Krwawienia urazowe

Krwawienia urazowe

USZKODZENIE NACZYŃ -

USZKODZENIE NACZYŃ -

KRWAWIENIA

KRWAWIENIA



Przyczyny

Przyczyny



zadziałanie silnego urazu zewnętrznego

zadziałanie silnego urazu zewnętrznego

powodującego uszkodzenie powłok i

powodującego uszkodzenie powłok i

powstanie rany

powstanie rany



tępy uraz od zewnątrz nie powodujący

tępy uraz od zewnątrz nie powodujący

zranienia powłok ale uszkodzenie tkanek

zranienia powłok ale uszkodzenie tkanek

wewnętrznych

wewnętrznych



uszkodzenie naczyń w wyniku złamań kości

uszkodzenie naczyń w wyniku złamań kości



rozerwanie dużych mas tkankowych, np.

rozerwanie dużych mas tkankowych, np.

mięśni

mięśni

PODZIAŁ KRWAWIEŃ

PODZIAŁ KRWAWIEŃ



Kierunek krwawienia

Kierunek krwawienia



na zewnątrz

na zewnątrz



do tkanek

do tkanek



do jam ciała

do jam ciała



do przewodu pokarmowego

do przewodu pokarmowego



do dróg oddechowych

do dróg oddechowych

PODZIAŁ KRWAWIEŃ

PODZIAŁ KRWAWIEŃ



Rodzaj krwawienia

Rodzaj krwawienia



tętnicze

tętnicze



duża strata krwi w krótkim czasie

duża strata krwi w krótkim czasie



mechanizmy obronne - skurcz naczynia

mechanizmy obronne - skurcz naczynia



obecność błony mięśniowej w ścianie tętnicy

obecność błony mięśniowej w ścianie tętnicy



odroczone krwawienie po ustąpieniu skurczu

odroczone krwawienie po ustąpieniu skurczu



żylne

żylne



wielkość krwawienia zależy od rozmiaru naczynia i jego

wielkość krwawienia zależy od rozmiaru naczynia i jego

lokalizacji

lokalizacji



nie ma tendencji do samoistnego zatrzymania poza

nie ma tendencji do samoistnego zatrzymania poza

aktywacją kaskady krzepnięcia w miejscu urazu

aktywacją kaskady krzepnięcia w miejscu urazu

naczynia

naczynia

PODZIAŁ KRWAWIEŃ

PODZIAŁ KRWAWIEŃ



Wielkość krwawienia

Wielkość krwawienia



krwawienia lekkie

krwawienia lekkie



kroplowy wypływ krwi

kroplowy wypływ krwi



sączenie z rany

sączenie z rany



krwawienia silne

krwawienia silne



krew wypływa ciągłym lub

krew wypływa ciągłym lub

przerywanym strumieniem

przerywanym strumieniem

KRWAWIENIA ZEWNĘTRZNE

KRWAWIENIA ZEWNĘTRZNE



Postępowanie

Postępowanie



identyfikacja źródła krwawienia

identyfikacja źródła krwawienia



badanie chorego

badanie chorego



rozebranie w miejscach gdzie są ślady lub cechy kliniczne

rozebranie w miejscach gdzie są ślady lub cechy kliniczne

urazu

urazu



ślady krwi, bolesność itp.

ślady krwi, bolesność itp.



określenie wielkości krwawienia

określenie wielkości krwawienia



lekkie, silne, krwotok

lekkie, silne, krwotok



określenie typu krwawienia (tętnicze, żylne)

określenie typu krwawienia (tętnicze, żylne)



