Wstrząs

Wstrząs

Małgorzata Myć

Małgorzata Myć

Klinika Anestezjologii

Klinika Anestezjologii

i Intensywnej Terapii CMKP

i Intensywnej Terapii CMKP

Wstrząs:

Wstrząs:

Stan patologiczny, wiodący do załamania

Stan patologiczny, wiodący do załamania

przepływu tkankowego, prowadzący do

przepływu tkankowego, prowadzący do

niewystarczającego odżywienia komórek,

niewystarczającego odżywienia komórek,

dostarczania tlenu i usuwania produktów

dostarczania tlenu i usuwania produktów

przemiany materii.

przemiany materii.

Jest to patologia na poziomie mikrokrążenia

Jest to patologia na poziomie mikrokrążenia

i komórki

i komórki

Na wydolność układu

Na wydolność układu

krążenia składa się:

krążenia składa się:



wydolność serca jako pompy

wydolność serca jako pompy



objętość krwi krążącej,

objętość krwi krążącej,



opór naczyń obwodowych

opór naczyń obwodowych



Rzut serca

Rzut serca

= częstość x objętość

= częstość x objętość

wyrzutowa

wyrzutowa



Ciśnienie tętnicze

Ciśnienie tętnicze

= rzut serca x

= rzut serca x

całkowity opór obwodowy

całkowity opór obwodowy



Ciśnienie tętnicze

Ciśnienie tętnicze

= częstość x objętość

= częstość x objętość

wyrzutowa x całkowity opór obwodowy

wyrzutowa x całkowity opór obwodowy

Średnie ciśnienie tętnicze

Średnie ciśnienie tętnicze

RRśr = (RRsk + 2 x RRroz) / 3

RRśr = (RRsk + 2 x RRroz) / 3

RRśr

RRśr

w dużych tętnicach

w dużych tętnicach

wynosi 55

wynosi 55

mmHg,

mmHg,

RRśr

RRśr

w tętniczkach

w tętniczkach

wynosi 33 mmHg,

wynosi 33 mmHg,

RRśr

RRśr

w naczyniach włosowatych

w naczyniach włosowatych

wynosi 25 mmHg.

wynosi 25 mmHg.

Homeostaza

Homeostaza

Dla ustoju najważniejsze jest

Dla ustoju najważniejsze jest

zachowanie wolemii

zachowanie wolemii

DO

DO

2

2

=Q x 1,3 x Hb x SaO

=Q x 1,3 x Hb x SaO

2

2

Podział wstrząsu

Podział wstrząsu

w zależności od przyczyny:

w zależności od przyczyny:



hipowolemiczny,

hipowolemiczny,



kardiogenny,

kardiogenny,



neuropochodny,

neuropochodny,



anafilaktyczny,

anafilaktyczny,



septyczny.

septyczny.

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

wstrząsu hipodynamicznego:

wstrząsu hipodynamicznego:



krwotok, uraz

krwotok, uraz

-

-

masywna utrata krwi,

masywna utrata krwi,



skazy krwotoczne

skazy krwotoczne

- utrata krwi z powodu

- utrata krwi z powodu

zaburzeń krepnięcia

zaburzeń krepnięcia



oparzenie

oparzenie

- utrata osocza

- utrata osocza



niedrożność, przetoki

niedrożność, przetoki

-

-

utrata płynów elektrolitowych,

utrata płynów elektrolitowych,



zapalenie otrzewnej

zapalenie otrzewnej

-

-

przesunięcie płynów do przestrzeni

przesunięcie płynów do przestrzeni

trzeciej.

trzeciej.

Patofizjologia wstrząsu

Patofizjologia wstrząsu

Obniżenie powrotu

Obniżenie powrotu

żylnego

żylnego

Obniżenie ciśnienia tętniczego

Obniżenie ciśnienia tętniczego

Obniżenie przepływu przez

Obniżenie przepływu przez

wątrobę, nerki, płuca

wątrobę, nerki, płuca

i przepływu tkankowego

i przepływu tkankowego

Kwasica komórkowa

Kwasica komórkowa

Uwolnienie enzymów

Uwolnienie enzymów

proteolitycznych z komórek

proteolitycznych z komórek

Wykrzepianie

Wykrzepianie

wewnątrznaczyniowe

wewnątrznaczyniowe

Uszkodzenie mikrokrążenia

Uszkodzenie mikrokrążenia

Uszkodzenie narządów

Uszkodzenie narządów

Obniżenie kurczliwości

Obniżenie kurczliwości

serca

serca

Zgon

Zgon

Wstrząs prowadzi do:

