Warzywa obfitujące w

witaminę C

Do warzyw obfitujących w witaminę C zaliczamy m.in.. Chrzan,

papryka, pietruszka liście, kalafior, brokuły, dynia , koper

zielony i jarmuż.

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana) - gatunek okazałej byliny z rodziny

kapustowatych. Ludowe nazwy: warzęcha, warzucha. Łacińska nazwa Armoracia
wywodzi się z celtyckiego ar-blisko oraz more-morze, czyli roślina rosnąca blisko
morza. Roślina uprawna i często dziczejąca (kenofit i ergazjofigofit). W Polsce
występuje pospolicie na całym obszarze.

Chrzan pospolity

Zastosowanie
Roślina uprawna- uprawiany jako przyprawa i składnik niektórych rodzajów

musztardy.
 Roślina lecznicza

 Surowiec zielarski : korzeń - Armoracae radix recens (Radix Armoraciae).

Zawartość: m.in. glikozyd sinigryna, prowitamina A, witaminy z grupy B, witamina
C, sole mineralne (wapń, potas, fosfor), enzymy mirozyna i mirozynaza.
 Działanie : chrzan przejawia działanie grzybobójcze, bakteriobójcze oraz

niewielkie moczopędne, pobudza wydzielanie soków trawiennych, zaleca się go w
kamicy nerkowej, zwykłej niestrawności, w niedokwaśności; zewnętrznie w
okładach łagodzących dolegliwości reumatyczne, nerwo- i mięśniobóle.

Wartości odżywcze

Powszechnie uważano, że chrzan dobrze wpływa na zdrowie i przedłuża życie.
Na pewno korzystnie działa na trawienie: podnosi strawność pokarmów, ma
właściwości bakterio-, wiruso- i pleśniobójcze, działa moczopędnie. Utarty
korzeń służy do okładów przy odmrożeniu, rwie kulszowej i reumatyzmie,
rozgrzewa. Chrzan zawiera składniki mineralne: fosfor, siarkę, potas, wapń,
magnez, żelazo, sód; witaminy C, B, E i prowitaminę A, oraz bakteriobójcze
fitoncydy i inne substancje. Dla smakoszy najważniejszy jest przyjemny, choć
ostry smak, urozmaicający nawet najbardziej mdłe jedzenie.

Papryka

Papryka, syn. pieprzowiec (Capsicum

L.

.

) - rodzaj roślin należących do rodziny

psiankowatych. Przedstawiciele rodzaju pochodzą z Ameryki Południowej i
Centralnej, obecnie rozpowszechnione na całym świecie.

Zastosowanie
Należące tu rośliny znane są z jagód, które u odmian przyprawowych

(pochodzących od kilku gatunków uprawianych) mają cienkie ścianki i są
niewielkie, u odmian warzywnych pieprzowca rocznego jagody są okazałe i mają
ścianki zgrubiałe i mięsiste. O specyficznym, ostrym smaku owoców decyduje
alkaloid kapsaicyna. Owoce są popularnie stosowane w sztuce kulinarnej.
Przyrządza się z nich potrawy, a także stosuje jako przyprawę i składnik sałatek.

Wartość odżywcza

Warto jeść paprykę, bo jest prawdziwą „witaminową bombą". Zawiera przede

wszystkim witaminę C, która w papryce trudniej niż w innych owocach i
warzywach ulega rozkładowi. Oprócz tego występują w papryce witaminy: A, PP,
prawie wszystkie z grupy B oraz witamina E. Ze składników mineralnych
znajdziemy: wapń, potas, magnez, fosfor, siarkę, żelazo, mangan, miedź. Ponadto
jest zasadotwórcza, zawiera też lekkostrawne białko. Wiele z tych wartości
zachowuje również po wysuszeniu. 100 g papryki dostarcza ok.25 kcal.

Pietruszka

Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum) – gatunek rośliny dwuletniej z rodziny

selerowatych. Dziko rośnie na półwyspie Apenińskim i Bałkanach, w północno-

zachodniej Afryce i na Wyspach Kanaryjskich. Zdziczała w całej Europie, Ameryce,

Afryce, Nowej Zelandii, Australii i Japonii.

