PRAWO PRACY
PRAWO PRACY
PODSTAWOWE PRAWA I OBOWIĄZKI
PODSTAWOWE PRAWA I OBOWIĄZKI
PRACOWNIKA
PRACOWNIKA
Praca
pozwala
na
zaspakajanie
Praca
pozwala
na
zaspakajanie
ekonomicznych i społecznych potrzeb
ekonomicznych i społecznych potrzeb
człowieka. Odnosi się do działalności
człowieka. Odnosi się do działalności
ludzkiej,
która
przejawia
się
w
ludzkiej,
która
przejawia
się
w
wykonywaniu czynności zmierzających do
wykonywaniu czynności zmierzających do
osiągnięcia
pewnych
wartości
osiągnięcia
pewnych
wartości
materialnych
lub
niematerialnych
materialnych
lub
niematerialnych
mających zdolność zaspokajania potrzeb
mających zdolność zaspokajania potrzeb
ludzkich.
Wykonywanie
pracy
daje
ludzkich.
Wykonywanie
pracy
daje
możliwość
samorealizacji,
rozwijania
możliwość
samorealizacji,
rozwijania
umiejętności, a także kształtowania
umiejętności, a także kształtowania
własnej osobowości
własnej osobowości
.
.
Umowa o pracę
Umowa o pracę
Zasady wykonywania pracy w Polsce są ujęte w
Zasady wykonywania pracy w Polsce są ujęte w
kodeksie pracy. Wśród wymienionych w artykule 2
kodeksie pracy. Wśród wymienionych w artykule 2
kodeksu pracy podstaw nawiązania stosunku pracy
kodeksu pracy podstaw nawiązania stosunku pracy
wyjątkowo silną pozycję ma umowa o pracę.
wyjątkowo silną pozycję ma umowa o pracę.
Umowa o pracę jest najczęściej występującym
Umowa o pracę jest najczęściej występującym
sposobem nawiązania stosunku pracy. Zawierana jest
sposobem nawiązania stosunku pracy. Zawierana jest
w formie pisemnej. Artykuł 29 § 1 kodeksu pracy
w formie pisemnej. Artykuł 29 § 1 kodeksu pracy
stanowi, że
stanowi, że
umowa o pracę powinna określać:
umowa o pracę powinna określać:
- strony umowy
- strony umowy
- rodzaj umowy
- rodzaj umowy
- datę zawarcia umowy
- datę zawarcia umowy
- warunki pracy i płacy.
- warunki pracy i płacy.
Umowa na czas
nieokreślony
Umowa na czas określony Umowa na czas wykonania
określonej pracy
Umowa na okres próbny
- umowa bezterminowa
- cechuje ją brak oznaczenia
końcowego terminu trwania
stosunku pracy
- jest najbardziej dogodna
dla pracownika
- zapewnia relatywnie daleko
idącą ochronę stosunku
pracy
- umowa terminowa
- czas trwania może być
określony przez wskazanie
daty lub okresu jej trwania
- długość trwania umowy
zależy od woli stron
- zawarcie trzeciej z kolei
umowy na czas określony,
jest równoznaczne w
skutkach prawnych z
zawarciem umowy na czas
nieokreślony
- umowa terminowa
- pracodawca przyjmuje
pracownika na czas trwania
konkretnej pracy
- strony określają precyzyjnie
rodzaj zadań
- nie podlega ona
rozwiązaniu przez
wypowiedzenie, z wyjątkiem
upadłości lub likwidacji
pracodawcy
- stosunek pracy ustaje z
dniem ukończenia pracy
- umowa terminowa
- służy pracownikowi do
zapoznania warunków pracy,
a pracodawcy umożliwia
poznanie walorów
pracownika (kwalifikacji
zawodowych)
- strony stosunku pracy
określają długość okresu
próby (max okres próbny
wynosi 3 m-ce)
- umowa nie gwarantuje
stabilizacji zatrudnienia
Rodzaje umów o pracę są następujące: (art. 11 k. p.)
Rodzaje umów o pracę są następujące: (art. 11 k. p.)
- na czas nieokreślony,
- na czas określony,
- na czas wykonania określonej pracy,
- na okres próbny.
Rodzaje umów o pracę są następujące: (art. 11 k. p.)
Rodzaje umów o pracę są następujące: (art. 11 k. p.)
- na czas nieokreślony,
- na czas określony,
- na czas wykonania określonej pracy,
- na okres próbny.
Umowa o pracę może
Umowa o pracę może
zostać zawarta w formie
zostać zawarta w formie
ustnej, jednak w ciągu 7
ustnej, jednak w ciągu 7
dni od dnia rozpoczęcia
dni od dnia rozpoczęcia
pracy musi zostać
pracy musi zostać
potwierdzona na piśmie
potwierdzona na piśmie
.
.
UMOWA O PRACĘ
Zawarta w dniu 1 maja 205 roku między firmą „Casto” z siedzibą w Tczewie, ul. Wojska Polskiego 9,
zwanej dalej Zakładem Pracy, reprezentowaną przez Krzysztofa Kowalskiego,
a Panią Katarzyną Nowak, zwanej dalej Zatrudnioną,
urodzoną 2 lutego 1976 roku,
zamieszkałą w Tczewie przy ulicy 30 Stycznia 5.
