ĆWICZENIA Z

ĆWICZENIA Z

CHORÓB RYB cz. I

CHORÓB RYB cz. I

I ĆWICZENIA TERENOWE

I ĆWICZENIA TERENOWE

II ANATOMIA KARPIA

II ANATOMIA KARPIA

III ANATOMIA PSTRĄGA

III ANATOMIA PSTRĄGA

IV ZALICZENIE PISEMNE Z HODOWLI I SEKCJI

IV ZALICZENIE PISEMNE Z HODOWLI I SEKCJI

RYB

RYB

I Ćwiczenia terenowe

I Ćwiczenia terenowe

Ćwiczenia terenowe w gospodarstwie

Ćwiczenia terenowe w gospodarstwie

rybackim w Samoklęskach – 4

rybackim w Samoklęskach – 4

godziny.

godziny.

II Anatomia i sekcja karpia

II Anatomia i sekcja karpia

Opieka sanitarna nad gospodarstwem

Opieka sanitarna nad gospodarstwem

stawowym.

stawowym.

1) Badanie rozpoznawcze w

1) Badanie rozpoznawcze w

gospodarstwie stawowym.

gospodarstwie stawowym.

2) Badanie rozpoznawcze w pracowni

2) Badanie rozpoznawcze w pracowni

chorób ryb.

chorób ryb.

1)

1)

Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie

Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie

stawowym.

stawowym.

Lekarz weterynarii sprawujący opieką sanitarną

Lekarz weterynarii sprawujący opieką sanitarną

nad gospodarstwem stawowym powinien co

nad gospodarstwem stawowym powinien co

najmniej 2x w roku (wiosną i jesienią) ocenić

najmniej 2x w roku (wiosną i jesienią) ocenić

stan zdrowia ryb na podstawie badań:

stan zdrowia ryb na podstawie badań:

-

Klinicznych

Klinicznych

-

Parazytologicznych

Parazytologicznych

-

Anatomo–patologicznych

Anatomo–patologicznych

-

bakteriologicznych

bakteriologicznych

1) Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie

1) Badanie rozpoznawcze w gospodarstwie

stawowym.

stawowym.

Wywiad:

Wywiad:



Data odłowu ryb

Data odłowu ryb



Ilość ryb do badań

Ilość ryb do badań



Sposób pobrania prób

Sposób pobrania prób



Opis stawu, z którego pobrano ryby

Opis stawu, z którego pobrano ryby



Opis przebiegu zimowania

Opis przebiegu zimowania



Zachowanie się ryb w chwili odłowu

Zachowanie się ryb w chwili odłowu



Objawy chorobowe

Objawy chorobowe



Stopień i przebieg śnięć

Stopień i przebieg śnięć

Badanie kliniczne:

Badanie kliniczne:



Zachowanie się ryb

Zachowanie się ryb



Stwierdzenie pasożytów zewnętrznych (splewka, pijawka,

Stwierdzenie pasożytów zewnętrznych (splewka, pijawka,

skorupiaki na skórze i łuskach)

skorupiaki na skórze i łuskach)



Zmiany kształtu ciała

Zmiany kształtu ciała



Zmiany na skórze

Zmiany na skórze



Zmiany na skrzelach

Zmiany na skrzelach

1.

1.

Przesyłanie materiału do badań

Przesyłanie materiału do badań

2.

2.

Pobieranie i dostarczanie ryb do

Pobieranie i dostarczanie ryb do

badań

badań

1. Przesyłanie materiału do badań.

1. Przesyłanie materiału do badań.

- Do zakładu badawczego ryby

- Do zakładu badawczego ryby

dostarcza się w stanie żywym, w

dostarcza się w stanie żywym, w

naczyniach z wodą.

naczyniach z wodą.

- Badanie ryb dostarczonych w stanie

- Badanie ryb dostarczonych w stanie

żywym zapewnia dobre, bezbłędne i

żywym zapewnia dobre, bezbłędne i

wyczerpujące oględziny.

wyczerpujące oględziny.

