Dializa
Dializa
Cel ćwiczeń
Cel ćwiczeń
Zapoznanie się z mechanizmem dializy
Zapoznanie się z mechanizmem dializy
Ocena efektów procesu dializy poprzez
Ocena efektów procesu dializy poprzez
oznaczanie stę\
enia wybranych jonów,
oznaczanie stę\
enia wybranych jonów,
laktozy oraz białka
laktozy oraz białka
Dializa
Dializa
Jest metodą oczyszczania roztworów koloidalnych z
Jest metodą oczyszczania roztworów koloidalnych z
elektrolitów na zasadzie dyfuzji przez błonę półprzepuszczalną.
elektrolitów na zasadzie dyfuzji przez błonę półprzepuszczalną.
Du\
e cząstki jak np. białka pozostają w worku dializacyjnym
Du\
e cząstki jak np. białka pozostają w worku dializacyjnym
podczas gdy małe cząstki oraz jony wydostają się na zewnątrz.
podczas gdy małe cząstki oraz jony wydostają się na zewnątrz.
wewnątrz błona na zewnątrz
worka dializacyjnego półprzepuszczalna worka dializacyjnego
Dializa
Dializa
Dializa
Dializa
W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów z
W nefrologii stosuje się zabiegi dializacyjne u pacjentów z
niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu
niewydolnością nerek, którzy nie kwalifikują się do zabiegu
przeszczepienia nerki, bądz
oczekują na ten zabieg.
przeszczepienia nerki, bądz
oczekują na ten zabieg.
Zabieg ten umo\
liwia usunięcie większości szkodliwych produktów
Zabieg ten umo\
liwia usunięcie większości szkodliwych produktów
przemiany materii, takich jak np. mocznik
przemiany materii, takich jak np. mocznik
Poza tym zabiegi dializy wykorzystywane są w leczeniu niektórych
Poza tym zabiegi dializy wykorzystywane są w leczeniu niektórych
zatruć, wówczas celem zabiegu jest usunięcie toksycznej substancji
zatruć, wówczas celem zabiegu jest usunięcie toksycznej substancji
znajdującej się we krwi. Przykładem mo\
e być hemodializa w leczeniu
znajdującej się we krwi. Przykładem mo\
e być hemodializa w leczeniu
zatrucia glikolem etylenowym
zatrucia glikolem etylenowym
Hemodializa
Hemodializa
Polega na usuwaniu produktów
Polega na usuwaniu produktów
przemiany materii i wody lub leków oraz
przemiany materii i wody lub leków oraz
toksyn z krwi pacjenta poprzez sztuczną
toksyn z krwi pacjenta poprzez sztuczną
błonę półprzepuszczalną, zabieg umo\
liwia
błonę półprzepuszczalną, zabieg umo\
liwia
tak\
e korektę kwasicy metabolicznej oraz
tak\
e korektę kwasicy metabolicznej oraz
zaburzeń elektrolitowych.
zaburzeń elektrolitowych.
Podczas zabiegu krew jest wielokrotnie
Podczas zabiegu krew jest wielokrotnie
przepompowywana na zewnątrz ciała do
przepompowywana na zewnątrz ciała do
dializatora, który działa jak sztuczna nerka.
dializatora, który działa jak sztuczna nerka.
W trakcie zabiegu krew krą\
y pomiędzy
W trakcie zabiegu krew krą\
y pomiędzy
aparatem ( sztuczną nerką ) a pacjentem.
aparatem ( sztuczną nerką ) a pacjentem.
Krew jest oczyszczana przepływając przez
Krew jest oczyszczana przepływając przez
dializator.
dializator.
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa
Stosuje się dla oczyszczenia krwi ze szkodliwych produktów
Stosuje się dla oczyszczenia krwi ze szkodliwych produktów
metabolizmu (zaawansowana przewlekła niewydolność nerek).
metabolizmu (zaawansowana przewlekła niewydolność nerek).
