Beata Sujka
Dyrektor Szkoły
Akademia Zdrowia Izabela Łajs
ul. Leszno 21 01- 199 Warszawa
LASERY W
DERMATOLOGII
Laser- akronim od angielskiego
wyrażenia Light Amplifikation by
Stimulated Emission of Radiation.
To urządzenie generujące lub
wzmacniające jednorodne
promieniowanie elektromagnetyczne.
Promieniowanie laserowe jest falą
elektromagnetyczną, czyli promieniowaniem
optycznym. Jego zakres obejmuje ultrafiolet,
część widzialną i podczerwień. Jest to
promieniowanie ze wzbudzonego atomu.
Następuje zjawisko które nazywa się emisją
wymuszoną i stanowi podstawę działania
lasera.
Promieniowanie laserowe ma 3
właściwości:
jest monochromatyczne (ma jedną
długość fali)
jest koherentne (spójne)
jest emitowane w postaci mało
rozbieżnej wiązki w jednym kierunku
(średnica wiązki nie ulega zmianie w
miarę oddalenia od lasera).
Źródłami energii lasera mogą być prąd
elektryczny, światło lub energia
chemiczna,
Rodzaj ośrodka laserowego decyduje o
rodzaju światła emitowanego przez
laser.
Ośrodkiem laserowym może być ciało
stałe ( kryształ rubinu), ciecz (barwnik
rodaminy) gaz (dwutlenek węgla)
Lasery dzielimy według rodzaju
ośrodka
ciała stałego (krystaliczne)
gazowe
barwnikowe
półprzewodnikowe.
Najczęściej stosowanymi w kosmetologii są
lasery barwnikowe o długości fali od 532nm
do 1040nm. Są one wykorzystywane
głównie do zabiegów usuwania zbędnego
owłosienia i fotoodmładzania (likwidacja
przebarwień i drobnych naczyń
krwionośnych).np.PDL
DIODOWE-800 nm, czas trwania impulsu 5-
10 ms, średnica plamki 9 mm (usuwanie
owłosienia ) np. Light Sheer
Oddziaływanie promieniowania
laserowego na tkanki
Może zostać odbite
Rozproszone,
Absorbowane = penertujace =
efekt terapeutyczny
Efekt fototermiczny
Po absorpcji promieniowania przez tkankę
dochodzi do jej nagrzania, denaturacji i
odparowania. Efekt ten zależy od ilości
dostarczonej energii, czasu
promieniowania oraz rodzaju tkanki.
Efekt fotochemiczny
Wysyłanie krótkich impulsów o dużej
gęstości mocy powoduje rozrywanie
wiązań chemicznych bez nagrzewania
tkanek, tzn. w miejscu oddziaływania
promieniowania dochodzi do rozkładu i
usunięcia tkanki, ale bez termicznego
uszkodzenia tkanek sąsiednich.
Efekt fotojonizujący
Współistnieje z efektem fotochemicznym.
Na skutek wysyłania krótkich impulsów o
dużej gęstości mocy dochodzi do jonizacji
cząsteczek w tkance. Powstaje plazma,
która silnie absorbuje promieniowanie,
dochodzi do ekspansji plazmy, co wywołuje
powstanie uderzeniowej fali akustycznej.
Destrukcja tkanki ma charakter eksplozji.
Efekt biostymulacji
Jest to efekt działania promieniowania o
małej mocy. Zostaje stymulowany
transport elektronów w łańcuchu
oddechowym oraz dochodzi do
kumulacji ATP.
Efekt oddziaływania światła
laserowego na organizm jest
wypadkową właściwości fizycznych
światła lasera i właściwości fizyko-
chemicznych komórki, do której
światło dociera, co daje w sumie
olbrzymią różnorodność efektów
laseroterapii.
Wpływ promieniowania laserowego na
materię żywą zależy nie tylko od parametrów
charakteryzujących wiązkę promieniowania
laserowego, czyli: mocy, długości fali,
czasu trwania impulsu lub czasu
naświetlania i pola powierzchni
przekroju wiązki padającej, ale także od
właściwości naświetlanego obiektu
biologicznego, takich jak współczynnik
absorpcji i rozpraszania promieniowania,
gęstości ośrodka, jego ciepła właściwego i
współczynnik przewodnictwa cieplnego.
Każdy laser może mieć zastosowanie
terapeutyczne. Współcześnie lasery
stosowane są we wszystkich
specjalnościach medycznych, w
leczeniu bardzo różnorodnych schorzeń,
co umożliwia właśnie olbrzymia
różnorodność tego sprzętu i
różnorodność jego oddziaływań
fizycznych.