Zatrudniona zostaje przyjęta na czas nieokreślony , w wymiarze pełnego etatu, na stanowisku specjalisty ds.
sprzedaży i marketingu.
W czasie trwania umowy o pracę Zatrudniona będzie otrzymywać wynagrodzenie płatne w sposób i na
warunkach przewidzianych w regulaminie obowiązującym w Zakładzie Pracy.
Płaca zasadnicza: 2500 brutto.
Dzień rozpoczęcia pracy: 02.05.2005 r.
………………………….
pieczątka i podpis pracodawcy
lub osoby reprezentującej pracodawcę
Oświadczenie pracownika
Oświadczam, że egzemplarz niniejszej umowy otrzymałem, a po zapoznaniu się z jej treścią zaproponowane mi
warunki pracy i wynagrodzenia przyjmuję. Równocześnie przyjmuję do wiadomości treść obowiązującego w
Zakładzie regulaminu pracy i płacy oraz zasad premiowania. Zobowiązuję się do przestrzegania porządku i
dyscypliny pracy. Ponadto oświadczam, że znane mi są przepisy dotyczące naruszenia tajemnicy państwowej i
zakładowej.
……………………….. ………………………….
data i podpis pracownika podpis przyjmującego oświadczenie
Wzór przykładowej umowy o pracę
Pracownik i pracodawca – podmioty
Pracownik i pracodawca – podmioty
stosunku
pracy
stosunku
pracy
Podmiotami stosunku pracy są pracownik i pracodawca.
Podmiotami stosunku pracy są pracownik i pracodawca.
Pracownikiem
Pracownikiem
jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o
jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o
pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o
pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o
pracę. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat.
pracę. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat.
Ponadto na warunkach określonych w dziale dziewiątym kodeksu
Ponadto na warunkach określonych w dziale dziewiątym kodeksu
pracy pracownikiem może być osoba młodociana (młodocianym jest
pracy pracownikiem może być osoba młodociana (młodocianym jest
osoba, która ukończyła 16 lat a nie przekroczyła 18 lat).
osoba, która ukończyła 16 lat a nie przekroczyła 18 lat).
Pracodawcą
Pracodawcą
jest jednostka organizacyjna, choćby nie miała
jest jednostka organizacyjna, choćby nie miała
osobowości prawnej, która zatrudnia pracowników w tym również
osobowości prawnej, która zatrudnia pracowników w tym również
osoba fizyczna. Pracodawcą jest wiec każda osoba prawna (z
osoba fizyczna. Pracodawcą jest wiec każda osoba prawna (z
wyjątkiem Skarbu Państwa ) bez względu na przyjętą formę prawną,
wyjątkiem Skarbu Państwa ) bez względu na przyjętą formę prawną,
a także każda ta jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości
a także każda ta jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości
prawnej, która w świetle przepisów aktu prawnego powołującego do
prawnej, która w świetle przepisów aktu prawnego powołującego do
życia, posiada prawo samodzielnego, we własnym imieniu,
życia, posiada prawo samodzielnego, we własnym imieniu,
zatrudniania pracowników. Jednostką taką jest więc np. urząd
zatrudniania pracowników. Jednostką taką jest więc np. urząd
państwowy, muzeum, szpital , a także wyodrębniony zakład w
państwowy, muzeum, szpital , a także wyodrębniony zakład w
przedsiębiorstwie
wielozakładowym,
jeżeli
uzyskał
prawo
przedsiębiorstwie
wielozakładowym,
jeżeli
uzyskał
prawo
samodzielnego
zatrudniania
pracowników.
samodzielnego
zatrudniania
pracowników.
Pracodawcą dany podmiot staje się dopiero z chwilą zatrudnienia
Pracodawcą dany podmiot staje się dopiero z chwilą zatrudnienia
pierwszego
pracownika.
pierwszego
pracownika.
Obowiązki i prawa pracownika i pracodawcy zawarte są w art. 22 § 1
Obowiązki i prawa pracownika i pracodawcy zawarte są w art. 22 § 1
kodeksu pracy.
kodeksu pracy.
Do obowiązków pracownika należy między
Do obowiązków pracownika należy między
innymi:
innymi:
-
sumienne i staranne wykonywanie pracy służące
sumienne i staranne wykonywanie pracy służące
zapewnieniu pracy należytej jakości;
zapewnieniu pracy należytej jakości;
- stosowanie się do poleceń przełożonych, które
- stosowanie się do poleceń przełożonych, które
dotyczą pracy;
dotyczą pracy;
- przestrzeganie ustalonego w zakładzie pracy czasu
- przestrzeganie ustalonego w zakładzie pracy czasu
pracy – oznacza wymóg punktualnego stawiania się w
pracy – oznacza wymóg punktualnego stawiania się w
miejscu pracy wykonywania pracy, rozpoczynania i
miejscu pracy wykonywania pracy, rozpoczynania i
przerywania i kończenia pracy w porach określonych
przerywania i kończenia pracy w porach określonych
regulaminem pracy;
regulaminem pracy;
- przestrzeganie przepisów oraz zasad
- przestrzeganie przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów
przeciwpożarowych;
przeciwpożarowych;
- dbanie o dobro zakładu, ochrona jego mienia –
- dbanie o dobro zakładu, ochrona jego mienia –
troska o utrzymanie w należytej czystości i
troska o utrzymanie w należytej czystości i
sprawności wszelkich maszyn i urządzeń, narzędzi, z
sprawności wszelkich maszyn i urządzeń, narzędzi, z
którymi pracownik się styka się w procesie pracy ;
którymi pracownik się styka się w procesie pracy ;
- zachowanie w tajemnicy informacji, które mogłyby
- zachowanie w tajemnicy informacji, które mogłyby
narazić pracodawcę na szkodę.
narazić pracodawcę na szkodę.
Czas pracy
Czas pracy
to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji
to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji
pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym
pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym
do wykonywania pracy (art. 128 § 1 k. p.)
do wykonywania pracy (art. 128 § 1 k. p.)
Aby dany okres czasu można było uznać za pracy
Aby dany okres czasu można było uznać za pracy
muszą więc
muszą więc
zostać spełnione dwie przesłanki:
zostać spełnione dwie przesłanki:
- pracownik musi pozostawać w dyspozycji pracodawcy – przez
- pracownik musi pozostawać w dyspozycji pracodawcy – przez
dyspozycję należy rozumieć gotowość do wykonywania poleceń,
dyspozycję należy rozumieć gotowość do wykonywania poleceń,
wykonywanie tychże poleceń.
wykonywanie tychże poleceń.
- pracownik musi przebywać w zakładzie pracy lub w innym miejscu
- pracownik musi przebywać w zakładzie pracy lub w innym miejscu
wyznaczonym do wykonywania pracy.
wyznaczonym do wykonywania pracy.
Jak z powyższego wynika faktyczne pracy
Jak z powyższego wynika faktyczne pracy
nie jest konieczne do
nie jest konieczne do
tego aby dany okres był do czasu pracy wliczony. Wystarczy że
tego aby dany okres był do czasu pracy wliczony. Wystarczy że
pracownik jest w dyspozycji pracodawcy, czyli oczekuje na polecenia
pracownik jest w dyspozycji pracodawcy, czyli oczekuje na polecenia
pracodawcy będąc gotowym do ich wykonania.
pracodawcy będąc gotowym do ich wykonania.
Wymiar czasu pracy
Wymiar czasu pracy
to liczba jednostek (godzin), w ramach
to liczba jednostek (godzin), w ramach
których pracownik ma obowiązek pozostawać w dyspozycji
których pracownik ma obowiązek pozostawać w dyspozycji
pracodawcy.
pracodawcy.
Maksymalną długość wymiaru, jego górną granicę – zarówno w
Maksymalną długość wymiaru, jego górną granicę – zarówno w
ujęciu dobowym, jak i średniotygodniowym – określamy mianem
ujęciu dobowym, jak i średniotygodniowym – określamy mianem
normy czasu pracy
normy czasu pracy
. Normy są ustalonymi prawem miernikami
. Normy są ustalonymi prawem miernikami
czasu pracy.
czasu pracy.
Czas pracy w pełnym wymiarze wynosi 8 godzin dziennie i średnio
Czas pracy w pełnym wymiarze wynosi 8 godzin dziennie i średnio
40 godzin tygodniowo. Nie może jednak przekraczać 12 godzin na
40 godzin tygodniowo. Nie może jednak przekraczać 12 godzin na
dobę oraz 48 godzin tygodniowo.
dobę oraz 48 godzin tygodniowo.
Wybrane prawa pracownika obejmują
Wybrane prawa pracownika obejmują
:
:
- prawo do terminowego otrzymywania wynagrodzenia, które
- prawo do terminowego otrzymywania wynagrodzenia, które
ustalone tak, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi
ustalone tak, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi
wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej
wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej
wykonywaniu;
wykonywaniu;
- równe traktowanie kobiet i mężczyzn;
- równe traktowanie kobiet i mężczyzn;
- prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze
- prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze
uzależnionym os stażu pracy - celem urlopu jest zapewnienie
uzależnionym os stażu pracy - celem urlopu jest zapewnienie
pracownikowi rzeczywistego wypoczynku, pozwalającego na
pracownikowi rzeczywistego wypoczynku, pozwalającego na
zregenerowanie sił fizycznych i stanu psychicznego;
zregenerowanie sił fizycznych i stanu psychicznego;
- tworzenie organizacji powołanych w celu ochrony praw
- tworzenie organizacji powołanych w celu ochrony praw
pracowniczych (związków zawodowych) i przynależności do nich;
pracowniczych (związków zawodowych) i przynależności do nich;
- prawo do świadczeń socjalnych i do ubezpieczenia (emerytalnego i
- prawo do świadczeń socjalnych i do ubezpieczenia (emerytalnego i
zdrowotnego).
zdrowotnego).
Do obowiązków pracodawcy należy miedzy innymi:
Do obowiązków pracodawcy należy miedzy innymi:
- poszanowanie godności i dóbr osobistych pracownika;
- poszanowanie godności i dóbr osobistych pracownika;
- jednakowe traktowanie pracowników bez względu na płeć, wiek,
- jednakowe traktowanie pracowników bez względu na płeć, wiek,
rasę, narodowość, przekonania;
rasę, narodowość, przekonania;
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;
- ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji polegające na
- ułatwienie pracownikom podnoszenia kwalifikacji polegające na
wyposażeniu pracownika w odpowiednią wiedzę;
wyposażeniu pracownika w odpowiednią wiedzę;
- w wypadku wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę wydanie
- w wypadku wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę wydanie
świadectwa pracy. Świadectwo pracy pracodawca wydaje każdemu
świadectwa pracy. Świadectwo pracy pracodawca wydaje każdemu
pracownikowi bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy.
pracownikowi bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy.
