Zasady

Zasady

mycia rąk

mycia rąk

Flora skóry rąk składa się z drobnoustrojów

Flora skóry rąk składa się z drobnoustrojów

stałych i przejściowych. Florę stałą stanowią

stałych i przejściowych. Florę stałą stanowią

bakterie (np. gronkowce koagulazoujemne,

bakterie (np. gronkowce koagulazoujemne,

maczugowce skórne), które bytują i namnażają

maczugowce skórne), które bytują i namnażają

się w głębokich warstwach naskórka. Nie

się w głębokich warstwach naskórka. Nie

można ich usunąć zwykłym myciem rąk. Florę

można ich usunąć zwykłym myciem rąk. Florę

przejściową reprezentują drobnoustroje

przejściową reprezentują drobnoustroje

przeżywające na skórze tylko określony czas,

przeżywające na skórze tylko określony czas,

zazwyczaj są to mikroorganizmy

zazwyczaj są to mikroorganizmy

chorobotwórcze (np. Escherichia coli,

chorobotwórcze (np. Escherichia coli,

Pseudomonas spp., Staphylococcus aureus,

Pseudomonas spp., Staphylococcus aureus,

Salmonella spp., wirusy), nabyte podczas

Salmonella spp., wirusy), nabyte podczas

kontaktu z nosicielem, chorym lub

kontaktu z nosicielem, chorym lub

przedmiotami ze środowiska szpitalnego,

przedmiotami ze środowiska szpitalnego,

stanowiące źródło infekcji nozokomialnych.

stanowiące źródło infekcji nozokomialnych.

Nie stanowią elementu normalnej flory i

Nie stanowią elementu normalnej flory i

reprezentują niedawne skażenie.

reprezentują niedawne skażenie.

W praktyce szpitalnej, w

W praktyce szpitalnej, w

zależności od wymaganej

zależności od wymaganej

czystości

czystości

mikrobiologicznej skóry,

mikrobiologicznej skóry,

mówimy o następujących

mówimy o następujących

stopniach

stopniach

dekontaminacji rąk:

dekontaminacji rąk:

Zwykłe,

Zwykłe,

codzienne mycie

codzienne mycie

rąk - tzw.

rąk - tzw.

socjalne:

socjalne:

- mycie rąk za pomocą zwykłego mydła i wody

- mycie rąk za pomocą zwykłego mydła i wody

usuwa florę

usuwa florę

przejściową z powierzchni dłoni (o ile

przejściową z powierzchni dłoni (o ile

zastosowano

zastosowano

skuteczną technikę).

skuteczną technikę).

Socjalne mycie rąk wykonuje się:

Socjalne mycie rąk wykonuje się:

- przed dotykaniem żywności, przed jedzeniem,

- przed dotykaniem żywności, przed jedzeniem,

karmieniem chorych,

karmieniem chorych,

- po wyjściu z toalety,

- po wyjściu z toalety,

- przed przystąpieniem do pielęgnacji pacjenta

- przed przystąpieniem do pielęgnacji pacjenta

i po jej zakończeniu (np. kąpiel, ścielenie

i po jej zakończeniu (np. kąpiel, ścielenie

łóżka, zmiana bielizny itp.),

łóżka, zmiana bielizny itp.),

- zawsze, gdy ręce miały kontakt z ziemią,

- zawsze, gdy ręce miały kontakt z ziemią,

- przed rozpoczęciem dnia pracy i po dłuższych

- przed rozpoczęciem dnia pracy i po dłuższych

przerwach w pracy,

przerwach w pracy,

- po wykonanych pracach porządkowych i

- po wykonanych pracach porządkowych i

czystościowych w pomieszczeniach

czystościowych w pomieszczeniach

niezabiegowych,

niezabiegowych,

Sposób mycia:

Sposób mycia:

1) zmoczyć ręce i nadgarstki,

1) zmoczyć ręce i nadgarstki,

2) zastosować zwykłe,

2) zastosować zwykłe,

nieantyseptyczne

nieantyseptyczne

mydło /najlepiej w płynie/ w

mydło /najlepiej w płynie/ w

ilości

ilości

wystarczającej do otrzymania

wystarczającej do otrzymania

piany, 

piany, 

3) energicznie pocierać, aby

3) energicznie pocierać, aby

wytworzyć

wytworzyć

pianę na powierzchni rąk przez

pianę na powierzchni rąk przez

co

co

najmniej 10 - 15 sek.,

najmniej 10 - 15 sek.,

4) ręce starannie spłukiwać pod

4) ręce starannie spłukiwać pod

bieżącą

bieżącą

wodą przez następne 10 - 15

wodą przez następne 10 - 15

sek.,

sek.,

5) starannie wysuszyć ręce

5) starannie wysuszyć ręce

używając

używając

jednorazowego ręcznika.

jednorazowego ręcznika.

