Charakterystyka wykonywanych

czynności

w zakresie eksploatacji

mgr inż. Krzysztof
Bartosik

Wymagania stawiane pracownikom w zależności od
pełnionej funkcji, posiadający świadectwo
kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji:

dopuszczający

–

zostaje

wyznaczony

przez

poleceniodawcę pracownik posiadający pisemne
upoważnienie przez prowadzącego eksploatację
urządzeń i instalacji, do wykonania czynności
łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy, do
jego obowiązków należą: przygotowanie miejsca
pracy;

dopuszczenie

do

wykonania

pracy;

sprawdzenie wykonania pracy; zlikwidowanie miejsca
pracy po jej zakończeniu,

nadzorujący – wyznaczony przez poleceniodawcę
pracownik wykonujący wyłącznie czynności nadzoru,

nadzorujący: sprawdza przygotowanie miejsca pracy i
jego przejęcie od dopuszczającego, jeżeli zostało
przygotowane właściwie; zaznajamia nadzorowanych
pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania
pracy; sprawuje ciągły nadzór nad pracownikami, aby
nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy;
powiadamia dopuszczającego lub koordynującego o
zakończeniu pracy,

kierujący zespołem pracowników – wyznaczony
przez poleceniodawcę pracownik do kierowania
zespołem pracowników, do jego obowiązków należą:
• dobór pracowników o umiejętnościach zawodowych
odpowiednich do wykonania poleconej pracy;
• sprawdzenie przygotowania miejsca pracy przejęcia
go od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane
właściwie;
•

zaznajomienie

podległych

pracowników

ze

sposobem przygotowania miejsca pracy;

• występującymi zagrożeniami w miejscu pracy i w
bezpośrednim

sąsiedztwie

oraz

warunkami

i

metodami bezpiecznego wykonywania pracy;
• zapewnienie wykonywania pracy w sposób
bezpieczny;
• egzekwowania od członków zespołu stosowania
właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i
obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i
sprzętu;

• nadzorowanie przestrzegania przez podległych
pracowników przepisów bezpieczeństwa higieny
pracy w czasie wykonywania pracy;
•

powiadomienie

dopuszczającego

lub

koordynującego o zakończeniu pracy.

Kierunki dalszego doskonalenia celem

uzyskania kwalifikacji wymaganych

na stanowiskach dozoru.

Charakterystyka wykonywanych

czynności

w zakresie dozoru

Prace w zakresie dozoru dotyczą wykonywania
czynności:
1) mających wpływ na zmiany parametrów pracy
obsługiwanych

urządzeń,

instalacji

i

sieci

z

zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań
ochrony środowiska – w zakresie obsługi;
2) związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem
należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i
sieci - w zakresie konserwacji;

3) związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz
remontami urządzeń, instalacji i sieci w celu
doprowadzenia do wymaganego stanu technicznego
– w zakresie remontów;
4) niezbędnych do instalowania i przyłączania
urządzeń, instalacji i sieci – w zakresie montażu;
5)

niezbędnych

do

dokonania

oceny

stanu

technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości
regulacji i sprawności energetycznej urządzeń,
instalacji i sieci – w zakresie kontrolno - pomiarowym.

Dozorem

urządzeń,

instalacji

i

sieci

elektroenergetycznych mogą zajmować się wyłącznie
osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne. Są
to osoby na stanowisku pracowników technicznych i
innych

osób

kierujących

czynnościami

osób

wykonujących prace w zakresie: obsługi konserwacji,
napraw, kontrolno-pomiarowych i montażu oraz
stanowiska

osób

sprawujących

nadzór

nad

eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Wymagania stawiane pracownikom w zależności od
pełnionej

funkcji,

posiadający

świadectwo

kwalifikacyjne na stanowisku dozoru:
poleceniodawca – wydaje polecenie do wykonania
prac,

koordynujący – koordynuje wykonywanie prac,
określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń i
instalacji, określa czynności łączeniowe związane
z przygotowaniem

miejsca

pracy,

wydaje

zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy,
dopuszcza do pracy i likwiduje miejsce pracy,
podejmuje decyzje o uruchomieniu urządzeń i
instalacji, przy których była wykonywana praca,
zapisuje w dokumentacji eksploatacji urządzeń,

nadzorujący – sprawdza przygotowanie miejsca pracy
i jego przejęcie od dopuszczającego, jeżeli zostało
przygotowane właściwie, zaznajamia nadzorowanych
pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania
pracy, sprawowuje ciągły nadzór nad pracownikami,
aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca
pracy,

powiadamia

dopuszczającego

lub

koordynującego o zakończeniu pracy,

kierownik robót – koordynuje prace różnych
zespołów pracowników, w celu wyeliminowania
zagrożeń wynikających z ich jednoczesnej pracy w
jednym obiekcie,

Opis zakresu wiadomości do dalszego

kształcenia celem uzyskania kwalifikacji

w zakresie dozoru.

Szczegółowa tematyka egzaminu obejmuje znajomość
wymagań określonych w § 6 ust. 1, pkt. 1
Rozporządzenia Ministra Gospodarki w przedmiotowej
sprawie, w zależności od eksploatowanych urządzeń,
instalacji i sieci energetycznych - gazowych, podanych
w załączniku nr 1(Grupa 3) do wyżej wymienionego
Rozporządzenia.

Przepisy w zakresie przyłączania urządzeń i instalacji
do

sieci,

dostarczanie

paliw

i

energii

oraz

dysponowania mocą:
• Znajomość Rozporządzenia Ministra Gospodarki z
dnia 6.04.2004 r. w sprawie przyłączenia podmiotów do
sieci gazowych, ruchu i eksploatacji – Dz. U. 2004, Nr
105, poz. 1113.
• Zasady przyłączania do wspólnej sieci urządzeń i
instalacji gazowych.
• Umowy w sprawie dostarczania paliw i energii.
• Obowiązki dostawcy i odbiorcy paliw i energii.
• Zasady dysponowania mocą urządzeń i instalacji
gazowych.

Przepisy i zasady postępowania przy programowaniu
prac, sieci, instalacji i urządzeń z uwzględnieniem zasad
racjonalnego użytkowania paliw i energii.
• Znajomość ogólnych zasad wytwarzania, przesyłu,
rozdziału i racjonalnego użytkowania paliw i energii.
• Znajomość zasad programowania pracy urządzeń i
instalacji gazowych.
• Zasady racjonalnego i oszczędnego użytkowania paliw
i energii.
• Okresowe analizy energochłonności.

Przepisy w zakresie eksploatacji, wymagania w zakresie
prowadzenia

dokumentacji

technicznej

i

eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji eksploatacji
sieci, instalacji i urządzeń.
• Ogólna charakterystyka ustawy z dnia 10.02.1997 r.
Prawo energetyczne oraz aktów wykonawczych z
zakresu eksploatacji, sieci, instalacji i urządzeń
gazowych.

• Dokumentacja techniczno - eksploatacyjna
urządzeń i instalacji gazowych.
• Prowadzenie ruchu urządzeń i instalacji gazowych.
• Kwalifikacje osób zajmujących się eksploatacją
urządzeń energetycznych.
• Instrukcje eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń –
zawartość i układ instrukcji.

Przepisy dotyczące budowy sieci, urządzeń i instalacji
oraz normy i warunki techniczne, jakim powinny
odpowiadać te sieci, instalacje i urządzenia.
• Ogólna charakterystyka norm i warunków
technicznych budowy sieci, instalacji i urządzeń
gazowych.
• Ogólne zasady budowy i działania urządzeń, sieci i
instalacji gazowych.
• Wyposażenie urządzeń w aparaturę kontrolno -
pomiarową i regulacyjno- zabezpieczeniową.
• Umiejętność posługiwania się dokumentacją
techniczną.

Przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz bezpieczeństwa pożarowego z uwzględnieniem
udzielania

pierwszej

pomocy

oraz

wymagań

środowiska:
• Obowiązki osób dozoru w zakresie bezpieczeństwa i
higieny pracy, bezpieczeństwa pożarowego i ochrony
środowiska.
• Ogólne i szczególne zagrożenia związane z
eksploatacją urządzeń, sieci i instalacji gazowych.
• Organizacja i wykonywanie prac przy urządzeniach,
sieciach
i instalacjach gazowych.
• Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej osobom
poszkodowanym.

Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub
innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń
przyłączonych do sieci:
• Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub
innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu określone w
instrukcjach eksploatacyjnych i przeciwpożarowych.
• Zasady szkolenia pracowników w zakresie
postępowania w warunkach zagrożenia.
• Sprzęt gaśniczy - zasady użytkowania i stosowania.

Zasady wykonywania prac kontrolno - pomiarowych i
montażowych:
• Zasady wykonywania pomiarów eksploatacyjnych w
zakresie:

 parametrów charakteryzujących sieci, urządzenia
i instalacje gazowe,
 sprawności agregatów, urządzeń i instalacji
gazowych,
 jakości nośników energetycznych,
 czynników zakłócających środowisko naturalne,
 kontroli wskazań aparatury kontrolno -
pomiarowej.

•Interpretacja i ocena wyników pomiarów.
•Zasady wykonywania prac montażowych urządzeń,
instalacji i sieci energetycznych gazowych wymagane
przepisami i normami.

Wybrane akty prawne i normy

Wybrane akty prawne i normy

• Ustawa Prawo Energetyczne z dnia 10.04.1997 r. z

późniejszymi zmianami, Dz. U. 1997 Nr 54, poz. 348,
tekst jednolity z 16.05.2006 r. Dz. U. 2006, Nr 89, poz.
625.

• Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad

stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby
zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
z dnia 28.04.2003 r. Dz. U. 2003, Nr 89, poz. 828 z
późniejszymi zmianami.

•

Rozporządzenie

w

sprawie

szczegółowych

warunków

przyłączania

podmiotów

do

sieci

gazowych, ruchu i eksploatacji z dnia 6.04.2004 r. Dz.
U. 2004, Nr 105, poz. 1113.

• Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad
kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w
obrocie paliwami gazowymi z dnia 6.02.2008 r. Dz. U.
2008, Nr 28, poz. 165.

• Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów z
dnia 16.06.2003 r., Dz. U. 2003 Nr 121, poz. 1138.

• PN-93/M-35350 – Kotły grzewcze gazowe wodne
niskotemperaturowe

i

średniotemperaturowe.

Wymagania i badania.

• PN-86/M-40305 – Urządzenia gazowe użytku
domowego. Wymagania ogólne.
• PN-79/M-40300 – Kuchnie i kuchenki gazowe użytku
domowego.
• PN-92/M-34503 – Gazociągi i instalacje gazownicze.
Próby szczelności i wytrzymałości rurociągów.