OCHRONA
OCHRONA
KONSUMENTA W
KONSUMENTA W
GOSPODARCE
GOSPODARCE
RYNKOWEJ
RYNKOWEJ
PLAN PREZENTACJI
PLAN PREZENTACJI
Polskie akty prawne w zakresie ochrony
konsumenta
Urzędy zajmujące się ochroną konsumenta
Co to jest Urząd Ochrony Konsumenta i czym się
konsumenta zajmuje
Organizacja UOKiK
Historia Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów
Federacja Konsumentów
Stowarzyszenie Konsumentów Polskich
Zadania Stowarzyszenia Konsumentów Polskich
Dyrektywa ONZ w świetle ochrony konsumenta
Ochrona konsumenta w świetle prawa UE oraz jak
to wygląda w państwach członkowskich
POLSKIE AKTY PRAWNE W
POLSKIE AKTY PRAWNE W
ZAKRESIE OCHRONY
ZAKRESIE OCHRONY
KONSUMENTA (16)
KONSUMENTA (16)
Ustawa z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. Nr 97 Poz. 1050)
Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu
nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz U 2007, nr 171, poz.
1206)
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 o zmianie Ustawy Kodeks
Postępowania Cywilnego w art. 1154 do art. 1217. (Dz.U. Nr
178, poz. 1478 ze zm.)
Regulamin Organizacji i Działania Stałych Polubownych
Sądów Konsumenckich, stanowiący załącznik do
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 września
2001 r. w sprawie określenia regulaminu organizacji i
działania stałych polubownych sądów konsumenckich (Dz. U.
Nr 113, poz.1214).
Ustawa z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.
U. Nr 100, poz.1081 ze zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą
elektroniczną (Dz.U. 2002 Nr 144, poz. 1204)
Ustawa z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z
budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku
oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach
wieczystych i hipotece (Dz. U. 2000 Nr 74, poz. 855 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą
elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U. Nr
126, poz. 1068 ze zm.)
Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U.
Nr 22, poz. 271 ze zm.)
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. 2001 r. Nr 55,
poz. 578. ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30
stycznia 2003 r. w sprawie terminów zawiadomienia sprzedawcy o stwierdzeniu
niezgodności towaru żywnościowego z umową (Dz. U. Nr 31, poz. 258)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U.
2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2000 r. w sprawie wzoru
rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone (Dz. U. Nr 62,
poz. 723)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.– Kodeks postępowania cywilnego, (wyciąg,
Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (wyciąg, Dz. U. Nr 16, poz.
93 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży
konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, ze
zm.)
URZĘDY ZAJMUJĄCE SIĘ
URZĘDY ZAJMUJĄCE SIĘ
OCHRONĄ KONSUMENTA
OCHRONĄ KONSUMENTA
Urząd Ochrony Konkurencji i
Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów
Konsumentów
Organizacje pozarządowe
Organizacje pozarządowe
Federacja Konsumentów
Federacja Konsumentów
Stowarzyszenie Konsumentów
Stowarzyszenie Konsumentów
Polskich
Polskich
CO TO JEST URZĄD
CO TO JEST URZĄD
OCHRONY KONSUMENTA I
OCHRONY KONSUMENTA I
CZYM SIĘ ZAJMUJE?
CZYM SIĘ ZAJMUJE?
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(UOKiK)
– polski urząd antymonopolowy,
– polski urząd antymonopolowy,
obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony
obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, który jest
Konkurencji i Konsumentów, który jest
centralnym organem administracji państwowej
centralnym organem administracji państwowej
(rządowej), działający na podstawie
(rządowej), działający na podstawie
ustawy z
ustawy z
dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów
konsumentów
(Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331).
(Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331).
Organizację Urzędu określa statut nadany, w
Organizację Urzędu określa statut nadany, w
drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady
drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady
Ministrów (M.P. z 2007 r. Nr 39, poz. 451).
Ministrów (M.P. z 2007 r. Nr 39, poz. 451).
Organizacja
Organizacja
Prezes Urzędu
Prezes Urzędu
Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w
sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Prezes Rady Ministrów sprawuje
nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu.
Jednostki organizacyjne
Jednostki organizacyjne
Prezes Urzędu wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów. Prezes kieruje Urzędem przy pomocy
wiceprezesów, dyrektora generalnego, dyrektorów komórek organizacyjnych
wymienionych w § 4 ust. 1 (komórki organizacyjne Centrali) załącznika do
zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie
nadania statutu Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. z 1987 r.
Nr 3, poz. 18) oraz dyrektorów delegatur Urzędu.
Przy Urzędzie działa też Gospodarstwo Pomocnicze, jako jednostka
wyodrębniona pod względem organizacyjnym i finansowym.
