Gnojówka, gnojowica,

obornik i ścieki fermowe

w świetle rozporządzenia

1774/2002

Prof. dr hab. Maciej GAJĘCKI

Zespół Profilaktyki Weterynaryjnej i Higieny Pasz

Katedra Weterynaryjnej Ochrony Zdrowia Publicznego

Wydziału Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego

w Olsztynie

ROZPORZĄDZENIE (WE)

No 1774/2002

PARLAMENTU

EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 3 października 2002 roku

ustanawiające przepisy

zdrowotne związane z ubocznymi

produktami zwierzęcymi nie

przeznaczonymi do spożycia

przez ludzi

Zobowiązania ogólne

Uboczne produkty zwierzęce i

produkty z nich otrzymane

produkty z nich otrzymane muszą

muszą

być

zbierane

, transportowane

transportowane

przechowywane

, manipulowane

manipulowane

przetwarzane

, usuwane

usuwane

wprowadzane na rynek, eksportowane,

przesyłane tranzytem

zgodnie z niniejszym

rozporządzeniem

Artykuł 5

Materiał Kategorii 2

1. Materiał Kategorii 2 stanowią

uboczne produkty zwierzęce

odpowiadające poniższemu

opisowi, a także każdy inny

materiał zawierający takie uboczne

produkty zwierzęce:

(a)

(a) odchody

odchody

i treść

przewodu pokarmowego;

2. Materiał Kategorii 2 musi być zbierany,

transportowany i identyfikowany bez

niepotrzebnej zwłoki, zgodnie z art. 7 i, z wyjątkiem

sytuacji opisanych w art. 23 i 24 musi być:

(e) w przypadku

(e) w przypadku odchody,

odchody,

treści uwolnionej z

przewodu pokarmowego

, mleka i siary, jeśli

właściwe władze nie uważają ich za stwarzające

ryzyko rozprzestrzenienia poważnej choroby

zakaźnej:

(i) wykorzystane nieprzetworzone jako surowiec w

zakładach wytwarzających biogaz lub

kompostowniach zatwierdzonych zgodnie z art. 15

lub poddane obróbce w zakładzie technicznym

zatwierdzonym w tym celu zgodnie z art. 18,

(ii) usunięte do środowiska zgodnie z niniejszym

rozporządzeniem, lub

(iii) przekształcone w zakładzie wytwarzającym

biogaz lub kompostowane zgodnie z zasadami

określonymi w procedurach opisanych w art. 33

(2);

Artykuł 15

Zatwierdzanie zakładów produkujących biogaz i

kompostowni

1. Zakłady produkujące biogaz i kompostownie są

zatwierdzane przez właściwe władze.

2. Aby zostać zatwierdzonym, zakład produkujący biogaz i

kompostownia musi:

(a) spełnić wymagania załącznika VI, rozdział II, część A;

(b) manipulować i przetwarzać uboczne produkty zwierzęce,

zgodnie z załącznikiem VI, rozdział II, Części B i C;

(c) zostać sprawdzony przez właściwe władze pod kątem

zgodności z art. 26, oraz

(d) opracować i wdrożyć metody monitoringu i sprawdzania

krytycznych punktów kontroli; i

(e) zapewnić, że pozostałości treści przewodu pokarmowego i

kompost, jeśli jest to właściwe, spełniają standardy

mikrobiologiczne określone w załączniku VI, rozdział II, część

3. Zatwierdzenie ulega natychmiastowemu zawieszeniu, jeśli

warunki, na których zostało przyznane nie są już spełniane.

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

zakład wytwarzający biogaz”

oznaczają zakłady, w których

biologiczna degradacja

produktów pochodzenia

zwierzęcego odbywa się

zwierzęcego odbywa się w

warunkach beztlenowych

celu wytwarzania i

zbierania biogazu;

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

kompostownia”

oznacza

zakład, w którym

biologiczna degradacja

produktów pochodzenia

zwierzęcego odbywa się

w warunkach tlenowych

;

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

pozostałości trawienne”

oznaczają pozostałości

po przetworzeniu,

ubocznych produktów

zwierzęcych w zakładach

wytwarzających biogaz

;

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

treść przewodu

pokarmowego”

oznacza

zawartość przewodu

pokarmowego ssaków

i ptaków bezgrzebieniowych,

wyizolowana lub nie

z przewodu pokarmowego;

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

odchody”

oznacza

odchody i/lub mocz

zwierząt gospodarskich,

z lub bez ściółki oraz

guano;

ZAŁĄCZNIK I

SPECYFICZNE DEFINICJE

„

nawozy organiczne”

i „polepszacze gleby”

„polepszacze gleby”

oznaczają materiały pochodzenia

zwierzęcego wykorzystywane do poprawienia

odżywiania roślin oraz fizycznych i

chemicznych właściwości gleb, a także ich

aktywności biologicznej, stosowane razem

lub osobno;

może to także oznaczać odchody,

treść przewodu pokarmowego,

kompost i pozostałości trawienne;

