z

Stan zapalny/ zapalenie



jest to miejscowa odpowiedź ustroju na

bodziec zapaleniotwórczy. Odczyn zapalny jest
próbą obrony ustroju przed czynnikiem
szkodliwym

Przyczyny zapalenia

•

uraz mechaniczny,

•

czynniki chemiczne egzogenne (kwasy i
zasady) i endogenne,

•

ciała obce,

•

czynniki biologiczne, tj. wirusy, bakterie,
grzyby, tkanka martwicza



Termoterapia to ogólne określenie terapii

ciepłem lub zimnem, w zależności od

zastosowanego czynnika fizykalnego. W

ujęciu fizycznym, polega ona na dostarczaniu,

względnie odbieraniu energii cieplnej

organizmowi. Dlatego błędne jest

utożsamianie termoterapii jedynie z

leczeniem ciepłem. I stąd w termoterapii

wyróżnia się pojęcia ciepłolecznictwa
i leczenia zimnem, które coraz częściej

zastępowane jest pojęciem krioterapii.

Chociaż metody stosowane w termoterapii

znane są od wieków, to praktycznie dopiero w

ostatnich dziesięcioleciach poznano

mechanizmy ich działania, zwłaszcza na

poziomie komórkowym i metabolicznym.

Wpływ ciepła na organizm
ludzki



rozszerzenie powierzchownych naczyń
krwionośnych i trochę głębiej położonych,



rozszerzenie naczyń chłonnych,



zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych,



obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,



nieznaczny wzrost tętna,



ułatwienie przenikania leukocytów do przestrzeni
okołonaczyniowej,



zmniejszenie napięcia mięśni,



pogłębienie oddechu,



wzmożone wydzielanie potu,



zmniejszenie bólu,



przyspieszenie powstawania ropy (w stanach
zapalnych).

Wpływ zimna na organizm
ludzki



miejscowe obniżenie temperatury,



zwężenie naczyń krwionośnych,



działanie przeciwkrwotoczne,



zmniejszenie obrzęku,



zmniejszenie i zwolnienie przemiany materii,



zmniejszenie dopływu tlenu i substancji

odżywczych do tkanek,



zmniejszenie bólu,



zwolnienie lub zahamowanie procesu

zapalnego.

Ciepło suche

Dostarczane jest organizmowi:



na drodze promieniowania,



w postaci promieniowania podczerwonego,

•

na drodze przewodzenia, co ma
miejsce np. w przypadku zabiegów
parafinowych, stosowania
termoforu czy gorącego piasku.

•

ciepłych kompresów żelowych

Metody stosowania ciepła
suchego

Nagrzewanie termoforem



Miejscowy sposób nagrzewania tkanek za
pomocą termoforu, czyli specjalnego worka
gumowego napełnionego gorącą wodą. Trzeba to
robić bardzo uważnie, by nie ulec oparzeniu.
Następnie należy skontrolować temperaturę
termoforu przez przyłożenie do policzka. Na
okolicę ciała, którą zamierza się ogrzać, trzeba
najpierw nałożyć suchy ręcznik frotte, a
następnie termofor. Termofor z częścią ciała, na
której spoczywa, nakrywa się wełnianą tkaniną,
by zapobiec szybkiemu ochłodzeniu. bolesne
miesiączki, kolka jelitowa, bóle mięśniowe,
wzdęcia, przykurcze, nerwobóle, oziębienie

Nagrzewnie poduszką elektryczną



Wygodne urządzenie do miejscowego

stosowania ciepła, umożliwia utrzymanie

stałej temperatury. Jednak jej stosowanie

połączone jest z dużym niebezpieczeństwem

oparzenia ciała w przypadku zbyt długiego

włączenia jej do sieci, zwłaszcza gdy

użytkownik poduszki zaśnie lub położy się na

niej.

Nagrzewanie gorącym piaskiem



Miejscowe leczenie gorącym piaskiem polega na

przykładaniu woreczka z grubym piaskiem, o

średnicy ziaren ok. 2-3 mm, po uprzednim

podgrzaniu go do temperatury 40-46°C. Całkowite

kąpiele piaskowe wykonuje się w wannach

drewnianych lub ze sztucznego tworzywa,

wypełnionych suchym piaskiem. Ze względu na

niebezpieczeństwo oparzenia nie stosuje się

kąpieli piaskowych w wannach metalowych.
W kąpieli piaskowej chory siedzi w wannie

zasypany do wysokości łuków żebrowych lub

najwyżej do poziomu brodawek sutkowych.

