Co to jest…?
Co to jest…?
sposób żywienia zgodny z zaleceniami
sposób żywienia zgodny z zaleceniami
nauki o żywieniu. Polegający na
nauki o żywieniu. Polegający na
planowaniu posiłków na podstawie
planowaniu posiłków na podstawie
norm żywienia i wyżywienia oraz tabel
norm żywienia i wyżywienia oraz tabel
wartości odżywczej produktów
wartości odżywczej produktów
spożywczych z uwzględnieniem
spożywczych z uwzględnieniem
uwarunkowań genetycznych,
uwarunkowań genetycznych,
społecznych i kulturowych.
społecznych i kulturowych.
Chcesz być zdrów jak ryba
Chcesz być zdrów jak ryba
? spożywaj:
? spożywaj:
co najmniej 3 posiłki
co najmniej 3 posiłki
umiarkowanej wielkości
umiarkowanej wielkości
– w tym koniecznie
– w tym koniecznie
śniadanieZMIENIC
śniadanieZMIENIC
w każdym posiłku
w każdym posiłku
produkty zbożowe, takie
produkty zbożowe, takie
jak: pieczywo ciemne,
jak: pieczywo ciemne,
płatki śniadaniowe,
płatki śniadaniowe,
kasze, makarony albo
kasze, makarony albo
ziemniaki
ziemniaki
warzywa i owoce (mogą
warzywa i owoce (mogą
być mrożone) do
być mrożone) do
każdego posiłku, a także
każdego posiłku, a także
między posiłkami
między posiłkami
Co najmniej 2 pełne
Co najmniej 2 pełne
szklanki mleka (najlepiej
szklanki mleka (najlepiej
chudego) albo tyle
chudego) albo tyle
samo kefiru lub jogurty
samo kefiru lub jogurty
oraz 1 – 2 plasterków
oraz 1 – 2 plasterków
sera
sera
jedną porcję (do
jedną porcję (do
wyboru): ryby, drobiu,
wyboru): ryby, drobiu,
grochu, fasoli lub mięsa
grochu, fasoli lub mięsa
jedną łyżeczkę stołową oleju lub oliwy
jedną łyżeczkę stołową oleju lub oliwy
oraz nie więcej niż 2 łyżeczki miękkiej
oraz nie więcej niż 2 łyżeczki miękkiej
margarynyZMIENIĆ
margarynyZMIENIĆ
wodę mineralną oraz naturalne soki z
wodę mineralną oraz naturalne soki z
owoców i warzyw ( nie miej niż 1 litr)
owoców i warzyw ( nie miej niż 1 litr)
Staraj się unikać nadmiaru soli i słodyczy!
Staraj się unikać nadmiaru soli i słodyczy!
*
*
Karta ustalona przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
Karta ustalona przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
oraz 11 towarzystw naukowych
oraz 11 towarzystw naukowych
W wieku 7 – 9 lat
W wieku 7 – 9 lat
należy zwrócić szczególną uwagę na
należy zwrócić szczególną uwagę na
spożywanie produktów bogatych w
spożywanie produktów bogatych w
wapń, fosfor, magnez i fluor ze
wapń, fosfor, magnez i fluor ze
względu na wykształcanie się w tym
względu na wykształcanie się w tym
okresie stałych zębów
okresie stałych zębów
Dzieci w wieku 10 – 15 lat
Dzieci w wieku 10 – 15 lat
Ze względu na zwiększoną aktywność
Ze względu na zwiększoną aktywność
powinny spożywać posiłki o większej
powinny spożywać posiłki o większej
energetyczności, szczególnie
energetyczności, szczególnie
dotyczy to: serów, mięsa warzyw i
dotyczy to: serów, mięsa warzyw i
owoców, które są źródłem witamin i
owoców, które są źródłem witamin i
związków mineralnych
związków mineralnych
Żywienie dziewczynek
Żywienie dziewczynek
Dziewczynki w tym okresie wcześniej
Dziewczynki w tym okresie wcześniej
niż chłopcy dojrzewają. Zwiększone
niż chłopcy dojrzewają. Zwiększone
jest bowiem zapotrzebowanie
jest bowiem zapotrzebowanie
niemal na wszystkie składniki
niemal na wszystkie składniki
odżywcze, a przede wszystkim na
odżywcze, a przede wszystkim na
białko, wapń i żelazo.
białko, wapń i żelazo.