2. Pobieranie i dostarczanie ryb do badań.

2. Pobieranie i dostarczanie ryb do badań.

- Aby stwierdzić przeciętny stan zdrowia całego pogłowia

- Aby stwierdzić przeciętny stan zdrowia całego pogłowia

ryb w stawie konieczne jest zbadanie około 10 do

ryb w stawie konieczne jest zbadanie około 10 do

kilkunastu sztuk narybku i 6 ryb dwuletnich.

kilkunastu sztuk narybku i 6 ryb dwuletnich.

- W celu zbadania materiału hodowlanego,

- W celu zbadania materiału hodowlanego,

przeznaczonego na przerzuty do innych

przeznaczonego na przerzuty do innych

gospodarstw, powinno się dostarczyć nie tylko ryby

gospodarstw, powinno się dostarczyć nie tylko ryby

spośród przeznaczonych na przerzuty, ale również

spośród przeznaczonych na przerzuty, ale również

inne roczniki, gdyż chodzi o ogólny stan zdrowia

inne roczniki, gdyż chodzi o ogólny stan zdrowia

całego pogłowia w gospodarstwie.

całego pogłowia w gospodarstwie.

- Ryby przeznaczone do badań powinny być pobrane

- Ryby przeznaczone do badań powinny być pobrane

przed przeprowadzeniem kąpieli

przed przeprowadzeniem kąpieli

przeciwpasożytniczej.

przeciwpasożytniczej.

2) Badanie rozpoznawcze w pracowni

2) Badanie rozpoznawcze w pracowni

chorób ryb.

chorób ryb.

- badanie kliniczne

- badanie kliniczne

- badanie parazytologiczne

- badanie parazytologiczne

- badanie anatomo-patologiczne

- badanie anatomo-patologiczne

- badanie bakteriologiczne

- badanie bakteriologiczne

- badanie wirusologiczne

- badanie wirusologiczne

Badanie anatomo-patologiczne

Badanie anatomo-patologiczne

(sekcja)

(sekcja)

1. Badanie parazytologiczne skóry i skrzeli.

1. Badanie parazytologiczne skóry i skrzeli.

2. Otwarcie jamy brzusznej, po lewej stronie ciała ( po prawej leży woreczek żółciowy):

2. Otwarcie jamy brzusznej, po lewej stronie ciała ( po prawej leży woreczek żółciowy):

- Obecność zrostów

- Obecność zrostów

- Ilość i jakość płynu w jamie ciała (surowiczy, krwawy, ropny)

- Ilość i jakość płynu w jamie ciała (surowiczy, krwawy, ropny)

- Obecność pasożytów,

- Obecność pasożytów,

- Stan i kolor narządów miąższowych (bladość, przekrwienie, obrzęk, otorbienia, guzki)

- Stan i kolor narządów miąższowych (bladość, przekrwienie, obrzęk, otorbienia, guzki)

- Płyn w pęcherzu pławnym

- Płyn w pęcherzu pławnym

3. Wyjęcie przewodu pokarmowego i oddzielenie go od wątroby, woreczka żółciowego i

3. Wyjęcie przewodu pokarmowego i oddzielenie go od wątroby, woreczka żółciowego i

śledziony.

śledziony.

4. Rozcięcie przewodu pokarmowego wzdłuż osi długiej.

4. Rozcięcie przewodu pokarmowego wzdłuż osi długiej.

- stan błony śluzowej

- stan błony śluzowej

-

obecność pasożytów,

obecność pasożytów,

-

zabarwienie błony śluzowej,

zabarwienie błony śluzowej,

-

ilość śluzu,

ilość śluzu,

-

ścieńczenie ścian,

ścieńczenie ścian,

-

obecność guzów).

obecność guzów).