zatamowanie, ograniczenie krwawienia

zatamowanie, ograniczenie krwawienia



założenie opatrunku

założenie opatrunku



okresowa kontrola aktywności krwawienia

okresowa kontrola aktywności krwawienia



czy zastosowane środki są skuteczne

czy zastosowane środki są skuteczne



czy są cechy zaburzeń krzepnięcia krwi

czy są cechy zaburzeń krzepnięcia krwi



kontrola parametrów życiowych chorego

kontrola parametrów życiowych chorego

KRWAWIENIA W

KRWAWIENIA W

POSZCZEGÓLNYCH

POSZCZEGÓLNYCH

LOKALIZACJACH - postępowanie

LOKALIZACJACH - postępowanie



Kończyny

Kończyny



chorego należy położyć

chorego należy położyć



unieść kończynę do góry

unieść kończynę do góry



wykorzystanie działania ciśnienia hydrostatycznego słupa krwi

wykorzystanie działania ciśnienia hydrostatycznego słupa krwi

co zmniejsza różnicę ciśnień między sercem a miejscem

co zmniejsza różnicę ciśnień między sercem a miejscem

uszkodzenia naczynia

uszkodzenia naczynia



ucisk bezpośredni na miejsce krwawienia

ucisk bezpośredni na miejsce krwawienia



należy zadbać o zapobieganie zakażeniu rany

należy zadbać o zapobieganie zakażeniu rany



opatrunek uciskowy

opatrunek uciskowy



zwykły opatrunek jałowy następnie dociśnięty pakietem

zwykły opatrunek jałowy następnie dociśnięty pakietem

uciskowym

uciskowym



do zawiązania opatrunku można użyć bandaża, opaski uciskowej,

do zawiązania opatrunku można użyć bandaża, opaski uciskowej,

paska materiału

paska materiału



selektywny ucisk na naczynie tętnicze doprowadzające krew do

selektywny ucisk na naczynie tętnicze doprowadzające krew do

rany (t. udowa, t. podkolanowa, t. ramienna, t. promieniowa)

rany (t. udowa, t. podkolanowa, t. ramienna, t. promieniowa)



należy pamiętac o anatomicznej lokalizacji tych naczyń

należy pamiętac o anatomicznej lokalizacji tych naczyń



sprawdzić obwodowe tętno w stosunku do ucisku

sprawdzić obwodowe tętno w stosunku do ucisku



brak tętna na obwodzie świadczy o skutecznym ucisku

brak tętna na obwodzie świadczy o skutecznym ucisku



opaska zaciskowa

opaska zaciskowa

KRWAWIENIA W

KRWAWIENIA W

POSZCZEGÓLNYCH

POSZCZEGÓLNYCH

LOKALIZACJACH - postępowanie

LOKALIZACJACH - postępowanie



Opaska zaciskowa (hemostatyczna, tzw.

Opaska zaciskowa (hemostatyczna, tzw.

opaska Esmarcha)

opaska Esmarcha)



celem jej założenia jest całkowite zablokowanie

celem jej założenia jest całkowite zablokowanie

przepływu krwi w obwodowej od opaski części

przepływu krwi w obwodowej od opaski części

kończyny

kończyny



nie powinno się jej stosować rutynowo

nie powinno się jej stosować rutynowo



nie może być stosowana przez zbyt długi okres -

nie może być stosowana przez zbyt długi okres -

maksymalnie 40 - 60 minut

maksymalnie 40 - 60 minut



opaska powinna być szeroka przynajmniej na

opaska powinna być szeroka przynajmniej na

kilka cm, nie może to być b. wąska tasiemka,

kilka cm, nie może to być b. wąska tasiemka,

sztywny materiał, drut itp. ze względu na b.

sztywny materiał, drut itp. ze względu na b.

wysokie ryzyko uszkodzenia nerwów biegnących

wysokie ryzyko uszkodzenia nerwów biegnących

w jednym pęczku naczyniowo-nerwowym

w jednym pęczku naczyniowo-nerwowym

KRWAWIENIA W

KRWAWIENIA W

POSZCZEGÓLNYCH

POSZCZEGÓLNYCH

LOKALIZACJACH - postępowanie

LOKALIZACJACH - postępowanie



Wskazania do stosowania opaski uciskowej

Wskazania do stosowania opaski uciskowej



masywny krwotok z rozległej rany

masywny krwotok z rozległej rany



złamanie otwarte z dużym krwawieniem z

złamanie otwarte z dużym krwawieniem z

uszkodzonych naczyń

uszkodzonych naczyń



rozerwanie tkanek kończyny

rozerwanie tkanek kończyny



Opaskę można założyć jedynie na

Opaskę można założyć jedynie na

ramieniu lub na udzie

ramieniu lub na udzie



Oziębienie kończyny zmniejsza przemiany

Oziębienie kończyny zmniejsza przemiany

metaboliczne w niedokrwionych tkankach i

metaboliczne w niedokrwionych tkankach i

ewentualne uszkodzenia związane z

ewentualne uszkodzenia związane z

niedokrwieniem

niedokrwieniem

KRWAWIENIA ZEWNĘTRZNE Z

KRWAWIENIA ZEWNĘTRZNE Z

INNYCH OKOLIC CIAŁA

INNYCH OKOLIC CIAŁA



Inne lokalizacje:

Inne lokalizacje:



głowa

głowa



szyja

szyja



tułów

tułów



duża masa tkankowa bez możliwości ograniczenia

duża masa tkankowa bez możliwości ograniczenia

dopływu krwi do rany

dopływu krwi do rany



w tych przypadkach stosujemy ucisk na ranę

w tych przypadkach stosujemy ucisk na ranę

przez opatrunek, najlepiej jałowy

przez opatrunek, najlepiej jałowy



w razie braku opatrunku prowizoryczny opatrunek np. z

w razie braku opatrunku prowizoryczny opatrunek np. z

pakietu materiału, chustki itp.

pakietu materiału, chustki itp.



obowiązuje zawsze dbałość o własne bezpieczeństwo

obowiązuje zawsze dbałość o własne bezpieczeństwo

(zakażenia) - rękawiczki gumowe, plastikowe itp.

(zakażenia) - rękawiczki gumowe, plastikowe itp.

KRWAWIENIA

KRWAWIENIA

WEWNĘTRZNE

WEWNĘTRZNE



Objawy

Objawy



cechy narastającego wstrząsu przy braku

cechy narastającego wstrząsu przy braku

cech krwawienia zewnętrznego lub jeśli

cech krwawienia zewnętrznego lub jeśli

wielkość zewnętrznego krwawienia nie

wielkość zewnętrznego krwawienia nie

tłumaczy objawów wstrząsu

tłumaczy objawów wstrząsu



na ewentualne miejsce krwawienia

na ewentualne miejsce krwawienia

wewnętrznego może wskazywać chartakter

wewnętrznego może wskazywać chartakter

urazu, zewnętrzne ślady urazu - stłuczenie,

urazu, zewnętrzne ślady urazu - stłuczenie,

krwiaki otarcia naskórka, zranienia

krwiaki otarcia naskórka, zranienia

KRWAWIENIA

KRWAWIENIA

WEWNĘTRZNE

WEWNĘTRZNE



Postępowanie

Postępowanie



na miejscu zdarzenia możliwości tamowania

na miejscu zdarzenia możliwości tamowania

krwawienia bardzo ograniczone

krwawienia bardzo ograniczone



postępowanie nakierowane na zmniejszenie

postępowanie nakierowane na zmniejszenie

skutków krwawienia

skutków krwawienia



spokój, leki przeciwbólowe

spokój, leki przeciwbólowe



zapobieganie utracie ciepła i obniżeniu temperatury

zapobieganie utracie ciepła i obniżeniu temperatury

ciała

ciała



zapobiega to zaburzeniom krzepnięcia

zapobiega to zaburzeniom krzepnięcia



podjęcie jak najwcześniejszych działań resuscytacyjnych

podjęcie jak najwcześniejszych działań resuscytacyjnych



podawanie płynów dożylnych

podawanie płynów dożylnych



jak najszybszy transport do ośrodka gdzie chory może

jak najszybszy transport do ośrodka gdzie chory może

uzyskać kwalifikowaną pomoc lekarską

uzyskać kwalifikowaną pomoc lekarską

WSTRZĄS URAZOWY

WSTRZĄS URAZOWY

URAZ - DEFINICJA

URAZ - DEFINICJA



Każde zdarzenie fizyczne (mechaniczne,

Każde zdarzenie fizyczne (mechaniczne,

termiczne, i inne) prowadzące do

termiczne, i inne) prowadzące do

obrażenia (uszkodzenia) ciała

obrażenia (uszkodzenia) ciała



W tej definicji mieści się też uraz

W tej definicji mieści się też uraz

spowodowany np. czynnikami

spowodowany np. czynnikami

biologicznymi np. zakażeniem, ale nie

biologicznymi np. zakażeniem, ale nie

będzie to przedmiotem obecnych dociekań

będzie to przedmiotem obecnych dociekań

BODŹCE URAZOWE

BODŹCE URAZOWE



BODŹCE USZKADZAJĄCE TKANKI

BODŹCE USZKADZAJĄCE TKANKI



BODŹCE POWODUJĄCE

BODŹCE POWODUJĄCE

HYPOWOLEMIĘ (ZMNIEJSZENIE

HYPOWOLEMIĘ (ZMNIEJSZENIE

OBJĘTOŚCI KRWI KRĄŻĄCEJ)