W jadłospisie powinny
W jadłospisie powinny
dominować:
dominować:
Chude gatunki mięs, serów i ryb,
Chude gatunki mięs, serów i ryb,
Produkty zbożowe z pełnego ziarna
Produkty zbożowe z pełnego ziarna
jakie
jakie
Owoce i warzywa ( zwłaszcza
Owoce i warzywa ( zwłaszcza
zielone warzywa liściaste)
zielone warzywa liściaste)
jakie
jakie
Żywienie chłopców
Żywienie chłopców
U chłopców proces dojrzewania
U chłopców proces dojrzewania
zaczyna się nieco później i
zaczyna się nieco później i
przebiega łagodniej, stąd chociaż
przebiega łagodniej, stąd chociaż
ich potrzeby żywieniowe w tym
ich potrzeby żywieniowe w tym
okresie są równie duże, wynikają
okresie są równie duże, wynikają
głównie z przyrostów tkanki
głównie z przyrostów tkanki
mięśniowej i kostnej oraz wysokiej
mięśniowej i kostnej oraz wysokiej
aktywności fizycznej.
aktywności fizycznej.
Witaminy
Witaminy
Jak ukryć się przed stresem?
Jak ukryć się przed stresem?
Jak wzmocnić układ nerwowy i
Jak wzmocnić układ nerwowy i
odporność?
odporność?
Jedyną receptą jest zdrowe
Jedyną receptą jest zdrowe
odżywianie, które nie byłoby
odżywianie, które nie byłoby
możliwe bez
możliwe bez
witamin i
witamin i
składników mineralnych.
składników mineralnych.
Spożywaj 5 razy dziennie
Spożywaj 5 razy dziennie
warzywa i owoce.
warzywa i owoce.
Uwaga! Ziemniaki się nie liczą
Uwaga! Ziemniaki się nie liczą
Podział witamin
Podział witamin
Witaminy dzielimy na te
Witaminy dzielimy na te
rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E
rozpuszczalne w tłuszczach – A, D, E
i K. i w wodzie, czyli C i witaminy z
i K. i w wodzie, czyli C i witaminy z
grupy B.
grupy B.
Witaminy rozpuszczalne
Witaminy rozpuszczalne
w tłuszczach
w tłuszczach
Te pierwsze znajdziesz w:
Te pierwsze znajdziesz w:
Jajach
Jajach
Mleku
Mleku
Maśle
Maśle
Rybach morskich
Rybach morskich
Olejach roślinnych
Olejach roślinnych
Zielonych warzywach
Zielonych warzywach
Witaminy rozpuszczalne
Witaminy rozpuszczalne
w wodzie
w wodzie
Źródłem witamin z grupy B są:
Źródłem witamin z grupy B są:
gruboziarniste produkty zbożowe (ciemne
gruboziarniste produkty zbożowe (ciemne
pieczywo, płatki zbożowe, kasze)
pieczywo, płatki zbożowe, kasze)
Mleko i produkty mleczne
Mleko i produkty mleczne
Mięso, ryby
Mięso, ryby
Jaja
Jaja
Ciemnozielone rośliny liściaste oraz
Ciemnozielone rośliny liściaste oraz
strączkowe
strączkowe
Źródłem witaminy C
Źródłem witaminy C
są surowe owoce i
są surowe owoce i
warzywa.
warzywa.
Podobnie jak witaminy – bez nich
Podobnie jak witaminy – bez nich
nie ma mowy o prawidłowym
nie ma mowy o prawidłowym
funkcjonowaniu organizmu…
funkcjonowaniu organizmu…
Mowa o składnikach mineralnych, które dzielimy na:
Mowa o składnikach mineralnych, które dzielimy na:
makroelementy
makroelementy
– czyli pierwiastki, których dzienne
– czyli pierwiastki, których dzienne
zapotrzebowanie przekracza 100mg.
zapotrzebowanie przekracza 100mg.
zmienić
zmienić
Ca (wapń) – źródłem są mleko i produkty mleczne,
Ca (wapń) – źródłem są mleko i produkty mleczne,
sardynki, fasola i jarmuż
sardynki, fasola i jarmuż
Mg (magnez) – źródłem są gruboziarniste produkty
Mg (magnez) – źródłem są gruboziarniste produkty
zbożowe, fasola, groch, kakao, czekolada
zbożowe, fasola, groch, kakao, czekolada
K (potas) – w produktach zbożowych, warzywach
K (potas) – w produktach zbożowych, warzywach
strączkowych, ziemniakach i orzechach
strączkowych, ziemniakach i orzechach
Mikroelementy
Mikroelementy
– ich dzienne
– ich dzienne
zapotrzebowanie jest mniejsze niż
zapotrzebowanie jest mniejsze niż
100mg.
