy organiczne, etanol oraz
wyższe alkohole, aldehydy, estry, garbniki, cukry, barwniki,
nielotne związki azotowe, składniki mineralne, witaminy



Z witamin wino zawiera głównie witaminy A, B1, B2, B6, B12, C, H,
PP, kwas foliowy oraz flawonidy, antocyjany, leukoantocyjany i
katechiny



W winie, skórce oraz pestkach winogron odkryto substancję
resweratrol, o działaniu przeciwnowotworowym oraz
zmniejszającym zapadalność na chorobę wieńcową,
miażdżycę i chorobę niedokrwienną serca

WINO



Badania epidemiologiczne wykazały, że
mieszkańcy Francji rzadziej zapadają na
chorobę wieńcową serca w porównaniu do
mieszkańców Anglii w sytuacji, gdy obie nacje
mają w swoich dietach porównywalną ilość
nasyconych kwasów tłuszczowych



Zjawisko to nosi nazwę

francuskiego

paradoksu



Prozdrowotne właściwości składników wina
związane są m.in. z ich działaniem
przeciwmiażdżycowym i przeciwagregacyjnym

WINO



Stosowanie wina w celach leczniczych związane jest ze
spożywaniem alkoholu etylowego



Dawka graniczna etanolu na dobę, której nie należy
przekraczać, wynosi 60-70 g czystego etanolu dla
mężczyzn i 30-40 g dla kobiet



W przypadku lekkiego wina stołowego odpowiada to ilości
0,6-0,7 l dla mężczyzn i 0,3-0,4 l dla kobiet



Osoby przyjmujące leki powinny decyzję o skorzystaniu z
wina gronowego skonsultować z lekarzem



Pozytywny wpływ umiarkowanej konsumpcji wina na
zdrowie nie oznacza, że wino jest zawsze napojem zdrowym

WINO



Analiza jakościowa i ilościowa wykazały w segmencie tanich
win gronowych obecność znacznej ilości konserwantów
(powyżej 300 mg/l), toksycznych metali ciężkich oraz
pestycydów



Stosowanie nadmiernej „obróbki” technologicznej wyjaławia
wino z wielu naturalnych, cennych dla zdrowia substancji



Dlatego w celach zdrowotnych stosujemy wino produkowane
metodami tradycyjnymi z winogron pochodzących z
ekologicznych upraw winorośli



Znaczenie kosmetyczne mają głównie ekstrakty z wina
pozbawione etanolu



Np. ekstrakt z Tokaju Aszu normalizuje metabolizm naskórka,
chroni skórę przed zanieczyszczeniami środowiska. Stosowany
jest w kremie ochronnym Helia-D Tokaj Aszu.

„Francuski paradoks"

Czy opisane i zbadane na myszach zjawisko redukcji tkanki
tłuszczowej pod wpływem picia wina występuje też u ludzi?
- wiele wskazuje na to że tak. Dowodem jest tzw.
"francuski paradoks": Francuzi stosunkowo rzadko zapadają
na chorobę wieńcową mimo obfitującej w tłuszcze diety i
palenia papierosów.

Za główny czynnik chroniący ich serca

uznano właśnie czerwone wino

.

AOC (AC)

Winiarstwo francuskie regulowane jest przez scisle prawa
zdefiniowane przez Appellation d'Origine Controlle (A.O.C.)
Najlepszą część produkcji winiarskiej, regulują surowe
przepisy narzucone przez system Appellation d'Origine
Contrôlée, w skrócie AOC lub AC (appellation controlee
dosłownie oznacza nazwę zastrzeżoną).

Jakość wina

Tylko 35% win francuskich ma prawo oznaczać je znakiem AOC
(AC)
O jeden stopień niżej plasują się wina oznaczane skrótem VDQS
(Vin Délimité de Qualité Supérieur) - około 1%.
Trzeci szczebel jakościowy zajmują tzw Vin de Pays (wina
regionalne), których najwięcej produkuje się w regionie
Langwedocja-Rousillion, dawniej nazywanym "winnym jeziorem" z
powodu produkowanej tam olbrzymiej ilości nieoznakowanego
wina.
Reszta to wina stołowe Vin de Table (35%).

Wybieramy wino

Po piersze nie wybierajmy win najtańszych. Szlachetne francuskie wino
powinno posiadać na etykiecie następujące informacje:

"CHATEAU XXX"

-

nazwa producenta

"GRAND VIN" -

oznacza, że mamy do czynienia z głównym winem

produkowanym w tym Chateau

"MIS EN BOUTEILLE AN CHATEAU" -

oznacza, że wino było

butelkowane w Chateau - to bardzo ważna informacja

"PREMIER GRAND CRU CLASSE"

-

oznacza status wina w odniesieniu

do klasyfikacji Medoc z 1855. W tym przypadku jest to najwyższa jakość.

"APPELLATION CONTROLEE"

-

oznacza, że wino produkowane jest w

zgodzie z normami

AOC

W piciu wina ważne jest również w jaki sposób i z jakimi potrawami
je spożywamy.