Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt  Opracowanie i upowszechnienie krajowych
standardów kwalifikacji zawodowych .
KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Elektromechanik pojazdów samochodowych (724102)
Autorzy
 mgr inż. Janusz Górny
Zespół Szkół Technicznych, Mikołów
 mgr inż. Tadeusz A
ugowski
Zespół Szkół Samochodowych, Radom
Konsultant ds. metodologii
 mgr inż. Paweł Hernik
Wydział Edukacji i Sportu Urzędu Miejskiego, Radom
Recenzenci
 dr inż. Sławomir Olszowski
Wydział Transportu Politechniki Radomskiej, rzeczoznawca SITK RP
 mgr inż. Jan Pałka
Auto Serwis Wyposażenie Stacji Obsługi Pojazdów, Gliwice
Ewaluatorzy zewnętrzni
 mgr inż. Marcin Iwański
F.U.H.  Auto-Serwis Piotr Wdowczyk, Radom
 mgr inż. Eugeniusz Kołodziej
 Elektromechanika Pojazdowa , A
aziska Górne
 mgr inż. Jacek Rafalski
 Autoserwis Jacek Rafalski, Radom
Komisja zatwierdzajÄ…ca
 Wiesław Krzyżanowski  przewodniczący
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Warszawa
 mgr inż. Wiesław Raczyński
SIMP Studium Techniki, PÅ‚ock
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
 mgr inż. Andrzej Krasowski
Przemysłowy Instytut Maszyn Budowlanych, Kobyłka
 mgr Andrzej Sokołowski
Krajowa Izba Gospodarcza, Warszawa
© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅ‚ecznej, 2007
ISBN 978-83-7204-503-4 [230]
Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji  PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl
2
SPIS TREÅšCI
Wstęp ................................................................................................................ 4
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9
2. Syntetyczny opis zawodu ............................................................................ 9
3. Stanowiska pracy ...................................................................................... 10
4. Zadania zawodowe .................................................................................... 11
5. Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 11
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 12
7. Kwalifikacje ponadzawodowe .................................................................. 12
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 14
3
Wstęp
Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-
mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym.
Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwalifi-
kacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z póz
n. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:
 & Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy
przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
 prowadzenie badań i analiz rynku pracy,
 ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,
 koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji&  .
W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji
zawodowych o randze krajowej zajmuje siÄ™ Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.
Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-
dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.
Opis standardu zawiera następujące elementy:
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).
2. Syntetyczny opis zawodu.
3. Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.
4. Wykaz zadań zawodowych.
5. Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.
6. Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porzÄ…dkowane do:
 pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,
 grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.
W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie sÄ… obli-
gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonujÄ… na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji
4
osób poszukujących pracy, oceny  luki kwalifikacyjnej osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.
Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.
Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacjÄ…
Standard
Słownik pojęć
kwalifikacji
Podstawy prawne wykonywania zawodu
dla zawodu 1
Syntetyczny opis zawodu
Stanowiska pracy
Zadania zawodowe
Składowe kwalifikacji zawodowych
Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:
Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2
KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
POZIOM 1
I SPECJALNOÅšCI
ponadzawodowe
Standard
kwalifikacji
ogólnozawodowe  umiejętności
dla zawodu 3
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
Standard
specjalistyczne
kwalifikacji
dla zawodu 4
POZIOM 2
ponadzawodowe
kolejne zawody ..
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
(itd. ..)
POZIOM 5
ponadzawodowe
ogólnozawodowe  umiejętności
 wiadomości
 cechy
podstawowe
psychofizyczne
specjalistyczne
Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych
5
* * *
Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizÄ™ za-
wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3& ). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3& ). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.
W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na
zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.
Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
UMIEJ
TNOÅšCI  WIADOMOÅšCI
 CECHY PSYCHOFIZYCZNE
Rys. 2. Etapy analizy zawodu
Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały
do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.
Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-
ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji
6
zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu sÄ… charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.
W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-
ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.
GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)
BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)
ZAWÓD
ZAKRES PRACY
(SKA
ADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)
ZADANIE ZAWODOWE
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Kwalifikacje ponadzawodowe
Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)
Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych
Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom
prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonujÄ…ca pracÄ™ ponosi za
nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
7
Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu ty-
powych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem
kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.
Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wy-
konuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posia-
dania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy.
Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak
i za działania kierowanego przez siebie zespołu.
Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu
różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Za-
dania te majÄ… charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagajÄ…
samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowie-
dzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebno-
ści, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły.
Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podej-
mują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i pro-
gnozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomy-
sły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający
w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko
wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także od-
powiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej
organizacji.
8
1. Podstawy prawne wykonywania zawodu1
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r.
Nr 108, poz. 908 z póz
n. zm.).
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym
i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia
(Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262 z póz
n. zm.).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Transportu z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie certy-
fikatów potwierdzających spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów
bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu (Dz. U. Nr 203,
poz. 1502).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w spra-
wie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na
hałas i drgania mechaniczne (Dz. U. Nr 157, poz. 1318).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Åšrodowiska z dnia 6 paz
dziernika 2004 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, dotyczących ograniczenia wykorzystywania w sprzę-
cie elektrycznym i elektronicznym niektórych substancji, mogących negatywnie
oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 229, poz. 2310).
- RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191,
poz. 1596).
2. Syntetyczny opis zawodu
Elektromechanik pojazdów samochodowych diagnozuje i naprawia systemy
sterowania silnikiem oraz układy bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Instaluje i uru-
chamia w samochodach elektryczne i elektroniczne urzÄ…dzenia sterujÄ…ce, zabezpie-
czające i sygnalizacyjne, a w szczególności połączone magistralami danych typu:
CAN, LIN, sprawdza zapłon i światła samochodowe, przeprowadza konserwację,
wykonuje naprawy uszkodzonych elementów i urządzeń elektrycznych i elektro-
nicznych, posługując się przyrządami pomiarowymi i urządzeniami diagnostycz-
nymi. Podczas pracy posługuje się typowymi narzędziami ślusarskimi, kluczami
dynamometrycznymi, wkrętakami z napędem elektrycznym i pneumatycznym oraz
specjalistycznymi przyrzÄ…dami pomiarowymi i diagnostycznymi.
Przyjmuje samochody lub zespoły samochodowe do naprawy i sporządza pro-
tokół przyjęcia. Metodami diagnostycznymi ustala rodzaj niesprawności i ich przy-
czyny. Ustala sposób usunięcia niesprawności, dotyczącej wymiany zespołu, części
zespołu lub ich naprawy. Demontuje zespół, czyści go, weryfikuje, wymienia lub
naprawia elementy. Montuje wiązki elektryczne i elementy osprzętu elektrycznego,
1
Stan prawny na dzień 30 czerwca 2007 r.
9
obejmującego urządzenia zasilające, sterujące, sygnalizacyjne, oświetleniowe i za-
bezpieczające. Konserwuje instalację urządzeń elektrycznych i elektronicznych
samochodu, dokonuje przeglądów okresowych i bieżącej obsługi układów. Prze-
prowadza badania diagnostyczne i usuwa usterki układów elektrycznych. Prze-
strzega wymagań warunkujących dopuszczenie pojazdu do ruchu. Dokonuje rozli-
czeń kosztów materiałów i robocizny usług naprawczych.
Elektromechanik pojazdów samochodowych powinien posiadać sprawności
sensomotoryczne, obejmujące ostrość wzroku, rozróżnianie barw, koordynację
wzrokowo-ruchową. Dodatkowo wymaga się spostrzegawczości, koncentracji
i podzielności uwagi, zdolności rozumowania logicznego, a także zdolności pracy
w warunkach monotonnych. Praca w tym zawodzie wymaga samokontroli, Å‚atwo-
ści nawiązywania kontaktów, dokładności, wytrwałości i odpowiedzialności.
Elektromechanik pojazdów samochodowych podczas wykonywania zadań
zawodowych kontaktuje się z przełożonym, jednak jego praca ma charakter indy-
widualny, sam odpowiada za powierzone mu urządzenia, narzędzia oraz za jakość
wykonywanych usług. W jego pracy dominują czynności rutynowe oraz nietypo-
we, wynikające z indywidualnego charakteru usterek, występujących w poszcze-
gólnych pojazdach samochodowych.
Elektromechanik pojazdów samochodowych może podejmować pracę
w przedsiębiorstwach produkcyjnych oraz w sektorze usług serwisowych. Możliwe
jest podjęcie pracy w tym zawodzie na własny rachunek. Może być zatrudniony na
stanowiskach związanych z diagnostyką, naprawą lub montażem osprzętu elek-
trycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych jako elektromechanik,
elektryk lub elektromonter samochodowy.