OBJĘTOŚCI KRWI KRĄŻĄCEJ)



BODŹCE WYWOŁUJĄCE

BODŹCE WYWOŁUJĄCE

ODPOWIEDŹ (REAKCJĘ) ZAPALNĄ

ODPOWIEDŹ (REAKCJĘ) ZAPALNĄ

WSTRZĄS - definicja

WSTRZĄS - definicja



Stan, w którym w wyniku

Stan, w którym w wyniku

niedostatecznego przepływu krwi

niedostatecznego przepływu krwi

przez tkanki dochodzi do

przez tkanki dochodzi do

dysproporcji między

dysproporcji między

zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem

zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem

komórek i tkanek w tlen

komórek i tkanek w tlen

TYPY WSTRZĄSU

TYPY WSTRZĄSU



WSTRZĄS HYPOWOLEMICZNY

WSTRZĄS HYPOWOLEMICZNY



WSTRZĄS KARDIOGENNY

WSTRZĄS KARDIOGENNY



WSTRZĄS SEPTYCZNY

WSTRZĄS SEPTYCZNY



WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY

WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY

(UCZULENIOWY)

(UCZULENIOWY)



INNE TYPY

INNE TYPY



toksyczny

toksyczny



reakcja autonomicza (przywspółczulna)

reakcja autonomicza (przywspółczulna)



inne

inne

WSTRZĄS

WSTRZĄS

HYPOWOLEMICZNY

HYPOWOLEMICZNY



typowy obraz wstrząsu powodowany

typowy obraz wstrząsu powodowany

różnymi bodźcami urazowymi

różnymi bodźcami urazowymi



utrata krwi (np. krwotok)

utrata krwi (np. krwotok)



utrata osocza (np. oparzenie)

utrata osocza (np. oparzenie)



utrata wody (np. biegunka, wymioty,

utrata wody (np. biegunka, wymioty,

niedrożność jelit)

niedrożność jelit)

WSTRZĄS KRWOTOCZNY

WSTRZĄS KRWOTOCZNY



najbardziej charakterystyczny i

najbardziej charakterystyczny i

typowy po urazach

typowy po urazach



spowodowany zwykle znaczną i

spowodowany zwykle znaczną i

szybką utratą krwi

szybką utratą krwi



krwotok z dużych naczyń

krwotok z dużych naczyń



krwotok z pękniętych narządów miąższowych

krwotok z pękniętych narządów miąższowych



krwawienie ze złamań kości

krwawienie ze złamań kości



inne pzryczyny utraty krwi

inne pzryczyny utraty krwi

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE /

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE /

NASILAJĄCE WSTRZĄS PO URAZIE

NASILAJĄCE WSTRZĄS PO URAZIE



WCZEŚNIE PO URAZIE

WCZEŚNIE PO URAZIE



Hypowolemia związana z utratą płynów

Hypowolemia związana z utratą płynów

ustrojowych

ustrojowych



Ból

Ból



PÓŹNIEJSZY OKRES

PÓŹNIEJSZY OKRES



Zakażenie

Zakażenie



Uogólniona reakcja zapalna (SIRS)

Uogólniona reakcja zapalna (SIRS)

WSTRZĄS KRWOTOCZNY

WSTRZĄS KRWOTOCZNY



Zmniejszenie objętości krwi krążącej (TBV - total

Zmniejszenie objętości krwi krążącej (TBV - total

blood volume) o ok. 1/3 (33%)

blood volume) o ok. 1/3 (33%)



utrata mniejszej ilości krwi u zdrowych osób nie

utrata mniejszej ilości krwi u zdrowych osób nie

prowadzi do wstrząsu dzięki uruchomieniu

prowadzi do wstrząsu dzięki uruchomieniu

wewnątrzustrojowych mechanizmów wyrównawczych

wewnątrzustrojowych mechanizmów wyrównawczych



utrata nagła krwi powoduje

utrata nagła krwi powoduje



zmniejszenie rzutu serca

zmniejszenie rzutu serca



spadek ciśenienia perfuzyjnego przez tkanki

spadek ciśenienia perfuzyjnego przez tkanki



obniżenie dowozu tlenu i niedotlenienie tkankowe

obniżenie dowozu tlenu i niedotlenienie tkankowe



nieprawidłowy metabolizm tkankowy

nieprawidłowy metabolizm tkankowy



kwasica

kwasica



martwica tkanek i narządów

martwica tkanek i narządów



reakcja zapalna itd.

