Promieniowanie

Promieniowanie

nadfioletowe

nadfioletowe

Monika Klatka

Monika Klatka

Beata Jary

Beata Jary

Promieniowanie

Promieniowanie

nadfioletowe

nadfioletowe

(promieniowanie UV, nadfiolet,

(promieniowanie UV, nadfiolet,

ultrafiolet)

ultrafiolet)

To rodzaj promieniowania

To rodzaj promieniowania

elektromagnetycznego o długości fali

elektromagnetycznego o długości fali

10–400 nm, nie wywołujące wrażeń

10–400 nm, nie wywołujące wrażeń

wzrokowych

wzrokowych

Obszar promieniowania

Obszar promieniowania

nadfioletowego

nadfioletowego

Dzieli się na 4 części:

Dzieli się na 4 części:

•

zakres A (UV-A) o dł. fali 315–400 nm,

zakres A (UV-A) o dł. fali 315–400 nm,

(nadfiolet bliski)

(nadfiolet bliski)

•

zakres B (UV-B) o dł. fali 280–315 nm,

zakres B (UV-B) o dł. fali 280–315 nm,

(nadfiolet średni)

(nadfiolet średni)

•

zakres C (UV-C) o dł. fali 200–280 nm,

zakres C (UV-C) o dł. fali 200–280 nm,

(nadfiolet daleki)

(nadfiolet daleki)

•

nadfiolet próżniowy o dł. fali 10–200 nm

nadfiolet próżniowy o dł. fali 10–200 nm

Źródła promieniowania

Źródła promieniowania

nadfioletowego -

nadfioletowego -

podział

podział

naturalne

sztuczne

Naturalne źródła

Naturalne źródła

nadfioletu

nadfioletu

słońce

słońce

Sztuczne źródła

Sztuczne źródła

nadfioletu

nadfioletu

lampy wyładowcze

lampy wyładowcze

(głównie

(głównie

rtęciowe)

rtęciowe)

wykorzystywane m.in. w:

wykorzystywane m.in. w:

•

technice oświetleniowej (świetlówki)

technice oświetleniowej (świetlówki)

•

analizie luminescencyjnej

analizie luminescencyjnej

•

badaniach nieniszczących

badaniach nieniszczących

•

sterylizacji pomieszczeń

sterylizacji pomieszczeń

Sztuczne źródła

Sztuczne źródła

nadfioletu

nadfioletu

•

biologii (w badaniach

biologii (w badaniach

mikroskopowych tkanek i komórek)

mikroskopowych tkanek i komórek)

•

kryminalistyce

kryminalistyce

•

muzealnictwie

muzealnictwie

•

przemyśle do przyspieszania

przemyśle do przyspieszania

procesów polimeryzacji tworzyw

procesów polimeryzacji tworzyw

sztucznych

sztucznych

Detekcja promieniowania

Detekcja promieniowania

nadfioletowego

nadfioletowego

W wykrywaniu (detekcji) nadfioletu

W wykrywaniu (detekcji) nadfioletu

wykorzystuje się:

wykorzystuje się:

•

fotoogniwa

fotoogniwa

•

fotopowielacze

fotopowielacze

•

przetworniki promieniowania

przetworniki promieniowania

Zjawiska wywoływane

Zjawiska wywoływane

przez promieniowanie

przez promieniowanie

nadfioletowe

nadfioletowe

•

fotoluminescencja

fotoluminescencja

•

zjawisko fotoelektryczne

zjawisko fotoelektryczne

•

reakcje fotochemiczne

reakcje fotochemiczne

(utlenianie, redukcja, rozkład,

(utlenianie, redukcja, rozkład,

polimeryzacja)

polimeryzacja)

Wpływ nadfioletu na

Wpływ nadfioletu na

organizm

organizm

•

wpływa na przemianę ergosterolu w wit. D2,

wpływa na przemianę ergosterolu w wit. D2,

•

wyzwala produkcję pigmentu

wyzwala produkcję pigmentu

•

działa mutagennie

działa mutagennie

•

działa bakteriobójczo (promieniowanie

działa bakteriobójczo (promieniowanie

nadfioletowe z zakresu C, które jest silnie

nadfioletowe z zakresu C, które jest silnie

absorbowane przez kwasy nukleinowe)

absorbowane przez kwasy nukleinowe)