Ma doprowadzić do usunięcia z organizmu substancji toksycznych i w
Ma doprowadzić do usunięcia z organizmu substancji toksycznych i w
miarę mo\
liwości pomóc w utrzymaniu adekwatnego bilansu płynowego.
miarę mo\
liwości pomóc w utrzymaniu adekwatnego bilansu płynowego.
Jednak w tym przypadku
Jednak w tym przypadku
półprzepuszczalną błoną dializacyjną
półprzepuszczalną błoną dializacyjną
jest otrzewna, która wyścieła jamę
jest otrzewna, która wyścieła jamę
brzuszną i pokrywa znajdujące się w
brzuszną i pokrywa znajdujące się w
niej narządy.
niej narządy.
Do jamy brzusznej wprowadza się
Do jamy brzusznej wprowadza się
specjalnie przygotowany płyn
specjalnie przygotowany płyn
dializacyjny.
dializacyjny.
Wymagane jest zało\
enie stałego
Wymagane jest zało\
enie stałego
dostępu poprzez cewnik, który
dostępu poprzez cewnik, który
umieszcza się na stałe w jamie
umieszcza się na stałe w jamie
brzusznej pacjenta w miarę mo\
liwości
brzusznej pacjenta w miarę mo\
liwości
na dnie jamy otrzewnej. Ten cewnik
na dnie jamy otrzewnej. Ten cewnik
pozwala na swobodne wprowadzanie i
pozwala na swobodne wprowadzanie i
wyprowadzanie płynu z otrzewnej.
wyprowadzanie płynu z otrzewnej.
Dializa otrzewnowa
Dializa otrzewnowa
Zadania
Zadania
Otrzymany odcinek rury dializacyjnej z uwodnionej celulozy
Otrzymany odcinek rury dializacyjnej z uwodnionej celulozy
(NADIR), zwil\
yć w wodzie destylowanej.
(NADIR), zwil\
yć w wodzie destylowanej.
Jeden z końców tej rury skręcić i zawiązać mocno nitką.
Jeden z końców tej rury skręcić i zawiązać mocno nitką.
Do tak przygotowanego woreczka dializacyjnego nalać dokładnie
Do tak przygotowanego woreczka dializacyjnego nalać dokładnie
odmierzone 50 cm3 mleka.
odmierzone 50 cm3 mleka.
Napełniony woreczek dializacyjny zawiązać tak\
e z jego drugiej
Napełniony woreczek dializacyjny zawiązać tak\
e z jego drugiej
strony, pozostawiając nad warstwą wypełnienia nieco wolnej przestrzeni.
strony, pozostawiając nad warstwą wypełnienia nieco wolnej przestrzeni.
Spłukać wodą destylowaną z tryskawki tę zewnętrzną część
Spłukać wodą destylowaną z tryskawki tę zewnętrzną część
woreczka, na której mogłyby pozostawać ewentualne ślady mleka.
woreczka, na której mogłyby pozostawać ewentualne ślady mleka.
Woreczek przetrzeć do sucha skrawkiem ligniny lub bibuły.
Woreczek przetrzeć do sucha skrawkiem ligniny lub bibuły.
Zadania
Zadania
Do zlewki odmierzyć cylindrem dokładnie 150 cm3 wody
Do zlewki odmierzyć cylindrem dokładnie 150 cm3 wody
destylowanej i w tej wodzie umieścić napełniony mlekiem woreczek
destylowanej i w tej wodzie umieścić napełniony mlekiem woreczek
dializacyjny.
dializacyjny.
Przez 30 minut prowadzić proces dializy w temperaturze pokojowej,
Przez 30 minut prowadzić proces dializy w temperaturze pokojowej,
co pewien czas delikatnie poruszając woreczkiem.
co pewien czas delikatnie poruszając woreczkiem.
Po zakończonej dializie wyjąć woreczek ze zlewki i ponownie
Po zakończonej dializie wyjąć woreczek ze zlewki i ponownie
zmierzyć objętość roztworu w zlewce.
zmierzyć objętość roztworu w zlewce.