Historia Urzędu Ochrony
Historia Urzędu Ochrony
Konkurencji i
Konkurencji i
Konsumentów
Konsumentów
Pierwszym organem antymonopolowym w rodzącej się polskiej gospodarce
wolnorynkowej był Minister Finansów, który swoje działania w zakresie
ochrony krajowego rynku oraz jego uczestników przed praktykami
monopolistycznymi jednostek gospodarczych realizował, korzystając z
przyznanych mu kompetencji przez ustawę z 28 stycznia 1987 r. o
przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w gospodarce narodowej (Dz.
U. z 1987 r. Nr 3, poz. 18).
W celu zapewnienia rozwoju konkurencji, ochrony podmiotów gospodarczych
narażonych na stosowanie praktyk monopolistycznych oraz ochrony interesów
konsumentów, ustawą z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom
monopolistycznym (Dz. U. z 1990 r. Nr 14, poz. 88) powołano Urząd
Antymonopolowy, jako centralny organ administracji państwowej w sprawach
przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, podległy Radzie Ministrów.
Uchylona została poprzednia ustawa, tym samym Minister Finansów utracił
kompetencje organu antymonopolowego na rzecz Urzędu Antymonopolowego.
W 1996 nastąpiła zmiana nazwy Urzędu na Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów. Obecnie funkcję organu antymonopolowego pełni Prezes
Urzędu.
Federacja Konsumentów
Federacja Konsumentów
Federacja Konsumentów
jest niezależną
jest niezależną
organizacją pozarządową, której głównym
organizacją pozarządową, której głównym
celem jest ochrona indywidualnego
celem jest ochrona indywidualnego
konsumenta w Polsce.
konsumenta w Polsce.
Obejmuje swoim zasięgiem całe terytorium
Obejmuje swoim zasięgiem całe terytorium
Polski poprzez sieć 48 oddziałów terenowych,
Polski poprzez sieć 48 oddziałów terenowych,
które wykonują pracę poradni konsumenckich
które wykonują pracę poradni konsumenckich
oraz zrzeszają wolontariuszy chcących z nami
oraz zrzeszają wolontariuszy chcących z nami
współpracować. Zajmuje się także edukacją
współpracować. Zajmuje się także edukacją
konsumencką, testami produktów, lobbingiem
konsumencką, testami produktów, lobbingiem
na rzecz konsumentów.
na rzecz konsumentów.
Stowarzyszenie
Stowarzyszenie
Konsumentów Polskich
Konsumentów Polskich
Stowarzyszenie Konsumentów Polskich (SKP) zostało założone
Stowarzyszenie Konsumentów Polskich (SKP) zostało założone
w marcu 1995 roku, a za cel stawia sobie rozwijanie
w marcu 1995 roku, a za cel stawia sobie rozwijanie
świadomości konsumentów w zakresie posiadanego przez nich
świadomości konsumentów w zakresie posiadanego przez nich
prawa do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, informacji,
prawa do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, informacji,
edukacji i reprezentacji, jak również ochrony ich interesów
edukacji i reprezentacji, jak również ochrony ich interesów
ekonomicznych i prawnych.
ekonomicznych i prawnych.
W Polsce najważniejszym partnerem dla Stowarzyszenia
W Polsce najważniejszym partnerem dla Stowarzyszenia
Konsumentów Polskich jest Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów Polskich jest Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów (UOKiK); przedstawiciele Stowarzyszenia
Konsumentów (UOKiK); przedstawiciele Stowarzyszenia
pracują m. in. w Radzie ds. Dobrych Praktyk Gospodarczych,
pracują m. in. w Radzie ds. Dobrych Praktyk Gospodarczych,
Radzie Arbitra Bankowego czy Radzie przy Rzeczniku
Radzie Arbitra Bankowego czy Radzie przy Rzeczniku
Ubezpieczonych.
Ubezpieczonych.
Stowarzyszenie jest grupą ekspercką, a nie organizacją o
Stowarzyszenie jest grupą ekspercką, a nie organizacją o
masowym członkostwie, nie tworzy oddziałów terenowych,
masowym członkostwie, nie tworzy oddziałów terenowych,
ściśle współpracuje natomiast z powiatowymi (miejskimi)
ściśle współpracuje natomiast z powiatowymi (miejskimi)
rzecznikami konsumentów.
rzecznikami konsumentów.
Zadaniami Stowarzyszenia
Zadaniami Stowarzyszenia
są:
są:
dostarczanie konsumentom informacji w postaci
różnego rodzaju ulotek, broszur, prezentacji w
mediach;
wpływanie na system prawnej ochrony
konsumentów poprzez analizy istniejącego
ustawodawstwa, poradnictwo prawne, udział w
dyskusjach dotyczących systemu prawnego i
inne;
zmiana stosunków pomiędzy konsumentami a
profesjonalistami poprzez zachęcanie do
tworzenia dobrowolnych kodeksów
postępowania, czy organizację szkoleń dla
sprzedawców.