Zastosowania



Kulinaria. Użytkowana jest najczęściej jako składnik zup, wchodzi w skład tzw.

włoszczyzny. Nać pietruszki zawiera bardzo dużo prowitaminy A. Korzystne jest także

równoczesne występowanie żelaza i witaminy C. Zawiera dużo chlorofilu. Dużo

związków mineralnych występuje w korzeniach a jeszcze więcej w nasionach. Silnie

pachnące liście pietruszki służą do przyprawiania wielu potraw.



Surowiec zielarski: korzeń pietruszki korzeniowej - Radix Petroselini, owoc

pietruszki - Fructus Petroselini, ziele pietruszki - Herba Petroselini. Przetwór: olejek

pietruszkowy - Oleum Pertroselini z liści, który stanowi niewielki procent ich masy

(0,01% u pietruszi korzeniowej, 0,04% u pietruszki naciowej) w większości

zawiera mirystycynę, limonen oraz 1,3,8-p-mentatrien (każdy w ilości 10-30%),

pozostałe składniki to głównie mieszanina terpenów. Olejek pietruszki korzeniowej

zawiera większy procent mirystycyny.

Działanie:
Jest rośliną o wielkich wartościach leczniczych. Cenny jest nie tylko korzeń, ale i

liście, owoce, nasiona. Korzenie i liście pietruszki sa polecane w przypadku ostrych i

przewlekłych zapaleń pęcherza moczowego i dróg moczowych. Mają dobry wpływ na

czynności skóry i układu trawiennego, uszczelniają naczynia krwionośne, wspomagaja

leczenie anemii, choroby watroby i woreczka żółciowego.

Dynia

Dynia (Cucurbita L.) - rodzaj roślin jednorocznych z rodziny

dyniowatych obejmujący około 20 gatunków. W stanie dzikim występują
w strefach klimatu gorącego i ciepłego

Zastosowanie
 Sztuka kulinarna: Dynie często są spożywane jako warzywa.
 Tłuszcze zawarte w pestkach dyni zaliczają się do pełnowartościowych

tłuszczów roślinnych. Około 80% kwasów tłuszczowych to kwasy
nienasycone, z czego 50-60% to wielokrotnie nienasycone. Kwasy
nienasycone są niezbędne dla organizmu, są niezbędnym elementem do
budowy witaminy D, hormonów, a także ścianek komórkowych. Kwasy
tłuszczowe spełniają funkcję transportową enzymatycznych reakcji.

Wartość odżywcza
Spożywa się zarówno mięsiste ściany zalążni, jak i wysuszone, białe,

kremowobiałe lub brunatne nasiona o znacznej wartości odżywczej:
42% tłuszczu, białko, lecytyna, żelazo, wapń, cynk i inne.
Dynia jest cennym niskokalorycznym warzywem zawierającym spore
ilości witamin: B1, B2, B6, C; składników mineralnych: sód, potas,
magnez, wapń, żelazo, fosfor; karoten, kwasy: nikotynowy, pantotenowy,
foliowy. Dynia działa odkwaszająco na organizm.

Kalafior

Kalafior (Brassica oleracea var. botrytis L.) - odmiana kapusty

warzywnej. Jest to roślina jednoroczna należąca do rodziny
kapustowatych. Jest najprawdopodobniej mutantem kapusty głowiastej
lub brokułu. Pochodzi z Cypru, dlatego początkowo nazywano go
kapustą cypryjską.

Zastosowanie
Częścią jadalną są wierzchołki wzrostu, a nie pąki kwiatowe, jak

większość ludzi uważa- co jest błędem. Najcenniejsze odmiany
charakteryzują się białym lub jasnokremowym zabarwieniem. Waga
róży kalafiora waha się w granicach od 25 dag do 2 kg.

Wartość odżywcza
Kalafior zaliczany jest do cenniejszych warzyw z uwagi na swój skład

chemiczny, a także wartości smakowe i dietetyczne. Warzywo to
zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk,
fosfor, fluor, chlor, jod, karoteny, witaminy: K, B1, B2, B6, C; kwasy:
nikotynowy i pantotenowy. Poza tym w skład kalafiora wchodzą olejki
eteryczne, nadające mu przykry zapach podczas gotowania, w trakcie
którego wydziela się siarka.

Brokuł

Brokuł, kapusta szparagowa (Brassica oleracea var. botrytis subvar

cymosa Lam.) - odmiana kapusty warzywnej. Jest to roślina jednoroczna
należąca do rodziny kapustowatych. Prawdopodobnie pochodzi z
Cypru. Był powszechnie uprawiany w starożytnej Grecji i Rzymie.

Zastosowanie
Warzywo - główne uprawy znajdują się w Anglii, Francji i we

Włoszech.

Wartość odżywcza
Brokuły mają większą wartość odżywczą i delikatniejszy smak niż

kalafiory. 100g dostarcza 26 kcal , znaczne ilości witamin: A, B1, B2, C,
PP. Są też zasobne w składniki mineralne: potas, siarkę, fosfor, wapń,
magnez, żelazo. Ponadto zawierają białko i są zasadotwórcze (ważne
dla cierpiących na nadkwasotę).

Koper zielony

Koper w języku polskim nazwa zwyczajowa dwóch rodzaje roślin:

Anethum L.) i Foeniculum

Mill.

. W drugim przypadku w piśmiennictwie

naukowym stosowana jest jako poprawna nazwa fenkuł. Obydwa rodzaje
należą do rodziny selerowatych (Apiaceae

Lindl.

). Poniższy opis dotyczy

rodzaju koper Anethum.

Zastosowanie
Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: cała roślina ze szczególnym

uwzględnieniem liści i nasion. Wszystkie części rośliny zawierają olejek
eteryczny, m.in. karwon,

felandren

, limonen. Roślina posiada również

flawonoidy i kumaryny. Koper jest bardzo zasobny w sole mineralne
(wapń, żelazo, fosfor, prowitaminę A, witaminę D, E, K, B

1

, B

2

, B

6

, B

12

,

H

, bardzo duże ilości witaminy C.

Wartość odżywcza
Sam koperek jest bardzo bogaty w witaminę C, ponadto zawiera: wapń,

fosfor, żelazo, karoten, witaminy: B1, B2 i PP. Świeży, drobno posiekany
koperek jest doskonałym dodatkiem do różnego rodzaju napojów
warzywnych i mlecznych, zup, gotowanych i duszonych warzyw, jaj,
sosów, zapiekanek itp.

Jarmuż

Jarmuż (Brassica oleracea var. sabellica L.) - odmiana botaniczna

kapusty warzywnej należąca do grupy B. oleracea var. acephala DC. Jest
to roślina dwuletnia należąca do rodziny kapustowatych. Jedna z
najstarszych form użytkowych kapusty dzikiej, od której się wywodzi. W
starożytności uprawiany jako roślina ozdobna i jadalna.

Wartość odżywcza

Jarmuż jest bogaty w: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź,

fosfor, fluor, chlor, jod, karoteny, witaminę E, H, B1, B2, B3, B5, B6, C. Ze
względu na przyswajalność tych składników (lepiej niż z marchwi)
szczególnie polecany dzieciom. Lekko zasadotwórczy.

W 100g jarmużu mamy:
Najważniejsze składniki pokarmowe (/100 gram jarmużu):

Kalorie (Kcal): 52. Dżule (KJ): 218. Węglowodany (g): 7,8.

Witaminy (/100 gram jarmużu):

A1: 14344 j.m. B1: 0,1 mg. B2: 0,26 mg. C: 103,7 mg. E: 2,5 mg.

Minerały (mg/100 gram jarmużu):

Wapń 246. Fosfor: 60. Żelazo: 4,0. Magnez: 24.

Koniec

Dziękuję za uwagę