Zasady

sporządzania
przypisów na

podstawie norm

PN-78 N-01222

oraz

PN-ISO 690:2002

Opracowały:

Ilona Dokładna

Joanna Szada - Popławska

CKU nr 2 w Bydgoszczy

Przypis (notka)

to zasadniczy element

aparatu naukowego

książki.

Przypisy sporządza się w

celu identyfikacji

publikacji źródłowych,

z których korzysta się

przy pisaniu własnej

pracy.

Przypis można umieścić

na końcu rozdziału lub

książki bądź

u dołu strony,

oddzielając od tekstu

odstępem dwu wierszy,

często linią.

Przypis piszemy czcionką

o dwa stopnie mniejszą

niż zasadniczy tekst

książki

i zaopatrujemy go w

znaki notki

(frakcje górne liczby ,

litery alfabetu

lub gwiazdki )

1

A

*

Rodzaje przypisów:

1. Przypisy źródłowe zwykłe
(bibliograficzne)
są to najprostsze, a często i najkrótsze
z przypisów. Wskazują tylko źródło
pochodzenia cytatu, informacji, opinii,
danych liczbowych np.

Grodecka E., Sokołowska H., Edukacja czytelnicza
i medialna w szkole podstawowej, 2000. Warszawa,
2002. , s. 79.

1

2. Przypisy źródłowe

rozszerzone

– w przypisach tego

rodzaju poza

wskazaniem źródła

przytaczamy jakiś cytat

lub omawiamy bliżej

powołane poglądy. Mają

one jednak tylko

pośredni związek z

głównym tokiem wywodu

i dlatego nadmieniamy o

nich

w przypisie.

Przykład przypisu

źródłowego

rozszerzonego:

Wyjaśnił, że nie miało to znaczenia gdyż
„bunt studentek był jedynie marginalnym
epizodem – prawdziwe ostrze protestu
skierowane było przeciwko złemu
funkcjonowaniu wyższych uczelni” –
Filipiak M. Od subkultury do kultury
alternatywnej. Lublin, 1999. s. 54.

2

3. Przypisy odsyłające

odsyłają czytelnika bądź

to do innych fragmentów

naszej pracy, bądź do

innych opracowań, np. w

celu otrzymania

dokładniejszych

informacji lub

porównania naszych

poglądów

z innymi.

Przykład przypisu

odsyłającego:

Patrz: rozdział I niniejszej pracy.
Na temat układu dokrewnego
człowieka zob. też uwagi A.
Czubaja, Biologia cz.2. Kształcenie
w zakresie rozszerzonym, 2003,

s. 63.

3

4

4. Przypisy polemiczne –

posługujemy się nimi kiedy

podejmujemy polemikę

z przedstawionymi

poglądami,

a przeprowadzenie dyskusji

w tekście głównym

rozbijałoby tok wywodów.

Ten rodzaj przypisów

dotyczy tez sytuacji, kiedy

w literaturze prezentowane

są rozbieżne poglądy w

pewnej kwestii mniej

związane

z naszymi rozważaniami.

Przykład przypisu

polemicznego:

Pewne wątpliwości mogą wynikać z
przyjęcia przez Kowalskiego takich
kryteriów...
Trudno natomiast zgodzić się z
poglądami Kowalskiego,
Malinowskiego i Nowaka, którzy...
Zupełnie inaczej rzecz traktuje
Nowak, pisząc...

5

6

7

5. Przypisy dygresyjne

pojawiają się wtedy,

kiedy autor chce się

podzielić z

czytelnikiem pewną

uwagą

czy spostrzeżeniem

na marginesie

rozważań.

Przykład przypisu

dygresyjnego:

Doskonałym przykładem takiego
stawiania sprawy było
przemówienie telewizyjne Lecha
Kaczyńskiego z 19 XI 2008 r.
dotyczące tarczy antyrakietowej.

8

6. Przypisy słownikowe

wyjaśniają trudne, podane

w tekście pojęcia lub

tłumaczą wyrazy obce i

zwroty obcojęzyczne np.

chrestomatia – wybór krótkich tekstów z
dzieł różnych autorów, przeznaczonych
dla uczniów lub studentów.

iacta alea est! = (łac.), kości zostały
rzucone. Wg Kopaliński W., Słownik
wyrazów obcych

i zwrotów obcojęzycznych, 1967, s.316.

9

10

Formułowanie

przypisów:

W przypisach należy

wskazywać pełne dane

bibliograficzne

wykorzystywanego po

raz pierwszy materiału

źródłowego, np.

Okoń W., Elementy dydaktyki
szkoły wyższej, wyd.2, 1973, s.19.

9

11

Jeśli ponownie
wskazujemy tę samą
pozycję wówczas
możemy użyć skrótu, np.

Okoń W., Elementy dydaktyki..., s.

25.
Okoń W., jw., s. 27.
Okoń W., op. cit., s. 30.
Okoń W., wyd. cyt., s. 32.

10

11
12
13

12

13
14
15

Wykaz skrótów

stosowanych

w przypisach:

Skrót

polski

Skrót

łaciński

Co

oznacza

Kiedy stosujemy

dz. cyt.

wyd.

cyt.

op. cit.

[opus

citatum]

dzieło

cytowane

Gdy po raz kolejny

cytujemy to samo dzieło.

jw..

u.s. [ut

supro]

jak wyżej

tamże

ibidem

w miejscu

już

przytoczon

ym

Gdy po raz kolejny

cytujemy to samo dzieło i

te same strony.

tenże,

taż

idem,

eadem

Gdy cytujemy tego samego

autora,
co w podanym wyżej

przypisie.

cyt. za

cytuję za

Gdy cytujemy „z drugiej

ręki”.

zob.

vide

zobacz

Gdy w tekście zasadniczym

tylko przytoczono czyjeś

poglądy nie dosłownie.

por.

cf.

[confer]

porównaj

Gdy chcemy powiadomić,

że o danym zagadnieniu

pisali także inni autorzy.

Na końcu każdej pracy

należy umieścić

bibliografię

załącznikową, czyli

sporządzić alfabetyczny

wykaz dokumentów,

wykorzystanych

przy jej pisaniu.