Prawo autorskie

a kształcenie na odległość

Andrzej Matlak

Studia podyplomowe:

Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

USTAWA

z dnia 4 lutego 1994 r.

o prawie autorskim i prawach pokrewnych

(tekst jednolity: Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz.

631 z późn. zm.)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Przedmiot prawa autorskiego

Art. 1. 1.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw

działalności twórczej o indywidualnym charakterze,

ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od

wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2.

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami

graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe,
kartograficzne oraz programy komputerowe);

2) plastyczne;

3) fotograficzne;

4) lutnicze;

5) wzornictwa przemysłowego;

6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne

i urbanistyczne;

7) muzyczne i słowno-muzyczne;

8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne

i pantomimiczne;

9) audiowizualne (w tym filmowe).

Przedmiot prawa autorskiego

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2

1

.

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są

objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady

działania oraz koncepcje matematyczne.

3.

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia,

chociażby miał postać nieukończoną.

4.

Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia

jakichkolwiek formalności.

Przedmiot prawa autorskiego

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Tezy z orzecznictwa

1. Każda twórczość umysłowa bez względu na to, czy chodzi

o twórczość opartą na ściśle samoistnym pomyśle, czy też opartą

na naśladownictwie już istniejących dzieł, doznaje ochrony prawnej,

byleby w swoim ostatecznym wyniku, w swojej zewnętrznej formie

wykazała znamiona wyróżniające ją od innych dzieł osobliwością

pomysłu i umiejętnością ujęcia tematu.

2. Ochrona prawna twórczości umysłowej nie zależy od stopnia wysiłku

pracy umysłowej ani od znacznej jej doniosłości.

(orzeczenie SN z dn. 31.03.1938 r., C II 2531/37, OSP 1938, poz. 545, s. 570)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Pod ochroną prawa znajduje się każde dzieło o cechach osobistej

twórczości bez względu na jego wartość, także wtedy, gdy dzieło

stworzono dla celów praktycznych, byle tylko przynajmniej

pod względem formy, wykazywało pewne elementy twórcze, choćby

minimalne.

(orzeczenie SN z dn. 31.03.1953 r., II C 834/52)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

1. Przedmiotem ochrony prawnej z mocy ustawy o prawie autorskim

jest dzieło piśmiennictwa będące wypływem indywidualnej

twórczości bez względu na jej zakres i wartość.

2. Kolekcja afiszów lub ogłoszeń, katalogi, rozkłady kolejowe, książki

kucharskie, wzory, formularze - mogą być przedmiotem prawa

autorskiego, jeżeli ich forma opracowania, układ lub wyjaśnienia

mają charakter samodzielny i indywidualny; jest to ochrona

tzw. zewnętrznej oryginalności.

(orzeczenie SN z dn. 08.11.1932 r., 1 K 1092/32, Zb. OSN Karny 1933, nr 1, poz. 7)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Przedmiotem ochrony autorskiej mogą być projekty dokumentacji

technicznej: plany, zarysy, szkice, rysunki, modele i projekty

(art. 1 w zw. z art. 12 ust. o pr. aut.).

(orzeczenie SN z 12.06.1978 r., I PRN 47/78, WiR 1978 nr 15, s. 13)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Przedmiotem ochrony prawno-autorskiej może być także rysunek.

Pojęcie rysunku należy przy tym pojmować szeroko. Najogólniej

mówiąc, wchodzi tu w rachubę wszelki zapis graficzny bez względu

na to, jakiej dziedzinie sztuki i wiedzy można go przyporządkować.

Ważną rzeczą jest tylko to, aby poprzez swoje cechy wykazywał

te elementy, które są istotne z punktu widzenia ochrony udzielanej

przez prawo autorskie. Wyjaśnienia te odnoszą się także do rysunku

wyrażającego określoną tezę z zakresu nauk ścisłych (np. fizyka,

chemia).

