ZNACZENIE
SKUTECZNYCH METOD
DEZYNFEKCJI I
STERYLIZACJI.

STERYLIZACJA
(wyjaławianie)

-polega na zniszczeniu wszystkich

drobnoustrojów, zarówno ich form
wegetatywnych, jak i
przetrwalników (spór i
zarodników).



Narzędzia używane w stomatologii
ze względu na istniejące zagrożenie
wymagają wysokiego stopnia
czystości mikrobiologicznej. W tym
celu poddawane są procesowi
sterylizacji. W praktyce stosowane
są następujące metody sterylizacji:



sterylizacja parowa – proces

przeprowadzany w autoklawach ;

czynnikiem sterylizującym jest

para wodna nasycona pod

zwiększonym ciśnieniem,



sterylizacja gazowa – czynnikiem

sterylizującym jest tlenek etylenu,

który ma silne właściwości

bakteriobójcze, ale z powodu jego

toksyczności należy zachowywać

szczególne środki ostrożności –

stosowana w szpitalach,



sterylizacja niskotemperaturowa

plazmowa – czynnikiem sterylizującym

jest nadtlenek wodoru, którego

cząsteczki w próżni, w wyniku

działania pola elektromagnetycznego,

przechodzą w stan plazmy,



sterylizacja termiczna w tem.250*C –

przeprowadza się ja w sterylizatorach

kulkowych,



sterylizacja chemiczna – za pomocą

środków wyjaławiających, np. Cidex,

Aldesan,

TRZY PODSTAWOWE
ZASADY STERYLIZACJI :



Wszystkie przedmioty przeznaczone do

wyjaławiania muszą być idealnie czyste,

suche, odpowiednio opakowane i ułożone w

komorze autoklawu (sterylizatora) w sposób

umożliwiający swobodny dostęp czynnika

sterylizującego;



metody i parametry sterylizacji ustalone dla

poszczególnych rodzajów materiałów powinny

być rygorystycznie przestrzegane a sposób i

częstotliwość kontroli wewnętrznej i

zewnętrznej przeprowadzony według

najnowszych zaleceń WHO i PZH;



narzędzia i materiały medyczne po sterylizacji

powinny być przechowywane w warunkach

wykluczających możliwość wtórnego

zanieczyszczenia;

DEZYNFEKCJA



jest to proces w wyniku którego uzyskuje się

wysoki poziom czystości mikrobiologicznej,

niszczy formy wegetatywne bakterii, łącznie

z prątkami gruźlicy, grzyby i wirusy. Takiej

formie powinny być poddawane narzędzia

stomatologiczne, które ze względów

technicznych nie mogą być sterylizowane, a

kontaktują się z nieuszkodzonymi błonami

śluzowymi. Dezynfekcja niskiego poziomu

niszczy wegetatywne formy bakterii i

grzybów ; zalecana jest dla narzędzi

kontaktujących się z nieuszkodzoną

powierzchnią skóry.

METODY
PRZEPROWADZANIA
DEZYNFEKCJI

1. DEZYNFEKCJA MECHANICZNA -

SANITYZACJA – jest to mechaniczne

usuwanie bakterii ze środowiska

(zmniejszanie ich ilości) . Polega

ona na codziennym sprzątaniu,

odkurzaniu, zamiataniu i wietrzeniu

pomieszczeń. Szczególnie dokładnie

powinna być przestrzegana w

szpitalach,żłobkach i przychodniach

czy gabinetach stomatologicznych.

2. DEZYNFEKCJA FIZYCZNA – polega

na stosowaniu metod termicznych i

promieniowania. Wyróżnia się tu:



wyparzanie, gotowanie



spalanie np. odpadów szpitalnych,

sprzętu jednorazowego użytku,

opakowań po lekach cytostatycznych



promieniowanie niejonizujące,

nadfioletowe – UV do odkażania

powierzchni i powietrza

3.DEZYNFEKCJA CHEMICZNA – polega

na stosowaniu roztworów

bakteriobójczych środków

chemicznych, mających atest

Państwowego Zakładu Higieny.

Preparaty dezynfekcyjne muszą być

stosowane w roztworach wodnych, bo

tylko w tej formie mogą przenikać do

komórki drobnoustroju w wyniku

osmozy lub dyfuzji i uszkadzać jej

cytoplazmę.



