Podstawy
mikrobiologii

Bakterie-



jednokomórkowe, bezjądrowe
mikroorganizmy tworzące odrębne
królestwo.



wielkość: od 0.2 do kilku mikrometry



występują bez wyjątku na całej Ziemi

Podział bakterii



Ze względu na barwienie metodą Grama

- bakterie gram (+)- barwią się na niebiesko
- bakterie gram (-)- barwią się na różowo



Ze względu na kształt

- ziarenkowce (gronkowce, paciorkowce)- kształt kulisty
- wrzecionowce
- przecinkowce
- pałeczki
- krętki
- bakterie spiralne



Ze względu na zapotrzebowanie na tlen:

- bezwzględnie tlenowe
- mikroaerofilne
- względnie beztlenowe (wiele bakterii patogennych dla

człowieka- gronkowce, paciorkowce)

- bezwzględnie beztlenowe
- aerotolerancyjne



- ze względu na obecność spor (form przetrwalnikowych)

Fizjologia bakterii



rozmnażanie- wegetatywne przez podział



odżywianie- w większości są
heterotrofami, występują również
bakterie samożywne (chemoautotrofy,
fotoautotrofy)



oddychanie: beztlenowe , tlenowe,
fermentacja (część cząsteczki jest
utleniana, a część redukowana)

Chorobotwórczość bakterii



Cechami charakterystycznymi bakterii są czynniki

zjadliwośći , które umożliwiają im wywołanie chorób.



Czynniki zjadliwości:

- otoczki- pozwalają na uniknięcie lub przeżycie

fagocytozy

- adhezyny- umożliwiają przyleganie do komórek

śluzówki

- inwazyjność
- egzoenzymy, mogą mieć różne działanie np. mogą

inaktywować antybiotyki

- toksyny- egzotoksyny (uwalniane na zewnątrz białka

wywołujące toksyczność) i endotoksyny

(lipopolisacharydy pochodzące ze ściany komórkowej

Zakażenie bakteryjne



gronkowiec złocisty

- bakteria gram (+)
- wywołuje m.in. ropne stany zapalne skóry i tkanek

miękkich (np. ropnie, czyraki, jęczmienie,liszajec

zapalenie płuc), zatrucia pokarmowe;

- występuje na skórze i błonach śluzowych ok. 30 %

zdrowych ludzi

-

drogi zakażenia: kontakt pośredni, droga

kropelkowa, przedmioty codziennego użytku

-

Krótki okres inkubacji: ok. 2h

- leczenie: antybiotykoterapia

Zakażenia bakteryjne



Clostridium tetanii (laseczka tężca)

- bakteria gram (+) żyjąca w warunkach

bezwzględnie beztlenowych, tworzy

przetrwalniki

- występuje w glebie, odchodach, ściekach
- objawy kliniczne: tężec (powoduje porażenie

spastyczne, szczękościsk, uśmiech

sardoniczny)

- leczenie: chirurgiczne leczenie rany,

immunoglobulina i anatoksyna przeciwtężcowa,

penicylina

- okres inkubacji: od kilku dni do miesiąca

Wirusy



cząstki organiczne nie posiadające struktury

komórki. Zbudowane są z białek i kwasów

nukleinowych.



pasożytują wewnątrz żywych komórek



czynnik wyłącznie patogenny



budowa wirionu (pojedynczej cząsteczki):

kwas DNA lub RNA otoczony kaspsydem

(otoczką białkową)



Nie posiadają metabolizmu i samodzielnie

się nie rozmnażają (namnażają się dzięki

organizmowi, w którym bytują)

Zakażenie wirusowe



Wirusowe zapalenie wątroby typu B- zapalenie

wątroby wywołane przez wirus HBV.



Drogi szerzenia wirusa- poprzez kontakt z

zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi:

-naruszenie ciągłości powłok skórnych

skażonymi narzędziami (np. fryzjerskimi,

kosmetycznymi, stomatologicznymi)

-kontakt seksualny
-przetaczanie krwi
-Zakażenie płodu lub noworodka przez matkę



Okres wylęgania: 6 tygodni do 6 miesięcy



Diagnostyka: badania serologiczne i biochemiczne



postać ostra i przewlekła choroby



u wielu osób zakażenie może przebiegać bez

objawów!



postać ostra: występują u 40-50 % zakażonych,

żółtaczka (ok. 30 % chorych),objawy

niecharakterystyczne- przypominające grypę i

lekkie zatrucie pokarmowe, ściemnienie moczu,

odbarwienie stolca



postać przewlekła- gdy po 6 miesiącach wirus nie

zostanie wyeliminowany, praktycznie

bezobjawowo- czasem przewlekłe zmęczenie

Objawy i diagnostyka



Powikłania:

-marskość wątroby (powikłania: wodobrzusze, żylaki i krwawienie

przełyku, zaburzenia psychiczne ze śpiączką wątrobową

wyłącznie)

-pierwotny rak wątroby (po paleniu tytoniu- drugi najistotniejszy

czynnik)

Profilaktyka: szczepienia



Leczenie:

- w większości przypadków samoistne wyleczenie
- ostre zapalenie wątroby (hospitalizacja, praktycznie brak leczenia,

podawanie witamin)



- przewlekłe zapalenie: leczenie przeciwwirusowe, osłonowe i

uzupełniające oraz leczenie późnych następstw

Choroby pasożytnicze



pasożyty to organizmy roślinne lub
zwierzęce wykorzystujące inny organizm
do życia i zdobywania pożywienia



Do najgroźniejszych pasożytów w Polsce
zalicza się: toxoplasmoza gondii, włosień
kręty, tasiemiec bąblowcowy



Do często spotykanych: owsiki, inne
tasiemce, glista ludzka

Oddziaływanie pasożytów na
człowieka



toksyczne substancje (produkty przemiany
materii) wydzielane przez pasożyty



mechaniczne oddziaływanie (przyssawki,
wypustki gębowe)



ogólna alergizacja organizmu rozwijająca się
wraz z przemieszczeniem się larw, zazwyczaj
powoduje powiększenie i bolesność wątroby



żywienie się zasobami pokarmowymi wraz z
krwią gospodarza

Toxoplasmosa gondii



wewnątrzkomórkowy pasożyt wywołujący toksoplazmozę



zakażenie: brudne warzywa, niedogotowane lub surowe

mięso, przeniesienie zakażenia z matki na płód



toksoplazmoza wrodzona lub nabyta, objawowa lub

utajona



toksoplazmoza wrodzona: triada objawów- wodogłowie,

zapalenie siatkówki z naczyniówką, zapalenie mózgu



Postać oczna tokspoplazmozy



U ludzi z prawidłową odpornością zakażenie jest często

bezobjawowe



rozpoznanie: badanie serologiczne

Zakażenia grzybicze- podział



Zakażenia grzybicze można podzielić ze względu

na zakażony obszar na powierzchowne i

głębokie, konkretny obszar uwzględniający skórę

owłosioną i nieowłosioną, ze względu na nazwę

organu lub czynnik etiologiczny np.



dermatofitozy- wywołane przez dermatofit



zygomikozy- wywołane przez grzyby nitkowate



kandydoza powierzchowna i uogólniona-

wywołana przez drożdżaki



kryptokokoza- przez drożdżak Cryptococuss

neoformans

Candida



drożdżaki, organizmy jednokomórkowe,

rozmnażają się przez pączkowanie lub podział



najbardziej znaczący klinicznie jest gatunek

candida albicans



do zakażeń dochodzi w stanach upośledzonej

odporności lub zaburzenia flory przewodu

pokarmowego



Kandydoza (drożdżyca) najczęściej obejmuję

skórę, błony śluzowe, paznokcie, rzadziej jest to

forma uogólniona (atakuje narządy wewnętrzne)

Kandydoza-cd.



Rozpoznanie: kandydoza powierzchniowa- objawy

kliniczne, potwierdzenie barwieniem metodą grama lub

badanie mikroskopowym fragmentów skóry lub błon

śluzowych, kandydoza uogólniona- badanie

histologiczne, serologiczne, genetyczne



Czynniki sprzyjające rozwojowi kandydozy:

- długa antybiotykoterapia
- niedobory witamin
- mikrourazy skóry
- cukrzyca
- otyłość
- alkoholizm
-ciąża

Kandydoza- cd.



Objawy: grzybica skóry- sucha, łuszcząca się

skóra, wypryski skórne; jamy ustnej- biały

nalot na języku, suchość w ustach i gardle,

nieprzyjemny zapach z ust, zaparcia lub

biegunki, bóle brzucha, drożdżyca okolic

płciowych- zaczerwienienie, obrzęk, ropne

upławy



Leczenie: miejscowo maści lub kremy

zawierające nystatynę lub ketokonazol, w

przypadku grzybicy przewodu pokarmowego

preparaty doustne, grzybica uogólniona-

antybiotyk przeciwgrzybiczy

Dziękuję za uwagę...