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

Odchody nieprzetworzone

A. Wymiana handlowa

1. (a) Handel

1. (a) Handel nieprzetworzonymi

nieprzetworzonymi

odchodami

gatunków zwierząt innych, niż drób lub

koniowate

koniowate jest zabroniony,

jest zabroniony,

z wyjątkiem

odchodów:

(i)

pochodzących z terenów, które nie są objęte

żadnymi restrykcjami związanymi z poważną

chorobą zaraźliwą , i

(ii)

przeznaczonych do zastosowania pod

nadzorem właściwych władz na terenie

tworzącym jedno gospodarstwo, zlokalizowane

po obu stronach granicy między dwoma Krajami

Członkowskimi.

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

(c) Jednakże

(c) Jednakże właściwe władze mogą

właściwe władze mogą

wydać specjalne

pozwolenie na wwóz na swoje terytorium:

(i)

(i) odchodów przeznaczonych do przetworzenia w zakładach

odchodów przeznaczonych do przetworzenia w zakładach

technicznych, zakładach wytwarzających biogaz lub

w kompostowniach zatwierdzonych

przez właściwe władze

zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w celu wytworzenia

produktów przywołanych w sekcji II poniżej. Właściwe władze

zatwierdzając takie zakłady muszą brać pod uwagę pochodzenie

odchodów; lub

(ii)

(ii) odchody przeznaczone do zastosowania na gruntach

odchody przeznaczone do zastosowania na gruntach

gospodarstwa

. Taka wymiana handlowa może mieć miejsce

jedynie w przypadku obustronnej zgody właściwych władz

kraju pochodzenia i kraju przeznaczenia. Wyrażając taką zgodę,

właściwe władze muszą zwracać szczególną uwagę na

pochodzenie odchodów, ich przeznaczenie, a także mieć na

względzie zdrowie zwierząt i bezpieczeństwo.

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

Odchodom we wszystkich przypadkach musi towarzyszyć świadectwo

zdrowia zgodne ze wzorem określonym zgodnie z procedurą

zdrowia zgodne ze wzorem określonym zgodnie z procedurą przywołaną

przywołaną

w art. 33 ust. 2.

2. Handel nieprzetworzonymi odchodami drobiowymi uzależniony jest od

następujących warunków:

(a) odchody muszą pochodzić z terenów nie poddanych restrykcjom z

powodu choroby Newcastle (rzekomego pomoru drobiu) ani influenzy

drobiu o wysokiej zaraźliwości;

(b) dodatkowo, nieprzetworzone odchody drobiowe pochodzące od stad

szczepionych przeciwko chorobie Newcastle (rzekomemu pomorowi

drobiu) nie mogą być wysyłane na obszary, gdzie nie prowadzi się

szczepień przeciwko tej chorobie, na mocy

szczepień przeciwko tej chorobie, na mocy art. 152 ust. 2 Dyrektywy

art. 152 ust. 2 Dyrektywy

90/539/EWG

[1]

[27]; i

[27]; i

(c) odchodom musi towarzyszyć świadectwo zdrowia zgodne ze wzorem

określonym zgodnie z procedurą

określonym zgodnie z procedurą przywołaną w art. 33 ust. 2.

przywołaną w art. 33 ust. 2.

[1]

[27] Dyrektywa Rady 90/539/EWG z 15 października 1990 dotycząca

[27] Dyrektywa Rady 90/539/EWG z 15 października 1990 dotycząca

warunków zdrowia zwierząt regulująca handel na terenie Wspólnoty oraz

import z krajów trzecich drobiu i jaj wylęgowych (Dz. U WE Nr L 303 z

31.10.1990, str. 6). Dyrektywa ostatnio zmieniona Decyzją Komisji

2000/505/WE (Dz. U WE Nr L 201 z 9.8.2000, str. 8).

przywoływany art. 33 ust.

2. W każdym przypadku,

gdzie przywołany jest niniejszy

ustęp, stosuje się art. 5 i 7 Decyzji

1999/468/WE, uwzględniając

postanowienia jej art. 8.

Okres czasu wymieniony w art. 5,

ust. 6 Decyzji 1999/468/WE ustala

się na 15 dni.

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

Import

4. Kraje Członkowskie muszą dopuścić

import nieprzetworzonych odchodów,

(a) jeśli pochodzą one z krajów trzecich

znajdujących się na liście w części IX

załącznika X;

(b) spełniają warunki ust. 1 lit. a) w

odniesieniu do danych gatunków

zwierząt

(c) jeśli towarzyszy im świadectwo

zdrowia, tak jak to

zdrowia, tak jak to ujęto w art. 29 ust. 6

ujęto w art. 29 ust. 6

ujęte w art. 29 ust. 6

6. Jeśli załączniki VII i VIII nie

stanowią inaczej,

stanowią inaczej, świadectwo zdrowia

świadectwo zdrowia

odpowiadające wzorowi

umieszczonemu w załączniku X,

zaświadczające, iż produkty spełniają

warunki wymienione w tych

załącznikach, oraz że pochodzą z

zakładów takie warunki

zapewniających musi towarzyszyć

przesyłce produktów wymienionych

w tych załącznikach.

