1
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia
pracowników związane
z rodzicielstwem
•uprawnienia
pracowników związane z
rodzicielstwem
• urlop wychowawczy
1
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia
pracowników związane
z rodzicielstwem
•uprawnienia
pracowników związane z
rodzicielstwem
• urlop wychowawczy
2
OS PIP
WROCŁAW
Podstawy prawne:
*
Dział VIII Kodeksu pracy
•
Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r w sprawie
wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia
kobiet ( Dz.U. 96.114.545 z póź. zm.)
•
Rozporządzenie MGPiPS z 16 grudnia 2003 w sprawie
szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego
(Dz.U. 03.230. 2291)
•
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych
(Dz.U. 03. 228. 2255 z póź. zm.)
3
OS PIP
WROCŁAW
Zakres ochrony
ogólna -
dotyczy wszystkich kobiet i mężczyzn
pracujących i wychowujący dzieci
szczególna:
–
Okres ciąży i urlopu macierzyńskiego
–
Okres wychowywania dzieci do 14 lat
4
OS PIP
WROCŁAW
Prace szczególnie uciążliwe lub
szkodliwe dla zdrowia kobiet
Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie
uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet
Zakres podmiotowy – dotyczy ogółu kobiet zatrudnionych w zakładzie
pracy
w tym kobiet będących w ciąży i w okresie karmienia
Zakres przedmiotowy – prace związane z wysiłkiem fizycznym,
transportem
ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała
- prace wzbronione dla kobiet w określonych warunkach
środowiska pracy
art. 176 kp
5
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
-
Okres ciąży i urlopu macierzyńskiego
* ochrona trwałości stosunku pracy
* szczególna ochrona zdrowia
* uprawnienia związane z ciążą i
macierzyństwem
- Okres wychowywania dzieci do 14 lat
6
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
Ochrona trwałości stosunku pracy
* zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o
pracę
* zakaz stosowania wypowiedzenia zmieniającego
* obowiązek uzyskania zgody związków
zawodowych przy rozwiązywaniu umowy
(art..52kp)
art.177 kp
7
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
Umowa na okres
próbny
1 miesiąc
zaświadczenie o ciąży
pracodawca może wypowiedzieć
lub rozwiązać umowę o pracę
8
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
*umowa na okres
próbny przekraczający jeden
miesiąc
* umowa na
czas określony
* umowa na
czas wykonania określonej pracy
* nie dotyczy umowy o prace zawartej w celu
zastępstwa pracownika
poród
Termin
rozwiązania
umowy
po 3-m miesiącu ciąży
9
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
umowa na
czas nieokreślony
zaświadczenie o
ciąży
3 miesiące
wypowiedzenie
wypowiedzenie
zaświadczenie o ciąży
poronienie
wypowiedzenie
stwierdzenie ciąży
10
OS PIP
WROCŁAW
Ochrona szczególna
Rozwiązanie umowy o pracę z kobietą w ciąży na mocy
ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących
pracowników:
- pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe
warunki
pracy i płacy
obniżenie wynagrodzenia
wypłata dodatku wyrównawczego
11
OS PIP
WROCŁAW
Szczególna ochrona zdrowia
* zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych i w
porze nocnej
/
pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży w porze
nocnej
jest obowiązany zmienić rozkład czasu pracy umożliwiający pracę
poza pora nocną - przy braku
możliwości – przenosi do
innej pracy lub zwalnia z obowiązku świadczenia pracy.
* zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy
– bez
zgody pracownicy
* zakaz zatrudniania w przerywanym czasie pracy
art. 178 kp
12
OS PIP
WROCŁAW
Szczególna ochrona zdrowia
* zatrudnianie kobiet w ciąży lub karmiących
piersią przy pracach szczególnie uciążliwych lub
szkodliwych dla zdrowia
•
obowiązek przeniesienia do innej pracy
lub
•
zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Jeżeli przeniesienie lub zwolnienie obniża
wynagrodzenie – pracodawca
wypłaca dodatek
wyrównawczy
art.179kp
13
OS PIP
WROCŁAW
Szczególna ochrona zdrowia
* zatrudnianie kobiet w ciąży lub karmiących piersią przy
pozostałych pracach wymienionych w przepisach o
pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla
zdrowia jest obowiązany:
•
dostosować warunki pracy do obowiązujących wymagań lub
•
ograniczyć czas pracy
* obowiązek przeniesienia do innej pracy
* zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
Jeżeli przeniesienie lub zwolnienie obniża
wynagrodzenie – pracodawca wypłaca dodatek
wyrównawczy
14
OS PIP
WROCŁAW
Szczególna ochrona zdrowia
* przeniesienie do innej pracy lub
* zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy
również na podstawie orzeczenia
lekarskiego stwierdzającego
przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania
dotychczasowej pracy
Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku
świadczenia pracy zachowuje prawo do
wynagrodzenia
15
OS PIP
WROCŁAW
Szczególna ochrona zdrowia
badania lekarskie związane z ciążą
zlecenie lekarskie
godziny pracy prawo do
wynagrodzenia
art.185 kp.par.2
16
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane z ciążą
* Urlop macierzyński
wymiar:
18 tygodni
pierwszy poród
20 tygodni
każdy następny
28 tygodni
urodzenie więcej niż
jednego dziecka
art.180 kp.par.1
17
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane z ciążą
*sposób wykorzystania urlopu
macierzyńskiego:
- co najmniej dwa tygodnie przed porodem
po porodzie:
- urlop macierzyński nie wykorzystany
przed
porodem
do wyczerpania przysługującego
wymiaru urlopu
18
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane z ciążą
pracownica wykorzystując po porodzie 14
tygodni urlopu macierzyńskiego może z reszty
urlopu zrezygnować na rzecz pracownika –
ojca dziecka
Pisemny wniosek pracownicy
7 dni
przed zakończeniem urlopu + zaświadczenie
pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka
potwierdzające rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego
19
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane
z wychowywaniem dziecka
Skrócony urlop macierzyński
/8 tygodni/
* urodzenie martwego dziecka
* zgon dziecka przed upływem 8 tygodni
życia ( nie krócej niż 7 dni od zgonu
dziecka)
* opieka szpitalna nad dzieckiem dłużej niż 8
tygodni
* rezygnacja z wychowanie dziecka i oddanie go
celem przysposobienia
20
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane
z wychowywaniem dziecka
urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Art. 183§ 1 i 2
*
18 tygodni – nie dłużej niż do ukończenia
przez dziecko 7 lat
-
przyjęcie dziecka na wychowanie i wystąpienie
do sądu o przysposobienie dziecka) lub przyjęcie dziecka na wychowanie jako
rodzina
zastępcza, z wyjątkiem, rodziny zastępczej zawodowej nie
spokrewnionej z dzieckiem
*
18 tygodni - nie dłużej niż do ukończenia przez
dziecko
10 roku życia –
jeżeli wobec dziecka podjęto decyzję o
odroczeniu obowiązku
szkolnego
* 8 tygodni – przyjęcie dziecka na wychowanie w
wieku
do 7 roku
21
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane
z wychowywaniem dziecka
* zakaz zatrudniania pracownika opiekującego
się dzieckiem w wieku do 4 lat bez jego zgody:
- w godzinach nadliczbowych,
- porze nocnej,
- przerywanym czasie pracy
- delegowania poza stałe miejsce pracy
art.178 par 2 kp
22
OS PIP
WROCŁAW
Uprawnienia związane
z wychowywaniem dziecka
* przerwy na karmienie:
2 x 30 min
2 x 45 min – więcej niż jedno dziecko
* czas pracy:
4 – 6 godz. - jedna przerwa
do 4 godz. - przerwy nie przysługują
art.187 kp
23
OS PIP
WROCŁAW
Prawo do 2 dni wolnych od pracy z
zachowaniem prawa do wynagrodzenia na
dzieci do 14 lat
- nie wykorzystane w roku przepadają
- udzielane łącznie - za zgodą zakładu
art. 188 kp
24
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Zakres regulacji:
*
Art.. 186 – 186 kodeksu pracy
* Rozporządzenie MGP i PS
z 16 grudnia 2003 w sprawie
szczegółowych warunków udzielania
urlopu
wychowawczego
(Dz.U. Z 2003r., nr 230,poz.2291)
* Ustawa z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych
(Dz.U. z 2003r. Nr 228 poz. 2255 z póź. zm.)
25
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Cel urlopu wychowawczego:
zapewnienie rodzicom lub opiekunom możliwości
sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w okresie
pierwszych lat jego życia, z uwagi na konieczność szczególnie
troskliwej, w tym okresie, pielęgnacji niezbędnej dla jego
prawidłowego rozwoju.
Z urlopu wychowawczego może skorzystać:
* pracownik – posiadający co najmniej 6
miesięczny ogólny staż pracy
* sprawujący osobistą opiekę na dzieckiem
26
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Wymiar urlopu wychowawczego:
* 3 lata - nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia
* 3 lata ( niezależnie od wykorzystania urlopu na ogólnych
warunkach), nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18
roku życia
- jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego
orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopnia
niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika
27
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Sposób wykorzystania urlopu:
*
najwyżej w w 4 częściach
* co do zasady tylko jedno z rodziców lub opiekunów
- wyjątek: przez okres nie przekraczający 3
miesięcy
rodzice lub opiekunowie dziecka
mogą jednocześnie
korzystać z takiego
urlopu
28
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Zasady udzielania urlopu wychowawczego:
* na wniosek pracownika
* na okres wskazany we wniosku
Wymogi formalne i treść wniosku:
* forma pisemna
* co najmniej na tygodnie przed rozpoczęciem
okresu, w którym
zamierza się skorzystać
* data rozpoczęcia i zakończenia urlopu
* dotychczasowy okres wykorzystania urlopu
wychowawczego na
dane dziecko
29
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Dokumenty które należy dołączyć do wniosku:
pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o braku
zamiaru korzystania
z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we
wniosku
orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka
dodatkowy urlop wychowawczy
pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o okresie
(do 3 miesięcy), w którym zamierza on korzystać z urlopu
równoczesne korzystanie rodziców z urlopu
Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu
wychowawczego na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu
pisemne oświadczenie
30
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Rezygnacja z urlopu:
- w każdym czasie - za zgodą pracodawcy
- po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej
na 30 dni przed
terminem zamierzonego podjęcia pracy
Odwołanie z urlopu:
pracodawca ma prawo wezwać pracownika do stawienia się do pracy we
wskazanym terminie, nie później niż w w ciągu 30 dni od powzięcia wiadomości
i nie wcześniej iż w ciągu 3 dni od dnia wezwania jeżeli:
ustali że pracownik zaprzestał sprawowania
osobistej opieki
stwierdzi równoczesne korzystanie z urlopu przez rodziców bądź opiekunów
( nie dotyczy wyjątku 3 miesięcy)
31
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Uprawnienia pracownika korzystającego z
urlopu wychowawczego:
-
podjęcie pracy zarobkowej u dotychczasowego lub innego
pracodawcy,
- podjęcie innej działalności
- odbywanie nauki lub szkolenia
- złożenie wniosku o obniżenie jego wymiaru czasu pracy
do wymiaru nie niższego niż połowa wymiaru czasu pracy
w okresie, w którym mógłby on korzystać z takiego
urlopu
pracodawca jest obowiązany
wniosek uwzględnić
32
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Szczególna ochrona stosunku pracy
pracownika na urlopie wychowawczym
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o
pracę
w okresie od dnia złożenia wniosku o udzielenie
urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu
wyjątki:
- ogłoszenie upadłości lub likwidacji
- gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie
umowy
o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
- gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie
umowy
o pracę z przyczyn nie dotyczących pracownika (
ustawa z 13 marca 2003 o szczególnych zasadach...)
33
OS PIP
WROCŁAW
Urlop wychowawczy
Powrót z urlopu wychowawczego
Obowiązek pracodawcy:
- dopuszczenie pracownika do pracy
na
dotychczasowym
stanowisku, a jeżeli to niemożliwe
- na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed
rozpoczęciem
urlopu, lub
- innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom
zawodowym za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia
za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy
na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem
34
OS PIP
WROCŁAW
PRAKTYCZNA NAYKA ZAWODU
Celem praktycznej nauki zawodu jest opanowanie przez
uczniów lub
młodocianych umiejętności
zawodowych, niezbędnych do podjęcia pracy w danym
zawodzie.
Miejsce realizacji praktycznej nauki zawodu:
dla uczniów
– szkoła lub pracodawca
dla młodocianych
- pracodawca
Czas pracy dla uczniów do 16 lat – 6 godz.
powyżej 16 lat
– 8 godz.
35
OS PIP
WROCŁAW
PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU
Praktyki zawodowe
/ dla uczniów /
Cel – zastosowanie i pogłębienie wiedzy i umiejętności
zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.
Zasady organizowania – u pracodawców lub w
indywidualnych gospodarstwach rolnych podczas roku
szkolnego lub w czasie ferii
Nadzór nad praktykami – pracodawca lub wyznaczeni
pracownicy lub osoby prowadzące gospodarstwa.
36
OS PIP
WROCŁAW
Praca dzieci
Art. 304
Dotyczy dzieci do lat 16 wykonujących pracę na rzecz podmiotu
prowadzącego działalność:
* kulturalną
* artystyczną
* sportową
* reklamową
Wykonywanie pracy wymaga zgody:
- przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka
- inspektora pracy – decyzja na zezwolenie wykonywania pracy
Odmowa wydania zezwolenia dotyczy sytuacji:
- zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego
dziecka
- zagrożeń w wypełnianiu obowiązku szkolnego