reakcja zapalna itd.



niewydolność narządowa

niewydolność narządowa



zgon

zgon

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

NASTĘPSTWA WSTRZĄSU

NASTĘPSTWA WSTRZĄSU

KRWOTOCZNEGO

KRWOTOCZNEGO



Ciężkość (rozległość) urazu (obrażeń

Ciężkość (rozległość) urazu (obrażeń

tkanek) i wielkości utraty krwi

tkanek) i wielkości utraty krwi



Wyjściowy stan chorego (wiek, stan

Wyjściowy stan chorego (wiek, stan

zdrowia itp.)

zdrowia itp.)



Szybkość i jakość wdrożonego

Szybkość i jakość wdrożonego

postępowania

postępowania

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KRWOTOCZNEGO

KRWOTOCZNEGO



Ostra niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek



ograniczenie przepływu przez korę nerek

ograniczenie przepływu przez korę nerek



niedotlenienie kanalików nerkowych

niedotlenienie kanalików nerkowych



martwica nabłonka kanalików nerkowych

martwica nabłonka kanalików nerkowych



oliguria - diureza < 0,3 - 0,5

oliguria - diureza < 0,3 - 0,5

ml/kg/godzinę

ml/kg/godzinę



anuria

anuria

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KRWOTOCZNEGO

KRWOTOCZNEGO



Niedokrwienie jelit i wątroby

Niedokrwienie jelit i wątroby



przepływ trzewny stanowi ok. ¼ objętości minutowej serca

przepływ trzewny stanowi ok. ¼ objętości minutowej serca



w łożysku trzewnym żylnym zmagazynowane jest ok. 1/3

w łożysku trzewnym żylnym zmagazynowane jest ok. 1/3

objętości krwi krążącej

objętości krwi krążącej



cechy uszkodzenia komórki wątrobowej

cechy uszkodzenia komórki wątrobowej



zaburzenia produkcji albumin i innych białek

zaburzenia produkcji albumin i innych białek



zaburzenia produkcji czynników krzepnięcia

zaburzenia produkcji czynników krzepnięcia



zaburzenia metabolizmu i wydalania toksycznych

zaburzenia metabolizmu i wydalania toksycznych

produktów przemiany materii

produktów przemiany materii



cechy uszkodzenia błony śluzowej jelit

cechy uszkodzenia błony śluzowej jelit



tzw. translokacja bakterii i ich toksyn z przewodu

tzw. translokacja bakterii i ich toksyn z przewodu

pokarmowego do krwiobiegu

pokarmowego do krwiobiegu



uwolnienie mediatorów reakcji zapalnej

uwolnienie mediatorów reakcji zapalnej

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KONSEKWENCJE WSTRZĄSU

KRWOTOCZNEGO

KRWOTOCZNEGO



Zmiany metaboliczne

Zmiany metaboliczne



wzmożony katabollizm pourazowy

wzmożony katabollizm pourazowy



wzmożone zapotrzebowanie na energie i tlen

wzmożone zapotrzebowanie na energie i tlen



niedotlenienie tkanek

niedotlenienie tkanek



przemiany beztlenowe

przemiany beztlenowe



kwasica metaboliczna

kwasica metaboliczna



dalsze wtórne uszkodzenie tkanek i narządów

dalsze wtórne uszkodzenie tkanek i narządów



wyczerpanie zapasów glukozy z glikogenu

wyczerpanie zapasów glukozy z glikogenu

wątrobowego

wątrobowego



niewrażliwość tkanek na insulinę endogenną

niewrażliwość tkanek na insulinę endogenną



zahamowanie glukoneogenezy (produkcja glukozy z

zahamowanie glukoneogenezy (produkcja glukozy z

aminokwasów) w niedokrwionej wątrobie

aminokwasów) w niedokrwionej wątrobie



zaburzenia dowozu energii do m. sercowego i mózgu -

zaburzenia dowozu energii do m. sercowego i mózgu -

zależne wyłącznie od glukozy jako źródła energii

zależne wyłącznie od glukozy jako źródła energii

FAZY ZAAWANSOWANIA