Higieniczne

Higieniczne

mycie

mycie

rąk

rąk

Jest to zabieg polegający głównie na zmyciu z powierzchni

Jest to zabieg polegający głównie na zmyciu z powierzchni

skóry rąk zanieczyszczeń organicznych i brudu oraz na

skóry rąk zanieczyszczeń organicznych i brudu oraz na

częściowej eliminacji ze skóry rąk flory przejściowej.

częściowej eliminacji ze skóry rąk flory przejściowej.

W celu przeprowadzenia higienicznego mycia rąk, nanosi

W celu przeprowadzenia higienicznego mycia rąk, nanosi

się na dłonie odpowiednią ilość mydła. Czas mycia powinien

się na dłonie odpowiednią ilość mydła. Czas mycia powinien

wynosić nie mniej niż 30 sekund. Po dokładnym umyciu

wynosić nie mniej niż 30 sekund. Po dokładnym umyciu

ręce spłukuje się i osusza jednorazowym ręcznikiem. Przy

ręce spłukuje się i osusza jednorazowym ręcznikiem. Przy

myciu można zastosować rutynową technikę mycia rąk wg

myciu można zastosować rutynową technikę mycia rąk wg

Ayliffe.

Ayliffe.

Powszechnie używane mydła w kostkach nie spełniają

Powszechnie używane mydła w kostkach nie spełniają

obowiązujących wymogów higienicznych. Mydła w kostce

obowiązujących wymogów higienicznych. Mydła w kostce

przez cały okres używania pozostają wilgotne. Leżą

przez cały okres używania pozostają wilgotne. Leżą

najczęściej w zagłębieniu umywalki lub w mydelniczce w

najczęściej w zagłębieniu umywalki lub w mydelniczce w

otoczeniu wody. Użytkownicy podczas mycia rąk przenoszą

otoczeniu wody. Użytkownicy podczas mycia rąk przenoszą

na mydło liczne drobnoustroje, w tym również

na mydło liczne drobnoustroje, w tym również

chorobotwórcze. Mydło jest doskonałą pożywką i sprzyja

chorobotwórcze. Mydło jest doskonałą pożywką i sprzyja

namnażaniu się mikroorganizmów. Zainfekowane mydła,

namnażaniu się mikroorganizmów. Zainfekowane mydła,

używane przez kolejne osoby są poważnym zagrożeniem

używane przez kolejne osoby są poważnym zagrożeniem

mikrobiologicznym i staja się często źródłem  zakażeń

mikrobiologicznym i staja się często źródłem  zakażeń

krzyżowych. Należy pamiętać ze również mydła w płynie

krzyżowych. Należy pamiętać ze również mydła w płynie

mogą ulec zanieczyszczeniu drobnoustrojami, czego częstą

mogą ulec zanieczyszczeniu drobnoustrojami, czego częstą

przyczyną jest stosowanie dozowników bez ramienia

przyczyną jest stosowanie dozowników bez ramienia

łokciowego i uzupełnianie mydła bez uprzedniego

łokciowego i uzupełnianie mydła bez uprzedniego

dokładnego umycia i zdezynfekowania pojemników na

dokładnego umycia i zdezynfekowania pojemników na

mydło.

mydło.

Higieniczną

Higieniczną

dekontaminację rąk

dekontaminację rąk

wykonuje się:

wykonuje się:

- przed wejściem na blok operacyjny, do magazynu

- przed wejściem na blok operacyjny, do magazynu

jałowego sprzętu,

jałowego sprzętu,

- przed wykonywaniem zabiegów aseptycznych (przed

- przed wykonywaniem zabiegów aseptycznych (przed

nałożeniem rękawiczek i po ich zdjęciu) takich jak:

nałożeniem rękawiczek i po ich zdjęciu) takich jak:

założenie cewnika do pęcherza moczowego, przed

założenie cewnika do pęcherza moczowego, przed

dotykaniem rany i po kontakcie z raną, itp.,

dotykaniem rany i po kontakcie z raną, itp.,

- przed wykonywaniem zabiegów inwazyjnych (iniekcje,

- przed wykonywaniem zabiegów inwazyjnych (iniekcje,

punkcje, pobranie krwi, szczepienia),

punkcje, pobranie krwi, szczepienia),

- przed pielęgnacją i w czasie pielęgnacji wrażliwych

- przed pielęgnacją i w czasie pielęgnacji wrażliwych

pacjentów (z obniżoną odpornością immunologiczną lub

pacjentów (z obniżoną odpornością immunologiczną lub

pacjentów z grupy wysokiego ryzyka np. leczonych w

pacjentów z grupy wysokiego ryzyka np. leczonych w

OIT, w oddz. neonatologii),

OIT, w oddz. neonatologii),

- po każdym kontakcie z drenażem rany,

- po każdym kontakcie z drenażem rany,

- przed nałożeniem i po zdjęciu rękawiczek,

- przed nałożeniem i po zdjęciu rękawiczek,

- po kontakcie z materiałem zakaźnym (krwią, płynami

- po kontakcie z materiałem zakaźnym (krwią, płynami

ustrojowymi, wydzielinami, wydalinami pacjenta),

ustrojowymi, wydzielinami, wydalinami pacjenta),

- po opuszczeniu boksów izolujących chorych zakaźnie,

- po opuszczeniu boksów izolujących chorych zakaźnie,

- po każdym zdjęciu maski chirurgicznej z ust i nosa

- po każdym zdjęciu maski chirurgicznej z ust i nosa

Mycie i odkażanie

Mycie i odkażanie

higieniczne rąk można

higieniczne rąk można

przeprowadzić w dwojaki

przeprowadzić w dwojaki

sposób:

sposób:

1. najpierw

1. najpierw

przeprowadzić zwykłe mycie rąk wodą, osuszyć

przeprowadzić zwykłe mycie rąk wodą, osuszyć

a następnie na skórę nałożyć i wetrzeć w nią około 3-5

a następnie na skórę nałożyć i wetrzeć w nią około 3-5

ml

ml

alkoholowego środka antyseptycznego;

alkoholowego środka antyseptycznego;

2. użyć 3-5 ml preparatu myjącego, zawierającego

2. użyć 3-5 ml preparatu myjącego, zawierającego

środek

środek

antyseptyczny i myć ręce pod bieżącą wodą.

antyseptyczny i myć ręce pod bieżącą wodą.

W przypadku nie zabrudzonych rąk, aby je

W przypadku nie zabrudzonych rąk, aby je

zdezynfekować można stosować procedurę

zdezynfekować można stosować procedurę

odkażania bez użycia wody /stosuje się wtedy

odkażania bez użycia wody /stosuje się wtedy

preparaty alkoholowe/. 

preparaty alkoholowe/. 

Sposób odkażania rąk

Sposób odkażania rąk

przy użyciu

przy użyciu

alkoholowego środka

alkoholowego środka

antyseptycznego

antyseptycznego

(np.Dermix):

(np.Dermix):

I etap

I etap

- "brudny" tzw. mycie higieniczne

- "brudny" tzw. mycie higieniczne

0,5 - 1 minuty: "socjalne" mycie rąk pod

0,5 - 1 minuty: "socjalne" mycie rąk pod

bieżącą wodą

bieżącą wodą

przy użyciu płynnego mydła (!) osuszyć ręce

przy użyciu płynnego mydła (!) osuszyć ręce

jednorazowym ręcznikiem

jednorazowym ręcznikiem

II etap

II etap

- " czysty"

- " czysty"

1 minuta: każdą rękę nacierać 3 ml

1 minuta: każdą rękę nacierać 3 ml

alkoholowego

alkoholowego

preparatu antyseptycznego przez 30 sek.,

preparatu antyseptycznego przez 30 sek.,

pozostawić

pozostawić

preparat do wyschnięcia - nie osuszać rąk

preparat do wyschnięcia - nie osuszać rąk

ręcznikiem

ręcznikiem

Jeżeli nie ma ani wody, ani ręczników, a

Jeżeli nie ma ani wody, ani ręczników, a

konieczna jest

konieczna jest

szybka dezynfekcja rąk, użycie alkoholu jest

szybka dezynfekcja rąk, użycie alkoholu jest

metodą

metodą

skuteczną i wystarczającą.

skuteczną i wystarczającą.

