Pierwotne niedobory

odporności

Dr n. med. Krzysztof Pałgan

Pierwotne niedobory immunologiczne,

zwane również wrodzonymi, są

spowodowane defektem genetycznym

Podział niedoborów immunologicznych opiera się

na typie komórek dotkniętych defektem. Na tej
podstawie wyróżnia się niedobory z defektem lub
brakiem:

• Limfocytów B,
• Limfocytów T,
• Komórek żernych,
• Składników dopełniacza.

Pierwszy wrodzony niedobór
odporności opisał w 1952 roku
Bruton. Był to przypadek 8-letniego
chłopca z nawracającymi
zakażeniami i całkowitym brakiem
frakcji gamma globulin w surowicy
krwi. Od tego czasu opisano ponad
100 różnych zaburzeń odporności
uwarunkowanych genetycznie.

Niedobory odporności z przewagą
zaburzeń wytwarzania przeciwciał.

• Agammaglobulinemia sprzężona z

chromosomem X (agammaglobulinemia

Brutona),

• Agammaglobulinemia dziedziczona

autosomalnie recesywnie,

• Pospolity zmienny niedobór odporności,
• Niedobór odporności związany ze

zwiększonym stężeniem IgM,

• Niedobór odporności ze zwiększeniem IgE

(zespół Joba).

Niedobory odporności z

przewagą zaburzeń

czynności limfocytów T

• Zespół DiGeorge`a
• Selektywny niedobór limfocytów T

ze zmniejszoną aktywnością
fosforylazy nukleozydów
purynowych.

• Niedobór odporności z brakiem

limfocytów CD8+.

Niedobory odporności o

charakterze mieszanym

• Zespół Wiskotta-Aldricha.
• Ciężkie, złożone niedobory odporności.
• Niedobory odporności związane z

zaburzeniami ekspresji cząsteczek
MHC.

• Niedobory odporności związane z

zaburzeniami mechanizmów naprawy
DNA.

Niedobory odporności związane z

zaburzeniami czynności komórek żernych

• Wrodzone neutropenie,
• Przewlekła choroba ziarniniakowa,
• Niedobory cząsteczek

adhezyjnych.

Agammaglobulinemia sprzężona z

chromosomem X

• Całkowity brak przeciwciał,
• Kliniczne objawy pojawiają się w 3-6miesiącu życia

chłopców.

• Domunują nawracające zakażenia bakteryjne dróg

oddechowych (paciorkowce, gronkowce, Haemophilus,
Pseudomonas),

• W 1993 r. Stwierdzono, że przyczyną jest mutacja genu BTK

kodującego kinazę tyrozynową, która jest niezbędna dla
prawidłowego różnicowania limfocytów B.

• Leczenie polega na podawaniu preparatów immunoglobulin

uzyskiwanych od tysięcy dawców, tak aby zapewniały jak
największy zakres odporności humoralnej. Preparaty te
podaje się co3-4 tygodnie i.v.

Pospolity zmienny niedobór odporności

• Występuje z częstością 1/25tysięcy urodzeń,

równomiernie u obu płci,

• U chorych występuje obniżenie IgG, IgA, a także u

50% chorych obniżenie IgM,

• Charakterystyczna jest hiperplazja węzłów

chłonnych, trombocytopenia, anemia hemolityczna.

• Dochodzi do częstych zakażeń bakteriami

Haemophilus, paciorkowce i mikoplazmy.

• W Europie najczęstszy jest izolowany niedobór IgA

(1:600 urodzeń),

• Leczenie polega substytucji immunoglobulin.

Zespół DiGeorge`a

• Zespół charakteryzuje się

zaburzeniami organogenezy

(deformacje części twarzowej

czaszki , wady serca, brak lub

niedorozwój grasicy i przytarczyc),

• Defekt dotyczy chromosomu 22

(mikrodelecje tego chromosomu),

• Występuje zmniejszona liczba i

aktywność limfocytów T.

Zespół Wiskotta-Aldricha

• Dziedziczy się z chromosomem X, średni czas

przeżycia chłopców z tym zespołem nie

przekracza 15 lat.

• Defekt dotyczy rozpoznawania antygenów,
• Charakterystyczne są nawracające zakażenia

wirusowe, bakteryjne oraz Pneumocystis

carini,

• Do objawów tego zespołu należy skaza

krwotoczna z powodu trombocytopenii.

• Leczeniem z wyboru jest przeszczep szpiku

kostnego.

Przewlekła choroba

ziarniniakowa

• W chorobie tej zaburzony jest

mechanizm zabijania

wewnatrzkomórkowego

mikroorganizmów przez wolne rodniki,

• Charakterystyczne są nawracające

zakażenia bakteryjne, oporne na

antybiotyki,

• Zakażenia dotyczą puc, tkanek

miękkich, którym towarzyszą

zierniniaki.

Niedobory składników

dopełniacza

• Defekt genetyczny może dotyczyć

każdego składnika dopełniacza,

• Osoby z niedoborem składników

dopełniacza wykazują zwiększoną

skłonność do zakażeń bakteryjnych i

chorób autoimmunizacyjnych.

• Niedobór C1 odpowiedzialne za obrzęk

naczynioruchowy Quinckego dziedziczony

jest autosomalnie dominująco.

• Androgeny stymulują wytwarzanie C1