Można powiedzieć, że w sytuacji niekorzystnej

dla człowieka, każdy drobnoustrój może stać

się czynnikiem etiologicznym choroby. Jednym

ze środków zapobiegających zakażeniom

szpitalnym czy w przychodniach jest

odpowiedni poziom higieny. Wśród wielu

działań profilaktycznych należy wymienić

stosowanie środków odkażających. Odkażanie

redukuje liczby drobnoustrojów w środowisku i

selektywnie eliminuje niektóre niepożądane

mikroorganizmy. Ponadto odkażanie

przeciwdziała rozprzestrzenianiu się

drobnoustrojów.

Wybór metody odkażania oraz rodzaju

środka jest uwarunkowany trzema

zasadniczymi czynnikami:



Pierwszy to cel, jakiemu ma służyć, a

zwłaszcza jakie drogi szerzenia mają

zostać wyeliminowane.



Drugi ważny element to miejsce

stosowania. Od tego uzależniony jest

przede wszystkim wybór środka i

możliwość jego użytku w środowisku

nieożywionym i żywym.



Trzeci ważny czynnik to zakres

przewidywanego stosowania.



Czyli sterylizacja i dezynfekcja są
jednymi z ważniejszych dróg
zapobiegania szerzeniu się
drobnoustrojów, a w następstwie
zapobiegania zakażeniom po
przez przerywanie dróg
przenoszenia drobnoustrojów i
niszczenie ich źródeł.

METODY KONTROLI
STERYLIZACJI

Skuteczność sterylizacji

powinna być kontrolowana na
bieżąco i opiera się na
wskaźnikach:



- fizycznych



- chemicznych



- biologicznych

WSKAŹNIKI FIZYCZNE



Metoda polega na pomiarze i
rejestracji parametrów fizycznych
procesu, czyli temperatury,
ciśnienia, czasu; w tym celu
należy odczytywać wskazania
termometrów, manometrów,
zegarków oraz obserwować
działanie kontrolek świetlnych.

WSKAŹNIKI CHEMICZNE

Informują o prawidłowo

przeprowadzonej sterylizacji przez

wykazanie reakcji na parametry

procesu. Wśród nich wyróżniamy:



wskaźniki chemiczne zewnętrzne tzw.

sprawdziany ( taśmy samoprzylepne)

zmiana ich barwy świadczy o tym, że

pakiet poddany był działaniu czynnika

sterylizującego; pozwala na wizualne

odróżnienie sprzętu jałowego od tego

który nie był sterylizowany



wskaźniki chemiczne wewnętrzne
wykazują, że wewnątrz pakietu zostały
osiągnięte parametry sterylizacji;
informują o prawidłowości przebiegu
procesu; umieszczone są wewnątrz
pakietu; są to paski, fiolki z płynem np.
rurki Browna, które reagują na
parametry procesu przez zmianę barwy.

WSKAŹNIKI
BIOLOGICZNE

Informują o fakcie zniszczenia

drobnoustrojów. Do tych metod zalicza się:



testy bakteriologiczne – są to np. krążki bibuły

z naniesionymi sporami bakterii o wysokiej

oporności na czynnik sterylizujący ; do

autoklawów może to być Sporal A, Attest; po

procesie sterylizacji test zostaje poddany

inkubacji na pożywce 1-7 dni (w zależności od

rodzaju testu) ; uzyskanie negatywnego

wyniku daje gwarancję sterylności

przedmiotów podanych procesowi



badanie jałowości – wykonane przez

pracownika służb sanitarnych ; polega na

pobieraniu materiału i przeniesieniu do

pracowni mikrobiologicznej w celu wykonania

posiewu.



Według najnowszych zaleceń kontrola

wewnętrzna, to znaczy sprawowana

przez każdego użytkownika urządzenia

sterylizującego, powinna dotyczyć

każdego załadunku, czyli wsadu, i być

udokumentowana przez wpis do

zeszytu (książki) kontroli. Kontrola

zewnętrzna, sprawowana przez stacje

sanitarno – epidemiologiczne, powinna

być przeprowadzona tylko testami

biologicznymi – przynajmniej raz w

miesiącu.