Contras, Tupac Amaru,
Świetlisty Szlak - terroryści
czy „rycerze wolności”?
Odrodzenie lewicy
Większość struktur uznawanych przez USA za
terrorystyczne, działających na terenie
Ameryki Łacińskiej ma swoje korzenie w
ruchach lewicowych.
Odrodzenie lewicowe, które obserwujemy na
terenie Ameryki Południowej sięga roku
1989.
Pojawiło się wraz z upadkiem systemu
komunistycznego w Europie Środkowej i
Wschodniej oraz systematycznym spadkiem
zainteresowania USA tym rejonem świata.
Lewicowi przywódcy Ameryki
Łacińskiej
Do końca XX wieku większość
prezydentów była umiarkowana w
poglądach i zachowawcza w działaniach:
• Paz Zamora w Boliwii (1989-1993),
• César Gaviria Trujillo (1990-1994) i
Ernesto Samper Pizano w Kolumbii
(1994-1998),
• Figueres w Kostaryce (1994-1998),
• wszyscy prezydenci Chile od 1990
Lewicowi przywódcy cd.
Zmiany przyniosło zwycięstwo w wyborach prezydenckich w
Wenezueli radykała Hugo Chaveza w 1999.
• 2003 - w Brazylii wygrał Luiz Inacio Lula da Silva oraz Nestor
Kirchner w Argentynie;
• 2004 - Martin Torrijos w Panamie;
• 2005 - Tabare Vazquez w Urugwaju;
• 2006 - Evo Morales w Boliwii, Michelle Bachelet w Chile, Alan
Garcia Perez w Peru, Manuel Zelaya w Hondurasie, Rene
Preval w Haiti;
• 2007 - Daniel Ortega w Nikaragui, Rafael Correa w Ekwadorze,
• Nestor Kirchner został zastąpiony przez swoją żonę, Cristinę
Fernandez de Kirchner;
• 2008 - Fernando Lugo w Paragwaju;
• 2009 – Mauricio Funes w Salwadorze
Wraz z Raulem Castro na Kubie daje to piętnastu prezydentów, z
czego przynajmniej pięciu o radykalnych poglądach.
Contras
• Antyrządowa partyzantka walcząca w Nikaragui przeciwko
reformom, które wprowadzali Sandiniści i ich sojusznicy.
• Miała swoje bazy w Hondurasie i Kostaryce.
• Jej początki sięgają formacji paramilitarnych przeciwnych
dyktaturze Somozy znanych jako Militia Populares Anti-
Sandinistas (Milpistas).
• Przywódcy to Pedro Joaquin Gonzales Chamorra oraz
German Pomares Ordenheza.
• Poważną siłą zasilającą szeregi wrogów rewolucji
sandinistowskiej były indiańskie grupy etniczne chcące
ukarać rząd za odrzucenie ich próśb o autonomię.
• Na południu kraju działał założony w 1982 Sojusz
Rewolucyjno-Demokratyczny (ARDE) pod dowództwem
Edena Pastory.
• Była nielegalnie wspierana przez USA (afera Iran-Contras) w
okresie prezydencji Ronalda Reagana.
Contras
Rozmowy o zakończeniu wojny domowej
toczyły się w latach 1988-1990
23 marca 1988 w Sapoa podpisano
zawieszenie broni.
Demobilizacja oddziałów antysandinowskich
rozpoczęła się 1 kwietnia 1990.
Contras winni byli morderstw, tortur,
gwałtów, podpaleń oraz porwań na wielką
skalę.
Ruch Rewolucyjny im. Tupaca
Amaru
• Movimiento Revolucionario Tupac Amaru (MRTA) –
jest organizacja o charakterze marksistowskim
znajdująca się na liście ugrupowań
terrorystycznych USA
• Patronem ruchu był XVIII-wieczny bohater
narodowy Peru, Indianin Tupaca Amaru II (José
Gabriel Condorcanqui y Noguera), który stanął na
czele ludowego powstania skierowanego przeciwko
Hiszpanom. Miał on być potomkiem ostatniego
króla Inków Tupaca Amaru zgładzonego 1572.
• Początki ruchu sięgają roku 1980. Aktywnie
działała do roku 1997.
• Założony i kierowany przez Wictora Polaya
Camposa (comrade Rolando) a następnie przez
Néstora Cerpa Cartoliniego (comrade Evaristo) do
jego śmierci w 1997.
Ruch Rewolucyjny im. Tupaca
Amaru
• Cerpa stał na czela komanda, które w grudniu
1996 roku zajęło ambasadę Japonii w Limie i
wzięło 72 zakładników
• Wśród nich brata prezydenta Peru, kilku
generałów, dowództwo policji, ministra spraw
zagranicznych, sędziów Sądu Najwyższego,
członków parlamentu oraz ambasadorów
Japonii i Boliwii.
• 22 kwietnia 1997 roku peruwiańskie jednostki
specjalne (szkolone przez Delta Force) odbiły
ambasadę zabijając wszystkich członków MRTA
• Celem MRTA jest ustanowienie w Peru rządów
socjalistycznych.
Świetlisty Szlak (Sendero
Luminoso)
• Maoistowska organizacja terrorystyczna
działająca w Peru
• Oficjalnie była odnogą Komunistycznej
Partii Peru (Bandera Roja - Czerwony
Sztandar), która wydzieliła się ze
struktur właściwej El Partido Comunista
del Perú.
• Na czele organizacji stał były profesor
uniwersytecki, Abimael Guzman
(Presidente Gonzalo), aresztowany 1992.
Świetlisty Szlak
• Między 1973 a 1975 Świetlisty Szlak kontrolował
rady studenckie, potem zdecydował się porzucić
uczelnie i rozpocząć walkę o miasta.