Stowarzyszenie:
Stowarzyszenie:
Przeprowadza własne badania towarów i
Przeprowadza własne badania towarów i
usług, bądź zleca ich wykonanie niezależnym
usług, bądź zleca ich wykonanie niezależnym
placówkom;
placówkom;
Przeprowadza badania rynku;
Przeprowadza badania rynku;
Opracowuje materiały edukacyjne i
Opracowuje materiały edukacyjne i
informacyjne;
informacyjne;
Upowszechnia wiedzę o prawach
Upowszechnia wiedzę o prawach
konsumentów;
konsumentów;
Występuje w obronie konsumentów przed
Występuje w obronie konsumentów przed
władzami i organami wymiaru sprawiedliwości.
władzami i organami wymiaru sprawiedliwości.
DYREKTYWA ONZ W
DYREKTYWA ONZ W
ŚWIETLE OCHRONY
ŚWIETLE OCHRONY
KONSUMENTA
KONSUMENTA
Ochronę Konsumenta w ONZ kształtuje
Ochronę Konsumenta w ONZ kształtuje
Rezolucja Zgromadzenia ogólnego ONZ z
Rezolucja Zgromadzenia ogólnego ONZ z
09.04.1985 roku, w której zawarte są
09.04.1985 roku, w której zawarte są
„Wytyczne
„Wytyczne
Sprawie Ochrony Konsumentów”. W świetle
Sprawie Ochrony Konsumentów”. W świetle
tego dokumentu konsumenci mają prawo do:
tego dokumentu konsumenci mają prawo do:
Ochrony przed produktami i usługami
Ochrony przed produktami i usługami
niebezpiecznymi dla zdrowia i życia,
niebezpiecznymi dla zdrowia i życia,
Dostępu do towarów i usług, których
Dostępu do towarów i usług, których
cena odpowiada jakości, rzetelnej
cena odpowiada jakości, rzetelnej
informacji, zaspokojenia
informacji, zaspokojenia
podstawowych potrzeb,
podstawowych potrzeb,
Wyrażania opinii o działaniach
Wyrażania opinii o działaniach
sprzedawców i producentów,
sprzedawców i producentów,
Efektywnego załatwiania reklamacji
Efektywnego załatwiania reklamacji
oraz składania skarg i roszczeń,
oraz składania skarg i roszczeń,
Edukacji,
Edukacji,
Funkcjonowania w zdrowym
Funkcjonowania w zdrowym
środowisku naturalnym.
środowisku naturalnym.
OCHRONA KONSUMENTA
OCHRONA KONSUMENTA
W ŚWIETLE PRAWA UE
W ŚWIETLE PRAWA UE
ORAZ JAK TO WYGLĄDA W
ORAZ JAK TO WYGLĄDA W
PAŃSTWACH
PAŃSTWACH
CZŁONKOWSKICH
CZŁONKOWSKICH
w 1972 roku, na szczycie w Paryżu Komisja
w 1972 roku, na szczycie w Paryżu Komisja
Wspólnot Europejskich przedstawiła pierwszy
Wspólnot Europejskich przedstawiła pierwszy
Program działań na rzecz ochrony i informacji
Program działań na rzecz ochrony i informacji
konsumentów, który został przyjęty przez Radę
konsumentów, który został przyjęty przez Radę
w 1975 r. W programie tym po raz pierwszy
w 1975 r. W programie tym po raz pierwszy
zdefiniowano pięć głównych kierunków
zdefiniowano pięć głównych kierunków
wspólnej polityki na rzecz konsumentów,
wspólnej polityki na rzecz konsumentów,
zbieżnych z pięcioma podstawowymi prawami
zbieżnych z pięcioma podstawowymi prawami
konsumentów, za jakie uznano:
konsumentów, za jakie uznano:
prawo do bezpieczeństwa i ochrony
prawo do bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia
zdrowia
prawo do ochrony interesów
prawo do ochrony interesów
ekonomicznych
ekonomicznych
prawo dostępu do efektywnego
prawo dostępu do efektywnego
systemu dochodzenia roszczeń
systemu dochodzenia roszczeń
prawo do informacji i edukacji
prawo do informacji i edukacji
prawo do zrzeszania się i
prawo do zrzeszania się i
reprezentacji
reprezentacji
Ochrona konsumenta w
Ochrona konsumenta w
Niemczech
Niemczech
W Federalnym Ministerstwie Wyżywienia, Rolnictwa i
W Federalnym Ministerstwie Wyżywienia, Rolnictwa i
Ochrony Konsumentów polityka wobec konsumentów
Ochrony Konsumentów polityka wobec konsumentów
łączona jest z ochroną konsumentów. Ryzyko dla
łączona jest z ochroną konsumentów. Ryzyko dla
konsumenta, które może się pojawić, ma być w porę
konsumenta, które może się pojawić, ma być w porę
rozpoznane, a wiążące się z nim niebezpieczeństwa -
rozpoznane, a wiążące się z nim niebezpieczeństwa -
oszacowane. Dzięki temu możliwe są już działania
oszacowane. Dzięki temu możliwe są już działania
zapobiegawcze, a w wypadku wystąpienia
zapobiegawcze, a w wypadku wystąpienia
niebezpieczeństwa - szybka i roztropna reakcja.