Wstrząs prowadzi do:



spadku pojemności wyrzutowej serca,

spadku pojemności wyrzutowej serca,



spadku ciśnienia krwi,

spadku ciśnienia krwi,



centralizacji przepływu krwi,

centralizacji przepływu krwi,



hipoksji z kwasicą metaboliczną,

hipoksji z kwasicą metaboliczną,



rozsianego wykrzepiania

rozsianego wykrzepiania

śródnaczyniowego.

śródnaczyniowego.



śmierci

śmierci

Tkanki

Tkanki

nieuwodnione

nieuwodnione

40-46%

40-46%

Przestrzeń

Przestrzeń

śródnaczyniowa

śródnaczyniowa

5%

5%

Rozmieszczenie wody w

Rozmieszczenie wody w

poszczególnych przestrzeniach

poszczególnych przestrzeniach

wodnych

wodnych

Woda całkowita

Woda całkowita

60%

60%

Przestrzeń

Przestrzeń

pozakomórkowa

pozakomórkowa

20%

20%

Przestrzeń

Przestrzeń

śródkomórkowa

śródkomórkowa

40%

40%

Przestrzeń

Przestrzeń

pozakomórkowa

pozakomórkowa

i pozanaczyniowa15%

i pozanaczyniowa15%

Trzecia przestrzeń

Trzecia przestrzeń

<2-3%

<2-3%

Pierwsze 10 kg masy ciała

Pierwsze 10 kg masy ciała

100 ml/kg

100 ml/kg

Następne 10 kg masy ciała

Następne 10 kg masy ciała

50 ml/kg

50 ml/kg

Na każdy następny kilogram

Na każdy następny kilogram

20 ml/g

20 ml/g

Przy założeniu, że: utrata poprzez

Przy założeniu, że: utrata poprzez

parowanie

parowanie

w warunkach fizjologicznych wynosi:

w warunkach fizjologicznych wynosi:

15 x masa ciała = ilość (w ml) wody

15 x masa ciała = ilość (w ml) wody

utraconej drogą perspiratio insensibilis

utraconej drogą perspiratio insensibilis

Dobowe zapotrzebowanie na

Dobowe zapotrzebowanie na

wodę

wodę

W przypadku gorączki należy

W przypadku gorączki należy

dodać:

dodać:

ok. 500 ml na każdy

ok. 500 ml na każdy

o

o

C > 37

C > 37

o

o

Chorym oparzonym należy dodać to, co tracą

Chorym oparzonym należy dodać to, co tracą

przez uszkodzoną skórę:

przez uszkodzoną skórę:

utrata (ml/h) =

utrata (ml/h) =

(25+powierzchnia oparzenia w %)xBSA(m

(25+powierzchnia oparzenia w %)xBSA(m

2

2

)

)

Chorym z niedrożnością należy uzupełnić

Chorym z niedrożnością należy uzupełnić

utratę wynikającą z przechodzenia wody

utratę wynikającą z przechodzenia wody

do “trzeciej przestrzeni”, uwzględniając

do “trzeciej przestrzeni”, uwzględniając

skład jonowy traconych płynów.

skład jonowy traconych płynów.

Niedostrzegalna utrata

Niedostrzegalna utrata

wody podczas operacji

wody podczas operacji

(ml/h)

(ml/h)