5. Przecięcie osierdzia:

5. Przecięcie osierdzia:

-

Ilość płynu w jamie osierdziowej,

Ilość płynu w jamie osierdziowej,

-

zmiany w mięśniu sercowym,

zmiany w mięśniu sercowym,

-

obecność pasożytów.

obecność pasożytów.

Topografia narządów

Topografia narządów

wewnętrznych karpia.

wewnętrznych karpia.

W jamie ciała widoczne są poszczególne narządy,

W jamie ciała widoczne są poszczególne narządy,

które u karpia w większości poprzerastane są

które u karpia w większości poprzerastane są

wątrobo-trzustką. Wciska się ona pomiędzy

wątrobo-trzustką. Wciska się ona pomiędzy

wszystkie pętle jelita. Górną część ciała karpia

wszystkie pętle jelita. Górną część ciała karpia

zajmuje dwukomorowy pęcherz pławny. Jest on

zajmuje dwukomorowy pęcherz pławny. Jest on

połączony z układem pokarmowym przewodem

połączony z układem pokarmowym przewodem

powietrznym. Poniżej pęcherza pławnego leżą

powietrznym. Poniżej pęcherza pławnego leżą

gonady. Wygląd i wielkość gruczołów zmienia się

gonady. Wygląd i wielkość gruczołów zmienia się

w cyklu rocznym.

w cyklu rocznym.

Układ pokarmowy składa się z jamy gębowej, odcinka skrzelowego,

Układ pokarmowy składa się z jamy gębowej, odcinka skrzelowego,

przełyku, pseudożołądka, jelita środkowego, jelita końcowego,

przełyku, pseudożołądka, jelita środkowego, jelita końcowego,

odbytu. Jama gębowa jest nieuzębiona, język w stanie szczątkowym.

odbytu. Jama gębowa jest nieuzębiona, język w stanie szczątkowym.

U karpia pod błona śluzową podniebienia znajduje się narząd

U karpia pod błona śluzową podniebienia znajduje się narząd

(podniebienny) zbudowany z włókien elastycznych, tkanki

(podniebienny) zbudowany z włókien elastycznych, tkanki

mięśniowej i komórek tłuszczowych. Kurcząc się przesuwa pokarm ku

mięśniowej i komórek tłuszczowych. Kurcząc się przesuwa pokarm ku

przełykowi. Występuje również twarda, chropowata, rogowa płytka

przełykowi. Występuje również twarda, chropowata, rogowa płytka

podniebienna, zwana żarnówką. Pokarm przesuwając się z jamy

podniebienna, zwana żarnówką. Pokarm przesuwając się z jamy

gębowej jest miażdżony pomiędzy żarnówką, a zębami gardłowymi.

gębowej jest miażdżony pomiędzy żarnówką, a zębami gardłowymi.

Wyrostki filtracyjne u karpi służą do odcedzania pokarmu.

Wyrostki filtracyjne u karpi służą do odcedzania pokarmu.

Przełyk jest bardzo krótki za pomocą przewodu powietrznego połączony

Przełyk jest bardzo krótki za pomocą przewodu powietrznego połączony

z pęcherzem pławnym.

z pęcherzem pławnym.

Pseudożołądek jest to część jelita, w której odbywa się magazynowanie

Pseudożołądek jest to część jelita, w której odbywa się magazynowanie

pokarmu- pokarm znajduje się tu w środowisku zasadowym.

pokarmu- pokarm znajduje się tu w środowisku zasadowym.

Wątrobo-trzustka jest gruczołem o barwie czerwonobrunatnej. U karpia

Wątrobo-trzustka jest gruczołem o barwie czerwonobrunatnej. U karpia

dzieli się na kilka płatów. Wątroba osłania dobrze rozwinięty

dzieli się na kilka płatów. Wątroba osłania dobrze rozwinięty

pęcherzyk żółciowy.

pęcherzyk żółciowy.

