Finansowanie faz
cyklu życia
przesiębiorstwa

Cykl życia
przedsiębiorstwa



Zapotrzebowanie na kapitał i jego
struktura oraz dostępność
poszczególnych źródeł
finansowania zależą od czynników
wewnętrznych, wynikających z
poziomu rozwoju
przedsiębiorstwa i jego bieżącej
sytuacji ekonomiczno-finansowej.

Czynniki determinujące
zapotrzebowanie na kapitał



Wielkość przedsiębiorstwa i wysokość tworzonych

przepływów pieniężnych,



Rentowność prowadzonej działalności,



Możliwości rozwojowe i planowane nakłady

inwestycyjne,



Branża, w której działa przedsiębiorstwo,



Pozycja konkurencyjna,



Ryzyko operacyjne (zmienność wyniku operacyjnego

i salda operacyjnych przepływów pieniężnych),



Realizowana polityka podziału wypracowanego

zysku i wypłat dywidend,



Notowania przedsiębiorstwa na rynku

regulowanym.



Kształtowanie się tych czynników
jest ściśle uzależnione od fazy
cyklu życia, w jakiej znajduje się
przedsiębiorstwo.



Inna jest sytuacja małego,
niedawno utworzonego podmiotu,
inna dużego dojrzałego
przedsiębiorstwa o stabilnej pozycji
rynkowej.

Cykl życia
przedsiębiorstwa



Faza powstawania i
początkowego rozwoju,



Faza wzrostu,



Faza dojrzałości,



Faza schyłku działalności.



W sprawnie zarządzanych i
odnoszących sukcesy rynkowe
przedsiębiorstwach fazy wzrostu
przeplatają się z fazami
dojrzałości lub przedsiębiorstwo
stale znajduje się w fazie
wzrostu (ekspansji).

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Najtrudniejszy okres z punktu

widzenia źródeł pozyskania kapitału,



Firma wymaga stałego zewnętrznego

zasilania w kapitał, a jego źródła

(wewnętrzne i zewnętrzne) są bardzo

ograniczone.



Inwestycje finansowane wyłącznie

(lub znacząco) przez przedsiębiorcę

i jego rodzinę.

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Wysokie ryzyko operacyjne mierzone
zmiennością osiąganego wyniku
operacyjnego.



Działalność operacyjna i inwestycyjna
wymagają zewnętrznego finansowania.



Wysokie koszty operacyjne inicjowanej
działalności, w konfrontacji z
niewielkimi przychodami operacyjnymi –
przepływy pieniężne zazwyczaj ujemne
lub niewielkiej wartości.

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Wysoki potencjał wzrostu może
zachęcać zewnętrznych inwestorów
do inwestowania w kapitał nowego
podmiotu.



Duże ryzyko operacyjne oraz ujemne
przepływy pieniężne zniechęcają do
finansowania przedsiębiorstwa.



Firma pozyskuje głównie kapitał
własny (private equity).

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Kapitał wysokiego ryzyka (venture capital)

jest typowym rodzajem kapitału dla tej fazy

– zarówno na etapie tworzenia

(finansowanie „zasiewów”: seed financing),

jak i startu – start-up financing, oraz

początkowego rozwoju firmy – first-stage

financing.



Dawcy kapitału poszukują przedsiębiorstw

dających potencjalne możliwości

rozwojowe, o innowacyjnym produkcie,

usłudze lub innowacyjnej metodzie

wytwarzania.

Venture capital



Inwestorzy obejmują udziały w
przedsiębiorstwie i wspomagają
przedsiębiorców w zarządzaniu
innowacyjnym projektem lub tworzącym
je przedsiębiorstwem,



Inwestowany na okres kilku lat,



Wycofywany zazwyczaj w drugiej fazie
cyklu życia – fazie wzrostu – realizowana
jest wtedy wysoka oczekiwana stopa
zwrotu.

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Kapitał własny uzupełniony
zobowiązaniami wobec dostawców oraz
kredytami bankowymi, najczęściej
krótkoterminowymi.



Udział kredytów w finansowaniu
przedsiębiorstwa niewielki, a więc firmy
cechuje niskie ryzyko finansowe.



Przedsiębiorstwo nie osiąga zysków albo
nieznaczny dodatni wynik finansowy
reinwestowany w caości.

Faza powstawania i
początkowego rozwoju



Właściciele przedsiębiorstwa są dawcami
kapitału, a nie biorcami (w postaci
udziałów w zysku lub dywidend).



Wartość przedsiębiorstwa wynika
głównie z jego możliwości rozwojowych,
a nie osiągniętej pozycji rynkowej.



Wartość takiej firmy rzadko
weryfikowana na rynku regulowanym.

Faza wzrostu



Wysokie ryzyko operacyjne i duże

możliwości rozwojowe.



Gwałtownie rosną przychody ze

sprzedaży, wzrasta rentowność

sprzedaży i pojawiają się dodatnie

operacyjne przepływy pieniężne

netto, które są przeznaczane na

finansowanie utrzymujących się na

wysokim poziomie nakładów

inwestycyjnych.