Operacje ortopedyczne

Operacje ortopedyczne

150-200

150-200

Operacje brzuszne

Operacje brzuszne

250-350

250-350

Duże operacje brzuszne

Duże operacje brzuszne

450-500

450-500

Operacje na kl.piersiowej

Operacje na kl.piersiowej

450-500

450-500

Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych

Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych

jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu

jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu

pokarmowego

pokarmowego

objętość

objętość

Na

Na

K

K

Cl

Cl

HCO

HCO

3

3

ślina

ślina

sok

sok

żołądkowy

żołądkowy

żółć

żółć

Sok

Sok

trzustkowy

trzustkowy

1500

1500

2500

2500

500

500

700

700

10-15

10-15

20-90

20-90

130-155

130-155

110-150

110-150

15-20

15-20

5-15

5-15

4-8

4-8

3-10

3-10

10-40

10-40

20-150

20-150

80-110

80-110

40-90

40-90

2-10

2-10

-

-

25-40

25-40

70-110

70-110

Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych

Objętość dobowa oraz stężenie poszczególnych

jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu

jonów w wydzielinach i wydalinach przewodu

pokarmowego

pokarmowego

objętość

objętość

Na

Na

K

K

Cl

Cl

HCO

HCO

3

3

Jelito czcze

Jelito czcze

Jelito kręte

Jelito kręte

Jelito grube

Jelito grube

130-140

130-140

130-140

130-140

30-40

30-40

4

4

6

6

80-90

80-90

115-120

115-120

60-70

60-70

10-15

10-15

10-15

10-15

40-50

40-50

25-35

25-35

3 0

0

3 0

0

0

0

Wchłanianie w jelicie

Wchłanianie w jelicie

Jelito czcze

Jelito czcze

2/3

2/3

Jelito kręte

Jelito kręte

1/3

1/3

Jelito cienkie

Jelito cienkie

6/7

6/7

Wchłanianie wody

Wchłanianie wody

Jelito grube

Jelito grube

1/7

1/7

Reakcja obronna

Reakcja obronna

organizmu

organizmu



centralizacja krążenia,

centralizacja krążenia,



przywrócenie objętości

przywrócenie objętości

wewnątrznaczyniowej,

wewnątrznaczyniowej,



uruchomienie mechanizmów

uruchomienie mechanizmów

chroniących przed dalszą utratą

chroniących przed dalszą utratą

krwi,

krwi,

Mikrokrążenie

Mikrokrążenie

żyłka

żyłka

tętniczka

tętniczka

anastomoza

anastomoza

Patofizjologia wstrząsu

Patofizjologia wstrząsu

Odpowiedź ustroju na krwotok

Odpowiedź ustroju na krwotok

zależy od:

zależy od:



Objętości traconej krwi

Objętości traconej krwi



Szybkości utraty

Szybkości utraty



Wieku chorego

Wieku chorego



Stanu zdrowia chorego

Stanu zdrowia chorego

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Reakcja organizmu na

Reakcja organizmu na

umiarkowany krwotok

umiarkowany krwotok

Produk-

Produk-

cja

cja

erytro-

erytro-

cytów

cytów

Uzupeł-

Uzupeł-

nienie

nienie

osocza

osocza

Retencja

Retencja

Na

Na

Osocze

Osocze

krwinki

krwinki

Płyn

Płyn

między-

między-

komór-

komór-

kowy

kowy

Ostry

Ostry

krwotok

krwotok

Wg. Marino

Odpowiedź ustroju na

Odpowiedź ustroju na

krwotok jest dwufazowa:

krwotok jest dwufazowa:



Faza krwotoku kompensowanego

Faza krwotoku kompensowanego

tachykardia;zwiększenie oporu naczyń

tachykardia;zwiększenie oporu naczyń

systemowych i utrzymane ciśnienie

systemowych i utrzymane ciśnienie

tętnicze

tętnicze



Faza dekompensacji

Faza dekompensacji

hipotensja tętniczą i bradykardia

hipotensja tętniczą i bradykardia

Wstrząs krwotoczny

Wstrząs krwotoczny

Objawy kliniczne -

Objawy kliniczne -

monitorowanie

monitorowanie



Wygląd i zachowanie chorego (bladość

Wygląd i zachowanie chorego (bladość

powłok, skóra zimna, lepka, często

powłok, skóra zimna, lepka, często

spocona, chory odczuwa zimno, jest

spocona, chory odczuwa zimno, jest

pobudzony, splątany, nieprzytomny)

pobudzony, splątany, nieprzytomny)



Wzrost różnicy temperatur (

Wzrost różnicy temperatur (

temperatura

temperatura

ośrodkowa - obwodowa >10-15

ośrodkowa - obwodowa >10-15





C )

C )

norma - 5

norma - 5





C

C



Tętno (tachykardia)

