METODY I TECHNIKI ROZWIJAJĄCE

TWÓRCZE MYŚLENIE.

Twórcze myślenie to próba nowego

spojrzenia na sytuację. Twórczość jest

potrzebą biologiczną daną nam w dniu

narodzin, a jej zaspokajanie jest

absolutną koniecznością optymalnego

rozwoju jednostki. Małe dziecko

posiada już „czarodziejską moc” –

„kreatywność”. Jest to umiejętność

wyobrażania sobie, wymyślania,

zdolność do fantazjowania,

umiejętność improwizowania i duża

produktywność. Wyraża się ona za

pomocą języka mówionego, pisanego,

plastyki, muzyki itp. Twórczość stanowi

pewien rodzaj aktywności człowieka i

można ją ćwiczyć łącząc wiedzę,

wyobraźnię i twórcze myślenie.



Dziecko ma wrodzoną potrzebę

poznawania i odkrywania świata i

cieszy się z efektów swoich działań,

jak i z procesu odkrywania.



Dziecko buduje sobie swój własny

świat i bardzo dobrze w nim

funkcjonuje do momentu, kiedy

dorośli  nie zamkną go w schematy i

sztywne struktury.



Nauczyciel powinien mieć twórczy,

otwarty na innowacje i modyfikacje

stosunek do własnych działań. W

takich warunkach kwitnie aktywność

twórcza, uczeń potrafi uczyć się sam,

mimowolnie przez własne działanie.

„Ceńcie twórcze myślenie,

Poddawajcie w wątpliwość

wszystko o każcie się

dziwić wszystkiemu” –

Jan Amos Komeński

Oto kilka przykładów ćwiczeń twórczego
myślenia.



1.      Ćwiczenie to polega na zapisaniu

listy rzeczy, które może przedstawiać

poniższy rysunek.



2.      Uzupełnij na kilka możliwych

sposobów poniższe porównanie:
„Życie jest jak słońce, ponieważ…”



3.      Masz do dyspozycji 8 wyrażeń. Napisz

bajkę w taki sposób, żeby każdy kolejny

wyraz znalazł się w kolejnym zdaniu. Możesz

zmienić formę gramatyczną wyrażeń.

–

  pałac

–

  tajemnica

–

  lustro

–

  wschód słońca

–

  krokodyl

–

  moc

–

  ziarnisty

–

  klucz



4.      Wymyśl, jak najwięcej imion dla

rudego kota, który ma trzy łapy i uwielbia

czekoladowe ciasteczka.



…………………………………………………………

…………………………………………………………

……………………



5.      Masz ręce zajęte zakupami. Wymyśl jak

najwięcej sposób naciśnięcia dzwonka u drzwi.

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

…...



6.      Poniżej znajduje się typowe ogłoszenie

prasowe. Przekształć je tak, aby było bardziej

oryginalne i przyciągało uwagę klientów.

„USG: głowy, serca, piersi, jamy brzusznej. Suwałki,

ul. Nietypowa 17. Czynne w soboty i niedziele w

godz. 10 – 17.



7.      Właściciel pięknego domu z ogródkiem kupił

wielkiego wilczura, alby w ten sposób odstraszyć

złodziei. Po kilku dniach okazało się, że pies nie

szczeka (skutek trwałego uszkodzenia gardła). Co

w takiej sytuacji powinien zrobić właściciel?

…………………………………………………………………

…………………………………………………………………

……

 



W odróżnieniu od typowych testów

ten nie posiada klucza

„prawidłowych” i „nieprawidłowych”

odpowiedzi. Jest to impuls do

twórczej aktywności i dobrej zabawy.

W punkcie 7 porównaj swoje

odpowiedzi z odpowiedzią Edwarda

de Bono: Właściciel willi powinien

wywiesić informację – „Uwaga pies

nie szczeka”.