Regulamin pracy
Regulamin pracy
Pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją
Pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją
zawodową jest zobowiązany do stworzenia wewnętrznego
zawodową jest zobowiązany do stworzenia wewnętrznego
regulaminu pracy, który stanowi uszczegółowienie praw i
regulaminu pracy, który stanowi uszczegółowienie praw i
obowiązków pracodawcy i pracowników wynikających z
obowiązków pracodawcy i pracowników wynikających z
kodeksu pracy.
kodeksu pracy.
Regulamin określa w szczególności:
Regulamin określa w szczególności:
- organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu
- organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu
pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie
pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie
pracowników;
pracowników;
- systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy
- systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy
rozliczeniowe;
rozliczeniowe;
- porę nocną;
- porę nocną;
- termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia;
- termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia;
- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz
- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz
kobietom;
kobietom;
- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych
- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych
pracownikom młodocianym w celu przygotowania zawodowego;
pracownikom młodocianym w celu przygotowania zawodowego;
- obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
- obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpożarowej;
ochrony przeciwpożarowej;
- przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzenia przez
- przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzenia przez
pracowników przybycia i obecności w pracy oraz
pracowników przybycia i obecności w pracy oraz
usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Za nieprzestrzeganie regulaminu pracodawca może ukarać
Za nieprzestrzeganie regulaminu pracodawca może ukarać
upomnieniem, naganą lub zwolnieniem dyscyplinarnym.
upomnieniem, naganą lub zwolnieniem dyscyplinarnym.
Pracodawca ma prawo
Pracodawca ma prawo
wypowiedzieć
wypowiedzieć
umowę o pracę
umowę o pracę
. Skutek w postaci ustania
. Skutek w postaci ustania
stosunku pracy następuje po upływie
stosunku pracy następuje po upływie
przewidzianego
przewidzianego
okresu wypowiedzenia
okresu wypowiedzenia
.
.
Okres wypowiedzenia uzależniony jest od
Okres wypowiedzenia uzależniony jest od
rodzaju zawartej umowy i czasu zatrudnienia
rodzaju zawartej umowy i czasu zatrudnienia
pracownika:
pracownika:
-
-
umowa zawarta na czas określony
umowa zawarta na czas określony
, jak
, jak
również umowa zawarta w celu wykonania
również umowa zawarta w celu wykonania
określonej pracy mogą być rozwiązane za 2
określonej pracy mogą być rozwiązane za 2
tygodniowym wypowiedzeniem
tygodniowym wypowiedzeniem
-
-
umowa zawarta na czas nieokreślony
umowa zawarta na czas nieokreślony
wynosi:
wynosi:
* 2 tygodnie – jeśli pracownik był
* 2 tygodnie – jeśli pracownik był
zatrudniony poniżej 6 m-cy
zatrudniony poniżej 6 m-cy
* 1 miesiąc – jeżeli pracownik był
* 1 miesiąc – jeżeli pracownik był
zatrudniony co najmniej 6 m-cy
zatrudniony co najmniej 6 m-cy
* 3 miesiące – jeżeli pracownik był
* 3 miesiące – jeżeli pracownik był
zatrudniony co najmniej 3 lata u danego
zatrudniony co najmniej 3 lata u danego
pracodawcy.
pracodawcy.
Umowa o dzieło i umowa zlecenie
Umowa o dzieło i umowa zlecenie
Umowa o pracę nie jest jedyną formą podejmowania pracy. Na podstawie prawa
Umowa o pracę nie jest jedyną formą podejmowania pracy. Na podstawie prawa
cywilnego można zawrzeć umowę – zlecenie lub umowę o dzieło.
cywilnego można zawrzeć umowę – zlecenie lub umowę o dzieło.
Zgodnie z art. 627 kodeksu cywilnego przez
Zgodnie z art. 627 kodeksu cywilnego przez
umowę o dzieło
umowę o dzieło
przyjmujący
przyjmujący
zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do
zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do
zapłaty wynagrodzenia. Zawarta umowa jest typową umową rezultatu, który może
zapłaty wynagrodzenia. Zawarta umowa jest typową umową rezultatu, który może
być natury materialnej lub niematerialnej ( materialnym rezultatem może być np.
być natury materialnej lub niematerialnej ( materialnym rezultatem może być np.
uszycie odzieży, niematerialnym np. plany techniczne).
uszycie odzieży, niematerialnym np. plany techniczne).
Istotne cechy tej umowy:
Istotne cechy tej umowy:
- jest umową rezultatu;
- jest umową rezultatu;
- praca nie musi być wykonana osobiście;
- praca nie musi być wykonana osobiście;
- przyjmujący zamówienie korzysta ze swobody i samodzielności w wykonaniu
- przyjmujący zamówienie korzysta ze swobody i samodzielności w wykonaniu
zobowiązania;
zobowiązania;
- wynagradza się rezultat w zależności od wartości dzieła.
- wynagradza się rezultat w zależności od wartości dzieła.
Zgodnie z art. 734 kodeksu cywilnego przez
Zgodnie z art. 734 kodeksu cywilnego przez
umowę zlecenia
umowę zlecenia
przyjmujący zlecenie
przyjmujący zlecenie
zobowiązuje się do dokonania czynności prawnej dla dającego zlecenie.
zobowiązuje się do dokonania czynności prawnej dla dającego zlecenie.
Przedmiotem umowy zlecenia jest dokonanie określonej czynności prawnej, np.
Przedmiotem umowy zlecenia jest dokonanie określonej czynności prawnej, np.
zawarcie określonej umowy. Ponieważ jednak do umów o świadczenie usług, które
zawarcie określonej umowy. Ponieważ jednak do umów o świadczenie usług, które
nie są uregulowane innymi przedmiotami, stosuje się odpowiednio przepisy o
nie są uregulowane innymi przedmiotami, stosuje się odpowiednio przepisy o
zleceniu, możliwe jest zawieranie tej umowy także do czynności natury faktycznej
zleceniu, możliwe jest zawieranie tej umowy także do czynności natury faktycznej
(do wykonywania usług).
(do wykonywania usług).
Rezultat, do którego powinien zmierzać przyjmujący zlecenie, będzie zawsze
Rezultat, do którego powinien zmierzać przyjmujący zlecenie, będzie zawsze
rezultatem niematerialnym.
rezultatem niematerialnym.
Istotne cechy tej umowy:
Istotne cechy tej umowy:
- jest umową o świadczenie usług; zaliczana do umów starannego działania, a nie
- jest umową o świadczenie usług; zaliczana do umów starannego działania, a nie
rezultatu;
rezultatu;
- praca w zasadzie powinna być wykonana osobiście;
- praca w zasadzie powinna być wykonana osobiście;
- przyjmujący zlecenie obowiązany jest informować zleceniodawcę o wykonanych
- przyjmujący zlecenie obowiązany jest informować zleceniodawcę o wykonanych
czynnościach i o osiągniętych wynikach, tak aby umożliwić zleceniodawcy
czynnościach i o osiągniętych wynikach, tak aby umożliwić zleceniodawcy
udzielenie ewentualnych wskazań co do załatwienia sprawy lub wykonania usługi;
udzielenie ewentualnych wskazań co do załatwienia sprawy lub wykonania usługi;
- wysokość wynagrodzenia opiera się na obowiązującej taryfie lub wynika z umowy,
- wysokość wynagrodzenia opiera się na obowiązującej taryfie lub wynika z umowy,
choć umowa może mieć charakter nieodpłatny.
choć umowa może mieć charakter nieodpłatny.
UMOWA O DZIEŁO
UMOWA O DZIEŁO
Zawarta w dniu ............... w ....................................... pomiędzy
1. ..................................... z siedzibą w .................................... ul. ............................................. w imieniu którego
działają ............................, zwanym w treści umowy „Wykonawcą", a
2. ..........................................., legitymującym się dowodem osobistym seria nr ...................... wydanym
przez .................................................. zamieszkałym w ................................. przy ul. ................................., zwanym
w treści umowy „Zamawiającym" o następującej treści:
§ 1.
1.
Zamawiający
powierza
wykonanie,
a
Wykonawca
zobowiązuje
się
wykonać
dzieło
polegające
na: ..............................................................................................................................
§ 2.
1.
Dla
wykonania
dzieła
Zamawiający
zobowiązuje
się
wydać
Wykonawcy
w
terminie
do
dnia ............................................ następujące materiały i narzędzia:
.................................................................................................
.................................................................................................
2. Wykonawca zobowiązany jest przedstawić rozliczenie z otrzymanych materiałów i narzędzi, nie zużyte zaś zwrócić
Zamawiającemu, w dniu wydania dzieła.
§ 3.
Termin rozpoczęcia dzieła strony ustaliły na dzień ....................., a zakończenie i wydanie Zamawiającemu na
dzień ...........................
§ 4.
Odbiór nastąpi w siedzibie Wykonawcy na podstawie protokółu przekazania sporządzonego w obecności
przedstawicieli Zamawiającego i Wykonawcy.
§ 5.
Wykonawca ma prawo powierzyć wykonanie dzieła innej osobie, jednakże jest on odpowiedzialny wobec
Zamawiającego za jej działania, jak za własne.
§ 6.
1. Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie za wykonanie dzieła w wysokości ............................ zł
(słownie ..............................)
§ 7.
1. W razie zwłoki w wykonaniu dzieła Zamawiającemu przysługuje kara umowna w wysokości .............. % wartości
dzieła za każdy dzień zwłoki.
2. W razie niewykonania dzieła Zamawiającemu przysługuje kara umowna w wysokości ............... % wartości nie
wykonanego dzieła.
3. Zamawiający może dochodzić na zasadach ogólnych odszkodowania przewyższającego karę umowną.
4. W razie zwłoki w wykonaniu dzieła Zamawiający może odstąpić od umowy bez konieczności wyznaczania
dodatkowego terminu.
§ 8.
1. W przypadku wystąpienia w dziele wad, Zamawiający prześle wykonawcy protokół reklamacyjny, a Wykonawca
zobowiązany jest odpowiedzieć w ciągu, .............. dni.
