Systemy operacyjne

krótki przegląd

System operacyjny

oprogramowanie (złożone z wielu
modułów), jego praca ma za zadanie
uczynić sprzęt (hardware) zdolnym
do przyjęcia i realizacji zadań
postawionych przez użytkownika

Funkcje systemu

operacyjnego

• zarządzanie zasobami maszyny
• zarządzanie danymi zapisanymi w

postaci plików na dyskach

• umożliwienie interakcji z

użytkownikiem

• udostępnianie aplikacjom “maszyn

wirtualnych”

• umożliwienie wielozadaniowości
• umożliwienie pracy w sieci

Ogólny model

jądro

interfejs
użytkownika

warstwa
odpowiedzialna
za współpracę
ze sprzętem

Pierwsze systemy na PC

(lokalne)

• DOS - interfejs znakowy, pierwsze narzędzia

obsługi dyskowej (początek PC),
jednostanowiskowy, jednozadaniowy,
komunikacja sprzęt - aplikacje z pominięciem
jądra;

• wczesne Windows - interfejs graficzny,

warstwa sterowników, moduły (KERNEL, GDI,
API);

• MacOS - pierwszy interfejs okienkowy (1984).

Cechy rozwiniętych

systemów operacyjnych

• wielozadaniowość
• wielodostęp
• wieloprocesorowość
• praca w sieci

Klasyfikacje ze względu

na obszar zastosowania

• domowe
• dla małych i średnich firm
• dla dużych firm, administracji

państwowej i rządowej, do badań
naukowych

• lokalne
• sieciowe

Windows95

wady

niedoskonała wielozadaniowość,

binarny i zawodny rejestr, duża część
kodu 16

bitowa, zawodność pracy

w sieci

zalety

łatwość obsługi, duża liczba

aplikacji, duża

ilość użytkowników

(stąd możliwości
przenoszenia/powielania opr.
użytkowego)

Windows9x, ME

wady

nadal wspólna dla wszystkich

zadań

maszyna wirtualna,

"active desktop"

pozwalający na

większą integralność z

internetem

zbędnym obciążeniem systemu,
brakuje systemu uprawnień i

mechanizmów zabezpieczającego

programy przed modyfikacją

zalety jak Win95

Windows NT, 2000

wady

ograniczona wydajność

zalety

aplikacje działają niezależnie (są

osobnymi

procesami), różne

systemy plików (w tym

NTFS),

mogą realizować funkcje serwera,
Win 2000 pozwala na zdalne

administrowanie

MacOS

wady

tylko dla sprzętu firmy Apple,

wysoka cena

zalety

dobra jakość sprzętu, dobra

obsługa

operacji graficznych

Linux

wady

słabo wspierana grafika, mała

liczba

aplikacji "użytkowych",

wymaga

profesjonalnej

konfiguracji

zalety

darmowy, z dostępem do źródeł,

pełna

wielozadaniowość,

monolityczne jądro

pozwala na

wysoką wydajność,
niewielkie wymagania sprzętowe,

typowo sieciowy, potrafi pracować

niemal w każdym środowisku

sieciowym, niezawodny,

może działać

niemal

bezobsługowo

Zestawienie

Win95/98

Windows ME WinNT

Win2000

RedHat

ochrona zasobów
sprzętowych

brak

brak

pełna

pełna

pełna

stabilność

niska

niska

dość duża

dość duża

bardzo duża

łatwość
instalacji/konfiguracji łatwy

łatwy

średnio łatwy

łatwy

średni

łatwość użytkowania łatwy

łatwy

łatwy

łatwy

średni

zakres zastosowań domowe, gry domowe, gry biurowe, serwer biurowe, serwer biurowe, serwer

dostępne aplikacje

bardzo dużo bardzo dużo bardzo dużo

bardzo dużo

dużo (ale głównie
narzędzia)

liczba aplikacji
wraz z systemem

mało

mało

mało

mało

dużo

poziom bezpie-
czeństwa w sieci

niski

niski

średni

średni

średni-wysoki

Cechy przydatne dla zastosowań

domowych i w małych firmach

•Łatwość instalacji i użytkowania

systemu;
•Koegzystencja z innymi systemami
•Zgodność sprzętowa
•Wymiana danych
•Przystosowanie do pracy w Internecie
•Ilość aplikacji działającej na danym

systemie
•Lokalizacja
•Cena;

