1

Finanse-Podstawy

Wykład 2

dr Sławomir Franek

Katedra Finansów

[e-mail]

2

Instytucje finansowe- definicja

Instytucje finansowe= przedsiębiorstwa, których głównym
przedmiotem działalności jest utrzymywanie
instrumentów finansowych oraz dokonywanie nimi
transakcji (instrumenty finansowe są dominującym
składnikiem ich majątku)

PKN ORLEN

PKO BP

Rzeczowe aktywa trwałe

25 134 597

2 655 041

Aktywa ogółem

45 790 472

101 261 213

3

-

Aktywne instytucje finansowe – mają
zdolność do tworzenia własnych
instrumentów finansowych (monetarne
instytucje finansowe, towarzystwa
ubezpieczeniowe, towarzystwa funduszy
inwestycyjnych, OFE)

-Pasywne instytucje finansowe – zajmują się

redystrybucją istniejących instrumentów
finansowych (kantory walutowe, domy
maklerskie, firmy faktoringowe)

Instytucje finansowe- klasyfikacja

4

Monetarne instytucje finansowe

Dwuszczeblowy system bankowy

a)

Bank centralny – instytucja publiczna,
cel-utrzymanie stabilności pieniądza
(dobro publiczne)

b)

Banki komercyjne – cel- korzyści dla
akcjonariuszy

Charakterystyczny instrument finansowy

– kredyt bankowy, depozyt bankowy

5

Towarzystwa
ubezpieczeniowe

-towarzystwa ubezpieczeń majątkowych
-towarzystwa ubezpieczeń na życie

Polisa ubezpieczeniowa jako instrument

warunkowy (jego aktywizacja

następuje w sytuacji zajścia zdarzenia

określonego w polisie)

Aktuariusz – kalkulacja ryzyka

6

Fundusze inwestycyjne

-

Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO w
2006 144) – jednostki uczestnictwa

-

Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ w
2006 -69) – certyfikaty inwestycyjne

Przyrost aktywów netto fund inwestycyjnych w krajach

UE

Liczba TFI oraz funduszy inwestycyjnych w Polsce

7

Venture capital

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

VENTURE CAPITAL

WYSOKIE

RYZYKO

INWESTYCJI

OCZEKIWANE

PONADPRZECIĘTN

E

ZYSKI

UDZIAŁ

INWESTORA

W

ZARZĄDZANIU

INWESTYCJA

ŚREDNIA

I

DŁUGOTERMINO

WA

DEZINWESTYCJ

A JAKO ŹRÓDŁO

ZYSKU

INNOWACYJNOŚ

Ć

FINANSOWANEG

O

PRZEDSIĘWZIĘC

IA

MAŁE I

ŚREDNIE,

MŁODE

PRZEDSIĘBIORS

TWA

8

OFE- Otwarte Fundusze

Emerytalne

I FILAR - ZUS/FUS: obowiązkowy, powszechny, repartycyjny,
administrowany przez państwo
II FILAR - PTE/OFE: obowiązkowy, powszechny, kapitałowy, zarządzany
przez prywatne podmioty
III FILAR: dodatkowy, dobrowolny, kapitałowy, zarządzany przez
prywatne podmioty. Forma zbiorowa: pracownicze programy emerytalne
(PPE) - tworzone przez pracodawców dla zatrudnianych przez nich
pracowników.
Nową formę dodatkowego oszczędzania tworzy ustawa z dnia 20 kwietnia
2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych (IKE)

Dyskusja nad OFE

-OFE a deficyt sektora finansów publicznych (program konwergencji)

-Wypłata środków z OFE – zakłady emerytalne

9

Komisja Nadzoru
Finansowego

Zintegrowany nadzór nad rynkiem usług finansowych

• 

Zakłady ubezpieczeń

• 

Powszechne Towarzystwa Emerytalne/Otwarte Fundusze Emer
ytalne

•

Emitenci dokonujący oferty publicznej papierów wartościowyc
h lub których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu
na rynku regulowanym

• Firmy inwestycyjne (domy maklerskie)

• Towarzystwa i fundusze inwestycyjne

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA

• Towarowa Giełda Energii SA

• MTS-CeTO SA

• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA

OD 1 STYCZNIA 2008 BANKI (wcześniej KNB/GINB)

10

System finansowy- definicja

System finansowy- zespół logicznie powiązanych ze sobą
instytucji, instrumentów, norm prawnych i zasad
umożliwiających nawiązywanie stosunków finansowych
opartych na krążeniu siły nabywczej w gospodarce

•Perspektywa funkcjonalna systemu
finansowego

Funkcje finansowe są bardziej trwałe niż instytucje finansowe
Formy instytucjonalne są następstwem funkcji

11

Funkcje systemu
finansowego



Transfer zasobów pieniężnych w
czasie i przestrzeni



Zarządzanie ryzykiem (transformacja
ryzyka)



Rozliczanie i regulowanie płatności



Dostarczanie informacji cenowej



Koncentracja aktywów finansowych i
ich efektywny podział

12

Bariery informacyjne ograniczające

wypełnianie funkcji przez system finansowy



Asymetria informacji – zakres informacji

stojącej do dyspozycji stron transakcji

finansowej nie jest jednakowy (np. inwestor na

rynku kapitałowym)



Negatywna selekcja – podmioty obarczone

większym ryzykiem są bardziej aktywne w

poszukiwaniu partnerów do transakcji; rośnie

prawdopodobieństwo, iż udostępniający wolne

środki pieniężne wybierze partnera, który nie

dotrzyma warunków (np. kredyt bankowy)



Pokusa nadużycia – większa niefrasobliwość w

dysponowaniu środkami, które nie są

własnością inwestora (np. fundusz

inwestycyjny)

13

Cechy dobrego systemu

finansowego



„zdrowe” finanse publiczne i

zarządzanie długiem publicznym



stabilne stosunki pieniężne



różnorodność banków i innych

pośredników finansowych



sprawność banku centralnego

stabilizującego warunki monetarne



dobrze funkcjonujący rynek papierów

wartościowych

14

System bankowo zorientowany a system rynkowo zorientowany

Glass-Steagall Act (1933); Gramm-Leach-Bliley Act (1999)

15

Przeczytać:
Z. Bodie, R. C. Merton, Finanse,

rozdział 2