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

II.

Przetworzone odchody i produkty otrzymane z odchodów

A. Wprowadzanie na rynek

5. Wprowadzanie na rynek przetworzonych odchodów i

przetworzonych produktów otrzymanych z odchodów jest

uzależnione od następujących warunków:

(a) muszą pochodzić one z zakładów technicznych,

zakładów wytwarzających biogaz lub z kompostowni

zatwierdzonych przez właściwe władze, zgodnie z

niniejszym rozporządzeniem;

(b)

(b) muszą być poddane procesowi obróbki termicznej

muszą być poddane procesowi obróbki termicznej

w co najmniej 70ºC przez co najmniej 60 minut

lub procesowi mu odpowiadającemu, zgodnie z

przepisami określonymi zgodnie z procedurą przywołaną

w art. 33 ust. 2

art. 33 ust. 2

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

(c)

muszą:

(i)

być wolne od

Salmonella

(brak

Salmonella

w 25 g

produktu po obróbce),

(ii)

być wolne od

enterobacteriaceae

(na podstawie liczby

kolonii bakterii: < 1000 cfu na gram produktu po obróbce), i

(iii)

być poddane redukcji ilości bakterii przetrwalnikujących

oraz toksycznych formacji; i

(d)

muszą być przechowywane w taki sposób, aby po

przetworzeniu nie było możliwe ich zanieczyszczenie lub

wtórne zakażenie lub zawilgocenie. Dlatego też muszą być

przechowywane w:

(i)

szczelnych i izolowanych silosach, lub

(ii)

wystarczająco szczelnych workach (worki plastikowe lub

„duże worki”).

ROZDZIAŁ III

Wymagania dla odchodów, przetwarzanych

odchodów

i produktów otrzymanych z odchodów

Import

6. Kraje Członkowskie muszą dopuścić import przetworzonych odchodów i

przetworzonych produktów otrzymanych z odchodów,

(a) jeśli pochodzą one z krajów trzecich znajdujących się na liście w części

IX załącznika XI;

(b) jeśli pochodzą z zakładów zatwierdzonych przez właściwe władze kraju

trzeciego, spełniającego szczegółowe wymagania określone w niniejszym

rozporządzeniu;

(c) jeśli spełniają warunki ust. 5 powyżej; i

(d) jeśli towarzyszy im świadectwo zdrowia, tak jak to ujęto w art. 29 ust. 6

III.

Guano

7. Wprowadzanie na rynek „guana” nie jest uzależnione od żadnych

warunków

USTAWA

z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu.

(Dz. U. Nr 89, poz. 991 i z 2004 roku Nr 91, poz. 876)

Art. 1. Ustawa reguluje sprawy:

1) wprowadzania do obrotu nawozów w zakresie

nieuregulowanym w przepisach Unii Europejskiej,

2) zadań i właściwości organów i jednostek

organizacyjnych w zakresie wprowadzania do

obrotu nawozów na podstawie przepisów Unii

Europejskiej w sprawie nawozów

3) stosowania nawozów,

4) zapobiegania zagrożeniom dla ludzi i zwierząt

oraz dla środowiska, które mogą powstać w

wyniku przewozu, przechowywania i stosowania

nawozów

5) agrochemicznej obsługi rolnictwa.

Rozporządzenie (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. w

sprawie nawozów.

Użyte w ustawie

określenia oznaczają:

1) nawozy - produkty przeznaczone do

dostarczania roślinom składników

pokarmowych lub zwiększania

żyzności gleb albo zwiększania

żyzności stawów rybnych,

2) nawozy mineralne - nawozy

nieorganiczne produkowane w drodze

przemian chemicznych lub przerobu

surowców mineralnych, w tym wapno

nawozowe, także zawierające magnez,

Użyte w ustawie

określenia oznaczają:

3) nawozy naturalne:

a) obornik, gnojówkę i gnojowicę,

b) odchody zwierząt gospodarskich

w rozumieniu przepisów o

organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt

gospodarskich,

z wyjątkiem

odchodów pszczół i zwierząt

futerkowych, bez dodatków

innych substancji,

c) guano

- przeznaczone do rolniczego

wykorzystania,

Użyte w ustawie

określenia oznaczają:

4) nawozy organiczne - nawozy

wyprodukowane z substancji

organicznej lub z mieszanin

substancji organicznych,

substancji organicznych, w tym

w tym

komposty

, także wyprodukowane

przy udziale dżdżownic

5) nawozy organiczno-mineralne -

mieszaniny nawozów mineralnych i

organicznych

Art. 3. 1. Do obrotu można wprowadzać

nawozy:

3) naturalne, z wyłączeniem

gnojowicy, spełniające wymagania

weterynaryjne określone w

przepisach Unii Europejskiej

ustanawiających przepisy sanitarne

dotyczące produktów ubocznych

pochodzenia zwierzęcego

nieprzeznaczonych do spożycia przez

ludzi

ludzi 2)

)

Rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne

dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.