100mg.
zmienić
zmienić
Są to głównie:
Są to głównie:
Fe (żelazo) – czerwone mięso,
Fe (żelazo) – czerwone mięso,
warzywa strączkowe, produkty
warzywa strączkowe, produkty
zbożowe
zbożowe
Cu (miedź) – warzywa strączkowe i
Cu (miedź) – warzywa strączkowe i
orzechy
orzechy
J (jod) – ryby morskie i sól kuchenna
J (jod) – ryby morskie i sól kuchenna
jodowana
jodowana
Tajemnicą ziemniaków, ryżu i makaronów
Tajemnicą ziemniaków, ryżu i makaronów
jest zawarta w nich
jest zawarta w nich
skrobia
skrobia
, czyli
, czyli
główne paliwo zasilające nasz organizm.
główne paliwo zasilające nasz organizm.
Należy wiedzieć, żeby nie przesączać
Należy wiedzieć, żeby nie przesączać
naszych paliw dodatkową energią w
naszych paliw dodatkową energią w
postaci tłuszczów. Zdrowszy i
postaci tłuszczów. Zdrowszy i
pożywniejszy jest ziemniak gotowany
pożywniejszy jest ziemniak gotowany
niż smażony!
niż smażony!
Węglowodany to nie
Węglowodany to nie
tylko ziemniaki !
tylko ziemniaki !
Dodatkowo takie produkty jak chleb i
Dodatkowo takie produkty jak chleb i
płatki zbożowe także są źródłem
płatki zbożowe także są źródłem
węglowodanów złożonych.
węglowodanów złożonych.
Dostarczają organizmowi paliwa na
Dostarczają organizmowi paliwa na
wiele godzin i powinny zaspokajać
wiele godzin i powinny zaspokajać
go w 60% zapotrzebowania na
go w 60% zapotrzebowania na
energię.
energię.
Otóż różnica tkwi w węglowodanach.
Otóż różnica tkwi w węglowodanach.
Ciastko zawiera cukry proste, które
Ciastko zawiera cukry proste, które
zabezpieczają nasz organizm w
zabezpieczają nasz organizm w
energie krótkotrwałą i aby je spalić,
energie krótkotrwałą i aby je spalić,
należy od razu wziąć się za ćwiczenia.
należy od razu wziąć się za ćwiczenia.
Natomiast cukry złożone dostarczają
Natomiast cukry złożone dostarczają
naszemu organizmowi energii na
naszemu organizmowi energii na
wiele godzin, dlatego na ich spalenie
wiele godzin, dlatego na ich spalenie
mamy więcej czasu
mamy więcej czasu
Jeśli chcesz mieć zdrowe zęby nie
Jeśli chcesz mieć zdrowe zęby nie
przesadzaj z węglowodanami!
przesadzaj z węglowodanami!
UNIKAJ SŁODYCZY I CUKRU!!!!
UNIKAJ SŁODYCZY I CUKRU!!!!
Jeśli jemy je w nadmiarze, nie dziwmy
Jeśli jemy je w nadmiarze, nie dziwmy
się, że „przybywa nam ciałka”.
się, że „przybywa nam ciałka”.
Faktem jest, że pomagają nam
Faktem jest, że pomagają nam
przyswoić niektóre witaminy – A, D,
przyswoić niektóre witaminy – A, D,
E i K, ale też mają 2 razy więcej
E i K, ale też mają 2 razy więcej
kalorii niż białka i węglowodany.
kalorii niż białka i węglowodany.
Dlatego trzeba kontrolować ich
Dlatego trzeba kontrolować ich
spożywanie i nie przekraczać 30%
spożywanie i nie przekraczać 30%
dziennego zapotrzebowania.
dziennego zapotrzebowania.