Sposób odkażania rąk

Sposób odkażania rąk

przy użyciu

przy użyciu

niealkoholowego środka

niealkoholowego środka

antyseptycznego

antyseptycznego

(np..Manusan):

(np..Manusan):

1. Zmoczyć ręce i nadgarstki,

1. Zmoczyć ręce i nadgarstki,

2. Nabrać 3-5 ml roztworu

2. Nabrać 3-5 ml roztworu

antyseptycznego w

antyseptycznego w

złożone ręce,

złożone ręce,

3. energicznie pocierać, aby wytworzyć

3. energicznie pocierać, aby wytworzyć

na

na

wszystkich powierzchniach rąk i

wszystkich powierzchniach rąk i

nadgarstków

nadgarstków

pianę utrzymującą się przez co

pianę utrzymującą się przez co

najmniej minutę,

najmniej minutę,

3. starannie spłukiwać ręce pod bieżącą

3. starannie spłukiwać ręce pod bieżącą

wodą

wodą

przez 10 - 15 sek. Pocierając całe

przez 10 - 15 sek. Pocierając całe

ręce,

ręce,

4. starannie wysuszyć jednorazowym

4. starannie wysuszyć jednorazowym

ręcznikiem.

ręcznikiem.

 

 

Chirurgiczne

Chirurgiczne

mycie rąk

mycie rąk

Stosuje się te same preparaty, co w przypadku

Stosuje się te same preparaty, co w przypadku

higienicznej dezynfekcji, w celu usunięcia i zniszczenia

higienicznej dezynfekcji, w celu usunięcia i zniszczenia

drobnoustrojów przejściowych i ograniczenia liczby

drobnoustrojów przejściowych i ograniczenia liczby

drobnoustrojów stałych. Stopień ten pozwala zapobiec

drobnoustrojów stałych. Stopień ten pozwala zapobiec

zanieczyszczeniu rany drobnoustrojami w przypadku

zanieczyszczeniu rany drobnoustrojami w przypadku

uszkodzenia rękawic.

uszkodzenia rękawic.

Chirurgiczną dekontaminację rąk przeprowadza się

Chirurgiczną dekontaminację rąk przeprowadza się

przed zabiegami chirurgicznymi, powinna trwać około 5

przed zabiegami chirurgicznymi, powinna trwać około 5

minut.

minut.

Sposób odkażania:

Sposób odkażania:

I etap

I etap

- "brudny" tzw. mycie chirurgiczne

- "brudny" tzw. mycie chirurgiczne

- mycie rąk i przedramion przy użyciu płynnego

- mycie rąk i przedramion przy użyciu płynnego

mydła,

mydła,

- szczotkowanie paznokci - tylko 1 raz, przed

- szczotkowanie paznokci - tylko 1 raz, przed

rozpoczęciem dnia

rozpoczęciem dnia

operacyjnego,

operacyjnego,

II etap

II etap

- "czysty":

- "czysty":

- w każdą rękę, aż do zgięcia łokciowego,

- w każdą rękę, aż do zgięcia łokciowego,

wcierać 3 ml preparatu

wcierać 3 ml preparatu

alkoholowego,

alkoholowego,

- każdą rękę, poniżej zgięcia łokciowego

- każdą rękę, poniżej zgięcia łokciowego

nacierać 1 ml preparatu

nacierać 1 ml preparatu

alkoholowego,

alkoholowego,

- każdą dłoń i nadgarstek nacierać 2 ml

- każdą dłoń i nadgarstek nacierać 2 ml

preparatu alkoholowego.

preparatu alkoholowego.

Preparat musi wyparować , nacieramy skórę, aż do

Preparat musi wyparować , nacieramy skórę, aż do

całkowitego jej

całkowitego jej

wyschnięcia.

wyschnięcia.

- Przed zastosowaniem alkoholowego preparatu

- Przed zastosowaniem alkoholowego preparatu

antyseptycznego

antyseptycznego

należy przeprowadzić zwykłe mycie rąk wodą z mydłem.

należy przeprowadzić zwykłe mycie rąk wodą z mydłem.

W przypadku

W przypadku

organicznego zanieczyszczenia skóry (np. krwią) w

organicznego zanieczyszczenia skóry (np. krwią) w

pierwszej

pierwszej

kolejności trzeba użyć preparatu odkażającego.

kolejności trzeba użyć preparatu odkażającego.

- Przed myciem należy zdjąć zegarki, pierścionki. 

- Przed myciem należy zdjąć zegarki, pierścionki. 