Wniosek do ministra właściwego do spraw

rolnictwa o wydanie zezwolenia na

wprowadzenie nawozu do obrotu składa

producent nawozu lub importer.

2. Nawozy organiczne, organiczno-mineralne

oraz mineralne nieoznaczone znakiem

"NAWÓZ WE" mogą być wprowadzone do

obrotu na podstawie zezwolenia ministra

właściwego do spraw rolnictwa.

3. Nieprzetworzone nawozy naturalne, w tym

gnojowica, mogą być zbywane do

bezpośredniego rolniczego wykorzystania

wyłącznie na podstawie umowy zawartej w

formie pisemnej, pod rygorem nieważności.

4. Umowę, o której mowa w ust. 3, strony

przechowują co najmniej przez okres 8 lat od

dnia jej zawarcia.

Art. 4. 1. Wniosek do ministra właściwego do

spraw rolnictwa o wydanie zezwolenia na

wprowadzenie nawozu do obrotu składa

producent nawozu lub importer.

3. Zezwolenie na wprowadzenie nawozu do

obrotu wydaje się po uzyskaniu:

1) opinii upoważnionych jednostek

organizacyjnych, wydanych na podstawie

przeprowadzonych badań mających na celu

stwierdzenie, że nawóz:

a) jest przydatny do nawożenia roślin lub gleb

lub rekultywacji gleb, a w szczególności:

- dostarcza roślinom składników pokarmowych,

wpływając istotnie na wzrost plonu lub stan

odżywienia roślin bądź pozytywnie na jakość

plonu lub cechy użytkowe roślin, lub

- zwiększa żyzność gleb lub stawów rybnych,

Art. 4. 1. Wniosek do ministra właściwego do

spraw rolnictwa o wydanie zezwolenia na

wprowadzenie nawozu do obrotu składa

producent nawozu lub importer.

b) po zastosowaniu, zgodnym z

instrukcją stosowania, nie wykazuje

szkodliwego oddziaływania na zdrowie

ludzi i zwierząt oraz na środowisko,

c) spełnia minimalne wymagania

jakościowe określone w przepisach

wydanych na podstawie art. 9 oraz

wymagania jakościowe deklarowane

przez producenta,

d) nie zawiera zanieczyszczeń w ilości

przekraczającej dopuszczalne wartości

zanieczyszczeń określone w przepisach

wydanych na podstawie art. 9,

art. 4 ust. 3. Zezwolenie na

wprowadzenie nawozu do obrotu

wydaje się po uzyskaniu:

2) opinii upoważnionych jednostek

opinii upoważnionych jednostek

organizacyjnych o spełnianiu wymagań

weterynaryjnych

, określonych w

określonych w

przepisach Unii Europejskiej, o których

mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3,

przez nawóz organiczny i

organiczno-mineralny, wytworzony z

surowców będących ubocznymi

produktami zwierzęcymi lub z

produktów uzyskanych z

ubocznych produktów zwierzęcych

albo zawierający w swoim składzie

uboczne produkty zwierzęce

Art. 9. Minister właściwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrami

właściwymi do spraw:

zdrowia, środowiska oraz gospodarki,

w drodze

rozporządzenia, określi:

1) jednostki organizacyjne upoważnione do przeprowadzania

jednostki organizacyjne upoważnione do przeprowadzania

badań lub wydawania opinii, o których mowa w art. 4 ust. 3,

2) szczegółowy zakres badań nawozów oraz wymagania dotyczące

opinii, o których mowa w

opinii, o których mowa w art. 4 ust. 3

art. 4 ust. 3

, umożliwiających

stwierdzenie spełnienia warunków niezbędnych do wydania

zezwolenia na wprowadzenie nawozu do obrotu,

3) szczegółowy zakres dokumentacji dotyczącej nawozów,

niezbędnej do przeprowadzenia badań i wydania opinii,

4) wymagania dotyczące treści instrukcji stosowania i

przechowywania nawozów,

przechowywania nawozów, niezbędnej do bezpiecznego ich

niezbędnej do bezpiecznego ich

stosowania

5) dopuszczalne rodzaje zanieczyszczeń i ich wartości, które nie

dopuszczalne rodzaje zanieczyszczeń i ich wartości, które nie

stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi i

zwierząt oraz dla

środowiska

6) minimalne wymagania jakościowe dla nawozów, o których mowa

w art. 3 ust. 2

- uwzględniając zaplecze badawcze jednostek organizacyjnych,

procedury badawcze, kwalifikacje i doświadczenie kadry

naukowo-badawczej oraz potrzebę zapewnienia skuteczności

działania nawozów

Stosowanie nawozów

Art. 11. 3.