U karpi w śledzionie występują rozproszone komórki trzustki niezależnie

U karpi w śledzionie występują rozproszone komórki trzustki niezależnie

od komórek trzustki znajdujących się w miąższu wątroby.

od komórek trzustki znajdujących się w miąższu wątroby.

Pęcherz pławny jest dwukomorowy.

Pęcherz pławny jest dwukomorowy.

Zadania obu części pęcherza są

Zadania obu części pęcherza są

odmienne. Przednia komora łączy

odmienne. Przednia komora łączy

aparat Webera z błędnikiem, dzięki

aparat Webera z błędnikiem, dzięki

czemu przekazuje fale dźwiękowe.

czemu przekazuje fale dźwiękowe.

Tylna odgrywa rolę narządu

Tylna odgrywa rolę narządu

hydrostatycznego. Od drugiej komory

hydrostatycznego. Od drugiej komory

odchodzi przewód powietrzny łączący

odchodzi przewód powietrzny łączący

się z przełykiem.

się z przełykiem.

Układ wydalniczy

Układ wydalniczy

Składa się z nerek wydzielających mocz i

Składa się z nerek wydzielających mocz i

moczowodów.

moczowodów.

Nerka karpia ma kształt płatowaty i składa się

Nerka karpia ma kształt płatowaty i składa się

z:

z:

Przednercza - nerki głowowej, która u ryb

Przednercza - nerki głowowej, która u ryb

dorosłych przekształca się w narząd

dorosłych przekształca się w narząd

limfoidalny i leukoidalny.

limfoidalny i leukoidalny.

Pranercza – śródnercza – pełniącego funkcję

Pranercza – śródnercza – pełniącego funkcję

wydalniczą.

wydalniczą.

Układ płciowy

Układ płciowy

Żeński układ płciowy zbudowany jest

Żeński układ płciowy zbudowany jest

z jajników, które są zawieszone w

z jajników, które są zawieszone w

fałdzie otrzewnej. U karpia występuje

fałdzie otrzewnej. U karpia występuje

rynienkowaty typ jajnika.

rynienkowaty typ jajnika.

Męski układ płciowy zbudowany jest

Męski układ płciowy zbudowany jest

z parzystych płatowatych jąder i

z parzystych płatowatych jąder i

nasieniowodów.

nasieniowodów.

Aparat Webera

Aparat Webera

U karpia zmiany ciśnienia

U karpia zmiany ciśnienia

zachodzące w pęcherzu pławnym są

zachodzące w pęcherzu pławnym są

przekazywane do błędnika za

przekazywane do błędnika za

pośrednictwem aparatu Webera.

pośrednictwem aparatu Webera.

Mózg karpia składa się z pięciu

Mózg karpia składa się z pięciu

odcinków ułożonych liniowo.

odcinków ułożonych liniowo.

III Anatomia i sekcja pstrąga

III Anatomia i sekcja pstrąga

Badanie anatomo-patologiczne

Badanie anatomo-patologiczne

(sekcja)

(sekcja)

pstrąga tęczowego(

pstrąga tęczowego(

Oncorchynchus

Oncorchynchus

mykis

mykis

)

)

Pstrąg tęczowy (

Pstrąg tęczowy (

Oncorchynchus

Oncorchynchus

mykis

mykis

)

)



Ogólna charakterystyka gatunku

Ogólna charakterystyka gatunku



Charakterystyka hodowli pstrąga

Charakterystyka hodowli pstrąga

Pstrąg tęczowy (

Pstrąg tęczowy (

Oncorchynchus

Oncorchynchus

mykis

mykis

)

)

Ogólna charakterystyka gatunku.

Ogólna charakterystyka gatunku.