2. Brak odpowiedzi w wyznaczonym terminie uważa się za uznanie tej reklamacji, z obowiązkiem załatwienia jej
zgodnie z żądaniem Zamawiającego.
§ 9.
Zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
§ 10.
W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.
§ 11.
Spory mogące wyniknąć na tle stosowania niniejszej umowy strony poddają pod rozstrzygnięcie sądu właściwego dla
siedziby ...............................................................
§ 12.
Umowę sporządzono w jednobrzmiących egzemplarzach po dla każdej ze stron.
Zamawiający
Wykonawca
………………………
..
……………………….
Przykładowa
Przykładowa
umowa o
umowa o
dzieło
dzieło
Przykładowa
Przykładowa
umowa
umowa
zlecenia
zlecenia
UMOWA ZLECENIE
Zawarta w dniu .............................. w ........................................................................
pomiędzy 1. ........................ legitymującym się dowodem osobistym
nr .................................................... wydanym przez ................................ zamieszkałym
w ..............................................................
ul. ........................................................................ zwanym w treści umowy
„Zleceniodawcą", a
2. .......................... legitymującym się dowodem osobistym
nr ................................................... wydanym przez ................................ zamieszkałym w
............................................................... ul. ......................................... zwanym w treści
umowy "Zleceniobiorcą", o następującej treści:
§ 1.
Zleceniodawca zleca, a Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania następującej
pracy
(usługi) .................................................................................................................................
......
w terminie
do ...........................................................................................................................
§ 2.
Za wykonane prace, po ich przyjęciu przez Zleceniodawcę zleceniobiorcy zostanie
wypłacone
wynagrodzenie
złotych
.....................
(słownie:......................................................................... ) na podstawie rachunku.
§ 3.
Zleceniobiorca nie może powierzyć prac wymienionych w§ 1 innym osobom bez zgody
Zleceniodawcy.
§ 4.
W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy kodeksu
cywilnego.
§ 5.
Umowę sporządzono w ............... jednobrzmiących egzemplarzach, po .............. dla
każdej ze stron.
Zleceniodawca Zleceniobiorca
……………………….. ………………………
Samozatrudnienie
Samozatrudnienie
Odnosi się do działalności gospodarczej osób fizycznych
Odnosi się do działalności gospodarczej osób fizycznych
oraz wykonywania wolnego zawodu. Charakterystyczne
oraz wykonywania wolnego zawodu. Charakterystyczne
jest wykonywanie pracy na własny rachunek i ryzyko.
jest wykonywanie pracy na własny rachunek i ryzyko.
Decyzję o samozatrudnieniu podejmują trzy grupy osób:
Decyzję o samozatrudnieniu podejmują trzy grupy osób:
- ci, którzy pragną stworzyć od postaw przedsiębiorstwo,
- ci, którzy pragną stworzyć od postaw przedsiębiorstwo,
rozwijać je, zarabiając w ten sposób na życie i czerpiąc
rozwijać je, zarabiając w ten sposób na życie i czerpiąc
z tego satysfakcję zawodową;
z tego satysfakcję zawodową;
- ci, którzy pragną wykonywać swoją działalność jak
- ci, którzy pragną wykonywać swoją działalność jak
wolny zawód, wolny strzelec, na rzecz wielu
wolny zawód, wolny strzelec, na rzecz wielu
zleceniodawców, korzystając ze swobody, jaką daje
zleceniodawców, korzystając ze swobody, jaką daje
samodzielna organizacja pracy;
samodzielna organizacja pracy;
- ci, którzy ze względu na spodziewane korzyści
- ci, którzy ze względu na spodziewane korzyści
ekonomiczne albo nakłonieni do tego przez
ekonomiczne albo nakłonieni do tego przez
pracodawcę, podejmują czy kontynuują karierę
pracodawcę, podejmują czy kontynuują karierę
pracowniczą, działając formalnie w ramach
pracowniczą, działając formalnie w ramach
prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności
prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności
gospodarczej.
gospodarczej.
Przykładowa umowa
Przykładowa umowa
o samozatrudnieniu
o samozatrudnieniu
UMOWA Z SAMOZATRUDNIONYM
UMOWA Z SAMOZATRUDNIONYM
UMOWA
zawarta w dniu …………………………….…………... w ………………………………….……………… pomiędzy
…………………………………………………………………………………..……………zwanym dalej Zlecającym,
……………………………………………………………………………….………………zwanym dalej Wykonawcą,
§1.
1.Umowa określa zasady świadczenia przez Wykonawcę na rzecz Zlecającego usług …………………….. w
zakresie …………………………………..
2.Usługi, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:……………………………
§ 2.
1.Wykonawca oświadcza, że posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie oraz dysponuje środkami
technicznymi niezbędnymi do wykonania niniejszej umowy.
2.Wykonawca zobowiązuje się świadczyć usługi z należytą starannością, uwzględniająca profesjonalny
charakter jego działalności.
§ 3.
1.Zlecający udostępni Wykonawcy informacje niezbędne dla wykonania umowy oraz będzie udzielał
Wykonawcy niezbędnych wyjaśnień w trakcie jej wykonywania.
2.Wykonawca zobowiązuje się informować Zlecającego o istotnych problemach, które wynikną w trakcie
wykonania niniejszej umowy.