Tętno (tachykardia)

Objawy kliniczne -

Objawy kliniczne -

monitorowanie c.d

monitorowanie c.d



Ciśnienie krwi - amplituda między

Ciśnienie krwi - amplituda między

ciśnieniem skurczowym i

ciśnieniem skurczowym i

rozkurczowym

rozkurczowym



EKG

EKG



Diureza godzinowa

Diureza godzinowa



Wskaźnik Allgowera

Wskaźnik Allgowera

(tętno:ciśnienie

(tętno:ciśnienie

skurczowe)

skurczowe)

Wskaźnik

Wskaźnik

Utrata objętości (%)

Utrata objętości (%)

Warunki prawidłowe

Warunki prawidłowe

0,5

0,5

0

0

Wstrząs zagrażający

Wstrząs zagrażający

1,0

1,0

20-30

20-30

Wstrząs rozwinięty

Wstrząs rozwinięty

1,5

1,5

30-50

30-50

Ośrodkowe ciśnienie żylne

Ośrodkowe ciśnienie żylne



Jest to ciśnienie mierzone w żyle

Jest to ciśnienie mierzone w żyle

głównej górnej 2 cm powyżej

głównej górnej 2 cm powyżej

prawego przedsionka

prawego przedsionka



istotna jest dynamika zmian ocż

istotna jest dynamika zmian ocż

dla danego pacjenta, wartości

dla danego pacjenta, wartości

prawidłowe 1-10 mm Hg

prawidłowe 1-10 mm Hg



1 mm Hg = 1,36 cm H

1 mm Hg = 1,36 cm H

2

2

O

O

Ośrodkowe ciśnienie żylne

Ośrodkowe ciśnienie żylne



Jest to ciśnienie napełniania prawej komory

Jest to ciśnienie napełniania prawej komory

,

,

świadczy o jej wypełnieniu, wielkości powrotu

świadczy o jej wypełnieniu, wielkości powrotu

żylnego przy prawidłowej kurczliwości serca

żylnego przy prawidłowej kurczliwości serca



dostarcza pośredniej informacji o ewentualnej

dostarcza pośredniej informacji o ewentualnej

niewydolności lewokomorowej

niewydolności lewokomorowej

(jeśli wykluczymy

(jeśli wykluczymy

wady serca)

wady serca)



ocż zależy od podatności naczyń i ciśnienia w

ocż zależy od podatności naczyń i ciśnienia w

klatce piersiowej, ocż nie odzwierciedla

klatce piersiowej, ocż nie odzwierciedla

absolutnej ilości krwi krążącej

absolutnej ilości krwi krążącej



Przyczyną obniżonego ocż jest najczęściej

Przyczyną obniżonego ocż jest najczęściej

hipowolemia

hipowolemia

Czy pacjent jest w hipowolemii?

Czy pacjent jest w hipowolemii?

Próba Williamsa

Próba Williamsa

(reguła 2-5)

(reguła 2-5)

Wyjściowa

Wyjściowa

wartość ocż

wartość ocż

Ilość płynu

Ilość płynu

podanego

podanego

w 10 min

w 10 min

Po 5 min

Po 5 min

8 cm H

8 cm H

2

2

O

O

200 ml

200 ml

powtórzyć pomiar

powtórzyć pomiar

8 - 14

8 - 14

100 ml

100 ml

powtórzyć pomiar

powtórzyć pomiar

> 14

> 14

50 ml

50 ml

powtórzyć pomiar

powtórzyć pomiar

Jeżeli ocż wzrośnie o 5 cm H

Jeżeli ocż wzrośnie o 5 cm H

2

2

O

O





ograniczyć

ograniczyć

przetoczenie płynów,

przetoczenie płynów,

jeżeli o 2-3 cm

jeżeli o 2-3 cm





toczyć dalej

toczyć dalej

Reguła Weila

Reguła Weila



Jakiej wartości ocż nie należy

Jakiej wartości ocż nie należy

przekraczać nawadniając chorego

przekraczać nawadniając chorego

z hipoalbuminemią?

z hipoalbuminemią?



Max OCŻ = Alb g% x 4,2

Max OCŻ = Alb g% x 4,2

Objawy kliniczne -

Objawy kliniczne -

monitorowanie c.d.

monitorowanie c.d.



Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

Intensywne postępowanie

Intensywne postępowanie

we wstrząsie

we wstrząsie



Usunięcie przyczyny wstrząsu

Usunięcie przyczyny wstrząsu



Uzupełnienie objętości krwi krążącej

Uzupełnienie objętości krwi krążącej



Prawidłowy przepływ przez mikrokrążenie

Prawidłowy przepływ przez mikrokrążenie



Zapobieganie niewydolności oddechowej

Zapobieganie niewydolności oddechowej

lub leczenie, jeżeli już wystąpiła

lub leczenie, jeżeli już wystąpiła

Intensywne postępowanie

Intensywne postępowanie

we wstrząsie c.d.

we wstrząsie c.d.



Poprawa rzutu serca

Poprawa rzutu serca



Zapewnienie prawidłowej perfuzji

Zapewnienie prawidłowej perfuzji

nerkowej

nerkowej



Profilaktyka i leczenie zaburzeń w

Profilaktyka i leczenie zaburzeń w

układzie krzepnięcia

układzie krzepnięcia



Leczenie bólu

Leczenie bólu



Antybiotykoterapia

Antybiotykoterapia



Zwalczanie kwasicy metabolicznej

Zwalczanie kwasicy metabolicznej

Wstrząs krwotoczny –

Wstrząs krwotoczny –

leczenie

leczenie

Utrata (ml) Postępowanie

Utrata (ml) Postępowanie

500-750

500-750

krystaloiduy, skrzyżować krew

krystaloiduy, skrzyżować krew

750-1000

750-1000

przetoczyć HES albo żelatynę

przetoczyć HES albo żelatynę

1000-1500

1000-1500

przetoczyć wyjściowo HES albo

przetoczyć wyjściowo HES albo

żelatynę, przetoczyć krew po

żelatynę, przetoczyć krew po

skrzyżowaniu

skrzyżowaniu

w stosunku 1:2

w stosunku 1:2

1500-2000

1500-2000

przywrócić jak najszybciej objętość

przywrócić jak najszybciej objętość

krwi- stosunek krwi do płynów 1:1

krwi- stosunek krwi do płynów 1:1

Ponad 2000

Ponad 2000

można toczyć krew jednoimienną bez

można toczyć krew jednoimienną bez

krzyżówki

krzyżówki



Pamiętaj o regule 2-5

Pamiętaj o regule 2-5



Optymalny Ht= 33% , Hb= 11g

Optymalny Ht= 33% , Hb= 11g

%

%

Wstrząs krwotoczny –

Wstrząs krwotoczny –

leczenie

leczenie

Płynoterapia we wstrząsie

Płynoterapia we wstrząsie



We wstrząsie

We wstrząsie

hipowolemicznym stosujemy

hipowolemicznym stosujemy

krystaloidy

krystaloidy

, czyli płyny zawierające sód,

, czyli płyny zawierające sód,

koloidy

koloidy

,

,

preparaty krwiodochodne

preparaty krwiodochodne

,

,

hipertoniczne roztwory NaCl

hipertoniczne roztwory NaCl



Roztwory bezelektrolitowe -

Roztwory bezelektrolitowe -

5% glukoza

5% glukoza

łatwo przechodzą przez wszystkie przedziały

łatwo przechodzą przez wszystkie przedziały

płynowe,

płynowe,

nie nadają się do uzupełniania

nie nadają się do uzupełniania

hipowolemii,

hipowolemii,

stosowane w odwodnieniu,

stosowane w odwodnieniu,

kiedy utrata wody przewyższa utratę

kiedy utrata wody przewyższa utratę

elektrolitów

elektrolitów

Krystaloidy

Krystaloidy

0,9% NaCl ; PWE ; Pł.żołądkowy;

0,9% NaCl ; PWE ; Pł.żołądkowy;