Pstrąg tęczowy(

Pstrąg tęczowy(

Oncorchynchus mykis

Oncorchynchus mykis

) – ciało bocznie ścieśnione,

) – ciało bocznie ścieśnione,

stosunkowo wysokie. Jama gębowa duża silnie uzębiona. Tylny

stosunkowo wysokie. Jama gębowa duża silnie uzębiona. Tylny

brzeg kości szczękowych sięga poza tylna krawędź oka. Ogon

brzeg kości szczękowych sięga poza tylna krawędź oka. Ogon

umiarkowanie wcięty.

umiarkowanie wcięty.

Grzbiet szaro-niebieski z licznymi czarnymi plamkami występującymi

Grzbiet szaro-niebieski z licznymi czarnymi plamkami występującymi

również na płetwach: grzbietowej, ogonowej i tłuszczowej. Wzdłuż

również na płetwach: grzbietowej, ogonowej i tłuszczowej. Wzdłuż

linii bocznej biegnie dość szeroka smuga koloru różowo-

linii bocznej biegnie dość szeroka smuga koloru różowo-

czerwonego. U młodych pstrągów występują duże owalne plamy

czerwonego. U młodych pstrągów występują duże owalne plamy

wzdłuż linii bocznej od 5-10 zwane potocznie narybkowymi.

wzdłuż linii bocznej od 5-10 zwane potocznie narybkowymi.

Pstrąg tęczowy (

Pstrąg tęczowy (

Oncorchynchus

Oncorchynchus

mykis

mykis

)

)

- Samice osiągają dojrzałość w wieku od

- Samice osiągają dojrzałość w wieku od

2 do 4 lat, a samce w wieku od 2 do 3

2 do 4 lat, a samce w wieku od 2 do 3

lat. Najlepszy mlecz uzyskuje się od

lat. Najlepszy mlecz uzyskuje się od

samców w wieku 2-4 lat.

samców w wieku 2-4 lat.

- Samice nie powinny być używane do

- Samice nie powinny być używane do

tarła przed 3 rokiem oraz po 6 latach.

tarła przed 3 rokiem oraz po 6 latach.

- Hodowla pstrągów do celów

- Hodowla pstrągów do celów

konsumpcyjnych trwa 2 lata. Uzyskuje

konsumpcyjnych trwa 2 lata. Uzyskuje

się rybę o wadze 150-200g, rzadziej

się rybę o wadze 150-200g, rzadziej

500g.

500g.

Anatomia pstrąga

Anatomia pstrąga

Przewód pokarmowy:

Przewód pokarmowy:

1. Jama gębowa

1. Jama gębowa

- U pstrągów zęby w postaci ostrych kolców występują na krawędzi jamy gębowej,

- U pstrągów zęby w postaci ostrych kolców występują na krawędzi jamy gębowej,

na języku oraz w rejonie gardła.

na języku oraz w rejonie gardła.

- Szczątkowy język - fałd błony śluzowej o silnie zgrubiałej warstwie łączno-

- Szczątkowy język - fałd błony śluzowej o silnie zgrubiałej warstwie łączno-

tkankowej mogący poruszać się biernie wraz z ruchami żuchwy.

tkankowej mogący poruszać się biernie wraz z ruchami żuchwy.

- cierniste wyrostki filtracyjne znajdujące się między jamą gębową a gardłem służą

- cierniste wyrostki filtracyjne znajdujące się między jamą gębową a gardłem służą

do przytrzymywania zdobyczy.

do przytrzymywania zdobyczy.

2. Żołądek

2. Żołądek

Pstrągi jak i inne ryby łososiowate mają żołądek w kształcie litery U. W

Pstrągi jak i inne ryby łososiowate mają żołądek w kształcie litery U. W

przedniej i środkowej części żołądka pstrąga, w fałdach śluzówki występują

przedniej i środkowej części żołądka pstrąga, w fałdach śluzówki występują

gruczoły cewkowe produkujące kwas solny i pepsynę. W nabłonku występują

gruczoły cewkowe produkujące kwas solny i pepsynę. W nabłonku występują

liczne komórki śluzowe. W żołądku występuje pH 1,5-4,0. Tylną granicę żołądka

liczne komórki śluzowe. W żołądku występuje pH 1,5-4,0. Tylną granicę żołądka

wyznaczają wyrostki odźwiernikowe.

wyznaczają wyrostki odźwiernikowe.