Zadania
Zadania
W roztworze podializacyjnym ze zlewki i rozcieńczonym
W roztworze podializacyjnym ze zlewki i rozcieńczonym
10-krotnie mleku po dializie przeprowadzić próby jakościowe na
10-krotnie mleku po dializie przeprowadzić próby jakościowe na
obecność jonów:
obecność jonów:
Wykrywanie jonów Cl-
Wykrywanie jonów Cl-
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać kroplami 0,5 cm3 roztworu
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać kroplami 0,5 cm3 roztworu
0,1 mol/dm3 AgNO3.
0,1 mol/dm3 AgNO3.
W obecności jonów Cl- pojawia się biały, opalizujący AgCl.
W obecności jonów Cl- pojawia się biały, opalizujący AgCl.
Wykrywanie jonów Ca2+
Wykrywanie jonów Ca2+
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 0,5 cm3 roztworu 0,2
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 0,5 cm3 roztworu 0,2
mol/dm3 szczawianu amonu (NH4)2C2O4 lub 0,2 mol/dm3 szczawianu
mol/dm3 szczawianu amonu (NH4)2C2O4 lub 0,2 mol/dm3 szczawianu
potasu K2C2O4. Wytrąca się krystaliczny osad szczawianu wapnia.
potasu K2C2O4. Wytrąca się krystaliczny osad szczawianu wapnia.
Wykrywanie jonów PO43-
Wykrywanie jonów PO43-
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 5 kropli stę\
onego HNO3 i
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 5 kropli stę\
onego HNO3 i
0,5 cm3 roztworu 0.1 mol/dm3 molibdenianu amonowego. Próbę ogrzać
0,5 cm3 roztworu 0.1 mol/dm3 molibdenianu amonowego. Próbę ogrzać
nad palnikiem kilka minut a\
do pojawienia się \
ółtego osadu
nad palnikiem kilka minut a\
do pojawienia się \
ółtego osadu
molibdenianofosforanu amonowego.
molibdenianofosforanu amonowego.
Wykrywanie laktozy
Wykrywanie laktozy
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 0,5 cm3 odczynnika
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego dodać 0,5 cm3 odczynnika
Fehlinga I i 0,5 cm3 odczynnika Fehlinga II. Próbę ogrzewać do wrzenia a\

Fehlinga I i 0,5 cm3 odczynnika Fehlinga II. Próbę ogrzewać do wrzenia a\

pojawi się \
ółty, pomarańczowy lub czerwony osad tlenku miedzi(I) Cu2O.
pojawi się \
ółty, pomarańczowy lub czerwony osad tlenku miedzi(I) Cu2O.
Zadania - próba biuretowa
Zadania - próba biuretowa
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego, dodać 4 cm3 odczynnika
Do 1 cm3 roztworu podializacyjnego, dodać 4 cm3 odczynnika
miedziowego.
miedziowego.
Równolegle do tej próby wykonać próbę biuretową na białko
Równolegle do tej próby wykonać próbę biuretową na białko
zawarte w mleku po dializie: 1 cm3 mleka i 4 cm3 odczynnika
zawarte w mleku po dializie: 1 cm3 mleka i 4 cm3 odczynnika
miedziowego.
miedziowego.
Adsorpcja
Adsorpcja
Cel ćwiczeń:
Cel ćwiczeń:
ocena właściwości adsorpcyjnych
ocena właściwości adsorpcyjnych
węgla medycznego przy pomocy
węgla medycznego przy pomocy
miareczkowania mianowanym
miareczkowania mianowanym
roztworem NaOH
roztworem NaOH
Sorpcja
Sorpcja
Adsorpcja  proces wiązania się
Adsorpcja  proces wiązania się
cząsteczek, atomów lub jonów na
cząsteczek, atomów lub jonów na
powierzchni albo granicy faz
powierzchni albo granicy faz
fizycznych (pochłanianie toksyn
fizycznych (pochłanianie toksyn
przez węgiel medyczny)
przez węgiel medyczny)
Absorpcja  proces wnikania
Absorpcja  proces wnikania
cząsteczek, atomów lub jonów do
cząsteczek, atomów lub jonów do
wnętrza fazy (rozpuszczanie się CO2
wnętrza fazy (rozpuszczanie się CO2
w wodzie
w wodzie
Zdolność adsorpcyjna
Zdolność adsorpcyjna
Jest to masa adsorbatu która mo\
e
Jest to masa adsorbatu która mo\
e
być zaadsorbowana przez jednostkę
być zaadsorbowana przez jednostkę
masy adsorbentu. Jest ona
masy adsorbentu. Jest ona
wyznaczana doświadczalnie i zale\
y
wyznaczana doświadczalnie i zale\
y
od wielu zmiennych jak temperatura,
od wielu zmiennych jak temperatura,
czas kontaktu i powierzchnia kontaktu
czas kontaktu i powierzchnia kontaktu
adsorbatu i adsorbentem, ciśnienie
adsorbatu i adsorbentem, ciśnienie
W adsorpcji fizycznej następuje wiązanie
W adsorpcji fizycznej następuje wiązanie
cząsteczek do powierzchni słabymi siłami van
cząsteczek do powierzchni słabymi siłami van
der Waalsa (oddziaływania międzydipolowe,
der Waalsa (oddziaływania międzydipolowe,
siły dyspersyjne). Adsorpcja fizyczna jest
siły dyspersyjne). Adsorpcja fizyczna jest
zjawiskiem odwracalnym. Desorpcja substancji
zjawiskiem odwracalnym. Desorpcja substancji
z powierzchni adsorbenta mo\
e zachodzić pod
z powierzchni adsorbenta mo\
e zachodzić pod
wpływem podwy\
szonej temperatury, a w
wpływem podwy\
szonej temperatury, a w
adsorpcji z roztworów - pod wpływem zmiany
adsorpcji z roztworów - pod wpływem zmiany
pH i siły jonowej środowiska.
pH i siły jonowej środowiska.
W adsorpcji chemicznej cząsteczki łączą się z
W adsorpcji chemicznej cząsteczki łączą się z
powierzchnią tworząc wiązania kowalencyjne.
powierzchnią tworząc wiązania kowalencyjne.
Węgiel medyczny
Węgiel medyczny
Węgiel medyczny (Carbo medicinalis) jest
Węgiel medyczny (Carbo medicinalis) jest
naturalnym sproszkowanym węglem aktywowanym.
naturalnym sproszkowanym węglem aktywowanym.
Dzięki silnym zdolnościom adsorpcyjnym, po podaniu
Dzięki silnym zdolnościom adsorpcyjnym, po podaniu
doustnym wią\
e substancje znajdujące się w
doustnym wią\
e substancje znajdujące się w
przewodzie pokarmowym, które nasilają perystaltykę
przewodzie pokarmowym, które nasilają perystaltykę
jelit, zwiększają przenikanie wody do światła jelit i
jelit, zwiększają przenikanie wody do światła jelit i
powodują biegunkę. Mogą to być toksyny bakteryjne,
powodują biegunkę. Mogą to być toksyny bakteryjne,
bakterie, leki, produkty gnilne, gazy jelitowe,
bakterie, leki, produkty gnilne, gazy jelitowe,
substancje toksyczne itp.
substancje toksyczne itp.
Carbo medicinalis polecany jest zarówno w
Carbo medicinalis polecany jest zarówno w
leczeniu biegunek i zatruć pokarmowych jak te\

leczeniu biegunek i zatruć pokarmowych jak te\

zapobieganiu i leczeniu niestrawności i wzdęć. Jest
zapobieganiu i leczeniu niestrawności i wzdęć. Jest
lekiem, który nie utrudnia perystaltyki jelit i nie
lekiem, który nie utrudnia perystaltyki jelit i nie
zatrzymuje toksyn w organizmie, wią\
e substancje
zatrzymuje toksyn w organizmie, wią\
e substancje
szkodliwe ułatwiając ich wydalenie, przez co nie
szkodliwe ułatwiając ich wydalenie, przez co nie
powoduje dalszych uszkodzeń.
powoduje dalszych uszkodzeń.