Całkowita kąpiel piaskowa jest zabiegiem o dużej

sile działania cieplnego, dlatego może być

wykonywana tylko u osób ze zdrowym sercem i

układem krążenia.

Promieniowanie
podczerwone



Działanie biologiczne promieniowania podczerwonego związane jest

z podniesieniem przez nie temperatury tkanek wskutek zwiększenia

energii kinetycznej ich cząsteczek. Ciepło to może powodować

miejscowe i odległe przekrwienie tkanek, a także oddziaływać

odruchowo na narządy wewnętrzne.



Krótkofalowe

promieniowanie

podczerwone może

wybiórczo ogrzewać

głębsze warstwy

skóry oraz tkanki

podskórnej. Działanie

cieplne promieni

podczerwonych na

skórę powoduje

powstawanie

rumienia cieplnego

zanikającego wkrótce

po zaprzestaniu

ekspozycji.

Ciepło wilgotne

Rozgrzewające pod ceratką i ciepłe kąpiele .



CELE WYKONYWANIA ZABIEGU:



zwiększenie odporności komórek,



zmniejszenie bólu,



zmniejszenie napięcia mięśni,



pobudzenie czynności jelit,



przyspieszenie powstania ropy,



przerwanie procesu zapalnego,



rozszerzenie naczyń krwionośnych i chłonnych,



zwiększenie przepuszczalności naczyń
włosowatych,



ułatwienie przenikana leukocytów do przestrzeni
okołonaczyniowej



przyspieszenie przemiany materii

Ciepło wilgotne

Zabiegi parafinowe
Stanowią odmianę miejscowych zabiegów ciepło

leczniczych.
Rozróżnia się następujące zabiegi parafinowe:



częściowe kąpiele parafinowe;



okłady parafinowe;



zawijania parafinowe;



rękawiczki lub skarpetki parafinowe



wlewy okołostawowe;



maseczki parafinowe;



okłady.



W celach leczniczych stosuje się parafinę stałą

chemicznie czystą, dla której temperatura topnienia

wynosi 42-45°C. Parafina zastygając przechodzi w stan

stały. Jej cechą charakterystyczną jest duża pojemność

cieplna i małe przewodnictwo, co pozwala jej długo

utrzymywać ciepło. W trakcie stosowania okładów

parafinowych, ciepło przenika głęboko do tkanek,

podwyższając w znacznym stopniu ich temperaturę.



Zabiegi parafinowe można wykonywać w różnych

modyfikacjach. Zabiegi trwają zasadniczo od 20 minut

do 2 godzin. Dłuższe trzymanie okładu z parafiny jest

bezcelowe, ze względu na wystudzenie masy

parafinowej.



W trakcie ochładzania się masy parafinowej, pojawia

się pewien element mechaniczny. Otóż, bardzo

pozytywnym zjawiskiem jest fakt zmniejszania swej

objętości, co w rezultacie daje efekt wywierania ucisku

na rozgrzane tkanki. Dochodzi wówczas do łatwego

przekazywania ciepła, a jednocześnie zapobiega

przegrzaniu ogólnemu.



Zabiegi te ułatwiają krążenie w naczyniach skóry,

wzmagają procesy utleniania oraz ułatwiają resorbcję i

wydalanie z tkanek toksycznych produktów procesu

zapalnego.



Seria zabiegów

parafinowych zlecanych

jednorazowo w liczbie

10-20, powinna być

powtarzana nie częściej

niż raz na pół roku.



Nadużywanie jest

bowiem przyczyną

odwapnienia kości,

dlatego należy unikać

stosowania

parafinoterapii u dzieci

i osób w podeszłym

wieku lub ze

stwierdzoną

osteoporozą.

Wskazania do zabiegów



przykurcze stawów;



blizny;



zrosty pooperacyjne;



urazy więzadeł i torebek stawowych (nie

wcześniej niż 2 tygodnie po urazie);



niektóre porażenie nerwów obwodowych;



schorzenia stawów o różnej etiologii;



zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające

w stawach (bez odwapnień);



wysiękowe zapalenie opłucnej i dychawica

oskrzelowa.