(orzeczenie SN z 24.11.1978 r., I CR 185/78, GP 1979, nr 23 (379), s. 8)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Obowiązująca ustawa o prawie autorskim traktuje bardzo szeroko zakres

ochrony prawa autorskiego, obejmując nią każdy przejaw działalności

duchowej noszący cechę osobistej działalności, każdą oryginalną myśl ujętą

konkretnie w samodzielną formę. Ochronie prawnej na podstawie tej ustawy

podlega wszelka twórczość bez względu na jej postać, jakość i rozmiary

oraz bez względu na to, czy uzewnętrzniła się ona w treści dzieła czy też

w samej tylko formie. Tak więc ustawa o prawie autorskim zapewnia

wyłączność twórczą w szerokiej bardzo skali, poczynając np. w dziedzinie

piśmiennictwa od dzieła o najwyższym artyzmie, a kończąc na zwykłych

wypisach szkolnych, a nawet kalendarzach, rozkładach jazdy, księgach

o samoistnym układzie lub samodzielnym opracowaniu.

(orzeczenie SN z dn. 23.06.1936 r., 1 K 336/36)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Treść przepisu art. 1 § 1 ustawy z dnia 10.07.1952 r. o prawie

autorskim, a zwłaszcza semantyczna wykładnia słowa "utwór",

prowadzi do wniosku, że przedmiotem prawa autorskiego jest każde

opracowanie, w którym przejawia się twórcza praca autora, a więc gdy

dzięki pomysłowości i indywidualnemu ujęciu dzieło uzyskało

oryginalną postać. Wymienione w cytowanym przepisie cechy posiadać

może także informator o porcie, zawierający dane techniczno-handlowe

dot. usług portu, jeśli autor jego opracował w sposób twórczy zebrany

przez siebie materiał.

(orzeczenie SN z dn. 27.03.1965 r., I CR 39/65)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Utworem przeznaczonym do instruowania w dziedzinie gospodarczej

jest instrukcja zawierająca opis i plan produkowanej przez jednostkę

gospodarki uspołecznionej maszyny, której celem jest zaznajomienie

nabywców z działaniem i obsługą tej maszyny.

(orzeczenie SN z dn. 25.04.1969 r., I CR 76/69, OSN 1970, nr 1, poz. 15)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Dziełem w rozumieniu art. 1 prawa autorskiego jest instrukcja BHP

mająca charakter popularnego poradnika zapoznająca w popularnej

formie z przepisami prawnymi dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny

pracy, których znajomość potrzebna jest pracownikom pewnych gałęzi

przemysłu.

(orzeczenie SN z dn. 23.07.1971 r., II CR 244/71)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Wymaganie nowości nie jest niezbędną cechą twórczości jako przejawu

intelektualnej działalności człowieka. Utworem w rozumieniu art. 1

ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach

pokrewnych (Tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 904 ze zm.)

może być kompilacja wykorzystująca dane powszechnie dostępne

pod warunkiem, że ich wybór, segregacja i sposób przedstawienia

ma znamiona oryginalności.

(orzeczenie SN z dn. 25.01.2006 r., I CK 281/2005,OSNC 2006/11 poz. 186)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

W kwestii, czy dane dzieło jest utworem w rozumieniu prawa

autorskiego nie decyduje wola stron, lecz ustalenia faktyczne.

Stworzonych programów autorskich nie można uznać za utwór,

jeżeli działalność twórcy nie posiada cech oryginalności

i indywidualności w rozumieniu przepisów o prawie autorskim.

(wyrok NSA z dnia 13.10. 2005 r., FSK 2253/2004, LexPolonica nr 408745)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim

i prawach pokrewnych przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw

działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek

postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Nie ulega wątpliwości, że podręcznik szkolny spełnia definicję wyrażoną

w powyższym przepisie. Nie przeczy temu okoliczność, że podręcznik szkolny

musi odpowiadać podstawie programowej określonej m.in. w rozporządzeniu

Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie

podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2002 r. Nr 51 poz. 458 ze zm.).

(orzeczenie SA w Warszawie z dnia 10.01.2007 r.,

VI ACa 736/2006, LexPolonica nr 1113408)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Okoliczność, że tzw. dzieła techniczne są rezultatem uzyskiwanym

w ramach stałej działalności zawodowej autora, nie wyklucza ich

z kręgu utworów w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego

1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz. U. 2000 r. Nr

80 poz. 904 ze zm.).

