Dokumenty nieksiążkowe

Rozważania terminologiczne

Dokumentny nieksiążkowe

• Dokumenty nieksiążkowe (audiowizualne) – z ang. non-book materials

(audiovisual materials)

• Czasem pojęcia te są traktowane jako synonimy, czasem „dokumenty

audiowizualne” określane są jako część większego zbioru materiałów

nieksiążkowych

• Bibliotekoznawstwo światowe nie jest zgodne w szczegółach odnośnie

rozumienia i stosowania terminów „dokumentny nieksiążkowe” i

„dokumentny audiowizualne.”

• Mary Soper (autorka amerykańskiego tezaurusa dla bibliotekarzy) stwierdza:

Jakakolwiek próba stworzenia klasyfikacji dokumentów w oparciu o ich

fizyczny format kończy się ostatecznie niepowodzeniem z powodu trudności

w ogarnięciu wszystkich cech charakterystycznych dla różnych typów

dokumentów (The librarian thesaurus. Chicago, ALA 1990, s. 41)

• Rozbieżności w definicjach i typologiach dokumentów nieksiążkowych

wynikają z faktu, iż jest to grupa bardzo niejednorodna - różnie się te

dokumentny opracowuje i przechowuje

Dokumentny nieksiążkowe

• „Materiały wykonane w formie innej niż drukowana” (Stella

Keenan)

[(?) duże uproszczenie]

• „Materiały, które nie odpowiadają definicji książki lub

czasopisma, takie jak materiały audiowizualne i materiały

pionowego przechowywania” (The bookman’s glossary)

• Materiały audiowizualne

„Materiały w formatach audialnych i wizualnych, które

zawierają informację przede wszystkim dźwiękową i

obrazową raczej niż tekstową, np. plansze, wykresy, mapy,

obrazy, slajdy, przezrocza, nagrania audio, taśmy wideo,

filmy i modele.

Wiele z tych materiałów wymaga specjalnych

urządzeń do odczytu.

Czasem zwie się je dokumentami

nieksiążkowymi lub niedrukowanymi w tym znaczeniu, że nie

są przeznaczone do czytania” (The ALA glossary of library

and information science)

Typologia

•

Typologia

zbiorów specjalnych

wg podręcznika Bibliotekarstwo (red. Żmigrodzki)

Zbiory specjalne

•

Rękopisy

•

Stare druki

•

Zbiory ikonograficzne – graficzne wyobrażenia osób

•

Zbiory kartograficzne – zmniejszone wyobrażenia całości i części ziemi, innych planet

lub nieba, sporządzone wg ustalonych zasad. Ze względu na formę zewnętrzną dzieli

się je na mapy i plany, globusy, płaskie modele powierzchni ziemi

•

Zbiory muzyczne – nuty (rękopiśmienne i drukowane) płyty i taśmy dźwiękowe

•

Dokumenty audiowizualne – dokumenty

oglądowe

(wizualne), dokumenty

słuchowe

(audialne) oraz dokumenty

oglądowo-słuchowe

(audiowizualne) ; ich cechą wspólną

jest konieczność odbioru za pomocą specjalnej aparatury

•

Dokumenty wtórne – sporządzone na podstawie innego dokumentu (fotokopie,

kserokopie, mikroskopie)

•

Dokumenty normalizacyjne – opracowania o charakterze techniczno-prawnym

•

Literatura patentowa

•

Literatura techniczno-handlowa (firmowa) – informacje o wyrobach przemysłowych

•

Dokumenty życia społecznego

•

Dokumenty informatyczne (elektroniczne)

Uwaga: Podziału tego dokonano biorąc jednocześnie pod uwagę cechy wydawniczo-formalne i cechy

treściowe dokumentów