Przeciwwskazania



odwapnienia - osteoporoza;



czynna gruźlica;



ubytki i owrzodzenia skóry, wypryski;



ostre stany chorobowe;



świeże blizny;



zespół Sudecka;



obrzęki i zaburzenia czucia.

Okłady borowinowe



powodują

miejscowe

przegrzanie tkanek,

są stosowane przy

przewlekłych

schorzeniach kości,

mięśni i stawów, a

także jako zabieg

rozgrzewający

przed ćwiczeniami

redresyjnymi.

Wskazania



choroby reumatyczne: procesy zwyrodnieniowe

stawów i chrząstek stawowych, gościec

pozastawowy,



choroby narządu ruchu: stany po urazach kości i

stawów, przewlekłe zapalenia kości, stany pourazowe

tkanek miękkich, ostrogi piętowe, przykurcz

Duputrena;



choroby układu nerwowego: porażenia i niedowłady

spastyczne, choroba Heinego-Medina, rwa kulszowa,

urazowe uszkodzenie nerwów obwodowych;



choroby kobiece: niedorozwój gruczołów mlecznych,

stany zapalne przydatków, pochwy i szyjki macicy,

niedoczynność hormonalna jajników, bezpłodność,

nacieki pooperacyjne, zespół klimakteryczny;



choroby wewnętrzne, w tym choroby układu

oddechowego, przewlekły nieżyt krtani, przewlekłe

choroby przewodu pokarmowego, wątroby i dróg

żółciowych.

Przeciwwskazania



czynnej gruźlicy płuc i kostnostawowej,



nowotworach,



niewydolności krążenia, wady serce,



nadciśnieniu tętniczym oraz zbyt niskim ciśnieniu,



miażdżycy,



chorobach wrzodowych,



świeżych złamaniach i urazach,



stanach znacznego osłabienia i wycieńczenia,



ciąży,



niewydolności oddechowej,



zakrzepowym zapaleniu żył,



cukrzycy,



nadczynności tarczycy,



wszystkich ostrych i podostrych chorobach kobiecych,



przebiegu mięśniaków macicy,

Kąpiele w saunie



Sauna jest zabiegiem ciepłoleczniczym, polegającym na

kąpieli w gorącym powietrzu o nieznacznej wilgotności.

Ogrzane powietrze oddziałuje na skórę i drogi oddechowe. w

czasie kąpieli w saunie dochodzi do zmian w regulacji cieplnej

ustroju oraz do wzmożonego wydzielania potu.



Sauna jest zaliczana raczej do

zabiegów profilaktyczno-

higienicznych, stąd coraz

częściej we współczesnym

świecie jest doskonałą

alternatywą dla zadymionych,

głośnych pubów czy

zatłoczonych sal fitness

clubów. Najczęściej stosuje się

ją w celu przyspieszenia

usuwania zmęczenia, zarówno

fizycznego, jak i

psychicznego. Nie mniej

jednak sauna, ze względu na

swe wartości bodźcowe, może

być również traktowana jako

typowy zabieg leczniczy.

Wskazania



nieswoistych chorobach dróg oddechowych;



przewlekłych chorobach reumatycznych

(łagodne postacie);



nerwicach wegetatywnych;



zaburzeniach przemiany materii (otyłość prosta);



w schorzeniach dermatologicznych (zapalenie

atopowe, trądzik, przewlekłe zapalenie mieszków

włosowych w okresie remisji);



zespołach korzonkowych, dyskopatie, lumbalgia,

niektóre neuralgie;



stanach po zapaleniu stawów, mięśni, więzadeł.

Przeciwwskazania



ostre i przewlekłe choroby zakaźne,



gruźlica płuc i innych narządów,



nadciśnienie,



cukrzyca,



padaczka,



kamica nerkowa,



wszystkie postacie niewydolności krążenia,



schorzenia psychiczne,



choroby nowotworowe.