- W trakcie dekontaminacji chirurgicznej osuszać ręce

- W trakcie dekontaminacji chirurgicznej osuszać ręce

należy jałowym

należy jałowym

ręcznikiem, przesuwając go od czubków palców do

ręcznikiem, przesuwając go od czubków palców do

łokcia ruchem

łokcia ruchem

przytykania; do każdej ręki używać innego ręcznika,

przytykania; do każdej ręki używać innego ręcznika,

- Można stosować jednorazowe lub autoklawowane

- Można stosować jednorazowe lub autoklawowane

szczotki do

szczotki do

czyszczenia paznokci (nie wolno nimi pocierać skóry ›

czyszczenia paznokci (nie wolno nimi pocierać skóry ›

mikrourazy,

mikrourazy,

złuszczanie naskórka, mechaniczne wydobywanie

złuszczanie naskórka, mechaniczne wydobywanie

bakterii z okolicy

bakterii z okolicy

mieszków włosowych). Szczotkę stosować tylko do

mieszków włosowych). Szczotkę stosować tylko do

pierwszej

pierwszej

dezynfekcji chirurgicznej rąk w ciągu dnia.

dezynfekcji chirurgicznej rąk w ciągu dnia.

- Pomiędzy poszczególnymi zabiegami następującymi

- Pomiędzy poszczególnymi zabiegami następującymi

bezpośrednio

bezpośrednio

jeden po drugim stosuje się tylko alkohol.

jeden po drugim stosuje się tylko alkohol.

TECHNIKA MYCIA

TECHNIKA MYCIA

I DEZYNFEKCJI

I DEZYNFEKCJI

RĄK WG AYLIFFE

RĄK WG AYLIFFE

Z dozownika ściennego nanieść

Z dozownika ściennego nanieść

odpowiednią porcję mydła

odpowiednią porcję mydła

i myć ręce wg schematu – każdy

i myć ręce wg schematu – każdy

etap to pięć ruchów „tam i z

etap to pięć ruchów „tam i z

powrotem”.

powrotem”.

Pocieranie dłoni o dłoń.

Pocieranie dłoni o dłoń.

Pocieranie części dłoniowej prawej

Pocieranie części dłoniowej prawej

dłoni o powierzchnię grzbietową

dłoni o powierzchnię grzbietową

lewej dłoni. Zmiana rąk.

lewej dłoni. Zmiana rąk.

Dłoń na dłoni, palce splecione,

Dłoń na dłoni, palce splecione,

przesuwanie palców jednej dłoni

przesuwanie palców jednej dłoni

między palcami drugiej dłoni, aż

między palcami drugiej dłoni, aż

do zagłębień międzypalcowych

do zagłębień międzypalcowych

.

.

Pocieranie

Pocieranie

grzbietowej  powierzchni zagiętych

grzbietowej  powierzchni zagiętych

palców jednej dłoni pod zagiętymi

palców jednej dłoni pod zagiętymi

palcami drugiej dłoni.

palcami drugiej dłoni.

Kciuk prawej dłoni ujęty w lewą

Kciuk prawej dłoni ujęty w lewą

dłoń, wykonywać ruchy obrotowe

dłoń, wykonywać ruchy obrotowe

wokół kciuka. Zmiana rąk.

wokół kciuka. Zmiana rąk.

Obrotowe pocieranie opuszków

Obrotowe pocieranie opuszków

palców prawej dłoni w zagłębieniu

palców prawej dłoni w zagłębieniu

dłoniowym lewej dłoni. Zmiana

dłoniowym lewej dłoni. Zmiana

rąk.

rąk.

Najczęściej

Najczęściej

popełniane

popełniane

błędy podczas

błędy podczas

mycia rąk

mycia rąk

-

zbyt krótki czas mycia

zbyt krótki czas mycia

- niedokładne mycie rąk

- niedokładne mycie rąk

- pozostawienie na dłoniach

- pozostawienie na dłoniach

biżuterii

biżuterii

czy zegarka

czy zegarka

- używanie wspólnego mydła w

- używanie wspólnego mydła w

kostce

kostce

lub mydła w płynie

lub mydła w płynie

zanieczyszczonego

zanieczyszczonego

mikrobiologicznie

mikrobiologicznie

- wytarcie rąk po umyciu

- wytarcie rąk po umyciu

ręcznikiem

ręcznikiem

wspólnego i wielokrotnego użycia

wspólnego i wielokrotnego użycia

- używanie zbyt gorącej wody i zbyt

- używanie zbyt gorącej wody i zbyt

częste

częste

mycie rąk obniża poziom

mycie rąk obniża poziom

wrażliwości skóry

wrażliwości skóry

na środki myjące i powoduje jej

na środki myjące i powoduje jej

wysuszenie

wysuszenie

i uszkodzenia

i uszkodzenia