Przegląd popularnych usług i aplikacji dla

wybranych systemów operacyjnych

Serwer DNS, FTP,
pocztowy, serwer WWW,
bazodanowy (rodzina
produktów Back Office)

Pakiety biurowe,
graficzne, narzędzia
programistyczne

Windows NT
(server)

Dostęp do drukarek i
katalogów
współdzielonych
(inne zasady dostępu
niż w Windows9x/Me)

Pakiety biurowe,
graficzne, narzędzia
programistyczne, SZBD
(np. Mysql) i wiele
innych

Windows NT
(workstation)

Dostęp do drukarek
i katalogów
współdzielonych

Pakiety biurowe,
graficzne, narzędzia
programistyczne, SZBD
(np. MySql) i wiele
innych

Windows 9x/Me

Najważniejsze
usługi

Aplikacje

Nazwa
systemu

Przegląd popularnych usług i aplikacji dla

wybranych systemów operacyjnych

Serwer DNS, DHCP,
FTP, NFS, SAMBA,
pocztowy, Serwer
WWW, serwery
bazodanowe

związane z obróbką
grafiki i tekstu (DTP),
klienci NFS, AFP,
przeglądarki internetowe,
terminal komend

Mac OS X server

Współdzielenie
zasobów i
drukarek

związane z obróbką
grafiki i tekstu (DTP),
klienci NFS, AFP,
przeglądarki internetowe,
terminal komend

Mac OS X (stacja
robocza)

Serwer DNS, DHCP,
FTP, pocztowy,
Active Directory,
Serwer WWW,
serwery bazodanowe

Biurowe M.Office,
OpenOffice (darmowy),
Narzędzia graficzne
bardzo dużo

Windows 2000
(proffesional/
advanced server)

Najważniejsze
Usługi (Serwer)

Aplikacje

Nazwa systemu

Przegląd popularnych usług i aplikacji dla

wybranych systemów operacyjnych

Serwer DNS, DHCP, FTP,
NFS, SAMBA, pocztowy,
Serwer WWW, serwery
bazodanowe

Aplikacje biurowe KDE Office,
OpenOffice, Corel Draw,
Aplikacje związane z
zarządzanie siecią i wiele innych

Linux (różne
dystrybucje)
(Workstation/Ser
ver

drzewo katalogów
NDS, serwer DNS, FTP,
serwer drukarkowy,
pocztowy, Web serwer
Serwery baz danych
flagowych producentów

Związane z zarządzaniem
siecią, serwisami, usługami,
Group Wise (pakiet współpracy
w grupach roboczych),
Zen Works (zdalne zarządzanie
stacjami roboczymi)

Novell Netware
5.1 server

serwer DNS, FTP ,NFS,
serwer drukarkowy,
pocztowy, Web serwer
(apache) Serwery baz
danych flagowych
producentów

OpenOffice – darmowy
pakiet biurowy, Narzędzia
programistyczne, wiele
innych narzędzi, obróbki
tekstu, przeglądarki
intrnetowe

Sun Solaris 2.8
(Workstation/Se
rver

Najważniejsze Usługi

Aplikacje

Nazwa systemu

Cechy funkcjonalne systemów operacyjnych -

zestawienie

2

Tak

Tak

Mac OS X Server

Tak

Tak

Tak

Tak

Tak

Tak (zła
implementacja)

Wielozadaniowo
ść z
wywłaszczanie
m

32 (lub więcej)

Tak

Sun Solaris

32

Tak

Novell Netware

16

Tak

Linux

2
4
8
32

Tak

Windows2000
Proffesional
Serwer
Advanced Server
Data Center

2/ 4

Tak

WindowsNT
(workstation/serwer)

1

Nie

Windows9x/Me

Max
Ilość
obsługiwanych
procesorów

Wieloprocesoro
wość

Nazwa
Systemu

Cechy funkcjonalne systemów operacyjnych -

zestawienie

Łatwy

Pełna

Dość duża

Mac OS X Server

Bardzo duża

Bardzo duża

Bardzo duża

Dość duża

Dość duża

Niska

Stabilność

Średni

Pełna

Sun Solaris

Średni

Pełna

Novell Netware

Średni

Pełna

Linux

Łatwy

Pełna

Windows2000
Proffesional
Serwer
Advanced Server
Data Center

Średnio łatwy

Pełna

WindowsNT
(workstation/serwer)