Kompresy parowe

•

stanowią odmianę gorących okładów, są wygodne do

stosowania w domu

•

wykorzystywane do leczenia stanów skurczowych,
zmniejszają również bóle

•

w silnych neuralgiach lub zapaleniach nerwów mogą bóle
nasilać

•

Ręcznik lniany składa się tak, aby jego wielkość odpowiadała
powierzchni ciała, na którą chcemy go nałożyć

•

zanurza się go w gorącej wodzie i po paru minutach wyjmuje,
np. klamerkami do bielizny, kładzie na drugi ręcznik, za
pomocą którego wyciska się go

•

tak przygotowany kompres kładzie się na suchy ręcznik,
którym otacza się go z każdej strony i nakłada na ciało

•

na całość nakłada się czwarty ręcznik i koc wełniany

•

po ostudzeniu zdejmuje się go lub przygotowuje

następny

•

po zabiegu obowiązuje wypoczynek przez 0,5-1 h w łóżku

Kataplazmy

•

są odmianą kompresu parowego

•

do okładów wybiera się taki surowiec, którego

miazga utrzymuje długo ciepło

•

miazgę umieszcza się w woreczku, który po

skontrolowaniu temperatury (przez przyłożenie do

własnego policzka lub powierzchni grzbietowej ręki)

nakłada się podobne jak kompresy parowe

•

najczęściej wykonuje się kataplazmy z ziemniaków

•

po ugotowaniu w łupinach rozciera się je na

miazgę i wkłada do lnianego woreczka, owija

ręcznikiem i nakłada na leczone miejsce. Tak

nałożony kompres nakrywa się suchym ręcznikiem i

wełnianym kocem, utrzymując go do wystygnięcia.

•

kataplazmy można stosować z siemienia lnianego,

kozieradki pospolitej

Leczenie zimnem



polega na miejscowym obniżeniu temperatury

tkanek, co odbywa się głównie drogą

przewodzenia. Pomimo swego skutecznego

działania jest stosowane w mniejszym

zakresie niż leczenie ciepłem. Zimno w celach

leczniczych jest stosowane w postaci:



zabiegów miejscowych, które mają na celu

obniżenie temperatury skóry, mięśni i stawów;



zabiegów całkowitych, których celem jest

ogólne oziębienie organizmu;



zabiegów kriochirurgicznych, w których dąży

się do nieodwracalnego uszkodzenia

patologicznie zmienionych tkanek.

Wpływ zimna na organizm
człowieka:



-   miejscowe obniżenie temperatury,



-   zwężenie naczyń krwionośnych,



-   działanie przeciwkrwotoczne,



-   zmniejszenie obrzęku,



-   zmniejszenie i zwolnienie przemiany materii



-   zmniejszenie dopływu tlenu i substancji

odżywczych do tkanek,



-   zmniejszenie bólu,



-   zwolnienie lub zahamowanie procesu

zapalnego

Wskazania

stłuczenie, skręcenie, zwichnięcie,



-   obrzęki pourazowe lub pooperacyjne,



-   krwiaki,



-   migreny, bóle głowy,



-   krwotoki z nosa,



-   krwotoki wewnętrzne,



-   wysoka gorączka,



-   poparzenia (bezpośrednio po oparzeniu przez ok. 15

min chłodzić

zimną wodą),



-   zapobieganie i leczenie zakrzepicy,



-   zapobieganie wysiękom, obrzękom, np. przy ukłuciu

przez owady.



Okład zimny



Cel: Hamuje rozwój stanu zapalnego, zmniejsza ból i

obrzęk



Czas zabiegu:2-3 h



Warstwy:



Dwie:



-

wilgotna



-

sucha



Nie muszą szczelnie przylegać do siebie



Spiąć agrafkami lub luźno przyban dażować



Warstwa mokra po zabiegu :Sucha i zimna



Skora po zabiegu: Sucha i chłodna

Przeciwwskazania



- odmrożenia,



-   tętnicze zaburzenia dopływu krwi.

Krioterapia



Krioterapia to terapia zimnem, która polega na miejscowym

obniżeniu temperatury tkanek lub ogólnym schłodzeniu organizmu

Wskazania



reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)



zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)



schorzenia zwyrodnieniowe stawów



zespół kręgosłupa szyjnego



zapalenie okołostawowe



zespół bolesnego barku



naderwania ścięgien, zapalenia okołościęgnowe, zapalenia ścięgien



zwichnięcia, skręcenia, złamania



obrzęki pooperacyjne



oparzenia



długo niegojące się rany

Efekty terapeutyczne po
zastosowaniu krioterapii:



zmniejszenie obrzęków



uśmierzenie bólu



obniżenie aktywności procesu zapalnego



obniżenie napięcia mięśni



wzmożenie wydzielania hormonów



wydzielanie endorfin



miejscowe przekrwienie okolicy chłodzonej



skrócenie czasu rekonwalescencji po urazach,

stłuczeniach



przy oparzeniach przyspiesza gojenie skóry bez

infekcji i blizn

Bańki bezogniowe



działają podobnie do szczepionki.