FAZY ZAAWANSOWANIA

WSTRZĄSU HYPOWOLEMICZNEGO

WSTRZĄSU HYPOWOLEMICZNEGO

33% TBV

hypowolemia

kompensacja

proces dekompensacji

umieranie - zgon

faza
przedws
t
rząsowa kontrolowane

przemieszczenie
płynów

niekontrolowane
przemieszczenie
płynów

faza wstrząsu
nieodwracalnego

WEWNĄTRZUSTROJOWE

WEWNĄTRZUSTROJOWE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE



Centralizacja krążenia - wynik reakcji

Centralizacja krążenia - wynik reakcji

autonomicznego ukladu nerwowego i

autonomicznego ukladu nerwowego i

wyrzutu hormonów naczynioskurczowych,

wyrzutu hormonów naczynioskurczowych,

głównie adrenaliny z nadnerczy do

głównie adrenaliny z nadnerczy do

krwiobiegu w odpowiedzi na stress (wstrząs)

krwiobiegu w odpowiedzi na stress (wstrząs)



skurcz naczyń obwodowych (skóra)

skurcz naczyń obwodowych (skóra)



skurcz naczyń nerkowych i ograniczenie strat

skurcz naczyń nerkowych i ograniczenie strat

wody i sodu przez nerki

wody i sodu przez nerki



skurcz naczyń trzewnych - ograniczenie

skurcz naczyń trzewnych - ograniczenie

przepływu krwi przez jelita, wątrobę, inne

przepływu krwi przez jelita, wątrobę, inne

narządy wewnętrzne

narządy wewnętrzne



zmniejszenie przepływu krwi przez mięśnie

zmniejszenie przepływu krwi przez mięśnie



obkurczenie łożyska żylnego

obkurczenie łożyska żylnego

ROLA CENTRALIZACJI KRĄŻENIA W

ROLA CENTRALIZACJI KRĄŻENIA W

WALCE ZE WSTRZĄSEM

WALCE ZE WSTRZĄSEM



zapewnienie przepływu krwi w mięśniu

zapewnienie przepływu krwi w mięśniu

sercowym

sercowym



zapewnienie odpowiedniego wypełnienia

zapewnienie odpowiedniego wypełnienia

serca krwią w fazie rozkurczu

serca krwią w fazie rozkurczu



zapewnienie rzutu serca niezbędnego dla

zapewnienie rzutu serca niezbędnego dla

utrzymania wystarczającego przepływu

utrzymania wystarczającego przepływu

krwi przez mózg

krwi przez mózg



odpowiedni rzut minutowy

odpowiedni rzut minutowy



odpowiednie średnie ciśnienie perfuzyjne przez

odpowiednie średnie ciśnienie perfuzyjne przez

OUN

OUN

WEWNĄTRZUSTROJOWE

WEWNĄTRZUSTROJOWE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE



Zwiększenie objętości krwi

Zwiększenie objętości krwi



wyrzut krwi zmagazynowanej w śledzionie do

wyrzut krwi zmagazynowanej w śledzionie do

krwiobiegu

krwiobiegu



przemieszczenie płynu pozakomórkowego

przemieszczenie płynu pozakomórkowego

(redystrybucja) do łożyska naczyniowego w

(redystrybucja) do łożyska naczyniowego w

mechnizmie odwrócenia przesiąkania przez

mechnizmie odwrócenia przesiąkania przez

kapilary naczyniowe

kapilary naczyniowe



wyrzut krwi zmagazynowanej w szpiku kostnym

wyrzut krwi zmagazynowanej w szpiku kostnym



zwiększenie zawartości albuminy w osoczu -

zwiększenie zawartości albuminy w osoczu -

większe ciśnienie onkotyczne krwi i

większe ciśnienie onkotyczne krwi i

redystrybucja płynów z przestrzeni

redystrybucja płynów z przestrzeni

pozanaczyniowej do łożyska naczyniowego

pozanaczyniowej do łożyska naczyniowego

WEWNĄTRZUSTROJOWE

WEWNĄTRZUSTROJOWE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE

MECHANIZMY WYRÓWNAWCZE



uruchomienie mechanizmów

uruchomienie mechanizmów

hormonalnych

hormonalnych



adrenalina i inne katecholaminy - nadnercza

adrenalina i inne katecholaminy - nadnercza



obkurczenie łożyska naczyniowego (tętniczego)