(orzeczenie SN z dnia 30.06.2005 r., IV CK 763/2004,

OSNC 2006/5 poz. 92; OSP 2007/6 poz. 67)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Opracowanie siatki haseł, sposób definiowania haseł oraz kompozycja

haseł trudnych (leksemów) stanowią przejaw twórczej działalności

autorów słownika języka polskiego w rozumieniu art. 1 ustawy

z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

(t.j. Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 904 ze zm.).

(wyrok SN z dnia 15.11.2002 r., II CKN 1289/2000, OSNC 2004/3 poz. 44)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

1. O twórczym charakterze pracy autora można orzekać przede

wszystkim na podstawie oceny właściwości, które przysługują jego

utworowi w porównaniu z innymi produktami intelektualnymi;

natomiast odwrócona inferencja, tj. orzekanie o twórczym

charakterze produktu intelektualnego na podstawie swoistych cech

jego powstawania opiera się na kryteriach intersubiektywnie

niesprawdzalnych i wskutek tego nieprzydatnych w ocenach

prawnych.

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2. Cechy procesu powstawania wytworu intelektualnego nie są

wystarczające do wyróżnienia go spośród innych rezultatów pracy

intelektualnej, nie wskazują bowiem na jego swoistość

(zindywidualizowaną postać) w stosunku do znanych, uprzednio

wytworzonych produktów intelektualnych. Na gruncie zaś ocen,

które uzasadniają udzielenie ochrony prawa autorskiego,

nie wszystkie samodzielnie wytworzone produkty intelektualne

korzystają z takiej ochrony, lecz tylko takie spośród nich,

które wykazują dostatecznie doniosłe różnice w porównaniu z

uprzednio wytworzonymi produktami intelektualnymi.

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

3. Przesłanka indywidualności utworu jest spełniona wtedy, gdy

elementy jego formy i/lub treści nie są w pełni wyznaczone przez

uprzednio dane elementy należące do domeny publicznej. Innymi

słowy oznacza to, iż przy kształtowaniu formy i/lub treści utworu

jego twórca wykorzystał obszar swobody w wyborze

i uporządkowaniu składników utworu.

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

4. Uzależnienie ochrony od występowania w utworze cechy

indywidualności nie oznacza, aby cecha ta miała przejawiać się

w jakimś określonym stopniu jej natężenia. Także w razie

minimalnego stopnia indywidualności dopuszczalne jest

kwalifikowanie ujawniającego tę cechę utworu jako przedmiotu

prawa autorskiego.

(wyrok SA w Krakowie z dnia 29.10.1997 r.,

I ACa 477/97,LexPolonica nr 1115875)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Znamion intelektualnej twórczości nie można się dopatrywać w doborze

materiałów, informacji, danych, gdy taki dobór jest całkowicie

zdeterminowany celem zbioru lub gdy ma charakter oczywisty.

Dzieło będące wynikiem pracy rutynowej bądź rezultatem możliwym

do osiągnięcia przez osoby podejmujące się tego samego zadania,

nie ma charakteru twórczego.

Podręczny licznik kalorii i podręczny licznik cholesterolu nie stanowią

przedmiotu prawa autorskiego w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia

4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

(orzeczenie SA w Warszawie z dnia 11.01.2005 r.,

I ACa 154/2004,LexPolonica nr 376270)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

1. Efekt twórczości (np. scenariusz czy wyreżyserowana wypowiedź

aktora) zredukowany do krótkiej figury retorycznej jest na tyle

ogólny, że posiada wartość idei. Jako taki, o walorze abstrakcyjnym

i ogólnym, nie stanowi przedmiotu prawa autorskiego, gdyż traci

cechę oryginalności.