• W 1977 przeniesiono walkę zbrojną z prowincji do
miast.
• 1980 powołano wojskowy i polityczny Dyrektoriat
Rewolucyjny by rozpocząć zbrojną rewolucję
proletariacką.
• W latach 80. SL sukcesywnie powiększał swój
obszar działania. 1991 kontrolował duże obszary
w centrum i na południu Peru, a także okolice
Limy.
• SL zwalczał Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru.
Świetlisty Szlak
• Mimo formalnego upadku ruchu do dziś działają
jego zwolennicy.
• 2004 jeden z ostatnich przywódców
Świetlistego Szlaku określający się jako Artemio
stwierdził, że grupa podejmie działania zbrojne,
jeśli rząd peruwiański nie udzieli w ciągu 60 dni
amnestii uwięzionym przywódcom organizacji.
• Świetlisty Szlak jest uważany za grupę
terrorystyczną. Jest na czarnej liście
Departamentu Stanu USA. Zjednoczone
Królestwo i Unia Europejska zakazują jej
wspierania.
Tupamaros
Ruch Wyzwolenia Narodowego
• Movimiento de Liberación Nacional – partyznacka
organizacja lewicowa działającej w Urugwaju w latach 60.
i 70. Jej liderem był Raúl Sendica.
• Tupamaros zaczynało od rabowania banków. Pieniądze i
żywność rozdawało wśród biedaków Montevideo.
Zaangażowało się w porwania i zabójstwa oraz zbrojną
propagandę. Uprowadziło m.in. ambasadora Wielkiej
Brytanii w Urugwaju.
• Szczyt działalności to lata 1970 i 1971.
• Bezwzględne działania wojska doprowadziło do
rozproszenia Tupamaros.
• Pomimo, że nie stanowili zagrożenia prezydent Juan María
Bordaberry przekazał znaczną część stanowisk w rządzie
wojskowym, którzy przeprowadzili zamachu stanu w 1973
• Po powrocie rządów demokratycznych 1985 Tupamaros
powrócili do publicznego życia Urugwaju jako legalna
partia polityczna (Movimiento de Participación Popular).
Zjednoczone Siły Samoobrony
Kolumbii
• Związek prawicowych organizacji paramilitarnych
założony 1997 przez Carlosa Castaño Gila.
• Celem AUC jest ochrona interesów elit ekonomicznych i
baronów narkotykowych przed działaniami partyzantek
o charakterze lewicowym.
• Walczyło przy wsparciu państwa z FARC i ELN.
• 1998 został delegalizowany za liczne przestępstwa
• W 2001 roku Departament Stanu USA uznał AUC za
organizację terrorystyczną.
• O współpracę z AUC podejrzewane są międzynarodowe
koncerny z USA, które wykorzystywała ruch do
zwalczania związków zawodowych.
• W 2007 do finansowania AUC przyznał się koncern
Chiquita
Armia Wyzwolenia
Narodowego
• Ejército de Liberación Nacional (ELN) –
kolumbijska organizacja lewicowa
działająca od 1967.
• Druga co do wielkości po FARC
• Dowodzi nią Antonio Garcia
• Od 2005 prowadzi negocjacje pokojowe
• Jej działania to głównie porwania dla
okupu, pobiera też „podatek
rewolucyjny”
Rewolucyjne Siły Zbrojne
Kolumbii - Armia Ludowa
• Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia –
Ejército del Pueblo, FARC-EP
• Najstarsza kolumbijska partyzantka powstała 1964
jako zbrojne skrzydło Kolumbijskiej Partii
Komunistycznej.
• Na czele FARC do 2008 stał Manuel Marulanda Vélez
znany pod przydomkiem Tirofijo.
• Uważana za organizacje terrorystyczną czerpie
zyski z porwań i handlu narkotykami.
• W marcu 2008 w wyniku akcji wojsk kolumbijskich
zabity został przywódca ugrupowania Luis Edgar
Devia Silva przy którym znaleziono dokumenty
świadczące o finasowaniu FARC przez Wenezuelę i
Ekwador
Iran a Ameryka Łacińska
• 1992 w wyniku ataku terrorystycznego
Islamskiego Dżihadu na ambasadę izraelską w
Argentynie zginęły 22 osoby.
• 1994 w budynku Stowarzyszenia Argentyńsko-
Izraelskiego wybuchła bomba. Śmierć poniosły
84 osoby
• W wyniku dochodzenia władz argentyńskich
wyszły na jaw powiązania zamachowców z
finansowanym i wspieranym przez Teheran
libańskim Hezbollahem.
• 2000 wykryto spisek, którego celem było
zniszczenie ambasad amerykańskich i
izraelskich w stolicy Paragwaju.
„tri-border area”
• Obszar przy granicy trzech państw: Brazylii,
Argentyny i Paragwaju znany z wysokich
wskaźników przestępczości i przemytu.
• Zamieszkuje tam stosunkowo liczna mniejszość
muzułmańska, a swoje komórki mają takie
organizacje terrorystyczne, jak Hezbollah czy Al
Kaida.
• Istnieją nawet poszlaki, iż w 1995 był tam
Osama Bin Laden.
• Szacuje się, że przez Ciuadad del Este
(Paragwaj), największą bazę nielegalnej
aktywności „tri-border area” przepływa rocznie
6 miliardów USD (połowa PKB Paragwaju).
„tri-border area”
• Obecny prezydent Paragwaju nie jest
przychylnie nastawiony do
Waszyngtonu, woli Teheran.
• Departament Stanu uznał to za
zagrożenie penetracji regionu przez
muzułmańskich terrorystów.
• Minister spraw zagranicznych
Paragwaju Alejandro Hameda Franco
wywodzi się z Bliskiego Wschodu i
popiera Hezbollah.