Art. 11. 3. Dawka nawozu

Dawka nawozu

naturalnego

, zastosowana

w ciągu roku,

w ciągu roku, nie może

nie może

zawierać więcej niż 170 kg

azotu (N)

w czystym

składniku na 1 ha użytków

rolnych

Art. 11a. 1. Podmiot, który prowadzi chów lub

hodowlę drobiu powyżej 40.000 stanowisk, lub chów

lub hodowlę świń powyżej 2.000 stanowisk dla świń

o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla

macior, jest obowiązany:

1) opracować plan nawożenia zgodnie z

przepisami wydanymi na podstawie

art. 47 ust. 8 pkt 2 ustawy z dnia 18

lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U.

Nr 115, poz. 1229

, z późn. zm.

, z późn. zm. 3)

) i

zasadami dobrej praktyki rolniczej,

2) zagospodarować na użytkach rolnych

będących w jego posiadaniu co

najmniej 70 % gnojówki i gnojowicy, a

pozostałe 30 % może zbyć zgodnie z

art. 3 ust. 3.

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r.

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1803

Nr 154, poz. 1803

z 2002 r.

z 2002 r. Nr 113, poz. 984

Nr 113, poz. 984

Nr 130, poz. 1112

233, poz. 1957

Nr 238, poz. 2022

oraz z 2003 r.

oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717

Nr 80, poz. 717

, Nr 165, poz. 1592

Nr 165, poz. 1592

, Nr 190, poz. 1865

Nr 190, poz. 1865

Nr 228, poz. 2259

Art. 11b. 1. Podmiot, o którym mowa w art. 11a

ust. 1, przechowuje

gnojówkę i gnojowicę

szczelnych, zamkniętych zbiornikach.

2. Minister właściwy do spraw

środowiska może określić,

w drodze rozporządzenia,

szczegółowe

szczegółowe warunki dotyczące

warunki dotyczące

zbiorników

, o których mowa w

ust. 1, oraz

ust. 1, oraz przechowywania

przechowywania

gnojówki i gnojowicy

, mając na

względzie ochronę środowiska.";

Art. 13. 1.

Zabrania się

stosowania nawozów:

1) na glebach zalanych wodą oraz przykrytych

śniegiem lub zamarzniętych do głębokości 30 cm,

2) naturalnych w postaci płynnej oraz azotowych - na

glebach bez okrywy roślinnej, położonych na

stokach o nachyleniu większym niż 10 %,

3) naturalnych w postaci płynnej - podczas wegetacji

roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia

przez ludzi,

4) organicznych

organicznych

i organiczno-mineralnych

otrzymanych z ubocznych produktów zwierzęcych

lub zawierających takie produkty -

lub zawierających takie produkty - na pastwiskach.

na pastwiskach.

2. Przepis ust. 1 pkt 1 nie dotyczy stosowania

nawozów w stawach wykorzystywanych do chowu

lub hodowli ryb.";

Przewóz i

przechowywanie nawozów

Art. 18. 1. Nawozy naturalne w postaci stałej

powinny być przechowywane w

pomieszczeniach inwentarskich lub na

nieprzepuszczalnych płytach,

zabezpieczonych przed przenikaniem wycieku

do gruntu oraz posiadających instalację

odprowadzającą wyciek do szczelnych

zbiorników.

2. Nawóz naturalny w postaci płynnej należy

przechowywać wyłącznie w szczelnych

zbiornikach o pojemności umożliwiającej

gromadzenie co najmniej 4-miesięcznej

produkcji tego nawozu.

Art. 20c. 1.

Nadzór

nad

wprowadzaniem

obrotu

nawozów

sprawuje

Inspekcja

Jakości Handlowej

Artykułów Rolno-

Spożywczych

Spożywczych, zwana

, zwana

dalej "Inspekcją".

Art. 20f. 1.

Art. 20f. 1. Kontrolę

Kontrolę

stosowania

przechowywania

nawozów wykonuje

Inspekcja Ochrony

Środowiska.

Art. 20h.

Art. 20h. Wojewódzki inspektor

Wojewódzki inspektor

ochrony środowiska

może

w drodze decyzji,

w drodze decyzji, wstrzymać

wstrzymać

prowadzenie chowu lub

hodowli

, o których mowa

w art. 11a ust. 1, w

przypadku stosowania

nawozów naturalnych

niezgodnie z planem

nawożenia

1) opracować plan nawożenia zgodnie z przepisami wydanymi na

podstawie art. 47 ust. 8 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. -

Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm. 3) i zasadami

dobrej praktyki rolniczej,

Art. 4. 1.