Wykonywanie zadań zawodowych musi być zgodne z uwarunkowaniami
prawnymi, właściwymi dla zawodu z uwzględnieniem wymagań środowiska pracy
dotyczącego obsługi i naprawy osprzętu elektrycznego w pojazdach samochodo-
wych.
3. Stanowiska pracy
Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych
Poziom
kwalifikacji Typowe stanowiska pracy UWAGI
zawodowych
1 *)
- Elektromechanik pojazdów samochodowych.
2 - Elektryk samochodowy.
- Elektromonter samochodowy.
3 - Mistrz serwisu.
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
10
4. Zadania zawodowe
Z-1. Ustalanie metodami diagnostycznymi rodzaju niesprawności w układach elek-
trycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych.
Z-2. Usuwanie uszkodzeń w instalacji elektrycznej pojazdów samochodowych.
Z-3. Demontowanie zespołu, weryfikacja, wymiana lub naprawa części.
Z-4. Montowanie części i podzespołów instalacji elektrycznej, wyposażenia elek-
trycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych.
Z-5. Kontrolowanie i regulowanie układów i podzespołów elektrycznych pojazdów
samochodowych.
Z-6. Konserwacja urządzeń elektrycznych i dokonanie przeglądów okresowych insta-
lacji elektrycznej i jej zespołów w pojez
dzie samochodowym.
Z-7. Przyjmowanie pojazdów samochodowych lub zespołów samochodowych do
naprawy i sporządzanie protokołu przyjęcia.
Z-8. Dokonywanie rozliczeń kosztów materiałów i robocizny usług naprawczych.
Z-9. Przeprowadzanie badań diagnostycznych i usuwanie usterek układów warunku-
jÄ…cych dopuszczenie pojazdu do ruchu.
Z-10. Stosowanie przepisów ruchu drogowego i kierowanie pojazdami samochodo-
wymi na potrzeby zadań zawodowych.
Z-11. Organizowanie stanowiska pracy elektromechanika pojazdów samochodowych
z uwzględnieniem przepisów prawa pracy, bhp, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.
Z-12. Współpraca z przełożonymi w zakresie realizacji zadań usługowo-naprawczych.
Z-13. Sprawdzanie stanu technicznego zespołów i elementów instalacji elektrycznej
pojazdów samochodowych z wykorzystaniem komputerowych urządzeń diagno-
stycznych.
5. Składowe kwalifikacji zawodowych
K-1. Diagnozowanie i naprawianie osprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz
zwiÄ…zanego z magistralami danych.
K-2. Instalowanie i uruchamianie urządzeń sterujących, zabezpieczających i sy-
gnalizacyjnych.
K-3. Dokonywanie przeglądu okresowego osprzętu elektrycznego i elektronicz-
nego oraz naprawianie uszkodzonych elementów.
K-4. Konserwowanie i naprawianie instalacji oświetleniowej, sygnalizacyjnej
i zasilajÄ…cej.
11
6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi
kwalifikacji zawodowych
Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych
Składowe kwalifikacji zawodowych
Zadania
zawodowe
K-1 K-2 K-3 K-4
Z-1 X X
Z-2 X X X
Z-3 X X X X
Z-4 X X
Z-5 X X
Z-6 X X
Z-7 X X
Z-8 X X X X
Z-9 X X
Z-10 X X
Z-11 X X X X
Z-12 X X X X
Z-13 X X
7. Kwalifikacje ponadzawodowe
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych.
Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji
Poziom
kwalifikacji Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
UMIEJ
TNOÅšCI
1 *)
- Organizuje własne stanowisko pracy.
- Bezpośrednio komunikuje się z przełożonymi, współpracownikami i klientami.
- Posługuje się dokumentacją techniczną związaną z wykonywanym zadaniem
zawodowym.
- Stosuje zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoża-
rowej i ochrony środowiska na swoim stanowisku pracy.
2 - Wykonuje zadania zawodowe zgodnie z zasadami ergonomii.
- Udziela pomocy przedmedycznej.
- Zachowuje Å‚ad i porzÄ…dek na stanowisku pracy.
- Doskonali swoje umiejętności zawodowe.
- Przestrzega zasad współżycia społecznego.
- Przestrzega zasad etyki zawodowej.
- Dokonuje samooceny własnej pracy.
- Określa zadania członków nadzorowanego zespołu pracowników.
3 - Dzieli się doświadczeniem zawodowym z innymi członkami zespołu pracowni-
czego.
12
Poziom
kwalifikacji Kwalifikacje ponadzawodowe
zawodowych
- Inicjuje i wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na
poprawę warunków i jakość pracy.
- Komunikuje się ze współpracownikami oraz kontrahentami bezpośrednio
i z wykorzystaniem środków technicznych.
- Kształtuje poprawne stosunki międzyludzkie w zespole.
- Kształtuje estetykę własnego miejsca pracy.
- Motywuje siebie i pracowników zespołu do efektywnej, odpowiedzialnej i bez-
piecznej pracy.
- Kieruje zespołem pracowników.
- Wydaje polecenia w sprawie usuwania niedociągnięć i nadzoruje ich wykonanie.
- Przestrzega zasady kultury pracy.
- Przygotowuje bieżące i okresowe informacje dotyczące realizacji zadań oraz
sprawozdania z wykonywanej pracy.
- RozwiÄ…zuje problemy na nadzorowanych stanowiskach pracy.
- Dokonuje oceny pracy nadzorowanych członków zespołu pracowniczego.
4 *)
5 *)
WIADOMOÅšCI
1 *)
- Zasady organizacji stanowiska pracy.
- Elementarne podstawy komunikacji społecznej.
- Typowy sprzęt wyposażenia stanowiska pracy i jego obsługa.
- Przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
2 i ochrony środowiska naturalnego na zajmowanym stanowisku.
- Podstawowe wiadomości z zakresu ergonomii.
- Zasady i metody udzielania pomocy przedmedycznej.
- Typowe dokumentacje techniczne i instrukcje dotyczące użytkowania sprzętu.
- Zasady współżycia społecznego.
 Zasady współpracy w zespole pracowniczym.
 Podstawy psychologii i socjologii pracy.
 Podstawy przedsiębiorczości.
3
 Elementy prawa.
 Planowanie pracy.
 Techniki komunikowania siÄ™.
4 *)
5 *)
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1 *)
- Zdolność nawiązywania kontaktów.
- Rzetelność i sumienność.
2
- Samokontrola.
- Uczciwość.
- A
atwość wypowiadania się w mowie i piśmie.
- Zdolności kierownicze.
3
- Gotowość do ustawicznego uczenia się.
- Odpowiedzialność za innych.
4 *)
5 *)
*) Nie zidentyfikowano w badaniach.
13
8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,
podstawowych i specjalistycznych dla zawodu
UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów
niższych.
POZIOM 1
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 2
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
 Planuje pracÄ™ w celu wykonania powierzonego zadania.
 Odczytuje schematy ideowe, obwodowe i szczegółowe.
 Posługuje się przyrządami pomiarowymi.
 Posługuje się instrukcją obsługi i dokumentacją serwisową instalacji elektrycz-
nej i jej zespołów.
 Wykorzystuje serwisowe elektroniczne platformy informacyjne.
 Stosuje zasady demontażu i montażu zespołów osprzętu elektrycznego.
 Dobiera narzędzia do naprawy.
 Prowadzi rozmowy z doradcą serwisowym dotyczące zadań obsługowo-
-naprawczych.
 Przygotowuje komputerowe urzÄ…dzenia diagnostyczne.
 Przeprowadza testy zespołów i elementów.
 Diagnozuje usterki zespołu elementów instalacji elektrycznej.
 Posługuje się narzędziami uniwersalnymi oraz specjalistycznymi.
 Reaguje w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją przeciwpo-
żarową.
 Stosuje podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
 Przestrzega przepisów bhp podczas pracy związanej z montażem instalacji elek-
trycznej, jej zespołów oraz w czasie kontroli po dokonaniu montażu.
Wiadomości
 Podstawy organizacji pracy.
 Prawa i obowiÄ…zki pracownicze, prawna ochrona pracy.
 Sposoby dokumentowania czasu pracy.
14
 PrzyrzÄ…dy i urzÄ…dzenia kontrolno-pomiarowe.