Łatwy

Brak

Windows9x/Me

Łatwość
instalacji/konfi
guracji

Ochrona
zasobów

Nazwa
Systemu

Cechy funkcjonalne systemów operacyjnych -

zestawienie

Przedsiębiorstwo

Łatwy

Średni

Mac OS X Server

Średni-wysoki

Średni

Średni-wysoki

Średni

Średni

Niski

Poziom
Bezpieczeństwa

Dom, biuro
przedsiębiorstwo

Dosyć trudna

Sun Solaris

przedsiębiorstwo

Dosyć trudna

Novell Netware serwer

Dom, biuro,
przedsiębiorstwo

Dosyć trudna

Linux

Dom, biuro
Mała firma
Duża firma
Duża
organizacja

Łatwy
Łatwy
Łatwy
Łatwy

Windows2000
Proffesional
Serwer
Advanced Server
Data Center

Dom, Biuro
Przesiębiorstwo

Średnio łatwo

WindowsNT
(workstation/serwer)

Dom, biuro

łatwy

Windows9x/Me

Zakres
zastosowań

Łatwość
użytkowania

Nazwa
Systemu

Szybki markowy sprzęt z takimi systemami
operacyjnymi np.jak Linux, Solaris

Dostawcy usług
internetowych

Agenci – Windows. Centrale firm ubezpieczeniowych:
Unix (Solaris, Linux), Windows2000 Advenced Server.
Klientami systemów ubezpieczeniowych są np. Windows

Centra Obliczeniowe: SGI Irix, Linux, Solaris
Uczelniane węzły komputerowe: Solaris, Linux
Wydziałowe serwery: Linux, Novell Netware,
Windows NT Server, Windows 2000 Advanced
Server
Końcowe komputery pracowników, studentów:
Windows, Linux

Serwisy informacyjne organizacji rządowych:
Linux, Solaris
Komputery osobiste głównie wyposażone w Windows

Użyte systemy

Firmy
ubezpieczeniow
e

Edukacja
(Uczelnie)

Organizacje
rządowe
(Ministerstwa)

Nazwa obszaru

Systemy operacyjne i ich obszar

zastosowań

Systemy UNIX (Hp Unix, Solaris, Digital Unix)
z markowymi systemami zarządzania bazami
danych (firm ORACLE, INFORMIX). Dostęp do
programów bankowych może być realizowany
za pomocą klientów Windows, terminali Unix.

Banki

Końcowi pracownicy: Windows
SCO Open Server z SZBD Oracle

Urzędy skarbowe

Małe: Serwer główny (Linux, Windows 2000
serwer) zadaniem głównego serwera jest
prezentacja firmy na WWW, obsługa sklepu
wirtualnego
Inne działy (handlowy, magazyn): Komputery
pracują pod kontrolą Windows.
Duże: Serwery główne (poszczególnych filii):
Solaris, Linux. Końcowi pracownicy pracują pod
kontrolą Windows. Firmy te potrzebują często
dobrych stabilnych systemów operacyjnych bo
są udziałowcami i twórcami przeróżnych portali

Użyte systemy

Firmy komputerowe

Nazwa obszaru

Systemy operacyjne i ich obszar zastosowań

Serwer główny: Novell Netware lub Windows NT
Pracownicy pracują pod kontrolą systemów
Windows

Solaris, Linux (darmowe oprogramowanie)

Małe: Novell Netware, końcówki – Windows
Duże: Novell Netware, Linux, końcówki
Windows i Linux

Główne serwery Solaris, Linux
Końcowy pracownicy: Windows, Linux, Mac OS
X

Głównie Solaris

Użyte systemy

Firmy prowadzące
działalność gospodarczą
(do 20 pracowników)

Młode firmy
rozpoczynające swój
własny e-bzines

Hurtownie
artykułów

Portale i ich serwisy
informacyjne

Organy rejestrujące
domeny internetowe

Nazwa obszaru

Systemy operacyjne i ich obszar

zastosowań

Pracownicy: Windows, Mac OS X (skład tekstu
DTP)
Serwery Główne: Linux

Windows
Mac Os X ( ze względu na uzyskiwane najlepsze
jakości grafiki jak prezentacje multimedialne)

Użyte systemy

Firmy Wydawnicze

Firmy poligraficzne

Nazwa obszaru

Systemy operacyjne i ich obszar

zastosowań