Art. 4. 1. Producenci lub importerzy nawozów

Producenci lub importerzy nawozów

organicznych

i organiczno-mineralnych

wytworzonych z

wytworzonych z surowców będących ubocznymi

surowców będących ubocznymi

produktami zwierzęcymi

lub

lub z produktów

z produktów

uzyskanych z ubocznych produktów

zwierzęcych albo zawierające w swoim składzie

uboczne produkty zwierzęce

, którym zostało

wydane zezwolenie ministra właściwego do

spraw rolnictwa na ich wprowadzenie do obrotu

przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,

powinni dostarczyć do ministra właściwego do

spraw rolnictwa

spraw rolnictwa opinię o spełnianiu przez

opinię o spełnianiu przez

te nawozy wymagań weterynaryjnych

określonych w przepisach Unii Europejskiej

ustanawiających przepisy sanitarne dotyczące

produktów do spożycia przez ludzi

, w terminie 3

miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej

ustawy.

INFORMACJE

WOLNE Z

RÓŻNYCH

MATERIAŁÓW

Gnojówka

Gnojówka jest to

przefermentowany mocz

zwierzęcy.

Zawiera 0,2 - 0,3% azotu (N)

w formach łatwo dostępnych

dla roślin, 0,6% potasu (K

oraz niewielką ilość

fosforu.

Gnojowica

Gnojowica jest nawozem

zbliżonym w swoim działaniu

do gnojówki, składa się z

moczu, kału i wody używanej

do spłukiwania stanowisk w

oborach czy chlewniach

bezściołowych.

Obornik

Obornik składa się z odchodów zwierzęcych,

tj. kału i moczu, oraz ze ściółki.

W oborniku znajduje się przeciętnie 25% suchej

masy, a zawartość składników pokarmowych

w świeżej masie wynosi 0,5 azotu (N),

0,25% fosforu (PO

) i 0,6 potasu (K

O).

Jednakże skład chemiczny obornika

może ulegać dużym zmianom, w

zależności od gatunku zwierząt, ich

wieku oraz od sposobu żywienia i

jakości skarmianej paszy, a

także od stanu zwierzęcia (zła czy

dobra kondycja) i od ilości

stosowanej ściółki.

Wprowadzenie zmian w tym zakresie wyniknęło z zagrożeń jakie

powstają wraz ze wzrostem koncentracji produkcji zwierzęcej i

konieczności ochrony środowiska - głównie wód przed

zanieczyszczeniami powodowanymi przez przedostające się

związki azotu i fosforu.

Stosownie do dyrektywy azotanowej nr

91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r.

Polskiego Kodeksu Dobrych Praktyk

Rolniczych

Ustawy o nawozach i nawożeniu

z dnia 26 lipca 2000 r.

Dz.U. Nr 89 poz. 991, która stała się

obowiązująca od 24 stycznia 2001 r.

Nawozy naturalne w postaci stałej

powinny być przechowywane

w pomieszczeniach inwentarskich

lub na nieprzepuszczalnych

płytach

, zabezpieczonych przed

przenikaniem wycieku do gruntu

oraz posiadających instalację

odprowadzająca wyciek do

szczelnych zbiorników.

I ZMIANA

II ZMIANA

Nawozy naturalne w

postaci płynnej

powinny

być przechowywane

wyłącznie w szczelnych

zbiornikach o pojemności

umożliwiającej

gromadzenie co najmniej

4-miesięcznej produkcji

tego nawozu.

Niewłaściwe przechowywanie

tych nawozów

(składowanie obornika na gruncie

oraz brak odpowiedniej wielkości

i szczelności zbiorników

do gromadzenia i przechowywania

gnojówki, gnojowicy i wód

gnojowych)

jest powodem, że straty

składników nawozowych wynoszą

rocznie co najmniej 20-30%

azotu i 10-12% fosforu

Orientacyjne straty NPK na 1 DJP

w przeliczeniu na nawozy mineralne

przy składowaniu obornika na

gruncie wynoszą:

60-100 kg saletry

amonowej

6-10 kg superfosfatu

potrójnego

50 kg soli potasowej

Dla uproszczenia

bilansowania

powierzchni płyty

gnojowej

i pojemności

pojemności

zbiorników

korzystne jest

operowanie pojęciem

operowanie pojęciem 1

DJP

(duża jednostka

przeliczeniowa).

Współczynniki przeliczeniowe

sztuk rzeczywistych zwierząt

gospodarskich na duże jednostki

przeliczeniowe DJP

Rodzaj zwierząt

Współczynnik Przeliczeniowy DJP

Krowy

1,00

Jałówki cielne

1,00

Jałówki powyżej 1 roku

0,8

Jałówki od 1/2 do 1 roku

0,3

Cielęta do 1/2 roku

0,15

Buhaje

1,4

Tuczniki

0,25

Warchlaki 2-4 miesiące

0,1

Prosięta do 2 miesięcy

0,02

Bekony

0,2

Knury

0,3

Maciory

0,3

Ogiery

1,2

Klacze i wałachy

1,2

Źrebaki powyżej 2 lat

1,0

Źrebaki powyżej 1 roku

0,8

Kury i kaczki

0,004

nawozy naturalne

(obornik, gnojówka,

gnojowica) oraz organiczne (substancje

organiczne i ich mieszaniny, w tym

komposty)