niebezpieczeństwa - szybka i roztropna reakcja.
Aby osiągnąć ten cel utworzono niezależny Federalny
Aby osiągnąć ten cel utworzono niezależny Federalny
Instytut Oceny Ryzyka oraz Federalny Urząd Ochrony
Instytut Oceny Ryzyka oraz Federalny Urząd Ochrony
Konsumentów i Bezpieczeństwa Artykułów
Konsumentów i Bezpieczeństwa Artykułów
Spożywczych.
Spożywczych.
Kraje związkowe (landy) odpowiedzialne są za
Kraje związkowe (landy) odpowiedzialne są za
przestrzeganie aktów prawnych dotyczących ochrony.
przestrzeganie aktów prawnych dotyczących ochrony.
Kontrolę przeprowadza się z pomocą organów
Kontrolę przeprowadza się z pomocą organów
nadzorujących, będących zarazem dla obywateli
nadzorujących, będących zarazem dla obywateli
partnerami, z którymi mogą się oni kontaktować.
partnerami, z którymi mogą się oni kontaktować.
Kontrola dotyczy przede wszystkim artykułów
Kontrola dotyczy przede wszystkim artykułów
spożywczych, ale także między innymi: kosmetyków, pasz
spożywczych, ale także między innymi: kosmetyków, pasz
stosowanych w rolnictwie i przedmiotów codziennego
stosowanych w rolnictwie i przedmiotów codziennego
użytku. Do tych należą na przykład zabawki dziecięce lub
użytku. Do tych należą na przykład zabawki dziecięce lub
szklanki.
szklanki.
Kontroli podlegają wszystkie fazy wytwarzania,
Kontroli podlegają wszystkie fazy wytwarzania,
przetwarzania, składowania, transportu i sprzedaży
przetwarzania, składowania, transportu i sprzedaży
produktów. Firmy kontrolowane są regularnie i bez
produktów. Firmy kontrolowane są regularnie i bez
uprzedzenia.
uprzedzenia.
OCHRONA KONSUMENTA W
OCHRONA KONSUMENTA W
PAŃSTWACH
PAŃSTWACH
CZŁONKOWISKICH
CZŁONKOWISKICH
- OGÓŁEM
- OGÓŁEM
w poszczególnych Państwach
w poszczególnych Państwach
Członkowskich obowiązują przepisy
Członkowskich obowiązują przepisy
prawne lub regulacje dotyczące
prawne lub regulacje dotyczące
niektórych produktów, których wygląd
niektórych produktów, których wygląd
wskazuje na przeznaczenie inne niż
wskazuje na przeznaczenie inne niż
rzeczywiste, zagrażających zdrowiu lub
rzeczywiste, zagrażających zdrowiu lub
bezpieczeństwu konsumentów.
bezpieczeństwu konsumentów.
Przepisy te różnią się od siebie pod
Przepisy te różnią się od siebie pod
względem treści, zakresu i obszaru
względem treści, zakresu i obszaru
stosowania;
stosowania;
Większość państw członkowskich
Większość państw członkowskich
wdrożyło
wdrożyło
DYREKTYWĘ 1999/44/WE
DYREKTYWĘ 1999/44/WE
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I
RADY z dnia 25 maja 1999 r. w
RADY z dnia 25 maja 1999 r. w
sprawie niektórych aspektów
sprawie niektórych aspektów
sprzedaży towarów
sprzedaży towarów
konsumpcyjnych i związanych z
konsumpcyjnych i związanych z
tym gwarancji
tym gwarancji
BIBLIOGRAFIA
BIBLIOGRAFIA
http://www.uokik.gov.pl/
http://www.uokik.gov.pl/
http://www.federacja-
http://www.federacja-
konsumentow.org.pl/
konsumentow.org.pl/
http://www.pfpz.pl
http://www.pfpz.pl
mikro.univ.szczecin.pl/bp/index.php?
mikro.univ.szczecin.pl/bp/index.php?
a=h18f12
a=h18f12