Pł.Ringera

Pł.Ringera



podstawowe płyny w wyrównywaniu

podstawowe płyny w wyrównywaniu

hipowolemii

hipowolemii



osmolarność 270 - 300 mOsm/l,skład

osmolarność 270 - 300 mOsm/l,skład

zbliżony do płynu śródmiąższowego, pH-7,4

zbliżony do płynu śródmiąższowego, pH-7,4



są płynami z wyboru w początkowej fazie

są płynami z wyboru w początkowej fazie

wyrównywania niedoborów lub przy utracie

wyrównywania niedoborów lub przy utracie

krwi nie przekraczającej 20%

krwi nie przekraczającej 20%



należy przetoczyć objętość równą

należy przetoczyć objętość równą

4 x utrata

4 x utrata

Ostra utrata krwi i wpływ

Ostra utrata krwi i wpływ

leczenia

leczenia

Ostry krwotok po 1h 0,9%NaCl Pełna krew

Ostry krwotok po 1h 0,9%NaCl Pełna krew

Ht 45%

Ht 45%

Ht 45%

Ht 45%

Ht 27%

Ht 27%

Ht 45%

Ht 45%

Wg. Marino

krwinki

krwinki

osocze

osocze

Krystaloidy -

Krystaloidy -

wady

wady



Nie przenoszą tlenu

Nie przenoszą tlenu



mogą spowodować obrzęki (nie

mogą spowodować obrzęki (nie

wiążą wody, a rozcieńczają białka)

wiążą wody, a rozcieńczają białka)



utrzymują się krótko w krążeniu(do

utrzymują się krótko w krążeniu(do

4 h)

4 h)

Roztwory koloidowe

Roztwory koloidowe



Płyny o dużej masie cząsteczkowej

Płyny o dużej masie cząsteczkowej



utrzymują się długo w łożysku

utrzymują się długo w łożysku

naczyniowym

naczyniowym



wiążą wodę

wiążą wodę

Naturalny roztwór koloidowy

Naturalny roztwór koloidowy

- albumina ludzka

- albumina ludzka



Utrzymuje się w łożysku naczyniowym

Utrzymuje się w łożysku naczyniowym



wiąże wodę

wiąże wodę



wiąże toksyny

wiąże toksyny



jest białkiem transportowym dla wielu

jest białkiem transportowym dla wielu

hormonów, leków

hormonów, leków



jest preparatem krwiopochodnym

jest preparatem krwiopochodnym

(ryzyko zakażenia chorobami

(ryzyko zakażenia chorobami

wirusowymi, wysoka cena)

wirusowymi, wysoka cena)

Dekstran 10% 40 tys

Dekstran 10% 40 tys



zwiększa rzut serca(zwiększa objętość

zwiększa rzut serca(zwiększa objętość

śródnaczyniową 2:1)

śródnaczyniową 2:1)



po 12 h w ustroju pozostaje 20-40%

po 12 h w ustroju pozostaje 20-40%



zmniejsza lepkość krwi

zmniejsza lepkość krwi



zmniejsza agregację i adhezję płytek

zmniejsza agregację i adhezję płytek



korzystnie działa na mikrokrążenie

korzystnie działa na mikrokrążenie

dawka 1-1,5 g/kg m.c.

dawka 1-1,5 g/kg m.c.

Roztwory koloidowe -

Roztwory koloidowe -

dekstrany

dekstrany

Dekstran 6% 70 tys

Dekstran 6% 70 tys



zwiększa rzut serca(zwiększa objętość

zwiększa rzut serca(zwiększa objętość

śródnaczyniową 1:1)

śródnaczyniową 1:1)



po 12 h w ustroju pozostaje 60-70%

po 12 h w ustroju pozostaje 60-70%



zmniejsza lepkość krwi

zmniejsza lepkość krwi



zmniejsza agregację i adhezję płytek

zmniejsza agregację i adhezję płytek



korzystnie działa na mikrokrążenie

korzystnie działa na mikrokrążenie



wskazany we wstrząsie hipowolemicznym

wskazany we wstrząsie hipowolemicznym

i w profilaktyce p/zakrzepowej

i w profilaktyce p/zakrzepowej

dawka 2g/kg m.c.

dawka 2g/kg m.c.