(wyrok SA w Krakowie z dnia 5.03.2004 r., I ACa 35/2004, OSA 2004/10 poz. 33 str. 45)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Wprowadzenie do utworu, będącego podręcznikiem akademickim,

poprawek niemających charakteru merytorycznego, a jedynie będących

poprawkami stylistycznymi czy korektorskimi, nie jest przejawem

działalności twórczej i nie uzasadnia przyznania osobie, która dokonała

takich poprawek, przymiotu współtwórcy utworu (art. 1 ust. 1 i art. 9

ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach

pokrewnych, t.j. Dz.U. 2000 r. Nr 80 poz. 904 ze zm.).

(wyrok SN z dnia 7.11.2003 r., V CK 391/2002, OSNC 2004/12 poz. 203)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Osoba, która przy tworzeniu obiektu fotograficznego wykonuje tylko

czynności techniczne obsługi sprzętu fotograficznego ściśle według

wskazówek twórcy, nie jest współtwórcą w rozumieniu art. 9 ustawy

z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

(t.j. Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 904).

(wyrok SN z dnia 5.07.2002 r., III CKN 1096/2000, OSNC 2003/11 poz. 150)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

1. Komputerowej bazy danych w postaci informacji o klientach i ich

adresach nie można uznać za efekt działalności twórczej

o indywidualnym charakterze w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy

z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

(Dz. U. 1994 r. Nr 24 poz. 83 ze zm.).

(wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu z dnia 9.03.2000 r.,

I SA/Wr 1000/99, ONSA 2001/2 poz. 86)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Utworem jest rezultat działalności o charakterze twórczym,

kreacyjnym, oryginalnym, charakteryzujący się indywidualnością.

Ochrona przewidziana prawem autorskim nie rozciąga się na sam

proces twórczy, metodę twórczą czy technikę zastosowaną

przy tworzeniu dzieła.

(wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 8.03.2000 r.,

I SA/Lu 1726/98, LexPolonica nr 348316)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Utworem jest rezultat działalności o charakterze twórczym, kreacyjnym,

oryginalnym, charakteryzujący się indywidualnością. Nie jest zaś

utworem taki rezultat pracy, który jest zdeterminowany

przez opisywany obiekt czy zjawisko, założony cel (funkcję),

który jest jednym z możliwych do osiągnięcia przez osoby

(specjalistów) podejmujących się tego samego zadania. Ochrona

prawnoautorska nie rozciąga się też na sam proces twórczy, metodę

twórczą czy technikę zastosowaną przy tworzeniu dzieła.

(wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 30.06.1999,

I SA/Lu 408/98, LexPolonica nr 347359)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 2. 1.

Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie,

przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego

bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2.

Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia

twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie

prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. W przypadku

baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie twórcy jest

konieczne także na sporządzenie opracowania.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

3.

Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli

w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie nie zostało

rozpowszechnione. Wypłacone twórcy wynagrodzenie nie podlega

zwrotowi.

4.

Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku

inspiracji cudzym utworem.

5.

Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł

utworu pierwotnego.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki

przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech

dostatecznie indywidualizujących, to jest odróżniających go od innych

wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia. Prawo autorskie zależne

powstać może wówczas, gdy istnieje uprzednio - i równolegle -

autorskie prawo „pierwotne” do utworu, którego twórczego

opracowania dokonała osoba powołująca się na przysługujące

jej prawo zależne.

(wyrok SN z dnia 13.01.2006 r., III CSK 40/2005, Biuletyn Sądu Najwyższego 2006/3)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 3.

Zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy

utworu są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli

zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór,

układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku

dla praw do wykorzystanych utworów.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 4.

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty;

2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;

3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne;

4) proste informacje prasowe.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Pytania składające się na „bank pytań” stosowanych przy egzaminach

testowych na prawo jazdy stanowią materiał urzędowy w rozumieniu

art. 4 pkt 2 prawa autorskiego z 1994 r. i nie podlegają ochronie

autorsko-prawnej.

(wyrok SN z dnia 26.09.2001 r., IV CKN 458/2000, LexPolonica nr 352307)

Tezy z orzecznictwa

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 5.