 Parametry techniczne urządzeń, elementów oraz przyrządów pomiarowych.
 Instrukcja obsługi i dokumentacja serwisowa instalacji elektrycznej i jej zespo-
łów.
 Instrukcja obsługi i dokumentacja serwisowa zespołów i urządzeń osprzętu
elektrycznego.
 Zasady montażu instalacji elektrycznej i jej zespołów oraz osprzętu elektrycz-
nego.
 Narzędzia do naprawy i montażu instalacji elektrycznej i zespołów osprzętu
elektrycznego.
 Budowa i zasada działania zespołów i podzespołów instalacji elektrycznej.
 Techniki pomiarowe dla urządzeń elektrycznych.
 Przyrządy pomiarowe do kontroli instalacji elektrycznej i jej zespołów po mon-
tażu.
 Schematy obwodów i układów elektryczno-elektronicznych.
 Zasady postępowania podczas awarii lub pożaru.
 Przepisy bhp w czasie prac związanych z montażem instalacji elektrycznej i jej
zespołów oraz podczas kontroli zespołów po naprawie.
Cechy psychofizyczne
 Ostrość wzroku.
 Koordynacja wzrokowo-ruchowa.
 Spostrzegawczość.
 Rozróżnianie barw.
 Czucie dotykowe.
 Sprawność manualna.
 Koncentracja uwagi.
 Podzielność uwagi.
 Zdolność pracy indywidualnej.
 Zdolność pracy w warunkach monotonnych.
 Odpowiedzialność.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
 Kieruje samochodem zgodnie z posiadanymi uprawnieniami (K-1, K-2).
 Parkuje pojazd samochodowy (K-1, K-2).
 Wprowadza pojazd samochodowy na stanowisko naprawcze (K-1, K-2).
 Zabezpiecza pojazd przed niepowołanym użyciem (K-1, K-2).
 Przekazuje pojazd wraz z dokumentami po naprawie (K-1, K-2).
15
 Przygotowuje pojazd do przeprowadzenia badań diagnostycznych (K-1, K-3).
 Przygotowuje urzÄ…dzenia diagnostyczne (K-1, K-3).
 Diagnozuje usterki w pojez
dzie (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności instalacji elektrycznej i jej zespołów poprzez oględziny
zewnętrzne (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności akumulatora (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności alternatora lub prądnicy (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności rejestrowane w elektronicznym urządzeniu sterującym
(K-1, K-3).
 Ustala niesprawności rozrusznika, układu rozruchowego silnika i elektrycznej
pompy paliwa (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności oświetlenia i sygnalizacji (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności bezpieczników, przekaz
ników, czujników, wskaz
ników
(K-1, K-3).
 Ustala niesprawności wycieraczek, spryskiwaczy szyb, ogrzewania szyby
przedniej i tylnej (K-1, K-3).
 Ustala niesprawności osprzętu dodatkowego: centralnej blokady drzwi, podno-
szenia szyb, zapalniczki, alarmu, dachu rozsuwanego sterowanego elektrycznie,
anteny, instalacji elektrycznej radioodbiornika, nawigacji satelitarnej i głośni-
ków oraz instalacji elektrycznej telefonu (K-1, K-3).
 Lokalizuje typowe uszkodzenia na podstawie obserwacji i wyników pomiarów
(K-1, K-3, K-4).
 Dobiera narzędzia do montażu instalacji elektrycznej i zespołów osprzętu elek-
trycznego (K-2, K-4).
 Usuwa uszkodzenia z instalacji elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3, K-4).
 Dokonuje weryfikacji części, zespołów, podzespołów osprzętu elektrycznego
(K-1, K-4).
 Dokonuje obsługi instalacji elektrycznej i jej zespołów w zakresie sprawności
połączeń (K-3, K-4).
 Dokonuje naprawy lub wymiany części zespołu osprzętu elektrycznego (K-1,
K-3).
 Dobiera przyrząd pomiarowy do sprawdzenia ustawienia reflektorów (K-1, K-3).
 Sprawdza i reguluje wysokość ustawienia reflektorów (K-1, K-3).
 Sprawdza działanie świateł zewnętrznych i kierunkowskazów (K-1, K-3).
 Sprawdza działanie lampek oświetlenia wskaz
ników i oświetlenia wnętrza (K-1,
K-3).
 Dobiera przyrząd pomiarowy do sprawdzenia napięcia ładowania alternatora
lub prÄ…dnicy (K-1, K-3).
 Mierzy napięcie ładowania alternatora lub prądnicy (K-1, K-3).
 Sprawdza działanie rozrusznika silnika (K-1, K-3).
 Sprawdza działanie wycieraczek, spryskiwaczy szyb, ogrzewania szyby tylnej,
centralnej blokady drzwi, podnoszenia szyb, zapalniczki, dachu rozsuwanego
sterowanego elektrycznie, alarmu i innych urządzeń elektrycznych i elektro-
nicznych (K-1, K-3).
16
 Dokonuje konserwacji obsługowego akumulatora samochodowego poprzez
oczyszczenie, uzupełnienie poziomu elektrolitu i ładowanie akumulatora odpo-
wiednim prądem w określonym czasie (K-3, K-4).
 Stosuje techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych urządzeń samocho-
dowych (K-3, K-4).
 Wykonuje demontaż wadliwej części lub zespołu do stopnia umożliwiającego
naprawÄ™ (K-1, K-3).
 Wykonuje naprawę lub wymianę uszkodzonej części lub zespołu (K-1, K-3, K-4).
 Wykonuje montaż części lub zespołu (K-1, K-2, K-3).
 Sprawdza magistralę danych CAN w układach: CAN-trakcja, CAN-komfort,
CAN-multimedia, CAN-diagnostyka, CAN-tablica wskaz
ników (K-1, K-2,
K-3).
 Wykorzystuje wielokanałowy oscyloskop w diagnostyce systemów elektronicz-
nych sterowania pojazdów samochodowych oraz diagnostyce punktowej po-
szczególnych elementów systemów (K-1, K-2, K-3).
 Wykorzystuje serwisowe komputery diagnostyczne w pracach serwisowych
(K-1, K-2, K-3).
 Przestrzega przepisów bhp i ochrony przeciwpożarowej przy konserwacji ob-
sługowego akumulatora samochodowego (K-3, K-4).
 Przestrzega przepisów bhp przy pomiarach elektrycznych instalacji elektrycznej
i jej zespołów oraz instalacji zapłonowej silnika (K-1, K-3, K-4).
Wiadomości
 Technika kierowania pojazdem samochodowym (K-1, K-2).
 Jazda w różnych warunkach (K-1, K-2).
 Kodeks drogowy (K-1, K-2).
 Pojęcia, określenia i wielkości dotyczące urządzeń i elementów elektrycznych
i elektronicznych stosowanych w pojazdach (K-1, K-2).
 Wyposażenie elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych (K-1, K-2).
 Techniki i metody bezprzyrzÄ…dowej kontroli pojazdu samochodowego oraz
instalacji elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).
 Techniki i metody pomiaru dla urządzeń elektronicznych (K-1, K-3).
 Techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych w przewodach instalacji
elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).
 Technika i metody pomiaru wielkości elektrycznych akumulatora oraz pomiaru
poziomu elektrolitu i jego gęstości (K-1, K-3).
 Metody lokalizacji uszkodzeń w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych
osprzętu elektrycznego (K-1, K-3).
 Budowa i zasada działania zespołów i podzespołów osprzętu elektrycznego
(K-3, K-4).
 Zasady weryfikacji zespołów i podzespołów osprzętu elektrycznego (K-1, K-4).
 Zasady pomiaru i regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu niskoprężnego silnika
spalinowego (K-1, K-3).
17
 Techniki pomiaru kąta wyprzedzenia zapłonu niskoprężnego silnika spalinowe-
go (K-1, K-3).
 Przyrządy pomiarowe do sprawdzenia kąta wyprzedzenia zapłonu silnika (K-1,
K-3).
 Przyrządy pomiarowe do sprawdzenia wysokości ustawienia reflektorów (K-1,
K-3).
 Techniki pomiaru i regulacji wysokości ustawienia reflektorów (K-1, K-3).
 Techniki i metody bezprzyrządowej kontroli działania oświetlenia zewnętrzne-
go (K-1, K-3).
 Techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych w przewodach instalacji
elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).
 Techniki i metody Å‚adowania akumulatora (K-3, K-4).
 Techniki dokonywania przeglądu sprawności połączeń elektrycznych (K-1,
K-3).
 Magistrale danych CAN, LIN, BEAN stosowane w pojazdach samochodowych
(K-1, K-2, K-3).
 Wielokanałowy oscyloskop do diagnostyki systemów elektronicznych pojaz-
dów samochodowych (K-1, K-2, K-3).
 Komputery diagnostyczne do prac serwisowych (K-1, K-2, K-3).
 Zintegrowane układy wtryskowo-zapłonowe Motronic (K-1, K-3).
 Elektroniczne systemy sterowania silników o zapłonie samoczynnym EDC
(Electronic Diesel Control) (K-1, K-3).
 Przepisy bhp oraz zasady ochrony przeciwpożarowej podczas prac związanych
z demontażem, montażem, weryfikacją zespołów (K-1, K-2, K-3).
 Przepisy bhp przy pomiarach poziomu i gęstości elektrolitu akumulatora obsłu-
gowego (K-3, K-4).
 Przepisy bhp przy pomiarach elektrycznych instalacji elektrycznej, jej zespołów
i diagnostyce (K-1, K-3, K-4).
Cechy psychofizyczne
 Wrażliwość węchowa (K-1, K-3).
 Rozumowanie logiczne (K-3, K-4).
 Zamiłowanie do ładu i porządku (K-1, K-3, K-4).
 Dokładność (K-1, K-2, K-3).
 Samodzielność (K-1, K-2, K-3).
 Odporność emocjonalna i zrównoważenie (K-4).
 Cierpliwość (K-1, K-3).
 Wytrwałość (K-2, K-4).
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
 Nie zidentyfikowano.
18
POZIOM 3
Kwalifikacje ogólnozawodowe
Umiejętności
 Stosuje przepisy prawa pracy i działa zgodnie z obowiązkami pracowniczymi.
 Rozpoznaje i przewiduje zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku
pracy oraz wskazuje sposoby ich usunięcia.
 Korzysta ze z
ródeł wiedzy ekonomicznej w zakresie potrzebnym przy wyko-
nywaniu zadań usługowo-naprawczych.
 Planuje czas pracy potrzebny na wykonanie powierzonego zadania usługowo-
-naprawczego.
 Wskazuje konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bhp podczas wykonywa-
nia zadań usługowo-naprawczych.
 Ocenia jakość wykonanej naprawy.
 Sprawdza poprawność wykonanej naprawy poprzez przeprowadzenie badań
diagnostycznych.
 Korzysta z taryfikatorów i programów komputerowych.
 Prowadzi gospodarkÄ™ magazynowÄ….
 Obsługuje kasę fiskalną.
 Wystawia faktury za wykonaną usługę.
 Prowadzi stosowne ewidencje związane z prowadzeniem własnej działalności
gospodarczej.
Wiadomości
 Zasady i procedury sporządzania wstępnej kalkulacji kosztów w fazie przyj-
mowania urzÄ…dzenia do naprawy.
 Wspomaganie komputerowe prac kalkulacji kosztów naprawy.
 Kalkulacja naprawy.
 Przepisy regulujące podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.
Cechy psychofizyczne
 Uzdolnienia organizacyjne.
 Uzdolnienia rachunkowe.
 Zdolność współpracy w zespole.
Kwalifikacje podstawowe dla zawodu
Umiejętności
 Przyjmuje pojazd samochodowy lub zespół osprzętu elektrycznego pojazdu
samochodowego do naprawy, dokonując oględzin, określa usterki o charakte-
rze awaryjnym i sporządza protokół przyjęcia do naprawy (K-1, K-3).
19
 Przestrzega przepisów bhp przy oględzinach pojazdu, szczególnie gdy oględzi-
ny wymagajÄ… podniesienia pojazdu (K-1, K-3).
Wiadomości
 Zasady i procedury sporządzania wstępnej kalkulacji kosztów w fazie przyj-
mowania pojazdu samochodowego lub zespołu osprzętu elektrycznego do na-
prawy (K-1, K-3).
 Przepisy bhp przy oględzinach pojazdu samochodowego (K-1, K-3).
Cechy psychofizyczne
 Zdolność przekonywania i negocjowania (K-1, K-2).
Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 4
 Nie zidentyfikowano.
POZIOM 5
 Nie zidentyfikowano.
20