Słowo przypadkowe



Słowo przypadkowe jest to technika

twórczego myślenia, która polega na

wyszukiwaniu zupełnie przypadkowych

wyrazów (słów), czyli bodźców do pomysłów i

łączenie ich z konkretną sprawą czy

zagadnieniem. Technika wykorzystywana jest

najczęściej przez ludzi, którzy zajmują się

wymyślaniem innowacji.



Technikę tą można stosować w różnych

dziedzinach życia, ponieważ jej istotę stanowi

wykorzystanie zupełnie przypadkowych słów.

Szukanie słów, tych „lepszych”, doprowadzi

do rzeczy znanych, a w metodzie chodzi o

odejście od schematu.

1. Nauczyciel dzieli dzieci na kilka grup (4 – 5

osobowych).

2. Grupy siadają w kręgu. Każdy uczestnik

dostaje kartkę A4.

3. Każdy uczeń podpisuje swoją kartkę, a

następnie u góry karki zapisuje
przypadkowe słowo np. kocha, zagina
kartkę, tak aby wyraz zapisany nie był
widoczny i przekazuje kolejnej osobie.

4. Dalej uczniowie postępują tak

jak poprzednio, a więc wpisują
kolejne przykładowe wyrazy,
zaginają kartki, po czym podają
je kolegom siedzącym po prawej
stronie.

5. Kiedy kartki wrócą do

właścicieli, oni je rozkładają i
odczytują zapisane słowa
przypadkowe, np.

6. Nauczyciel zadaje uczniom

konkretną pracę myślową np.
napisz krótkie opowiadanie lub
wiersz, którego fabułę będą
tworzyły zapisane w wyniku pracy
grupowej słowa przypadkowe.

7. Uczniowie pracują indywidualnie.

8. Chętne osoby odczytują swoje

opowiadania lub wiersze.

Przykład



Uwielbienie

Janeczek kocha Jagienkę. Jagienka
promienieje z radości. Jej dom tryska
miłością i uwielbieniem. Radości nie

ma

granic. Janek myśli o Jagience.

Jagienka

myśli o Janku. Jedno uwielbia drugie-
drugie uwielbia pierwsze.

Uwagi Warte Uwagi



Technikę można stosować w bardzo

różnych dziedzinach życia a jej istotę

stanowi wykorzystanie słów zupełnie

przypadkowych.



Szukanie słów, tych „lepszych”,

doprowadzi do rzeczy znanych, a w

metodzie chodzi o odejście od schematu.



Zamiast zatem wybierać, należałoby

przyjąć wyraz narzucony przez przypadek,

np. wylosowana kartka z wyrazem,

pierwsze hasło z 89 strony słownika lub –

jak podano w powyższym przykładzie.

Niezwykłe zadania



Niezwykłe zadania – to proste

sposoby uruchamiania twórczego

myślenia w oparciu o dostępny

materiał i w połączeniu z różnymi

treściami nauczania (plastycznymi,

muzycznymi, polonistycznymi itp.)



Istota metody polega na stworzeniu

sytuacji dydaktycznej, inspirującej do

działania twórczego poprzez ciekawe,

różnorodne zadania do wykonania.

Przebieg zadania



1. Uczniowie siedzą przy stolikach.



2. Każdemu z nich rozdaj po jednej
kartce papieru i poproś, aby narysowali
3 kontury np. koła, kwadrawtu,
chmurki.



3. W pierwszym kole uczniowie wpisują
lub maluja swój znak zodiaku, w drugie
koło wypełniają swoim ulubionym
kolorem, a w trzecim wpisują miejsce,
dokąd najchętniej zabraliby swojego
przyjaciela.



4. Teraz poproś, aby uczniowie wycięli
lub wydarli każde koło oddzielnie.



5. Po wykonaniu polecenia uczniowie
dobierają się w grupy znakami zodiaku.



Po czym wykonują niezwykłe zadanie:

każda grupa tworzy prosty, jednozwrotkowy

wiersz, w którym to „głównym bohaterem”

będzie odpowiedni znak zodiaku.



6. Po upływie określonego czasu poproś o

grupowe prezentacje wierszy.