Roztwory koloidowe -

Roztwory koloidowe -

dekstrany

dekstrany

Dekstrany - działanie

Dekstrany - działanie

uboczne

uboczne



wstrząs anafilaktyczny

wstrząs anafilaktyczny

(reakcja krzyżowa z

(reakcja krzyżowa z

antygenem polisacharydowym bakterii),

antygenem polisacharydowym bakterii),

śmiertelność 1/4500-3200 przetoczeń

śmiertelność 1/4500-3200 przetoczeń

zapobieganie - podanie haptenu-PROMITEN(20

zapobieganie - podanie haptenu-PROMITEN(20

ml),bezpośrednio przed przetoczeniem.

ml),bezpośrednio przed przetoczeniem.



alergie

alergie



niewydolność nerek

niewydolność nerek



krwawienia

krwawienia

(zmniejszają aktywność cz.VIII)

(zmniejszają aktywność cz.VIII)



Obecność dekstranu

Obecność dekstranu

we krwi może utrudniać

we krwi może utrudniać

wykonanie próby krzyżowej

wykonanie próby krzyżowej

Preparaty

Preparaty

hydroksyetylowanej skrobi

hydroksyetylowanej skrobi

Preparat m.cz. przyrost czas działania

Preparat m.cz. przyrost czas działania

dawka

dawka

objętości

objętości

g/kg

g/kg

Plasmasteril 450tys

Plasmasteril 450tys

1:1

1:1

4-8h

4-8h

1,2

1,2

6% HAES 200tys

6% HAES 200tys

1:1

1:1

2-4h

2-4h

1,2

1,2

10% HAES 200tys 1:1,3

10% HAES 200tys 1:1,3

2-4h

2-4h

2

2

Wszystkie wykazują korzystne działanie reologiczne

Wszystkie wykazują korzystne działanie reologiczne

i hamujące agregację płytek krwi.

i hamujące agregację płytek krwi.

Wszystkie są wydalane przez nerki.

Wszystkie są wydalane przez nerki.

Preparaty

Preparaty

hydroksyetylowanej skrobi -

hydroksyetylowanej skrobi -

działanie uboczne

działanie uboczne



W porównaniu z dextranami:

W porównaniu z dextranami:



rzadziej alergie

rzadziej alergie



rzadziej niewydolność nerek

rzadziej niewydolność nerek



rzadziej krwawienia

rzadziej krwawienia

(zmniejszają

(zmniejszają

aktywność cz.VIII)

aktywność cz.VIII)



rzadziej niemożność

rzadziej niemożność

wykonania próby

wykonania próby

krzyżowej

krzyżowej



podnoszą poziom amylazy (ostrożnie w

podnoszą poziom amylazy (ostrożnie w

OZT)

OZT)

Roztwór ŻELATYNY -

Roztwór ŻELATYNY -

Gelafundin

Gelafundin



Stosunkowo tani

Stosunkowo tani



Wykazuje słabszy efekt osmotyczny i krócej

Wykazuje słabszy efekt osmotyczny i krócej

pozostaje w krążeniu niż Dekstran i HES (3h)

pozostaje w krążeniu niż Dekstran i HES (3h)



Względnie bezpieczny u chorych z

Względnie bezpieczny u chorych z

niewydolnością krążenia

niewydolnością krążenia



W całości wydalany przez nerki, może być

W całości wydalany przez nerki, może być

stosowany w niewydolności nerek

stosowany w niewydolności nerek



nie zaburza układu krzepnięcia, rzadko

nie zaburza układu krzepnięcia, rzadko

powoduje alergie

powoduje alergie



zmniejsza lepkość krwi

zmniejsza lepkość krwi

Reakcje anafilaktyczne

Reakcje anafilaktyczne

Każdy roztwór koloidowy może

Każdy roztwór koloidowy może

wywołać reakcję anafilaktyczną

wywołać reakcję anafilaktyczną

–

–

częstość występowania

częstość występowania



Białka osocza 0,014%

Białka osocza 0,014%



Dekstrany 0,032%

Dekstrany 0,032%



Żelatyny 0,066%

Żelatyny 0,066%

Hipertoniczny roztwór

Hipertoniczny roztwór

NaCl(7,5%)

NaCl(7,5%)

Podanie niewielkiej objętości w krótkim

Podanie niewielkiej objętości w krótkim

czasie - szybki przyrost objętości

czasie - szybki przyrost objętości

śródnaczyniowej, kosztem płynu

śródnaczyniowej, kosztem płynu

pozanaczyniowego

pozanaczyniowego



dawka -

dawka -

4ml/kg

4ml/kg

w ciągu 5 min., co

w ciągu 5 min., co

powoduje przyrost objętości 8 - 12 ml/kg

powoduje przyrost objętości 8 - 12 ml/kg



początek działania 2 min, czas działania

początek działania 2 min, czas działania

1-2h

1-2h

Leczenie hipowolemii

Leczenie hipowolemii



Objętość krwi krążącej u dorosłego

Objętość krwi krążącej u dorosłego

wynosi 6-7 % m.c.(5 l/kg m.c.)

wynosi 6-7 % m.c.(5 l/kg m.c.)