komposty) powinny być stosowane w

powinny być stosowane w

okresie od 1 marca do 30 listopada

z wyjątkiem nawozów stosowanych

na uprawy pod osłonami (szklarnie,

inspekty, namioty foliowe),

dawka nawozu naturalnego

zastosowanego w ciągu roku

zastosowanego w ciągu roku nie może

nie może

zawierać więcej niż 170 kg azotu (N) w

czystym składniku na 1 ha użytków

rolnych

, a w związku z tym obsada

zwierząt

zwierząt nie powinna przekroczyć

nie powinna przekroczyć

1,5 DJP na 1 ha użytków rolnych.

Znając przeciętne zawartości składników nawozowych w oborniku,

gnojówce lub gnojowicy możemy obliczyć jakie ilości NPK wnosimy

do gleby

Obornik

0,5% azotu (N)

0,3% fosforu (P2O5)

0,7% potasu (K2O)

0,5% wapnia (CaO)

0,19% magnezu (MgO)

W 10 tonach 50 kg N, 30 kg P2O5, 70 kg K2O, 50 kg CaO i 19 kg MgO.

Przy 6-miesięcznym okresie przechowywania na 1 DJP potrzeba 3,5 m2 powierzchni płyty

gnojowej.

Gnojówka

W 1 m3 starannie przechowywanej gnojówki znajduje się przeciętnie:

3-4 kg azotu (N)

7-10 kg potasu (K2O)

Przy 4-miesięcznym okresie przechowywania na 1 DJP potrzeba 2 m3 pojemności zbiornika.

Przy 6-miesięcznym okresie przechowywania na 1 DJP potrzeba 3 m3 pojemności zbiornika.

Gnojowica

W 1 m3 (1 tonie) gnojowicy znajduje się przeciętnie:

3-4 kg azotu (N)

2-3 kg fosforu (P2O5)

3-4 kg potasu (K2O)

oraz wapń, magnez, mikroelementy i substancja organiczna.

Przy 4-miesięcznym okresie przechowywania na 1 DJP potrzeba 7,5 m3 pojemności zbiornika.

Przy 6-miesięcznym okresie przechowywania na 1 DJP potrzeba 11 m3 pojemności zbiornika.

Dyrektywa Nr 91/676/EWG

(azotanowa)

Nawozy naturalne: obornik, gnojówka, gnojowica

pojemność

płyty gnojowej powinna zabezpieczać

możliwość przechowywania obornika

możliwość przechowywania obornika przez

przez

okres co najmniej 6 miesięcy

powierzchnia płyty gnojowej (wys. pryzmy ok. 2

m) - ok.

m) - ok. 3,5 m

3,5 m

na 1 DJP

pojemność zbiorników na gnojówkę i gnojowicę

musi wystarczyć na ich przechowywanie przez

okres

okres co najmniej 6 miesięcy

co najmniej 6 miesięcy

(zgodnie z

Ustawą o nawożeniu co najmniej 4

miesiące)

pojemność zbiornika na gnojowicę w oborze

rusztowej - ok.

rusztowej - ok. 10 m

10 m

na 1 DJP

w oborze płytkiej pojemność zbiornika na

gnojówkę przynajmniej

gnojówkę przynajmniej 2,5 m

2,5 m

na 1 DJP.

Dyrektywa Nr 91/676/EWG

(azotanowa)

STOSOWANIE NAWOZÓW NATURALNYCH

mogą być stosowane tylko w okresie od 1 marca

do 30 listopada

muszą być przykryte lub wymieszane z glebą nie

później niż następnego dnia po ich

zastosowaniu

nie należy ich stosować w odległości mniejszej niż

20 m od stref ochronnych źródeł i ujęć wody

nawozy naturalne w postaci płynnej mogą być

stosowane gdy poziom wody gruntowej jest

poniżej 1,2 m

roczna dawka nawozu organicznego nie może

przekraczać ilości zawierającej 170 kg N na 1 ha

UR (ok. 45 m3 gnojowicy lub ok. 40 t obornika)

(ok. 45 m3 gnojowicy lub ok. 40 t obornika)

Przybliżone ilości produkowanych

nawozów zwierzęcych w zależności od

gatunku i rodzaju zwierząt oraz

systemu ich utrzymania.

Rodzaj zwierząt

System utrzymania

obora głęboka

obora płytka

bezściołowy

obornik

gnojówka

gnojowica

Krowa o mesie 500 kg

- w oborze i na

pastwisku

10,3 t/rok

6,1 t/rok

2,5 t/rok

12,7 t/rok

Jałowizna 0,5-1,5 roku

- w oborze i na

pastwisku

5,8 t/rok

3,3 t/rok

1,7 t/rok

7,3 t/rok

Cielęta do 0,5 roku

- w oborze i na

pastwisku

1,2 t/0,5 r.