§ 4
1.W przypadku posługiwania się przez Wykonawcę przy świadczeniu usług objętych niniejszą umową
osobami trzecimi, Wykonawca odpowiada za skutki działania tych osób jak za własne.
2.Koszty związane z zaangażowaniem przez Wykonawcę do wykonania umowy osób trzecich ponosi
Wykonawca we własnym zakresie.
§ 5.
Wykonawca zobowiązany jest do naprawienia szkody w pełnej wysokości, wyrządzonej Zlecającemu
wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, a w razie skierowania przez osoby trzecie
roszczeń przeciwko Zlecającemu będących następstwem działań Wykonawcy, Wykonawca zobowiązuje się
zaspokoić te roszczenia we własnym zakresie.
§ 6.
1.Za wykonanie umowy Wykonawcy przysługuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości … zł netto,
powiększone o podatek VAT wg obowiązującej stawki.
2.Wynagrodzenie Wykonawcy płatne będzie po zakończeniu danego miesiąca kalendarzowego, w terminie
do 7 dnia miesiąca następnego, na podstawie wystawionej przez Wykonawcę faktury VAT.
§ 7.
1.W razie świadczenia przez Wykonawcę usług w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, Zlecający może
żądać odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia, a ponadto obciążyć Wykonawcę karą umowną w
wysokości 5% wynagrodzenia, o którym mowa w § 6, za każdy stwierdzony przypadek nienależytego
wykonania usługi.
2.W przypadku zwłoki w wykonaniu usług, co do których strony ustaliły termin ich wykonania, Zlecający
może obciążyć Wykonawcę karą umowną w wysokości 0,5% wynagrodzenia, o którym mowa w § 6, za
każdy dzień zwłoki.
3.Niezależnie od kar umownych Zlecający może żądać od Wykonawcy odszkodowania przenoszącego
wysokość zastrzeżonych kar umownych.
§ 8.
1.Umowa została zawarta na czas nieokreślony.
2.Każda ze stron może rozwiązać umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.
3.Zlecający może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia w przypadku jej niewykonywania lub
nienależytego wykonywania przez Wykonawcę, po uprzednim wezwaniu Wykonawcy do usunięcia
stwierdzonych naruszeń.
4.Wykonawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia w przypadku, gdy Zlecający zalega z zapłatą
wynagrodzenia Wykonawcy, po uprzednim wezwaniu Zlecającego do zapłaty długu i wyznaczeniu mu w
tym celu dodatkowego siedmiodniowego terminu.
§ 9
Uzupełnienie, zmiana lub rozwiązanie umowy wymaga formy pisemnej.
§ 10
W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego.
§ 11
Spory wynikłe z umowy będą rozstrzygane przez sąd właściwy dla siedziby Zlecającego.
§ 12
Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
Zlecający Wykonawca
……………………………….. …………………………………….
Związki zawodowe
Związki zawodowe
Związek zawodowy to dobrowolna i samorządna
organizacja ludzi pracy, powołana do reprezentowania i
obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Jest
on niezależny w swojej działalności statutowej od
i
oraz od innych organizacji, a
organy
państwowe,
samorządu
terytorialnego
i
pracodawcy
obowiązani
są
traktować
jednakowo
wszystkie związki zawodowe.
Związek zawodowy powołuje co najmniej 10 osób,
którym prawo nadaje taką możliwość. Zanim zostanie
dokonana rejestracja członkowie związku muszą uchwalić
, wybierany jest także komitet założycielski w liczbie
od 3 do 7 osób. Następnie składany jest wniosek o
rejestrację w
. Związek
zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w
statucie
nabywają
z
dniem
zarejestrowania.
Prawo tworzenia i wstępowania do
Prawo tworzenia i wstępowania do
związków zawodowych mają:
związków zawodowych mają:
- pracownicy bez względu na podstawę stosunku
- pracownicy bez względu na podstawę stosunku
pracy;
pracy;
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy
agencyjnej, pod warunkiem, że nie są pracodawcami;
agencyjnej, pod warunkiem, że nie są pracodawcami;
- osoby wykonujące pracę nakładczą - w związkach
- osoby wykonujące pracę nakładczą - w związkach
zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym
zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym
nawiązały umowę o pracę;
nawiązały umowę o pracę;
- osoby bezrobotne - na zasadach określonych
- osoby bezrobotne - na zasadach określonych
statusami związków;
statusami związków;
- osoby skierowane do odbywania służby zastępczej w
- osoby skierowane do odbywania służby zastępczej w
danym zakładzie.
danym zakładzie.
Uprawnienia związków
Uprawnienia związków
zawodowych
zawodowych
Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności
Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności
do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo
do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo
wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być
wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być
warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu
warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu
oraz awansowania pracownika. Ponadto:
oraz awansowania pracownika. Ponadto:
- prawo reprezentowania interesów pracowniczych na forum
- prawo reprezentowania interesów pracowniczych na forum
międzynarodowym;
międzynarodowym;
- współuczestnictwo w tworzeniu korzystnych warunków pracy, płacy
- współuczestnictwo w tworzeniu korzystnych warunków pracy, płacy
i wypoczynku;
i wypoczynku;
- prawo tworzenia ogólnokrajowych zrzeszeń (federacji) związków
- prawo tworzenia ogólnokrajowych zrzeszeń (federacji) związków
zawodowych;
zawodowych;
- opiniowanie założeń i projektów aktów w zakresie objętym
- opiniowanie założeń i projektów aktów w zakresie objętym
zadaniami tego związku;
zadaniami tego związku;
- opiniowanie dokumentów konsultacyjnych Unii Europejskiej w
- opiniowanie dokumentów konsultacyjnych Unii Europejskiej w
zakresie zadań objętych zadaniami związków zawodowych;
zakresie zadań objętych zadaniami związków zawodowych;
- występowanie z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy albo
- występowanie z wnioskami o wydanie lub zmianę ustawy albo
innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami związku
innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych zadaniami związku
zawodowego;
zawodowego;
- prowadzenie rokowań zbiorowych;
- prowadzenie rokowań zbiorowych;
- zawieranie układów zbiorowych pracy i innych porozumień
- zawieranie układów zbiorowych pracy i innych porozumień
przewidzianych przepisami prawa pracy;
przewidzianych przepisami prawa pracy;
- kontrola nad przestrzeganiem prawa pracy;
- kontrola nad przestrzeganiem prawa pracy;
- uczestnictwo w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz
- uczestnictwo w nadzorze nad przestrzeganiem przepisów oraz
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Strajk
Strajk
Strajk
Strajk
to
to
zbiorowe, dobrowolne zaprzestanie pracy przez
zbiorowe, dobrowolne zaprzestanie pracy przez
pracowników, będące formą walki o zrealizowanie wspólnych
pracowników, będące formą walki o zrealizowanie wspólnych
żądań ekonomicznych (strajk ekonomiczny) lub politycznych
żądań ekonomicznych (strajk ekonomiczny) lub politycznych
(strajk polityczny). Strajki przybierały i przybierają różną
(strajk polityczny). Strajki przybierały i przybierają różną
formę: strajk włoski - pracownicy nie porzucają pracy, ale
formę: strajk włoski - pracownicy nie porzucają pracy, ale
zwalniają tempo, obniżają wydajność i żądają normalnej płacy.
zwalniają tempo, obniżają wydajność i żądają normalnej płacy.
Strajk okupacyjny - pracownicy przerywają pracę i pozostają na
Strajk okupacyjny - pracownicy przerywają pracę i pozostają na
terenie zakładu. Strajk głodowy - pracownicy (lub ich
terenie zakładu. Strajk głodowy - pracownicy (lub ich
reprezentacja) powstrzymują się od jedzenia. Strajk czarny -
reprezentacja) powstrzymują się od jedzenia. Strajk czarny -
pracę porzucają nawet pracownicy odpowiedzialni za
pracę porzucają nawet pracownicy odpowiedzialni za
bezpieczne funkcjonowanie zakładów. Strajki mogą obejmować
bezpieczne funkcjonowanie zakładów. Strajki mogą obejmować
pracowników jednego lub wielu zakładów (strajki grupowe),
pracowników jednego lub wielu zakładów (strajki grupowe),
określonej branży (np. nauczycieli), a także całego kraju (strajki
określonej branży (np. nauczycieli), a także całego kraju (strajki
generalne).
Strajk
może
być
dziki
(żywiołowy)
lub
generalne).
Strajk
może
być
dziki
(żywiołowy)
lub
zorganizowany (zwykle przez związki zawodowe), legalny lub
zorganizowany (zwykle przez związki zawodowe), legalny lub
nielegalny.
nielegalny.
W Polsce prawo do strajku zagwarantowane zostało w
W Polsce prawo do strajku zagwarantowane zostało w
ustawie o związkach zawodowych z 1982, następnie w ustawie
ustawie o związkach zawodowych z 1982, następnie w ustawie
o rozwiązywaniu sporów zbiorowych z 23 V 1991. Strajki
o rozwiązywaniu sporów zbiorowych z 23 V 1991. Strajki
pojawiły się w ustroju kapitalistycznym i narastały w miarę
pojawiły się w ustroju kapitalistycznym i narastały w miarę
organizowania się robotników, powstawania związków
organizowania się robotników, powstawania związków
zawodowych i partii politycznych przyjmujących ideologię
zawodowych i partii politycznych przyjmujących ideologię
socjalizmu.
socjalizmu.
ŹRÓDŁA
ŹRÓDŁA
1 .
1 .
„
„
Prawo pracy. Podręcznik dla studentów prawa
Prawo pracy. Podręcznik dla studentów prawa
” U.
” U.
Jackowiak, W. Uziak, A. Wypych – Żywicka. Kantor Wydawniczy
Jackowiak, W. Uziak, A. Wypych – Żywicka. Kantor Wydawniczy
ZAKAMCZYCE. Zakamczyce 2005.
ZAKAMCZYCE. Zakamczyce 2005.
2 .
2 .
„
„
Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik dla liceum
Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik dla liceum
ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum”
ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum”
M.
M.
Biernacka, J. Korba, Z. Smutek. Operon. Gdynia 2007.
Biernacka, J. Korba, Z. Smutek. Operon. Gdynia 2007.
3 .
3 .
Wikipedia wolna encyklopedia.
Wikipedia wolna encyklopedia.
Opr. Kamila Utrata
Opr. Kamila Utrata