DODAĆ JAKIE MAMY TŁUSZCZE I
DODAĆ JAKIE MAMY TŁUSZCZE I
GDZIE SIĘ ZNAJDUJĄ
GDZIE SIĘ ZNAJDUJĄ
Jeśli tłuszcze to…
Jeśli tłuszcze to…
Te które kryją się w
Te które kryją się w
olejach roślinnych,
olejach roślinnych,
drobnych
drobnych
margarynach i rybach,
margarynach i rybach,
bo zawierają związki
bo zawierają związki
które są korzystne dla
które są korzystne dla
naszego organizmu.
naszego organizmu.
Unikaj zatem tłuszczy
Unikaj zatem tłuszczy
zwierzęcych – boczku,
zwierzęcych – boczku,
słoniny, smalcu
słoniny, smalcu
itd.
itd.
Białko – podstawowy składnik budulcowy,
Białko – podstawowy składnik budulcowy,
bez którego nie ma mowy o rośnięciu i
bez którego nie ma mowy o rośnięciu i
regeneracji organizmu.
regeneracji organizmu.
Białka zbudowane są z aminokwasów:
Białka zbudowane są z aminokwasów:
egzogennych – których nasz organizm
egzogennych – których nasz organizm
nie potrafi wyprodukować i musimy je
nie potrafi wyprodukować i musimy je
pobierać z pożywieniem
pobierać z pożywieniem
endogennych – które są produkowane
endogennych – które są produkowane
przez nasz organizm
przez nasz organizm
białe mięso – drób, ryby
białe mięso – drób, ryby
mięso czerwone – wołowina,
mięso czerwone – wołowina,
wieprzowina i baranina
wieprzowina i baranina
ser
ser
soja, groch, fasola
soja, groch, fasola
mleko i produkty mleczne
mleko i produkty mleczne
płatki zbożowe
płatki zbożowe
jajka
jajka
W normalnej diecie białko powinno
W normalnej diecie białko powinno
stanowić 10 – 15% wartości
stanowić 10 – 15% wartości
energetycznej. To, ile potrzebujemy
energetycznej. To, ile potrzebujemy
białka jest uwarunkowane wiekiem,
białka jest uwarunkowane wiekiem,
płcią i aktywnością fizyczna.
płcią i aktywnością fizyczna.
dzienne zapotrzebowanie 20 -40g
dzienne zapotrzebowanie 20 -40g
zmniejsza poziom cholesterolu we
zmniejsza poziom cholesterolu we
krwi
krwi
przeciwdziała zaparciom
przeciwdziała zaparciom
eliminuje substancje toksyczne z
eliminuje substancje toksyczne z
naszego organizmu
naszego organizmu
Produkty bogate w
Produkty bogate w
błonnik:
błonnik:
Płatki owsiane
Płatki owsiane
Chleb pełnoziarnisty
Chleb pełnoziarnisty
Płatki śniadaniowe
Płatki śniadaniowe
Otręby
Otręby
Fasola
Fasola
Nasiona
Nasiona
Owoce i warzywa
Owoce i warzywa
Woda jest bardzo ważna,
Woda jest bardzo ważna,
bo…
bo…
Bo nasz organizm dużo jej traci,
Bo nasz organizm dużo jej traci,
przetwarzając ja na różne sposoby, a sam
przetwarzając ja na różne sposoby, a sam
stanowi 65 – 70% masy naszego ciała.
stanowi 65 – 70% masy naszego ciała.
Dlatego powinniśmy wypijać od 1 – 2l
Dlatego powinniśmy wypijać od 1 – 2l
dziennie.
dziennie.
Pamiętaj, aby w upał i przy dużej
Pamiętaj, aby w upał i przy dużej
aktywności fizycznej pić więcej, gdyż
aktywności fizycznej pić więcej, gdyż
wtedy tracimy 0,5 l wody na godzinę!
wtedy tracimy 0,5 l wody na godzinę!
OTYŁOŚĆ NADWAGA
OTYŁOŚĆ NADWAGA
PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS
PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS
OMÓWIĆ ZNACZENIE ŚNIADAŃ
OMÓWIĆ ZNACZENIE ŚNIADAŃ
DLACZEGO NIE FAST
DLACZEGO NIE FAST
FOOD
FOOD