obkurczenie łożyska naczyniowego (tętniczego)



wzrost siły skurczu mięśnia sercowego

wzrost siły skurczu mięśnia sercowego



przyspieszenie czynności serca

przyspieszenie czynności serca



przysadka - hormon antydiuretyczny (ADH)

przysadka - hormon antydiuretyczny (ADH)



zwiększa resorpcję zwrotną wody w nerkach

zwiększa resorpcję zwrotną wody w nerkach



układ renina-angiotensyna-aldosteron

układ renina-angiotensyna-aldosteron



obkurczenie tt. trzewnych

obkurczenie tt. trzewnych



hamuje utratę sodu w nerkach

hamuje utratę sodu w nerkach

OBJAWY KLINICZNE WSTRZĄSU

OBJAWY KLINICZNE WSTRZĄSU



Bladość powłok

Bladość powłok



Oziębienie powłok

Oziębienie powłok



Zimny pot

Zimny pot



Niepokój chorego, poczucie strachu

Niepokój chorego, poczucie strachu



Dreszcze

Dreszcze



Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości



Tachykardia > 120-150/min

Tachykardia > 120-150/min



Słabo wyczuwalne lub niewyczuwalne tętno na tt.

Słabo wyczuwalne lub niewyczuwalne tętno na tt.

obwodowych

obwodowych



należy badać tętno na dużych naczyniach, np. tt. szyjnych

należy badać tętno na dużych naczyniach, np. tt. szyjnych



Przyspieszenie oddechu

Przyspieszenie oddechu



Spadek ciśnienia tętniczego o 50-60 mmHg

Spadek ciśnienia tętniczego o 50-60 mmHg

PRZEBIEG WSTRZĄSU

PRZEBIEG WSTRZĄSU

UTRATA KRWI

NIEDOBÓR TLENU W TKANKACH

URUCHOMIENIE ENDOGENNYCH

MECHANIZMÓW WYRÓWNAWCZYCH

LECZENIE WSTRZĄSU

NASILENIE ZABURZEŃ PRZEPŁYWU

TKANKOWEGO

BRAK LUB NIESKUTECZNE LECZENIE

UZUPEŁNIENIE UBYTKU KRWI

POPRAWA PRZEPŁYWU TKANKOWEGO

POPRAWA UTLENOWANIA TKANEK

ZABURZENIA PRZEMIANY MATERII

NIEWYDONOŚĆ WIELONARZĄDOWA

USTĘPOWANIE INNYCH ZABURZEŃ

ZWIĄZANYCH ZE WSTRZĄSEM

ZDROWIENIE

ZGON

wstrząs
niedostateczn
ie lub nie
leczony

WALKA ZE WSTRZĄSEM

WALKA ZE WSTRZĄSEM



Prawidłowa pierwsza pomoc i dalsza

Prawidłowa pierwsza pomoc i dalsza

kontynuacja leczenia mogą zapobiec

kontynuacja leczenia mogą zapobiec



pogłębieniu wstrząsu

pogłębieniu wstrząsu



niewydolności wielonarządowej

niewydolności wielonarządowej



przejściu wstrząsu w fazę nieodwracalną

przejściu wstrząsu w fazę nieodwracalną

ZAPOBIEGANIE I WALKA ZE

ZAPOBIEGANIE I WALKA ZE

WSTRZĄSEM KRWOTOCZNYM

WSTRZĄSEM KRWOTOCZNYM



Zatamowanie krwawienia

Zatamowanie krwawienia



Ułożenie chorego

Ułożenie chorego



Ochrona przed utratą ciepła

Ochrona przed utratą ciepła



Walka z bólem

Walka z bólem



Kontrola parametrów życiowych

Kontrola parametrów życiowych



Jak najwcześniejsza płynoterapia już na

Jak najwcześniejsza płynoterapia już na

miejscu wypadku

miejscu wypadku



Transport do właściwego ośrodka i

Transport do właściwego ośrodka i

dalsza pomoc kwalifikowana

dalsza pomoc kwalifikowana