Zadanie
Zadanie
Z kwasu octowego o stę\
eniu 0.5 mol/dm3 przygotować
Z kwasu octowego o stę\
eniu 0.5 mol/dm3 przygotować
przez rozcieńczenie wodą roztwory o stę\
eniu 0.12
przez rozcieńczenie wodą roztwory o stę\
eniu 0.12
mol/dm3 i 0.03 mol/dm3. Odmierzyć podane w tabeli
mol/dm3 i 0.03 mol/dm3. Odmierzyć podane w tabeli
objętości:
objętości:
kolbka CH3COOH H2O stę\
enie rozcieńczenie pH
kolbka CH3COOH H2O stę\
enie rozcieńczenie pH
A 12 cm3 38 cm3 0.12 Ok. 4 x 2.8
A 12 cm3 38 cm3 0.12 Ok. 4 x 2.8
mol/dm3
mol/dm3
B 3 cm3 47 cm3 0.03 Ok. 16 x 3.2
B 3 cm3 47 cm3 0.03 Ok. 16 x 3.2
mol/dm3
mol/dm3
Zadanie cd
Zadanie cd
Z kolbki A pobrać 5 cm3 roztworu kwasu octowego do nowej kolbki
Z kolbki A pobrać 5 cm3 roztworu kwasu octowego do nowej kolbki
sto\
kowej oznaczonej  1 , a z kolbki B pobrać 10 cm3 roztworu do
sto\
kowej oznaczonej  1 , a z kolbki B pobrać 10 cm3 roztworu do
kolbki  2 . Do kolbek 1 i 2 dodać kilka kropli fenoloftaleiny i
kolbki  2 . Do kolbek 1 i 2 dodać kilka kropli fenoloftaleiny i
miareczkować mianowanym roztworem NaOH o stę\
eniu 0.1
miareczkować mianowanym roztworem NaOH o stę\
eniu 0.1
mol/dm3. Obliczyć rzeczywiste stę\
enie otrzymanych roztworów
mol/dm3. Obliczyć rzeczywiste stę\
enie otrzymanych roztworów
kwasu octowego i porównać z obliczonymi (w tabelce).
kwasu octowego i porównać z obliczonymi (w tabelce).
Do kolbek A i B dodać po 1 g węgla aktywnego a następnie kolbki
Do kolbek A i B dodać po 1 g węgla aktywnego a następnie kolbki
ostro\
nie wytrząsać przez 30 min. Po opadnięciu adsorbenta na dno
ostro\
nie wytrząsać przez 30 min. Po opadnięciu adsorbenta na dno
ostro\
nie pobrać po 10 cm3 zawartości do nowych kolbek
ostro\
nie pobrać po 10 cm3 zawartości do nowych kolbek
sto\
kowych oznaczonych  1` i  2` , dodać fenoloftaleiny i
sto\
kowych oznaczonych  1` i  2` , dodać fenoloftaleiny i
miareczkować mianowanym roztworem NaOH. Obliczyć stę\
enie
miareczkować mianowanym roztworem NaOH. Obliczyć stę\
enie
kwasu octowego w kolbkach po adsorpcji.
kwasu octowego w kolbkach po adsorpcji.
Znając stę\
enie kwasu przed adsorpcją C0 i po adsorpcji C obliczyć
Znając stę\
enie kwasu przed adsorpcją C0 i po adsorpcji C obliczyć
liczbę moli kwasu octowego, która została zaadsorbowana przez 1 g
liczbę moli kwasu octowego, która została zaadsorbowana przez 1 g
węgla aktywnego
węgla aktywnego
XA=(C0  C) x VA ; XB=(C0  C) x VB
XA=(C0  C) x VA ; XB=(C0  C) x VB
(dla kolbki A  V=45 cm3, dla kolbki B  V=40 cm3
(dla kolbki A  V=45 cm3, dla kolbki B  V=40 cm3