7. Następnie uczniowie dobierają się w
grupy ulubionymi kolorami.



Po czym wykonują kolejne niezwykłe
zadanie:

Każda grupa wyszukuje jak największą liczbę

nazw kwiatów, które są z natury w
prezentowanych kolorach.



8. Po upływie wyznaczonego przez
Ciebie czasu, poproś grupy i odczytanie
zapisany pomysłów.



9. Po wykonaniu drugiego zadania,
uczniowie dobierają się w grupy
miejscami, gdzie chcieliby zabrać
swoich przyjaciół.

Niezwykłe zadania Cd



Po czym wykonują ostatnie
niezwykłe zadanie:
Każda grupa zastanawia się nad
tym, co niezwykłego może
spotkać w wybranych
miejscach.



10. Teraz pozostała już tylko
prezentacja prac grupowych.

Uwagi Warte Uwagi



Niezwykłe zadania możesz zastosować w

celu typowo integracyjnym.



Propozycje kółek możesz zastąpić

dowolnymi konturami, mogą to być np.

obrysowane pięści, dłonie, stopy…



Niezwykłych zadań może być mniej,

może byś więcej – a wszystko zależy od

grupy wiekowej, w której metodę

zastosujesz.



Zauważ, że powyższa propozycja może

być punktem wyjścia do dalszych zajęć

np. zadanie:



ulubiona potrawa,



przepis na jej wykonanie,



jej przygotowanie

FABUŁA „z kubka”



Fabuła „z kubka” – to propozycja

na zainspirowanie ucznia do pracy

twórczej, która następuje w wyniku

podania pewnego tylko ogólnego

planu( postacie, fabuła, miejsce

akcji).



Do przeprowadzenia tej metody

potrzebne są pojemniki – „kubki” i

kartki z różnymi informacjami. Fabuła

„z kubka” to wspaniały sposób na

zrozumienie procesu towrzenia

opowiadania.

Przebieg



1. Wypełnij pojemniki kartkami, na
których znajdują się znane uczniom
informacji.



W pojemniku z naklejonym napisem
„Postacie” umieść kartki z różnymi
znanymi postaciami np. Ksiądz,
Zbyszko, Danuśka, Twardowski ipt.



W pojemniku z napisem ”fabuła”
umieść kartki z poleceniami ogólnymi
typu :”niech rozwikła tajemnicę” ,
„niech dokona kontroli”, „niech kupi
prezent” ipt.



W pojemniku z napisem „Miejsce
akcji” umieść informacje typu:
„dom nad brzegiem morza” ,
„szkoła”, „polna droga”



W kubku z napisem „cechy
charakterystyczne” umieść
kartki z b z przymiotnikami
lub z dłuższymi opisami np.
„zmartwiony”, „boi się
utraty syna”



W pojemniku z napisem
„komplikacje” umieść elementy
fabuły takie jak: „choroba” , „utrata
przyjaciela” itp.



Teraz poproś każdego ucznia, aby
wybrał sobie z każdego pojemnika po
jednej kartce i stworzył historię o
wybranej postaci, z zachowaniem
elementów wybranej fabuły.

Uwagi Warte Uwagi



Zamiast kubków w dosłownym tego słowa

znaczeniu możesz zastosować dowolne

pojemniki.



Liczb pojemników może być bardzo różna

(minimum dwa)



Na kubkach możesz umieszczać dowolne

elementy planu, np. postacie, sytuacje,

miejsce akcji, itp..



Na początek możesz podzielić uczniów na

grupy i wówczas zadaniem każdej z nich

będzie wybranie po jednej kartce z każdego

pojemnika i stworzenie wspólnej historii



W pojemniku z „postaciami” może być
więcej kartek, co umożliwi stworzenie
opowiadania z udziałem większej liczby
bohaterów.



Fabułę dostosuj do możliwości
umysłowych i pisarskich uczniów.



Kiedy uczniowie poznają istotę
metody, mogą sami wypełniać
pojemniki kartkami z własnymi
propozycjami.