Utrata do 25% objętości może być

Utrata do 25% objętości może być

kompensowana za pomocą płynów

kompensowana za pomocą płynów

elektrolitowych i koloidowych

elektrolitowych i koloidowych



Przy większej utracie krwi (1,5 – 2 l)

Przy większej utracie krwi (1,5 – 2 l)

niezbędne jest przetoczenie ME,osocza

niezbędne jest przetoczenie ME,osocza

świeżo mrożonego

świeżo mrożonego



Przy dużej utracie krwi wskazane jest łączenie

Przy dużej utracie krwi wskazane jest łączenie

preparatów krwiopochodnych oraz płynów

preparatów krwiopochodnych oraz płynów

elektrolitowych i koloidowych

elektrolitowych i koloidowych

Płynoterapia a kaniule

Płynoterapia a kaniule





r

r

4

4

Q =

Q =





P

P

8

8





l

l

Przepływ jest większy, czyli szybszy przez kaniulę:

Przepływ jest większy, czyli szybszy przez kaniulę:

•

szerszą

szerszą

•

krótszą

krótszą

roztworu o mniejszej lepkości

roztworu o mniejszej lepkości

przetoczonego pod zwiększonym ciśnieniem

przetoczonego pod zwiększonym ciśnieniem

Na wydolność układu

Na wydolność układu

krążenia składa się:

krążenia składa się:



wydolność serca jako pompy

wydolność serca jako pompy



objętość krwi krążącej,

objętość krwi krążącej,



opór naczyń obwodowych

opór naczyń obwodowych

A więc wydolność układu krążenia we

A więc wydolność układu krążenia we

wstrząsie poprawiamy zwiększając

wstrząsie poprawiamy zwiększając

objętość krwi krążącej, zwiększając opór

objętość krwi krążącej, zwiększając opór

naczyń, poprawiając kurczliwość serca.

naczyń, poprawiając kurczliwość serca.

Działanie katecholamin

Działanie katecholamin



Noradrenalina (Levonor)

Noradrenalina (Levonor)

- zwiększa opór

- zwiększa opór

obwodowy, ciśnienie tętnicze(receptory

obwodowy, ciśnienie tętnicze(receptory





)

)



Dopamina

Dopamina

- poprawia przepływ nerkowy

- poprawia przepływ nerkowy

(receptory D), zwiększa kurczliwość serca

(receptory D), zwiększa kurczliwość serca

(receptory

(receptory





), zwiększa opór obwodowy,

), zwiększa opór obwodowy,

ciśnienie tętnicze(receptory

ciśnienie tętnicze(receptory





) zależnie od

) zależnie od

dawki

dawki



Dobutamina

Dobutamina

(Dobutrex)

(Dobutrex)

- zwiększa

- zwiększa

kurczliwość serca (receptory

kurczliwość serca (receptory





), rozszerza

), rozszerza

naczynia (receptory

naczynia (receptory





)

)

Postępowanie w ciężkiej

Postępowanie w ciężkiej

reakcji anafilaktycznej

reakcji anafilaktycznej



Przerwać podawanie leku powodującego

Przerwać podawanie leku powodującego

wstrząs, przerwać zabieg

wstrząs, przerwać zabieg



utrzymać drożność dróg oddechowych

utrzymać drożność dróg oddechowych

i wentylować 100% tlenem

i wentylować 100% tlenem



Adrenalina 0,1 mg w dawkach

Adrenalina 0,1 mg w dawkach

powtarzanych

powtarzanych



uzupełnić łożysko naczyniowe

uzupełnić łożysko naczyniowe



masaż zewnętrzny serca

masaż zewnętrzny serca

Dziękuję za

Dziękuję za

uwagę

uwagę