Prezentacja stworzona na
Plus Camerimage Forum 2008

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at

Law

Prawo autorskie a sztuka fotografii w filmie

Jak legalnie korzystać ze zdjęć w produkcji filmowej ?

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Łukasz
Niedziela

1. Czy to zdjęcie podlega

ochronie prawnoautorskiej ?

2. Czy mogę wykorzystać je w

swoim filmie ?

3. Czy muszę pytać

kogokolwiek o zgodę ?

4. Czy za korzystanie z tego

zdjęcia muszę zapłacić ?

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Prawo autorskie a sztuka fotografii w filmie.

I.

Ochrona fotografii – historia i stan obecny.
1. Od rzemiosła do sztuki.
2. Konwencja berneńska z 1886 r. wraz z rewizją berlińską w roku

1908.
3. Polskie ustawy autorskie z lat 1926, 1952 oraz 1994.
4. Współczesna koncepcja prawa autorskiego oraz podstawowe

zasady ochrony.

II.

Ochrona fotografii w orzecznictwie polskiego Sądu Najwyższego.
1. Kiedy potrzebna jest zgoda ?
2. Różnice pomiędzy zdjęciami obiektów 2-D oraz 3-D.
3. Orzeczenia sądowe.
4. Przykłady zdjęć.

III.

Legalne łączenie zdjęć z filmem .
1. Dostępne możliwość.
2. Nigdy nie "kupujmy" nieisteniejących praw .
3. Domniemanie prawne ochroną dla producentów ?
4. Ochrona prawna w umowie.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Fotograf – prawdziwy artysta ?

- Od rzemiosła na szczyty sztuk wizualnych ,
- (tylko ?) "rysowanie światłem",
- zarzucany brak oryginalności,
- rozpoczęcie dyskusji o możliwości prawnej

ochrony zdjęć,

- wybór jako element chroniony,
- związek pomiędzy obrazem nieruchomym a

filmem.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Pierwsze międzynarodowe i polskie akty

prawne chroniące fotografie:

1.

1886 – Konwencja berneńska o ochronie dzieł

literackich i artystycznych:
- fotografia nie była chroniona w jej oryginalnym

tekście,
- rewizja berlińska z roku 1908 przyznała

ograniczoną ochronę (obowiązek ochrony w prawie

wewnętrznym, brak ochrony ex iure conventionis),
- pełna ochrona od roku 1948.

2. Polskie ustawy z lat 1926, 1952 – formalności jako

warunek niezbędny dla uzyskania ochrony.

3. Polska ustawa z roku 1994 – brak wymogów

formalnych.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Zrozumienie praw autorskich do

fotografii jest niezbędne dla

legalnego łączenia zdjęć z filmem.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Zasady ochrony we współczesnym
prawie

-

zasadą naczelną jest monopol twórcy na korzystanie
z własnych prac – użycie fotografii w filmie wymaga
co do zasady uzyskania odpowiedniej zgody,

-

według prawa autorskiego nie każde zdjęcie jest
utworem fotograficznym.

-

tylko przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci podlega
ochronie,

-

wartość, przeznaczenie lub sposób wyrażenia nie
mają wpływu na ochronę prawnoautorską,

-

ochrona przysługuje uprawnionemu niezależnie od
spełnienia jakichkolwiek formalności.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Czy wszystkie zdjęcia podlegają

ochronie ?

Tylko zdjęcie czy już utwór

fotograficzny ?

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

1. Prawo międzynarodowe:
Utwór fotograficzny w rozumieniu konwencji

berneńskiej jest uważany za oryginalny,

jeżeli stanowi indywidualną kreację

intelektualną autora odzwieriedlającą jego

osobowość. Inne kryteria, takie jak cel czy

wartość są bez znaczenia.
Ochrona pozostałych fotografii pozostawiona

jest prawu wewnętrznemu.
2. Prawo polskie:
Według polskiej ustawy z 1994 r.

przedmiotem prawa autorskiego jest każdy

przejaw działalności twórczej o

indywidualnym charakterze, ustalony w

jakiejkolwiek postaci, niezależnie od

wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Orzecznictwo polskiego Sądu
Najwyższego

Kiedy można wykorzystać fotografie w
produkcji filmowej bez pytania o
zgodę ?

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Status prawny fotografii zależy w dużej
mierze od rodzaju obiektu
fotografowanego widocznego na zdjęciu.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

1. Polski Sąd Najwyższy:

- orzeczenie z dnia 5 lipca 2002 r.

indywidualny wkład twórczy fotorafa musi być

widoczny jest na zdjęciu.

- orzeczenie z dnia 26 czerwca 1998 r.
Fotograf, który wykonał zdjęcia kolekcji muzealiów
dla celów dokumnetacyjnych nie korzysta
z ochrony prawa autorskiego (brak oryginalności)

2. Sądy USA:

- Bridgeman Art Library v. Corel Corp.
- Feist Publications, Inc. v. Rural Telephone Service

Co., Inc. – "zwykłe kopiowanie" nie podlega

ochronie.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Mona Lisa

Painter: Leonardo Da Vinci

Photographer: unknown

Source: Wikipedia

"Zasada Mona Lisy"

- wierne reprodukcje

fotograficzne nie
podlegają ochronie
prawa autorskiego

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Fotografie obiektów
3-D podlegają zwykle ochronie.

Wymagana jest zgoda

uprawnionego na

wykorzystanie takich zdjęć w

filmie.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Bob Marley

Photographer: unknown, source: Wikipedia

X. gegen Y. AG, decision of the Swiss Federal
Supreme Court of September 5 2003; BGE
130 III 168

Christoph Meili
Photographer: unknown, source: Wikipedia

Blau Guggenheim gegen British

Broadcasting Corporation BBC, decision

of the Swiss Federal Supreme Court of

April 19 2004; BGE 130 III 714

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Jak legalnie łączyć zdjęcia z filmem ?

1. Wierne reprodukcje fotograficzne obiektów 2-D:

- nie jest wymagana zgoda,
- nie ma potrzeby płacenia za "prawa" do zdjęcia,
- nie jest wymagana pisemna umowa.

2. Utwory fotograficzne:
- zgoda jest wymagana

- zwykle umowa jest odpłatna

- wymagane jest zawarcie umowy licencyjnej albo

umowy o przeniesienie autorskich praw
majatkowych.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Producenci filmowi mogą skorzystać z
domniemania prawnego, według
którego producent na mocy umowy o
stworzenie utworu albo o wykorzystanie
już istniejącego utworu w filmie,
nabywa wyłączne prawa majątkowe do
eksploatacji tych utworów w ramach
utworu audiowizualnego jako całosci.

(art. 70 ustawy o prawie autorskim).

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

W praktyce, zamiast polegać na
domniemaniu prawnym, zaleca się
umieszczanie w umowach
wyraźnych postanowień o
udzieleniu licencji lub przeniesieniu
prawa. Stanowi to lepszą gwarancję
dla producenta w razie pojawienia
się kwestii prawnoautoskiej.

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

© Copyright 2008 Adamczyk & Company Attorneys at Law Plus Camerimage

Forum 2008

Życzę Państwu kreatywnego dnia !

Dziękuję za uwagę.