Sprawiają, że krew wydostaje się z

drobnych naczynek włosowatych pod

skórę, pobudzając ukrwienie w układzie

oddechowym.



Krew usuniętą w ten

sposób z krwioobiegu
nasz organizm
zaczyna traktować
jak ciało obce i
uruchamia swój
system
odpornościowy,
który przy okazji
zwalcza też i chorobę



trzeba pamiętać, aby ich nie umieszczać ich na

kręgosłupie, łopatkach, okolicach nerek,
mostku, obojczykach, gruczołach i brodawkach
piersiowych, okolicach serca, żołądka i
głównych naczyń krwionośnych (linia
przebiegająca przez środek klatki piersiowej i
brzucha oraz okolice obojczyków). Można je
stawiać i na plecach i na klatce piersiowej –
rzędami w odstępach około 2-centymetrowych.
Pamiętajmy też, aby stosować się do
wskazówek producenta baniek.

Wskazania



zapalenie oskrzeli



Angina



grypa



zapalenie płuc



silne przeziębienie

Dobre wyniki osiąga się w przypadku schorzeń

przewodu pokarmowego, nerek i dróg moczowych

oraz zaburzeń czynności serca i układu krążenia.

Często można dostrzec zaskakująco szybkie

przeciwbólowe działanie baniek -

Przeciwwskazania



czynna choroba nowotworowa



skazy krwotoczne (np. hemofilia)



anemia i stany ogólnego wyniszczenia

organizmu



gruźlica



stwardnienie rozsiane w okresie nowego rzutu

Powikłania



Bańki to bardzo silny sposób oddziaływania na

organizm. Dlatego przed ich zastosowaniem

niezbędna jest konsultacja lekarska. W

przypadku prawidłowego stosowania baniek nie

odnotowuje się powikłań oraz skutków

ubocznych.

Należy jednak zwrócić uwagę na to że w

niektórych przypadkach (np. przy zbyt silnym

lub za długim postawieniu baniek) na skórze

mogą się pojawiać pęcherze. Należy wtedy

natychmiast usunąć bańki i skontaktować się z

lekarzem.

Sprzęt



Bańka



Pompka do baniek



Krem / balasam



Spirytus



Ciepła woda z mydłem



Miska nerkowata



Gaziki

Jak stosować ?



Przed zabiegiem umyj bańki ciepłą wodą z mydłem i osusz.



Skórę lekko natłuść. W przypadku leczenia neuralgii lub zespołów

bólowych możesz posmarować ją maścią o działaniu

przeciwzapalnym.



Jednorazowo stawia się od 6 (u małych dzieci) do 30 baniek, na 15–

20 minut.



Zależnie od leczonej dolegliwości bańki możesz postawić na klatce

piersiowej lub plecach (przeziębienie, zapalenie oskrzeli lub płuc), w

okolicy lędźwiowej lub krzyżowej (rwa kulszowa, bóle

zwyrodnieniowe kręgosłupa), wzdłuż kręgosłupa po obu jego

stronach (neuralgie, nerwice narządowe, zespoły bólowe

kręgosłupa).

Omijaj sam kręgosłup, łopatki, obojczyki, wybieraj umięśnione partie

ciała i z podściółką tłuszczową, wtedy bańki będą dobrze się

trzymać. Baniek nie wolno przystawiać w okolicy serca, dużych

naczyń krwionośnych, na piersiach, a także w obrębie zmian

skórnych (na pęcherzach, brodawkach itp.).



Po zdjęciu baniek skórę przetrzyj spirytusem, a potem natłuść.

Dopilnuj, by chory poleżał pod ciepłym kocem. O dobrze wykonanym

zabiegu świadczą ciemnoczerwone placki – ślady po bańkach

(znikną po kilku dniach).



Chory po postawieniu baniek nie powinien
opuszczać łóżka przez najbliższe pół
godziny. Przez 2-3 dni od tego zabiegu
raczej nie powinno się wychodzić z domu.