0,7 t/0,5 r.

0,4t/0,5 r.

1,6 t/0,5 r.

Maciory i knury

0,22 t/mies.

0,11 t/mies.

0,082 t/mies,

0,22 t/mies.

Tuczniki

- powyżej 8 miesięcy

- od 5 do 8 miesięcy

0,18 t/mies.

0,16 t/mies.

0,085 t/mies.

0,077 t/mies.

0,068 t/mies.

0,063 t/mies.

0,18 t/mies.

0,16 t/mies.

Prosięta

- od 2 do 4 miesięcy

- do 2 miesięcy

0,11 t/mies.

0,06 t/mies.

0,052 t/mies.

0,027 t/mies.

0,043 t/mies.

0,019 t/mies

0,11 t/mies.

0,073 t/mies.

Owca

- w oborze i no

pastwisku

0,8 t/rok

Opracowanie: prof. dr hab. Zbigniew Cieśliński, mgr inż.

Jolanta Klupś

W celu zmagazynowania odchodów

pochodzących ze

pochodzących ze ściółowego chowu

ściółowego chowu

bydła przez okres 1-go miesiąca

wymagane są następujące wielkości:

płyta obornikowa

- 0,5 m

/DJP,

zbiornik gnojówki

- 0,5 m

/DJP.

W przypadku braku

połączenia

połączenia płyty

płyty

ze zbiornikiem

na gnojówkę

powinien być oddzielny

zbiornik na

zbiornik na wodę

wodę

gnojową

o pojemności

0,05 m

/DJP.

Do zmagazynowania

odchodów z okresu 6-

miesięcznego zaleca się

następujące wielkości:

płyta obornikowa

- 3 m

/DJP

zbiornik gnojówki

- 2 m

/DJP

W przypadku

bezściołowego

chowu bydła

zbiornik gnojowicy

powinien mieć

pojemność 1,5÷2

/DJP.

Przy chowie

bezściołowym

zbiornik powinien

zapewnić

zmagazynowanie w

okresie półrocznym od

jednej DJP 10 m

gnojowicy.

zbiorniki na

zbiorniki na gnojówkę

gnojówkę

i gnojowicę

powinny mieć

dno i ściany

nieprzepuszczalne, szczelne

przykrycie z

zamykanym otworem do

opróżniania oraz

odpowiednie wyprowadzenie

minimum 0,5 m

ponad poziom terenu;

płyty gnojowe

powinny mieć

nieprzepuszczalne dno i trójstronnie

obudowane ściany

(emisja substancji zapachowych

występuje w mniejszej ilości w

stosunku do zwykłej, płaskiej płyty

obornikowej);

miejsca wokół zbiorników oraz

miejsca wokół zbiorników oraz płyty

płyty

gnojowej

muszą być utwardzone

ze spadkiem w kierunku odpływu

cieczy do kanału i zbiornika gnojówki

lub na wodę gnojową;

w dnie

w dnie płyty gnojowej

płyty gnojowej

powinien znajdować się spadek

w kierunku kratki ściekowej,

przez którą odprowadzana

jest ciecz

opadów atmosferycznych i

obornika do

zbiornika na wodę gnojową

lub bezpośrednio

do zbiornika gnojówki;

zbiorniki na

zbiorniki na gnojówkę

gnojówkę

powinny być o mniejszej

średnicy a o większej

wysokości w

celu zmniejszenia emisji

substancji

zapachowych;

przelewający się nadmiar

przelewający się nadmiar gnojówki

gnojówki

lub

lub wody gnojowej

wody gnojowej

ze zbiorników

(

(np. po okresie zimowym

np. po okresie zimowym

)

powinien być odprowadzany

specjalnym kaskadowym rowem

(

(szczelnym dennie

szczelnym dennie

) do

układu podpowierzchniowego

rozsączania, na którym założona

jest plantacja energetyczna

(np. wierzba w rotacji 2-3 letniej).

DZIĘKUJĘ

PAŃSTWU

UWAGĘ

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
P³yty obornikowe i zbiorniki na gnojówkê i gnojowice
Gnojowka, wywar, napar ekologiczne srodki ochrony rosl
rozp ŚCIEKI Rozdział 2
OCENA EKONOMICZNA RÓŻNYCH TECHNOLOGII STOSOWANIA GNOJÓWKI BYDLĘCEJ
Gnojowka, wywar, napar ekologiczne srodki ochrony rosl
Wrotyczowa gnojówka
Wartość nawozowa pofermentu i gnojowicy Włochy 2016
Gnojówka z pokrzyw
Czosnek gnojówka do oprysku
Badania separacji na frakcje stałą i ciekłą gnojowicy i pulpy pofermentacyjnej Polska 2014
Dziki bez gnojówka z pokr1150/5697

więcej podobnych podstron

gnojowka gnojowica obornik i scieki fermowe w swietle rozp

Document Outline