Przepisy ustawy stosuje się do utworów:

1)

których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim
lub

1

1

) których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego

Unii Europejskiej lub państw członkowskich
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) -
stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
lub

2)

które zostały opublikowane po raz pierwszy na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie
na tym terytorium i za granicą, lub

3)

które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku
polskim, lub

4)

które są chronione na podstawie umów
międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona
wynika z tych umów.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Konwencja berneńska z 9 września 1886 r.

o ochronie dzieł literackich i artystycznych

Konwencja ta była dotychczas rewidowana i uzupełniana 7 razy:

• w Paryżu (1896 r.),

• w Berlinie (1908 r.),

• w Bernie (1914 r.),

• w Rzymie (1928 r.),

• w Brukseli (1948 r.),

• w Sztokholmie (1967 r.),

• w Paryżu (1971 r.).

Ostatni tekst paryski tej konwencji - sporządzony 24 lipca 1971 r. - został

poprawiony 2 października 1979 r.

Polska jest związana postanowieniami aktu paryskiego konwencji

berneńskiej (Dz.U. z 1990 r. Nr 82, poz. 474)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Konwencja powszechna o prawie autorskim

Została zawarta 6 września 1952 r. w Genewie, a następnie

zrewidowana w Paryżu 24 lipca 1971 r.

Polska przystąpiła do konwencji powszechnej w 1977 r. i wiąże ją

tekst paryski (załącznik do Dz.U. z 1978 r. Nr 8, poz. 28)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Porozumienie w Sprawie Handlowych

Aspektów Praw Własności Intelektualnej

Określane powszechnie jako Porozumienie TRIPS

opublikowane w załączniku do Dz.U. z 1996 r. Nr 32, poz. 143

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Porozumienie ustanawiające

Światową

Organizację Handlu (WTO)

Sporządzone w Marakeszu 15 kwietnia 1994 r. zostało opublikowane w

Dz.U. z 1995 r. Nr 98, poz. 483. Oświadczenie rządowe z 31 lipca 1995

r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską Porozumienia

ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) znajduje się

w Dz.U. z 1995 r. Nr 98, poz. 484.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Traktatu

Światowej Organizacji Własności

Intelektualnej (WIPO)

o prawie autorskim

Przyjęty na konferencji dyplomatycznej w Genewie dnia 20 grudnia

1996 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 3, poz. 12)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Treść prawa autorskiego

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Autorskie prawa osobiste

Art. 16.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste

chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą

zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem,

a w szczególności prawo do:

1) autorstwa utworu;

2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem

albo do udostępniania go anonimowo;

3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego

rzetelnego wykorzystania;

4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu

publiczności;

5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Autorskie prawa majątkowe

Art. 17.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje
wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim
na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia
za korzystanie z utworu.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Autorskie prawa majątkowe

Art. 50.

Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:

1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu -

wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu,
w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu
magnetycznego oraz techniką cyfrową;

2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami,

na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu,
użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;

3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny

niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie,
wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie
i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu
w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp
w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy:

1) utworem opublikowanym jest utwór, który za

zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego

egzemplarze zostały udostępnione publicznie;

2) opublikowaniem równoczesnym utworu jest

opublikowanie utworu na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej i za granicą w okresie trzydziestu dni od jego

pierwszej publikacji;

3) utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za

zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób

udostępniony publicznie;

Autorskie prawa majątkowe

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy (c.d.):

4) nadawaniem utworu jest jego rozpowszechnianie

drogą emisji radiowej lub telewizyjnej, prowadzonej w

sposób bezprzewodowy (naziemny lub satelitarny) lub w

sposób przewodowy;

5) reemitowaniem utworu jest jego rozpowszechnianie

przez inny podmiot niż pierwotnie nadający, drogą

przejmowania w całości i bez zmian programu

organizacji radiowej lub telewizyjnej

oraz równoczesnego i integralnego przekazywania tego

programu do powszechnego odbioru;

Autorskie prawa majątkowe

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy (c.d.):

6) wprowadzeniem utworu do obrotu jest publiczne

udostępnienie jego oryginału albo egzemplarzy drogą

przeniesienia ich własności dokonanego przez

uprawnionego lub za jego zgodą;

7) najmem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie do

ograniczonego czasowo korzystania w celu

bezpośredniego lub pośredniego uzyskania korzyści

majątkowej;

8) użyczeniem egzemplarzy utworu jest ich przekazanie

do ograniczonego czasowo korzystania, niemające

na celu bezpośredniego lub pośredniego uzyskania

korzyści majątkowej;

Autorskie prawa majątkowe

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy (c.d.):

9) odtworzeniem utworu jest jego udostępnienie bądź

przy pomocy nośników dźwięku, obrazu lub dźwięku

i obrazu, na których utwór został zapisany, bądź przy

pomocy urządzeń służących do odbioru programu

radiowego lub telewizyjnego, w którym utwór

jest nadawany;

10) technicznymi zabezpieczeniami są wszelkie

technologie, urządzenia lub ich elementy,

których przeznaczeniem jest zapobieganie działaniom

lub ograniczenie działań umożliwiających korzystanie

z utworów lub artystycznych wykonań z naruszeniem

prawa;

Autorskie prawa majątkowe

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy (c.d):

11) skutecznymi technicznymi zabezpieczeniami

są techniczne zabezpieczenia umożliwiające

podmiotom uprawnionym kontrolę nad korzystaniem

z chronionego utworu lub artystycznego wykonania

poprzez zastosowanie kodu dostępu lub mechanizmu

zabezpieczenia, w szczególności szyfrowania,

zakłócania lub każdej innej transformacji utworu

lub artystycznego wykonania lub mechanizmu kontroli

zwielokrotniania które spełniają cel ochronny;

Autorskie prawa majątkowe

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Autorskie prawa majątkowe

Art. 6. 1.

W rozumieniu ustawy (c.d):

12) informacjami na temat zarządzania prawami

są informacje identyfikujące utwór, twórcę, podmiot

praw autorskich lub informacje o warunkach

eksploatacji utworu, o ile zostały one dołączone

do egzemplarza utworu lub są przekazywane

w związku z jego rozpowszechnianiem, w tym kody

identyfikacyjne.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Czas trwania autorskich praw majątkowych

Art. 36.

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie,

autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat

siedemdziesięciu:

1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od

śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych,

2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany -

od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że

pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości

autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość,

3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa

majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż

twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór

nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia,

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Czas trwania autorskich praw majątkowych

Art. 36.

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie,

autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat

siedemdziesięciu (c.d.):

4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci

najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego

reżysera, autora scenariusza, autora dialogów,

kompozytora muzyki skomponowanej do utworu

audiowizualnego.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Dozwolony użytek chronionych

utworów

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Dozwolony użytek prywatny (osobisty)

Art. 23. 1.

Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już

rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku

osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania

według cudzego utworu architektonicznego

i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania

z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu,

chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego

niezwiązanego z celem zarobkowym.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2.

Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie

z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób

pozostających w związku osobistym, w szczególności

pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

Dozwolony użytek prywatny (osobisty)

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Dozwolony użytek publiczny

Art. 28.

Biblioteki, archiwa i szkoły mogą:

1) udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań

statutowych, egzemplarze utworów

rozpowszechnionych;

2) sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy

rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia,

zachowania lub ochrony własnych zbiorów;

3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub

poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu

informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie

tych jednostek.

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 29. 1.

Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną

całość urywki rozpowszechnionych utworów

lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym

wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem

lub prawami gatunku twórczości.

Dozwolony użytek publiczny

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

2.

Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać

rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych

utworów w podręcznikach i wypisach.

2

1

.

Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać

rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych

utworów w antologiach.

3.

W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 2

1

, twórcy

przysługuje prawo do wynagrodzenia.

Dozwolony użytek publiczny

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 34.

Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku

pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy

oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać

istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo

do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Dozwolony użytek publiczny

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Art. 35.

Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego

korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy

twórcy.

Dozwolony użytek publiczny

Prawo autorskie a kształcenie na odległość

Centrum Zdalnego Nauczania UJ

Studia podyplomowe: Przygotowanie kadry do prowadzenia kształcenia ustawicznego na odległość

Dziękuję za uwagę!