4.06.21

1

Brzoza Karłowata

Karolina Ciszak

4.06.21

2

• Domena: eukarionty
• Królestwo:

rośliny

• Klad:

rośliny naczyniowe

• Klad:

rośliny nasienne

• Klasa:

okrytonasienne

• Klad:

klad różowych

• Rząd:

bukowce

• Rodzina: brzozowate
• Rodzaj:

brzoza

• Gatunek: brzoza karłowata

Systematyka

4.06.21

3

Brzoza Karłowata

4.06.21

4

C.d

• We florze polskiej brzoza karłowata jest reliktem

glacjalnym. Niski, słabo rosnący krzew (najwyżej do 1m), o
cienkich wyprostowanych lub pokładających się pędach, w
młodości omszonych, starszych pokrytych ciemnobrązową
korowiną. Liście okrągłe, bardzo drobne długości 5-15 mm i
szerokości 10-20 mm, z wierzchu ciemnozielone i
połyskujące, w czasie rozwijania na wiosnę lepkie. Brzeg
liści nierównomiernie, tępo ząbkowany. Owocostany
długości do 1 cm. Może być sadzona w ogrodach skalnych,
na wrzosowiskach i w naturalnych partiach
ogrodów.Wymaga wilgotnej, lekko kwaśnej gleby, ale
toleruje również gleby podmokłe. Odpowiadają jej miejsca
słoneczne do półcienistych. Jest odporna i mało
wymagająca. Znajduje się pod całkowitą ochroną.

4.06.21

5

• A) kwiat żeński
• b) kwiat męski
• c) liść
• d) gałązka
• e) łuska
• f) owoc

4.06.21

6

Rozmieszczenie

geograficzne:

• Zasięg geograficzny obejmuje tereny w strefie klimatu

arktycznego i umiarkowanego chłodnego na półkuli północnej.
Rośnie w północnej Azji i Europie. Na kontynencie tym
izolowane stanowiska znajdują się w części środkowej (m.in. w
Polsce), a nawet południowej (Rumunia, Włochy, Francja), gdzie
rośnie na odizolowanych stanowiskach w górach. W Ameryce
Północnej występuje na Grenlandii, w Kanadzie i Alasce.

• W Polsce występuje na 3 reliktowych stanowiskach:
• * Pojezierze Chełmińskie – rezerwat przyrody Linje
• * Góry Izerskie – rezerwat przyrody Torfowisko Doliny Izery
• * Góry Bystrzyckie – rezerwat "Torfowisko pod Zieleńcem",

skąd również został podany na początku XX w.

4.06.21

7

Morfologia

• Krzew lub krzewinka o wysokości rzadko przekraczającej 1 m i szerokości
• ok. 0,5–1,2 m.
• Pędy
• Bardzo ciemne, niemal czarne. Pączki okrągławe, bardzo drobne, pędy

skrócone bardzo drobniutkie. Młode pędy omszone, potem łysiejące.

• Kwiaty
• Roślina jednopienna, ale kwiaty męskie i żeńskie zebrane są w oddzielne

kwiatostany – kotki. Żeńskie kotki wyrastają pojedynczo na bocznych
krótkopędach, podczas owocowania osiągają długość 1,5 cm. Wałeczkowate
kotki męskie mają długość 0,5–1,5 cm i wyrastają na wierzchołkach lub po
bokach pędów.

• Liście
• Małe, prawie okrągłe, o brzegu nierównomiernie ząbkowanym, ciemnozielone,

połyskujące, jesienią zielonożółte lub żółte. Długość 0,5–1,5 cm, ogonki bardzo
krótkie, przylistki trwałe. Młode liście są owłosione i mają żywiczne gruczołki,
starsze są nagie. Jesienią liście przebarwiają się na żółtopomarańczowo.

• Owoc

• Wąsko oskrzydlone orzeszki.

4.06.21

8

Biologia i ekologia

• Roślina wieloletnia, nanofanerofit.
• Kwitnie w kwietniu–maju, jest wiatropylna.

Preferuje gleby kwaśne, torfiaste,
odpowiednio wilgotne.

• Rośnie na torfowiskach wysokich i ich

obrzeżach. Roślina całkowicie mrozoodporna.

• W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek

charakterystyczny dla związku (All).

4.06.21

9

Ochrona

• Roślina objęta w Polsce

ochroną gatunkową.

• Kategorie zagrożenia

gatunku:

• * Kategoria zagrożenia w

Polsce wg Czerwonej listy
roślin i grzybów Polski: V
(narażony na wyginięcie)

• * Kategoria zagrożenia w

Polsce wg Polskiej
Czerwonej Księgi Roślin: EN
(endangered, zagrożony)

4.06.21

10

Zagrożenie

• Najpoważniejszym zagrożeniem dla tej rośliny
• jest osuszanie podmokłych terenów na

których

• występuje oraz zagłuszanie jej przez inne,
• bardziej ekspansywne drzewa. Aby temu

zapobiec,

• w rezerwacie przyrody Linje usunięto

rozrastające się brzozy omszone.

4.06.21

11

Zastosowanie

• Roślina ozdobna:
• gatunek polecany na wrzosowiska oraz
• do ogrodów skalnych i naturalistycznych

.