Przeciwwskazania do zajścia w
ciążę
u kobiety z cukrzycą:

• nie poddająca się leczeniu retinopatia proliferacyjna
• ciężka nefropatia z upośledzoną czynnością nerek
• zaawansowana choroba niedokrwienna serca
• starsze kobiety
• nastolatki

• złe wyrównanie glikemii: HbA

1c

> 8 %

Metody antykoncepcyjne zalecane u
pacjentek z cukrzycą

• środki dopochwowe
• środki domaciczne
• doustne środki antykoncepcyjne o niskiej zawartości
hormonów

• estrogenowo – progesteronowe
• progesteronowe

Mechanizmy działania środków
domacicznych

• rola miedzi zawartej w środkach domacicznych:

ułatwianie uwalniania prostaglandyn
wywołanie odpowiedzi zapalnej
zahamowanie wydzielania enzymów
endometrialnych

• rola progesteronu uwalnianego ze środków
domacicznych:

stymulacja atrofii gruczołów endometrium
hamowanie implantacji
hamowanie kapacytacji plemników i ich
przeżywalności
hamowanie owulacji
zwiększenie gęstości śluzu szyjkowego
zmniejszenie bolesności iobfitości miesiączek

Skutki uboczne stosowania
środków domacicznych

• skutki uboczne IUD:

wzrost ryzyka ciąży ektopowej (3-4%)
zwiększenie obfitości miesiączek
wzrost bolesności miesiączek
wzrost upławów

• przeciwwskazania do IUD

kobiety po przebytym zapaleniu
wsierdzia
kobiety z chorobą reumatyczną
kobiety stosujące immunosupresję
uczulenie na miedź (choroba Wilsona)

Hormonalna antykoncepcja

• doustna
tabletki jednofazowe
tabletki wielofazowe
gestageny

• DMPA
• Mirena

• mechanizmy działania środków hormonalnych:
hamowanie owulacji
zmiana śluzu szyjkowego
wpływ na endometrium
wpływ na ruchliwość jajowodów

Nowoczesne doustne środki

antykoncepcyjne

• estrogeny:

mestranol – eter metylowy 3-methyl etynylo

estradiolu
nie łączy się z receptorem
estrogenowym
etynyloestradiol – obecny we wszystkich
tabletkach
antykoncepcyjnych
zawierających
35 i mniej EE

• progestageny II generacji
norethisteron
levonorgestrel

• progestageny III generacji
gestoden
desogestrel
norgestimat

Progestageny III generacji –
pochodne norgestrenu

• norgestimat, desogestrel, gestoden

- mają minimalne działanie obniżajace tolerancję
glukozy
i zwiększające insulinooporność
- w czasie ich stosowanie nie dochodzi u pacjentów
z cukrzycą do wzrostu HbA

1c

- mają mniejsze niż gestageny II generacji
(lewonorgestrel)
działanie aterogenne

Mini pill

• zawiera tylko progestagen
• wskazania:
przeciwwskazania i nietolerancja dla
estrogenów

• mechanizm działania:
hamowanie proliferacji endometrium
zagęszczanie śluzu szyjkowego
upośledzona funkcja ciałka żółtego

• wady:
nasilone, acykliczne krwawienia
suchość pochwy
mniejsza skuteczność
większe ryzyko ciąży ektopowej

Wpływ różnych estrogenów
na metabolizm
węglowodanów

• etynyloestradiol, mestranol – wzrost
insulinooporności

• estrogeny skoniugowane – nieznaczny wzrost
insulinooporności

• 17 beta-estradiol – wzrost produkcji insuliny,
spadek
insulinooporności

Przeciwwskazani
a
bezwzględne

• choroby naczyń – w wywiadzie lub obecnie:
zakrzepica, zatory, miażdżyca

• choroby wpływające na układ naczyniowy:
toczeń układowy, anemia
sierpowata

• palenie tytoniu po 35 rż
• cukrzyca ze zmianami naczyniowymi
• nadciśnienie

Przeciwwskazani
a
bezwzględne –
cd

• rak piersi
• ciąża
• choroby serca
• aktywna choroby wątroby
• żylaki kończyn dolnych

Przeciwwskazani
a
względne

• choroby wątroby w wywiadzie (w chwili obecnej
czynność wątroby prawidłowa, np. stan po przebytym

WZW B)

• ciężki nikotynizm przez 35 rż
• migrenowe bóle głowy (pogorszenie po OC,
niedokrwienny
udar mózgu często poprzedzają migrenowe bóle
głowy)

• brak mięsiączki (kobiety z zaburzeniami
miesiączkowania
nie powinny stosować OC, wyjątek – PCO)

• depresje

Korzyści ze
stosowania OC

• mniejsza objętość krwawienia miesiączkowego (20-35
ml)
mniejsze ryzyko anemii z niedoboru żelaza

• mniej nieregularnych krwawień, krwotoków
mniej diagnostycznych skrobań ścian jamy macicy

• mniejsze ryzyko wystąpienia raka endometrium
• w/w efekty utrzymują się przynajmniej przez rok po
odstawieniu OC

• mniej łagodnych chorób sutka:
85% mniej zmian włóknistych
50% mniej zmian cystycznych

• mniejsze ryzyko wystąpienia raka jajnika

Typowe zmiany występujące w
okresie okołomenopauzalnym w
zakresie układu sercowo –
naczyniowego

• wzrost stężenia cholesterolu całkowitego, LDL-
cholesterolu
triglicerydów

• obniżenie stężenia HDL-cholesterolu, apolipoproteiny A
i B

• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• wzrost stężenia czynnika VII, fibrynogenu i
antytrombiny III

Zmiany w gospodarce
lipidowej
u chorych na cukrzycę

• występują u około 50% chorych na cukrzycę
• dotyczą 3-4 x częściej kobiet z cukrzycą typu 2 niż
typu 1

• główne zaburzenia lipidowe w cukrzycy typu 2:
wzrost stężenia TG i VLDL
spadek stężenia HDL-cholesterolu
wzrost stężenia cholesterolu całkowitego
wzrost stężenia LDL-cholesterolu
wzrost stężenia apo B i apo C III
spadek funkcji apo I

Czynniki sprzyjające ujawnieniu
się okołomenopauzalnej
cukrzycy typu 2

• spadek wydzielania insuliny przez trzustkę
• niedobór estrgenów – powoduje wzrost
insulinooporności

• wzrost stężenia testosteronu i DHEA-S
• obniżenie podstawowej przemiany materii
– wzrost masy ciała (o 2% przez każde 10 lat od 18 rż)

Wpływ estrogenów na parametry
lipidowe u kobiet z cukrzycą

• wzrost o 25% TG w stosunku do kobiet z DM,
które nie stosują HRT

stężenie TG > 400 mg – przeciwwskazanie do

HRT

• wzrost o 6% HDL-cholesterolu (u kobiet nie
chorujących
na DM – wzrost o 9-16%)

• spadek stężenia LDL-cholesterolu taki, jak u kobiet
nie chorujących na DM

Droga podania
a poziom glikemii

• estrogeny podane p.o nie modyfikują
metabolizmu
glukozy

• estrogeny podane s.c. obniżają stężenie
glukozy
na czczo i zwiększają wątrobowy klirens
insuliny