Oznakowanie oraz kolory
stosowane w BHP

SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW
BEZPIECZEŃSTWA



Pracodawca powinien zapewnić stosowanie znaków lub sygnałów

bezpieczeństwa wszędzie tam, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia

środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji

pracy.



W zależności od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny

być stosowane znaki i sygnały używane w transporcie drogowym, kolejowym,

śródlądowym, morskim i powietrznym.



Pracodawca powinien zapewnić pracownikom instrukcje dotyczące

stosowanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpieczeństwa,

obejmujące w szczególności znaczenie znaków i sygnałów oraz zasady

zachowania się pracowników, których mogą one dotyczyć.



Znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być stosowane do przekazywania

informacji określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i

Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

Dz. U. Nr 169 /2003, poz. 1650) oraz powinny spełniać wymagania w nim

zawarte. Wymagania dotyczące znaków bezpieczeństwa nieuregulowane w

załączniku, w tym wzory tych znaków, są określone w Polskich Normach.



Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być

stosowane jako znaki stałe.



Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z

przeszkodami, powinny być na stałe oznaczone barwą

bezpieczeństwa lub znakiem bezpieczeństwa.



Drogi powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa.



Stosowane znaki i sygnały powinny być odpowiednio czytelne,

widoczne .



Ich czytelność, widoczność nie może być zmniejszana przede

wszystkim przez:



jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego

rodzaju,



zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku ,



niewystarczającą liczbę znaków oraz ich nieodpowiednie

umiejscowienie,



niewystarczającą dbałość o stan techniczny



Znaki bezpieczeństwa i urządzenia sygnalizacyjne powinny

być sprawdzane, czyszczone i konserwowane w regularnych

odstępach czasu oraz, w zależności od potrzeb, naprawiane i

wymieniane, tak aby zapewnić spełnianie przez nie funkcji

informacyjnej i sygnalizacyjnej.



Liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa i urządzeń

sygnalizacyjnych powinny być uzależnione od wielkości

terenu, na którym są stosowane, oraz od rodzajów i poziomu

występujących zagrożeń.



Jeśli zdolność widzenia pracowników jest ograniczona, w

szczególności w związku ze stosowaniem środków ochrony

indywidualnej, znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być

dostosowane do możliwości percepcyjnych pracowników.

Wymagania dotyczące
stosowania znaków
bezpieczeństwa



Znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone odpowiednio do

linii wzroku - w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego

zagrożenia, a w przypadku ogólnego zagrożenia - przy wejściu na

teren, na którym występuje zagrożenie.



Miejsce, w którym znajdują się znaki bezpieczeństwa, powinno być

dobrze oświetlone, łatwo dostępne i widoczne. W przypadku gdy

znaki znajdują się w miejscu o niedostatecznym poziomie

oświetlenia dziennego, miejsce to powinno być oświetlone światłem

elektrycznym albo powinny być zastosowane znaki wykonane z

materiału posiadającego zdolność emisji światła po usunięciu

źródła wzbudzającego lub pokryte takim materiałem.



Znak bezpieczeństwa powinien być usunięty, gdy przestanie

istnieć zagrożenie, którego on dotyczy.



Wymagania dotyczące stosowania znaków ewakuacyjnych i znaków

dotyczących ochrony przeciwpożarowej określają odrębne przepisy

i Polskie Normy.

Wymagania dotyczące oznaczania
przeszkód, niebezpiecznych miejsc i
dróg



Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy

mają dostęp podczas pracy, a w których istnieje

ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania

przedmiotów, powinny być oznakowane skośnymi

pasami - na przemian żółtymi i czarnymi lub

czerwonymi i białymi.



Wymiary oznaczenia, o którym mowa wyżej,

powinny być odpowiednie do rozmiaru przeszkody

lub niebezpiecznego miejsca.



Żółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny

być narysowane pod kątem około 45° i powinny

mieć zbliżone wymiary.



Drogi w budynkach powinny być wyraźnie

wyznaczone za pomocą ciągłych pasów o dobrze

widocznej barwie (z uwzględnieniem barwy podłoża)

- najlepiej żółtej lub białej.



Rozmieszczenie pasów wyznaczających drogi

powinno uwzględniać niezbędną (bezpieczną)

odległość między pojazdami i jakąkolwiek

przeszkodą mogącą znajdować się w pobliżu oraz

między pieszymi i pojazdami.



Przepis ten dotyczy również stałych dróg na

zewnątrz budynków, o ile drogi te nie są otoczone

odpowiednimi barierami lub chodnikami

Znakowanie rurociągów



Sposoby oznakowania rurociągów w
zależności od rodzaju przesyłanych
substancji.
Stosuje się następujące barwy:
-

zielona

- woda,

-

srebrzysta

- para wodna,

-

żółta

- gazy,

-

fioletowa

- kwasy i zasady,

-

błękitna

- powietrze,

- czarna - inne ciecze.



Na przodach mogą być umieszczane
tabliczki z nazwą przesyłanej
substancji oraz oznaczony kierunek
przepływu.
Warto zwrócić także uwagę na
zawory, które powinny być
odpowiednio oznakowane

Oznakowania rurociągów
wg. PN-70 N- 01270/08



Gazy niepalne



Ciecze palne



Ługi , kwasy,zasady



Powietrze



Woda



Para

Tablice ostrzegawcze w
znakowaniu rurociągów

Oznakowanie zbiorników do
gazów sprężonych



Odpowiednio oznakowane są także zbiorniki do transportu

gazów sprężonych, skroplonych i rozpuszczonych pod

ciśnieniem. Posiadają one oznaczenie składające się z:

-

barwy rozpoznawczej,

-

nazwy gazu lub mieszaniny gazów

-

oraz znaków ostrzegawczych.

Stosuje się następujące barwy powłok butli:

-

żółta

- acetylen,

-

czerwona

- wszystkie inne gazy palne,

-

niebieska

- tlen,

-

szara

- wszystkie inne gazy niepalne



Dla mieszanin gazowych stosuje się
barwę odpowiadającą gazowi o
największym procentowym udziale w
mieszaninie, natomiast jeżeli jeden ze
składników jest palny, wówczas butla
malowana jest na kolor czerwony

ZNAKI OCHRONY I
HIGIENY PRACY



PN-92/N-01255 Barwy bezpieczeństwa
i znaki bezpieczeństwa.



PN-92/N-01256/02 Znaki
bezpieczeństwa. Ewakuacja.



PN-92/N-01256/03 Znaki
bezpieczeństwa. Ochrona i higiena
pracy

ZNAKI ZAKAZU



Ogólny znak zakazu;



Zakaz przejścia;



Zakaz wstępu ze

zwierzętami;



Nieupoważnionym

wstęp wzbroniony;



Zakaz uruchamiania

maszyny (urządzenia);



Nie dotykać;



Zakaz jazdy na urządzeniach

transportowych;

 



Zakaz przewozu osób na

urządzeniach

transportowych;



Zakaz przebywania pod

ciężarem;



Zakaz smarowania

urządzeń w ruchu;



Nie zostawiać włączonych

silników spalinowych;



Zakaz używania obuwia na

wysokim obcasie;





Zakaz wejścia w obuwiu

zewnętrznym;



Nie dotykać. Gorąca

powierzchnia;

 

 



Zakaz fotografowania;



Zakaz używania telefonów

komórkowych;

Wybrane znaki ostrzegawcze (ostrzegające
przed czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi)
stosowane na stanowiskach pracy



Ogólny znak ostrzegawczy;

 



Ostrzeżenie przed

niebezpieczeństwem

zatrucia substancjami

toksycznymi;

 
 



Ostrzeżenie przed

substancjami żrącymi;



Ostrzeżenie przed

substancjami radioaktywnymi i

promieniowaniem jonizującym;



Ostrzeżenie przed

urządzeniami do transportu

poziomego;



Ostrzeżenie przed porażeniem

prądem elektrycznym;





Ostrzeżenie przed

promieniami laserowymi;



Ostrzeżenie przed upadkiem;



Ostrzeżenie przed skażeniem

biologicznym;



Substancja szkodliwa lub

drażniąca;



Ostrzeżenie przed silnym

hałasem;



Ostrzeżenie - butle z gazem;



Ostrzeżenie przed gorącą

powierzchnią;



Uruchamia się

automatycznie;



Ostrzeżenie przed

niebezpieczeństwem

obcięcia palców;



Ostrzeżenie przed
automatycznym
uruchamianiem się;



Atmosfera
wybuchowa;

ZNAKI INFORMACYJNE
 



Pierwsza pomoc;



Prysznic bezpieczeństwa;



Prysznic do przemywania

oczu;



Zatrzymanie awaryjne;

 



Telefon awaryjny;

 



Punkt opatrunkowy;

 
 



Apteczka pierwszej pomocy;

 

ZNAKI NAKAZU

 



Nakaz stosowania ochrony

oczu;

 



Nakaz stosowania ochrony

głowy;



Nakaz stosowania ochrony

słuchu;



Nakaz stosowania ochrony

dróg oddechowych;



Nakaz stosowania ochrony

stóp;



Nakaz stosowania ochrony

rąk;



Nakaz stosowania ochrony

twarzy;



Nakaz używania szelek

bezpieczeństwa;



Nakaz mycia rąk;



Nakaz stosowania osłony;



Nakaz stosowania maski

przeciwpyłowej;



Nakaz stosowania ochrony

głowy i twarzy;



Nakaz stosowania

kombinezonu ochronnego;



Nakaz przechodzenia

pomostem;

 



Nakaz stosowania pasów

bezwładnościowych

Znaki ewakuacyjne /

POLSKA NORMA

PN-N -01

256-5 Znaki bezpieczeństwa

Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach

ewakuacyjnych i drogach pożarowych/



Znak WYJŚCIE
EWAKUACYJNE

Znak WYJŚCIE EWAKUACYJNE należy stosować do oznakowania drzwi
przegradzających ustaloną drogę ewakuacji, takich jak:

• wyjścia ewakuacyjne z pomieszczeń, w których są wymagane co najmniej dwa
takie wyjścia;

• wyjścia prowadzące z budynku, innego obiektu bu dowlanego na zewnątrz;

• wyjścia prowadzące do innej strefy pożarowej, w tym na obudowaną i zamkniętą
drzwiami klatkę schodową w budynku o wysokości ponad 25 m (wy sokim lub
wysokościowym);

• wyjścia prowadzącego przez przedsionek i drzwi wyjściowych z przedsionka.

Znak WYJŚCIE EWAKUACYJNE powinien być

umieszczony nad drzwiami wymienionymi w

podpunktach



Znaki: DRZWI EWAKUACYJNE i KIERUNEK DROGI
EWAKUACYJNEJ



Znaki: KIERUNEK DO WYJŚCIA DROGI
EWAKUACYJNEJ, KIERUNEK DO WYJŚCIA
DROGI EWAKUACYJNEJ SCHODAMI W DÓŁ i
KIERUNEK DO WYJŚCIA DROGI EWAKUACYJNEJ
SCHODAMI W GÓRĘ



Znaki: PRZESUNĄĆ W CELU OTWARCIA, PCHAĆ ABY
OTWORZYĆ, CIĄGNĄĆ ABY OTWORZYĆ i STŁUC ABY
UZYSKAĆ DOSTĘP

Znaki bezpieczeństwa

Ochrona przeciwpożarowa Polska Norma

PN-92/N-01256-01

  Przedmiotem normy jest wykaz znaków

bezpieczeństwa do stosowania w ochronie

przeciwpożarowej. Zakres stosowania normy obejmuje

obszary, dla których jest niezbędne lub celowe podanie

informacji publicznej o rozmieszczeniu i/lub rodzaju:



urządzeń sygnalizacji pożarowej i sterowania ręcznego;



drogi ewakuacyjnej; a)



sprzętu pożarniczego;



środków ograniczających rozwój pożaru;



obszarów i materiałów o szczególnym zagrożeniu

pożarowym

Urządzenia sygnalizacji

pożarowej i sterowania

ręcznego



Uruchamianie ręczne



Alarmowy sygnalizator
akustyczny



Telefon do użycia w stanie
zagrożenia

Sprzęt pożarniczy



Zestaw sprzętu
pożarniczego



Gaśnica



Hydrant wewnętrzny



Drabina pożarowa

Obszary i materiały szczególnego
zagrożenia pożarowego



Niebezpieczeństwo pożaru
– Materiały łatwo zapalne



Niebezpieczeństwo pożaru
– Materiały utleniające



Niebezpieczeństwo
wybuchu – Materiały
wybuchowe



Zakaz gaszenia wodą



Palenie tytoniu

zabronione



Zakaz używania

otwartego ognia – Palenie

tytoniu zabronione

Znaki uzupełniające



Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
pożarniczego lub
urządzenia
ostrzegającego



Nie zastawiać

 

 

Znaki i symbole informacyjne
substancji chemicznych

Znaki umieszczone poniżej znajdują się na

opakowaniach jednostkowych i wskazują na

właściwości materiałów ujawniające się przy

ich stosowaniu. Znaki te są umieszczane na

opakowaniach niezależnie od nalepek ADR.

Umieszczenie tego znaku nie jest

równoznaczne z materiałem niebezpiecznym

w zrozumieniu przepisów ADR. O tym czy

opakowanie transportowe zawiera materiał

klasyfikowany w przepisach ADR informuje

wyłącznie oznakowanie i nalepki według

wzoru ADR.

Właściwości wybuchowe



Znak:



Symbol:

Właściwości utleniające



Znak:



Symbol:

E

O

Właściwości zapalające



Znak:



Symbol:

Właściwości skrajnie
łatwopalne



Znak:



Symbol:

F

F+

Właściwości trujące



Znak:



Symbol:

Natężone właściwości
trujące



Znak:



Symbol:

T

T+

Właściwości drażniące



Znak:



Symbol

Właściwości szkodliwe



Znak:



Symbol

Xn

Xi

Właściwości żrące



Znak:



Symbol

Właściwości

niebezpieczne

dla środowiska



Znak:



Symbol

C

N

Oznaczenia ADR / przewóz substancji
niebezpiecznych- przykłady/



Klasa 1



Substancje i
przedmioty
wybuchowe
Podklasa 1.1, 1.2,
1.3

•Klasa 1

•Substancje i
przedmioty wybuchowe
Podklasa 1.4



Klasa 2



Gazy: palne
Podklasa 2.1



Klasa 2



Gazy: niepalne i
nietrujące



Podklasa 2.2

 



Klasa 2



Gazy: trujące
Podklasa 2.3



Klasa 3



Materiały ciekłe
zapalne

 



Klasa 4.3



Materiały
wytwarzające w
kontakcie z wodą
gazy zapalne



Klasa 5



Materiały
utleniające

 



Klasa 6.1



Materiały trujące



Klasa 6.2



Materiały zakaźne



Klasa 7



Materiały
promieniotwórcze
Kategoria I – Biała



Klasa 7



Materiały
promieniotwórcze
Kategoria II -
Żółta



Klasa 8



Materiały żrące



Klasa 9



Różne materiały i
przedmioty
niebezpieczne

Znaki elektryczne informacyjne
typu A wg PN-88/E-08501
- przykłady

Znaki elektryczne ostrzegawcze
typu A wg PN-88/E-08501
- przykłady

Znaki elektryczne zakazu typu A wg
PN-88/E-08501
- przykłady

Znaki ostrzegawcze promieniowanie jo
nizujące wg PN-79/J-08002

- przykłady

Oznakowanie promieniowania
elektromagnetycznego wg PN-74/T-
06260



Źródło promieniowania
elektromagnetycznego

(na urządzenie)



Promieniowanie
elektromagnetyczne (strefa
pośrednia)



Promieniowanie
elektromagnetyczne (strefa
niebezpieczna)



Promieniowanie
elektromagnetycz
ne (strefa
bezpieczna)



Promieniowanie
elektromagnetycz
ne (strefa
zagrożona)

TAŚMY OSTRZEGAWCZE  I  OSTRZEGAWCZO-
LOKALIZACYJNE / przykład na podstawie ZN-96
TPSA-025
- norma zakładowa /



Taśmy ostrzegawcze i ostrzegawczo - lokalizacyjne, układane w

ziemi nad rurociągiem kablowym lub kablem

telekomunikacyjnym w celu:

a) wczesnego ostrzeżenia o zakopanym rurociągu lub kablu

b) umożliwienia lokalizacji kabla.



Taśma ostrzegawcza  - taśma zazwyczaj polietylenowa w kolorze

żółtym z napisem "UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY" lub

"UWAGA! KABEL TELEKOMUNIKACYJNY" układana nad

kablem lub rurociągiem kablowym w celu ostrzeżenie o

zakopanym kablu telekomunikacyjnym.



Taśma ostrzegawczo-lokalizacyjna - taśma zazwyczaj

polietylenowa w kolorze żółtym zawierająca czynnik

lokalizacyjny, np. taśmę stalową, z napisem "UWAGA! KABEL

ŚWIATŁOWODOWY", układana nad rurociągiem kablowym



Taśmy ostrzegawcza i ostrzegawczo-lokalizacyjna powinny być wykonane z

polietylenu wysokociśnieniowego lub niskociśnieniowego, pierwotnego, lub

innego materiału o nie gorszych właściwościach

Taśma powinna być trwale barwiona na kolor jaskrawo żółty. Taśma i nadruk nie

powinny zmieniać barwy po długotrwałym (np. 30-letnim) przebywaniu w

agresywnych warunkach glebowych.

Czynnik lokalizacyjny, zazwyczaj metalowy, powinien być odporny na agresywne

warunki glebowe. Może to być  taśma stalowa kwasoodporna wg PN-71/H-86020

lub PN-75/H-92332  zimnowalcowana SI-Z, np marki 1H18N9 lub 1H18N9T.

Inne materiały użyte do wykonania taśmy, np. taśma samoprzylepna, nie

powinny  pogarszać własności określonych powyżej.



Taśma ostrzegawcza i ostrzegawczo-lokalizacyjna powinna mieć:

a) szerokość: 100+5 mm,

b) grubość: co najmniej 0,1 mm,

c) długość standardowa: 250 m,

d) inna długość i szerokość: wg zamówienia.

Dopuszcza się taśmę o szerokości 50 ? 5 mm przy układaniu kabli lub

rurociągów przy użyciu pługoukładacza.



Napis na taśmie powinien mieć barwę
kontrastującą z barwą taśmy.
Napis na taśmie powinien być odporny na
agresywne warunki glebowe.
Napis na taśmie powinien być wykonany
dużymi literami drukowanymi o wysokości
około
30 mm. Odstępy między kolejnymi napisami
nie powinny być większe niż 25 cm.