•

zaburza przemianę materii w komórce i

zaburza przemianę materii w komórce i

może spowodować jej zniszczenie

może spowodować jej zniszczenie

Promieniowanie

Promieniowanie

nadfioletowe a człowiek

nadfioletowe a człowiek

Promieniowanie nadfioletowe

Promieniowanie nadfioletowe

może być przyczyną zarówno

może być przyczyną zarówno

korzystnych jak i szkodliwych

korzystnych jak i szkodliwych

skutków dla organizmu

skutków dla organizmu

człowieka

człowieka

Korzystny wpływ

Korzystny wpływ

nadfioletu

nadfioletu

•

działanie przeciwkrzywicze

działanie przeciwkrzywicze

(powstawanie witaminy D3)

(powstawanie witaminy D3)

•

wzrost odporności

wzrost odporności

•

niszczenie drobnoustrojów

niszczenie drobnoustrojów

•

przyspieszanie gojenia ran i

przyspieszanie gojenia ran i

owrzodzeń

owrzodzeń

Szkodliwy wpływ

Szkodliwy wpływ

nadfioletu

nadfioletu

•

rumień

rumień

•

przebarwienia (piegi, znamiona, plamy)

przebarwienia (piegi, znamiona, plamy)

•

zmiany przednowotworowe i

zmiany przednowotworowe i

nowotworowe

nowotworowe

•

stany zapalne spojówki i rogówki

stany zapalne spojówki i rogówki

•

trwałe zmętnienie soczewki (zaćma

trwałe zmętnienie soczewki (zaćma

fotochemiczna)

fotochemiczna)

Trochę ciekawostek

Trochę ciekawostek





Działanie lamp w

Działanie lamp w

solarium

solarium

opiera się

opiera się

na:

na:

•

zwiększeniu dawki promieni UVA, w

zwiększeniu dawki promieni UVA, w

porównaniu z naturalnym światłem

porównaniu z naturalnym światłem

słonecznym, dzięki czemu uzyskuje

słonecznym, dzięki czemu uzyskuje

się szybszy efekt opalenizny

się szybszy efekt opalenizny

•

zmniejszeniu dawki promieni UVB, co

zmniejszeniu dawki promieni UVB, co

zapobiega powstawaniu oparzeń

zapobiega powstawaniu oparzeń

UWAGA!

UWAGA!

W ciągu 15-30 minutowej sesji pod

W ciągu 15-30 minutowej sesji pod

lampą opalającą w solarium (długość

lampą opalającą w solarium (długość

sesji opalającej zależy od mocy lampy,

sesji opalającej zależy od mocy lampy,

w przypadku lamp o większej mocy

w przypadku lamp o większej mocy

sesja taka trwa 5 lub 10 minut) skóra

sesja taka trwa 5 lub 10 minut) skóra

otrzymuje dawkę promieniowania UVA

otrzymuje dawkę promieniowania UVA

równą tej jaką otrzymalibyśmy po

równą tej jaką otrzymalibyśmy po

całodniowym pobycie na słońcu

całodniowym pobycie na słońcu

Solarium

Solarium

W solarium lampy emitujące

W solarium lampy emitujące

promieniowanie UV znajdują

promieniowanie UV znajdują

się kilka centymetrów od

się kilka centymetrów od

skóry, co zwiększa ryzyko

skóry, co zwiększa ryzyko

oparzeń

oparzeń

Wniosek

Wniosek

Nawet krótkie sesje opalania w

Nawet krótkie sesje opalania w

solarium mogą wyrządzić wiele

solarium mogą wyrządzić wiele

szkody skórze, a co najgorsze

szkody skórze, a co najgorsze

mogą przyczynić się do

mogą przyczynić się do

większego prawdopodobieństwa

większego prawdopodobieństwa

wystąpienia raka skóry po latach

wystąpienia raka skóry po latach

Promienie UV

Promienie UV

Obecnie wiemy, że to

Obecnie wiemy, że to

promienie UVA są główną

promienie UVA są główną

przyczyną fotostarzenia się

przyczyną fotostarzenia się

skóry oraz zmian

skóry oraz zmian

nowotworowych

nowotworowych

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę



