Prezentacja programu PowerPoint

Depresje w praktyce

lekarza nie-

psychiatry

Jarosław Łączkowski

Ośrodek

Psychogeriatryczny

WOLP w Toruniu

ZABURZENIA AFEKTYWNE

ZABURZENIA DEPRESYJNE NAWRACAJĄCE

(CHOROBA AFEKTYWNA JEDNOBIEGUNOWA)

ZABURZENIA AFEKTYWNE

DWUBIEGUNOWE

              TYP I – ZEPOŁY MANIAKALNE
              TYP II – ZESPOŁY HIPOMANIAKALNE
       DYSTYMIA

CYKLOTYMIA

EPIZOD DEPRESJI

Łagodny
Umiarkowany
Ciężki, bez objawów psychotycznych
Ciężki z objawami psychotycznymi

Zaburzenia depresyjne w schorzeniach o.u.n.

Procesy zwyrodnieniowe mózgu

choroba Alzheimera,Parkinsona,stwardnienie rozsiane,pląsawica

Huntingtona

Guzy mózgu

płat czołowy

Choroby naczyniowe mózgu

stany poudarowe,niewydolność krążenia mózgowego, miażdżyca

naczyń

mózgowych

Stany pourazowe

płat skroniowy i czołowy

Padaczka

LEKI O DZIAŁANIU DEPRESJOGENNYM

Leki hipotensyjne

rezerpina,klonidyna,metyldopa

B-blokery

propranolol, metoprolol,atenolol

Antagoniści kanału wapniowego

werapamil,nifedypina

Leki dopaminergiczne

L-dopa,amantadyna,bromokryptyna

Neuroleptyki (niektóre)

Tiazydowe leki moczopędne

Niesteroidowe przeciwzapalne

Benzodiazepiny

Leki przeciwgruźlicze

Metoklopramid,Ranigast

Epidemiologia

Rozpowszechnienie punktowe:

duża depresja 3%

dystymia 3%

mała depresja 2%

krótka nawracająca depresja 5% (?)

Rozpowszechnienie w ciągu życia:

- duża depresja

17%

- dystymia 3%

- mała depresja

10%

- krótka

nawracająca depresja 12%

Obraz kliniczny zespołów
depresyjnych



Obniżenie nastroju



Osłabienie napędu



Zaburzenia rytmów biologicznych

(sen,aktywność dobowa,apetyt)

Obraz kliniczny zespołów

depresyjnych(2)



Lęk (przedsercowy,szczyt głowy)



Drażliwość lub zobojętnienie



Objawy wegetatywne

(wysychanie błon śluzowych, zaparcia)



Hipochondria



Apatia



Zaburzenia pamięci -(„nie wiem”)



Objawy psychotyczne

(urojenia, omamy słuchowe treści depresyjnej)

Somatyczne objawy lęku

Serce

uczucie bicia serca, tachykardia, uczucie

zmiany rytmu serca i wypadania skurczów

Układ oddechowy

brak tchu, duszność, przyspieszenie

oddechu

Układ pokarmowy

suchość w ustach, problemy z połykaniem,

mdłości, dyskomfort w jamie brzusznej,

biegunki, zaparcia

Somatyczne objawy lęku (2)

Układ moczowo-płciowy

częste oddawanie moczu, silne parcie na mocz,

bóle menstruacyjne, dyspareunia, problemy ze

wzwodem, PMS(?)

Wzrost napięcia mięśni

bóle głowy, drżenia, trzęsienie się

Wygląd pacjenta

cechy behawioralne

•Mimika

- uboga,wyraz twarzy smutny lub

napięty

•Głos

– monotonny (bez modulacji), wypowiedzi

spowolniałe

•Ruchy

– spowolniałe ociężałe

•Niepokój ruchowy

– częsta zmiana pozycji

ciała ,

manipulowanie
palcami rąk

Skargi zgłaszane przez pacjenta

•Poczucie stałego zmęczenia,ociężałości

•Niechęć do pracy,wykonywania codziennych
czynności

•„nic nie cieszy”, „nie interesuje”

•Brak satysfakcji z życia

•Gorsza pamięć,trudności ze skupieniem
uwagi

•Ciągłe martwienie się „o jutro”

•Izolacja od otoczenia

•Wewnętrzny niepokój,napięcie

•Płytki sen, wczesne budzenie się

•Złe samopoczucie rano

•Zaparcia, wysychanie błon śluzowych

•Bóle głowy, różnych grup mięśniowych

Depresje maskowane

Maski wegetatywne i psychosomatyczne

dławica piersiowa

zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego

zespół niespokojnych nóg

świąd skóry

Maski behawioralne

okresowe nadużywanie alkoholu

okresowe nadużywanie leków

Depresje maskowane (2)

Maski bólowe

bóle głowy

neuralgie

Zaburzenia rytmów biologicznych

bezsenność

hipersomnia

Maski psychopatologiczne

-zaburzenia lękowe

ZMIANY SYTUACJI SPOŁECZNEJ



Przejście na emeryturę(rentę)



Pogorszenie sytuacji materialnej



Ograniczenie aktywności,zawężanie kręgu

znajomych

znajomych


Wzrost napięć w rodzinie



Wdowieństwo



Po 60 r.ż. Na 100 mężczyzn przypadają 143

kobiety

kobiety


Po 80 r.ż. Na 100 mężczyzn przypada 210 kobiet



Ponad 10% kobiet po 65 r.ż. to wdowy, a 30 % z

nich

mieszka samotnie



Stosunek mężczyzn do kobiet ponownie

zawierających

małżeństwo jest jak 7:1



Izolacja społeczna



Brak lub ograniczenie kontaktu

z ludźmi zapewniającymi opiekę



Powody: „puste gniazdo”, ograniczenie

sprawności ruchowej, zaburzenia

psychiczne

Obraz kliniczny depresji wieku

podeszłego

Depresja z urojeniami

i podnieceniem ruchowym

•Wysoki poziom lęku
•Niepokój
•Pobudzenie psychoruchowe
•Nastrój depresyjno-drażliwy
•Bezsenność
•Ekspresja afektywna:płacz,zawodzenie,
wołanie

o pomoc

•Skargi somatyczne- świąd
skóry,palenie,pieczenie

•Objawy hipochondryczne-zespół
Cotarda
       zanik tkanek,narządów,
       zarastanie przewodu
pokarmowego
       urojenia nihilistyczne

•Urojenia klęski, ruiny materialnej,
winy,
grzeszności

•Oczekiwanie należnej
kary,oczekiwanie na
śmierć

•Odmowa przyjmowania posiłków

•Wysokie ryzyko samobójstwa

Zespół depresyjno-asteniczny

•Apatia

•Abulia

•Utrata zainteresowań

•Poczucie zmniejszenia sprawności
fizycznej,psychicznej:
                          obniżenie pamięci świeżej
                          trudności w koncentracji
uwagi

•Nastrój depresyjny,zobojętnienia

•Nastawienie hipochondryczne

•Obraz przypominający otępienie

Depresja może być wczesnym objawem otępienia
Depresja może być przyczyną otępienia-otępienie
rzekome
Depresja współistnieje z otępieniem

Samobójstwa u osób w wieku

podeszłym

Występują częściej niż u ludzi młodych
Znacznie częściej udane –(duża determinacja

przy podejmowaniu decyzji)
Stosunek prób do dokonanych samobójstw

wiek młody 7:1

wiek podeszły 1:1
Ryzyko samobójstwa tym większe im
depresja

   jest bardziej psychotyczna-”agitowana”
Szczególnie wysokie u mężczyzn po 50 r.ż.

Samobójstwa - czynniki ryzyka

Wysoki poziom lęku
Podniecenie ruchowe
Bezsenność
Poczucie beznadziejności sytuacji,przekonanie

o nieuleczalności,
Obecność urojeń nihilistycznych
Dążenie do poniesienia zasłużonej kary
Nastrój dysforyczny
Nieustępujące dolegliwości bólowe
Przewlekłe schorzenia somatyczne

ZASADY LECZENIA

FARMAKOLOGICZNEGO

początek działania po około 3-4 tygodniach kuracji

ustąpienie objawów depresyjnych nie upoważnia do

obniżania dawki

profilaktyczna farmakoterapia w CHAJ:

~po pierwszym epizodzie 6-12 miesięcy

~po drugim epizodzie 12-24 miesiące

~po kolejnych epizodach bezterminowo

TLPD

OBJAWY UBOCZNE

OBJAWY ANTYCHOLINERGICZNE

(80% CHORYCH)

SUCHOŚĆ ŚLUZÓWEK

ZAMAZANE WIDZENIE

TRUDNOŚCI W ODAWANIU MOCZU

ZAPARCIA

DRŻENIE SPOCZYNKOWE

ZABURZENIA PAMIĘCI KRÓTKOTRWAŁEJ

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI-MAJACZENIE-

   DEZORIENTACJA,OMAMY  WZROKOWE,
   NIEPOKÓJ

POWIKŁANIA NEUROLOGICZNE
TLPD

Napady drgawkowe

Mioklonie

Zespoły parkinsonowskie

Drżenie mięśniowe

INNE

Pobudzenie, bezsenność

Zmęczenie, znużenie

Przyrost masy ciała

Reakcje skórne

Agranulocytoza

NIE STOSUJEMY PO 75 R.Ż

POWIKŁANIA SOMATYCZNE TLPD

Ortostatyczne zmiany RR z ryzykiem utraty
przytomności, upadku

Zaburzenia przewodnictwa mięśnia
sercowego,niedotlenienie

Tachykardia

Migotanie przedsionków

Wzrost ciśnienia śródgałkowego u chorych z
jaskrą

SELEKTYWNE INHIBITORY

WYCHWYTU ZWROTNEGO

SEROTONINY S S R I

Fluoksetyna - Prozac

Fluwoksamina - Fevarin

Paroksetyna - Seroxat

Sertralina - Zoloft

Citalopram - Cipramil

Nie wywołują:

•Działania cholinolitycznego

•Nie wpływają negatywnie na funkcje
poznawcze

•Nie powodują ortostatycznych spadków RR

•Nie wywierają działania kardiotoksycznego

S S R I

OBJAWY UBOCZNE

Bezsenność,niepokój

Senność,osłabienie

Akatyzja

Dystonie, dyskinezy

Drgawki

Osłabienie łaknienia

Nudności,wymioty

Bóle brzucha

Biegunka

Osłabienie orgazmu,opóźnienie
wytrysku

ZESPÓŁ SEROTONINOWY

Zaburzenia świadomości

Niepokój

Mioklonie

Wzmożenie odruchów

Zlewne poty

Dreszcze

Drżenia mięśniowe

Biegunka

Gorączka powyżej 38,0 C

Należy unikać połączenia z litem, I-Mao,tyroksyną

INHIBITORY MONOAMINOOKSYDAZY

IMAO

IMAO-A - MOKLOBEMID – AURORIX
IMAO-B - SELEGILINA - JUMEX

MOKLOBEMID

Terapia depresji endogennej o średnim nasileniu,

   z obniżeniem napędu psychoruchowego

Zapobieganie nawrotom w chorobie afektywnej
jednobiegunowej

Zaburzenia dystymiczne

Objawy uboczne

Suchość w jamie ustnej

Bóle i zawroty głowy

Bezsenność

Niepokój

Drżenie mięśniowe,nieostre widzenie

MIANSERYNA

LERIVON

LEK O ŚREDNIEJ SILE DZIAŁANIA

NIE WYWIERA WPŁYWU ZNACZNEGO
CHOLINOLITYCZNEGO

MIERNE DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE NA UKŁAD
KRĄŻENIA (SPADKI RR)

RYZYKO WYSTĄPIENIA LEUKOPENII
Z GRANULOCYTOPENIĄ

RYZYKO WYSTĄPIENIA NAPADÓW
DRGAWKOWYCH

TIANEPTYNA

COAXIL

ŁAGODNE I ŚREDNIO NASILONE STANY

DEPRESYJNE INNE NIŻ ENDOGENNE
NIE WYWIERA WPŁYWU
KARDIOTOKSYCZNEGO
SPADKI RR
ZABURZENIA ŁAKNIENIA, BÓLE GŁOWY,
BÓLE

BRZUCHA ,NUDNOŚCI, SUCHOŚĆ W
USTACH

NEUROLEPTYKI

PERNAZIN - kojarzenie z lekami p/depresyjnymi

w depresji z objawami
psychotycznymi
TISERCIN- gwałtowne spadki ciśnienia
THIORIDAZIN – wpływ kardiotoksyczny
CHLORPROTIKSEN – działanie cholinolityczne

ANKSJOLITYKI

Reakcje paradoksalne
Zaburzenia pamięci
Ryzyko upadku
Efekt pozornej poprawy

LIT - OBJAWY UBOCZNE

Objawy skórne

Zaburzenia rytmu serca

Nudności,wymioty,bóle brzucha

Leukocytoza

Częstomocz

Niedoczynność tarczycy

Drżenia

Ryzyko łatwego zatrucia

Document Outline