Dermatologia.
Dermatologia jest dziedziną medycyny,
gdzie najprościej jest stosowane
promieniowanie laserowe i stosunkowo
łatwo można ocenić wyniki terapii.
Najczęściej leczonymi tutaj schorzeniami
, opryszczka, egzemy, liszaj
czerwony,
, świąd skóry,
półpasiec, owrzodzenia troficzne podudzi,
świerzbiączka, łysienie plackowate,
brodawki i łuszczyca.
Dużym problemem w dermatologii jest
leczenie owrzodzeń podudzi,
powstających w następstwie zmian
żylakowych lub zespołu pozakrzepowego.
Użycie lasera helowo - neonowego
znacznie poprawia wyniki terapii tej
jednostki chorobowej. Poprawę
subiektywną (zmniejszenie bólu i uczucia
ciężaru w kończynie) uzyskać można już
po kilku naświetlaniach.
Kosmetologia.
Wyróżniamy pełną gamę zabiegów
kosmetycznych. Należą do nich również
laserowe zabiegi „chirurgiczne” tj. z
zakresu dermatochirurgii. Do zabiegów
dermatochirurgicznych zaliczamy zabiegi
punktowe (na małym obszarze) oraz
zabiegi na dużych powierzchniach ciała.
Zabiegi punktowe to usuwanie
pojedynczych
,
.
Trzeba zaznaczyć, że do odmłodzenia skóry
przy użyciu laserów wysokoenergetycznych
(np. laser CO2) konieczne jest usunięcie
tkanek bez efektu zwęglenia lub zastosowanie
„nieinwazyjnego” systemu IPL.
W miarę regeneracji skóry dochodzi do
namnażania się fibroblastów oraz odkładania
nowego kolagenu, co objawia się „ściąganiem”
luźnej skóry poprzez poprawę jej utkania (ok.
30% - owy przyrost objętości kolagenu), i co w
efekcie prowadzi do wygładzania zmarszczek.
Innymi zabiegami kosmetycznymi
wykorzystującymi chirurgię laserową jest
usuwanie bliznowców (przerosłych blizn),
lub
, a
także rozszerzonych naczyń krwionośnych
(pajączków naczyniowych) tętniczych i
żylnych, także usuwanie zbędnego
owłosienia, co niejako „od zawsze”
pozostaje domeną kosmetyki.
Fizykoterapia.
Światłoterapia laserowa (He – Ne
okołostawowe zapalenia barku, zapalenia nadkłykcia i
zapaleniach kręgosłupa, szczególnie w ostrych stadiach
procesu chorobowego, daje bardzo dobre efekty. Dobre
wyniki długookresowe w leczeniu osteoartrozy w
osteochondrozie międzykręgowej z zespołem bólów
korzeniowych,chorobą kręgosłupa leczeniu
reumatoidalnego zapalenia stawów u dzieci naświetlanie
najbardziej porażonych stawów wywoływało zmniejszenie
skrępowań, zwiększenie zakresu ruchów, aktywację
limfocytów T we krwi obwodowej. W czasie naświetlania
porażonych stawów u pacjentów z reumatoidalnym
zapaleniem stawów stwierdzono poprawę krążenia krwi.
Jakie są rodzaje laserów?
488 - 514 nm - mituje promieniowanie o długości fali –
laser argonowy (obecnie już jest mało stosowany) Do
chromforów pochłaniających to światło należą:
oksyhemoglobina i melanina. Z tego względu laser
argonowy wykorzystywany jest do leczenia zmian
naczyniowych i barwnikowych.
532 nm – laser neodymowo-yagowy z II harmoniczną -
KTP (teleangiektazje, przebarwienia naskórkowe) ten
laser uzyskuje kolejno II (532 nm), III (335 nm) i IV (266
nm) harmoniczną.
585 nm – laser barwnikowy (zmiany
naczyniowe, gł. naczyniaki)
694 nm – laser rubinowy (przebarwienia,
depilacja) – obecnie rzadko stosowane
755 nm – laser aleksandrytowy (depilacja)
810 nm [795-830] – laser diodowy (depilacja)
1064 nm – laser neodymowo-yagowy
(wenulektazje, poszerzenia naczyniowe na
kończynach dolnych)
2940 nm – laser erbowo-yagowy (dermabrazja)
10600 nm – laser CO2 [laser na dwutlenku
węgla] (dermatochirurgia, resurfacing)
Lasery półprzewodnikowe
Lasery półprzewodnikowe emitują światło o długości fali
od 630 do 980 nm (zakres bliskiej podczerwieni).
Wyróżniamy lasery półprzewodnikowe małej mocy i dużej
mocy. Laser półprzewodnikowe małej mocy stosuje się w
zabiegach bisotymulacyjnych zarówno w dermatologii jak
i w fizykoterapii. W dermatologii lasery półprzewodnikowe
małej mocy stosowane są przy leczeniu trądziku. Laser
półprzewodnikowe dużej mocy stosuje się w drobnych
zabiegach dermatochirurgicznych. Zabiegi takie obejmują
usuwanie: brodawek zwykłych, czyli tzw. kurzajek,
brodawek płaskich, brodawek łojotokowych, znamion
skórnych, włókniaków oraz zmian przednowotworowych i
nowotworowych skóry (PDT).
System laserowy IPL Co to jest IPL?
IPL (intense pulsed light) czyli intensywne
źródło światła nie jest właściwie laserem.
Lasery emitują jedną długość fali (np. 810,
1064 nm), czyli światło monochromatyczne,
IPL posiada filtry, które odcinają nam
pożądaną dla danego zabiegu, długość fali.
Zakres fal w IPL to 515-1200 nm. Używając
filtrów „niższych” działa się płytko w obrębie
naskórka, co umożliwia leczenie zmian
naczyniowych i przebarwień. „Wyższe” filtry
wykorzystuje się do depilacji włosów.
Działanie IPL polega na produkcji
szerokiego spektrum niespójnych fal
świetlnych, które w związku z ich różną
długością mogą być absorbowane przez
określone chromofory zawarte w
tkankach (melanina, hemoglobina).
Tkanki zawierające poszczególne
chromofory zostają uszkodzone w efekcie
zjawiska fototermolizy selektywnej, czyli
bez uszkadzania sąsiednich tkanek.
Dzięki swoim właściwościom IPL potrafi
leczyć schorzenia trudne do usunięcia
za pomocą dotychczas stosowanych
metod. Wskazania do zastosowania
systemu IPL to zmiany barwnikowe,
tatuaże, usuwanie
owłosienia, fotoodmładzanie skóry,
teleangiektazje na twarzy i nogach,
naczyniaki płaskie, blizny potrądzikowe.
Wskazania do laseroterapii
zmiany naczyniowe:- teleangiektazje
- trądzik różowaty
- venulektazje -poszerzenia żylne nóg
- drobne żylaki
- naczyniakizmiany
barwnikowe skóry:- przebarwienia pozapalne
- przebarwienia posłoneczne
- ostuda
- plamy soczewicowate
- piegifotoodmładzanie:- łagodne zmiany naczyniowe:
teleangiektazje, rumień
- zaburzenia pigmentacji skóry: zmiany
posłoneczne, przebarwienia, piegi
- zmiany sprężystości skóry - niezbyt głębokie zmarszczki,
"pofałdowana cera"
- rozszerzone pory
Przeciwskazania do laseroterapii:
ciąża,
karmienie piersią,
opalenizna (1 miesiąc),
leki światłouczulające (retinoidy, tetracykliny),
zioła (dziurawiec, nagietek, przestać używać na 2-3 tygodnie
przed zabiegiem),
spożywanie alkoholu (24 godziny przed zabiegiem),
cukrzyca (niewyrównana),
bielactwo,
łuszczyca (aktywna faza),
padaczka,
zaburzenia krzepnięcia krwi, stosowanie leków zmniejszających
krzepliwość krwi,
skłonność do powstawania bliznowców (kel
Przygotowanie do zabiegu:
nie opalać się (słońce, solarium) co najmniej 4 tygodnie
przed zabiegiem,
nie depilować włosów przed zabiegiem (woskowanie,
pęseta); włosy można golić lub używać depilatorów
chemicznych,
odpowiednio nawilżyć skórę przed zabiegiem (suplementy
diety, kremy nawilżające),
nie pić alkoholu w dniu wykonywania zabiegu (alkohol
wpływa niekorzystnie na przebieg terapii laserowej),
kremy z retinolem - przestać używać na 1 miesiąc przed
zabiegiem,
peeling - należy przestać stosować do 1 tygodnia przed
zabiegiem,
na dzień przed zabiegiem epilacji włosy należy zgolić.
Konsultacja z lekarzem obejmuje:
zebranie wywiadu lekarskiego,
wyjaśnienie istoty zabiegu, jego opis,
ocena zmian do usunięcia,
ustalenie przeciwwskazań do zabiegu,
wyjaśnienie ewentualnych objawów
ubocznych,
urealnienie oczekiwań pacjenta;