3. Jelito

3. Jelito

U ryb łososiowatych między innymi u pstrągów w początkowym odcinku jelita

U ryb łososiowatych między innymi u pstrągów w początkowym odcinku jelita

występują liczne (ok. 200 szt) ślepe wypustki zwane wyrostkami

występują liczne (ok. 200 szt) ślepe wypustki zwane wyrostkami

odźwiernikowymi. Każdy z tych wyrostków łączy się bezpośrednio ze światłem

odźwiernikowymi. Każdy z tych wyrostków łączy się bezpośrednio ze światłem

jelita. Zwiększają one powierzchnię chłonną i pozwalają na dokładne trawienie.

jelita. Zwiększają one powierzchnię chłonną i pozwalają na dokładne trawienie.

W przednim odcinku jelita znajduje się ujście przewodu pęcherzyka żółciowego.

W przednim odcinku jelita znajduje się ujście przewodu pęcherzyka żółciowego.

Jelito ryb drapieżnych jest krótkie.

Jelito ryb drapieżnych jest krótkie.

Wątroba u łososiowatych otacza żołądek.

Wątroba u łososiowatych otacza żołądek.

Trzustka występuje w postaci grup

Trzustka występuje w postaci grup

komórek rozrzuconych w okolicy

komórek rozrzuconych w okolicy

przedniego odcinka jelita ( w krezce jelit

przedniego odcinka jelita ( w krezce jelit

lub w otrzewnej trzewnej)

lub w otrzewnej trzewnej)

Pęcherz pławny zajmuje górną część jamy

Pęcherz pławny zajmuje górną część jamy

ciała leży bezpośrednio pod nerkami. U

ciała leży bezpośrednio pod nerkami. U

pstrąga pęcherz jest jednokomorowy.

pstrąga pęcherz jest jednokomorowy.

Śledziona u ryb łososiowatych jest

Śledziona u ryb łososiowatych jest

ciemnoczerwona leży na lub za żołądkiem.

ciemnoczerwona leży na lub za żołądkiem.

W miąższu śledziony u pstrągów stwierdza

W miąższu śledziony u pstrągów stwierdza

się obecność melanomakrofagów.

się obecność melanomakrofagów.

1. Nerki

1. Nerki



U pstrągów są to wydłużone taśmowate narządy

U pstrągów są to wydłużone taśmowate narządy

leżące bezpośrednio pod kręgosłupem. Przednia

leżące bezpośrednio pod kręgosłupem. Przednia

część nerki traci zdolności wydalnicze . Zbudowana

część nerki traci zdolności wydalnicze . Zbudowana

jest z tkanki limfoidalnej, krwiotwórczej oraz

jest z tkanki limfoidalnej, krwiotwórczej oraz

nadnerczowej. Nerka tułowiowa pełni głównie

nadnerczowej. Nerka tułowiowa pełni głównie

funkcje wydalnicze. U pstrągów prawa i lewa nerka

funkcje wydalnicze. U pstrągów prawa i lewa nerka

łączą się na całej długości.

łączą się na całej długości.

2. Gonady

2. Gonady



Jądra jednolite o gładkiej powierzchni

Jądra jednolite o gładkiej powierzchni



Jajniki typu pasmowatego, jedna krawędź jajnika

Jajniki typu pasmowatego, jedna krawędź jajnika

przyrasta do sklepienia jamy ciała a pozostała zwisa

przyrasta do sklepienia jamy ciała a pozostała zwisa

do jamy ciała

do jamy ciała

IV Zaliczenie pisemne z

IV Zaliczenie pisemne z

hodowli i sekcji ryb

hodowli i sekcji ryb