Faza wzrostu



Przedsiębiorstwo ma bardzo duże
zapotrzebowanie na kapitał ze
źródeł zewnętrznych.



Dostępny jest drogi kredyt
bankowy, droga jest również
emisja papierów wartościowych.



Udział zadłużenia w finansowaniu
działalności jest niewielki.

Faza wzrostu



Przedsiębiorstwo finansowane jest
głównie kapitałem własnym,



Poszerza się znacznie grono inwestorów i
zmienia się struktura właścicielska,



Zmniejsza się udział przedsiębiorców
tworzących podmiot.



Kapitał własny dostarczają także
fundusze inwestycyjne, poszukujące
lokat, których wartość szybko wzrasta
(fundusze agresywnego wzrostu).

Faza wzrostu



Na końcu fazy dochodzi do wyjścia private

equity/venture capital, jest on

zastępowany kapitałem własnym

pozyskanym na rynku regulowanym, lub

od inwestora strategicznego.



Wejście na rynek regulowany wymaga

wspomagania finansowego do czasu emisji

nowych akcji.



Kapitał może być pozyskiwany w formie

pożyczek, np.. Pomostowych (bridge-

financing) od właścicieli przedsiębiorstwa

– udziałowców lub innych inwestorów.

Faza wzrostu



Wiele przedsiębiorstw wykorzystuje
kapitał zamienny (hybrydowy).



Inwestorzy liczą na realizację
zysków kapitałowych, gdyż wypłaty
dywidend są niewielkie lub nie
występują.



Ceny akcji rosną szybciej niż ich
zyski, a więc wskaźniki rynkowe
utrzymują się na wysokim poziomie.

Faza dojrzałości



Sytuacja ekonomiczno-finansowa
przedsiębiorstwa stabilizuje się.



Zrealizowane inwestycje przynoszą
oczekiwane efekty.



Przychody ze sprzedaży oraz
rentowność działalności są stabilne i
wysokie.



Przedsiębiorstwo wypracowuje
dodatnie przepływy pieniężne.

Faza dojrzałości



Zmniejsza się natężenie procesu
inwestycyjnego.



Inwestycje mają głównie charakter
odtworzeniowy i modernizacyjny.



Stabilizowanie się pozycji
przedsiębiorstwa na rynku
prowadzi do znacznego obniżenia
ryzyka operacyjnego.

Faza dojrzałości



Przedsiębiorstwo cechuje się znacznie
mniejszym zapotrzebowaniem na nowy
kapitał, szczególnie ze źródeł zewnętrznych.



Wzrost aktywów może być finansowany w
dużej mierze ze źródeł wewnętrznych (zyski
zatrzymane).



Wysoka rentowność sprzedaży oraz zdolność
do generowania nadwyżek pieniężnych
umożliwiają samofinansowanie działalności.

Faza dojrzałości



Właściciele kapitału z dawców stają

się biorcami.



Część zysków wypłacana jest w

postaci dywidend.



Większość przedsiębiorstw prowadzi

politykę stabilnym wypłat dywidend

(stałe lub rosnące w stałym tempie

dywidendy, stały udział wypłat

dywidend w zysku netto).

Faza dojrzałości



Wysoki jest poziom wskaźnika stopy dywidendy

(dywidenda na 1 akcję lub do ceny 1 akcji), a

zyski kapitałowe są niewielkie (niewielkie

zmiany notowań cen akcji – stabilizacja).



Wzrost udziału kapitału obcego, w związku ze

zmniejszeniem ryzyka operacyjnego.



Wypłaty dywidend zmniejszają zasoby kapitału

własnego i wymagają wsparcia długiem.



Stabilizacja sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa zwiększa jego wiarygodność

kredytową (zmniejszenie oprocentowania

pożyczek i kredytów).

Faza dojrzałości



Dodatkowa emisja nowych akcji mogłaby

spowodować spadek cen akcji, więc

preferowane kredyty i pożyczki

(rozwodnienie kapitału własnego).



Wzrost wartości rynkowej

przedsiębiorstwa (wynikający z potencjału

rozwojowe) zostaje ograniczony.



Zarząd poszukuje innych czynników

wzrostu (zmiana struktury kapitału –

obniżenie WACC, zjawisko dźwigni

finansowej).

Faza dojrzałości



Wzrost zróżnicowania źródeł i form
kapitału obcego.



Przedsiębiorstwo zaciąga kredyty i
emituje papiery wartościowe o
różnym okresie wymagalności.



Niektóre pożyczki są priorytetowe w
stosunku do pozostałych
zobowiązań, inne zaś im
podporządkowane.

Faza dojrzałości



Wskaźniki rynkowe przedsiębiorstwa

utrzymują się na średnim poziomie.



Ceny akcji spółki są zazwyczaj

stabilne.



W strukturze właścicielskiej dominują

akcjonariusze zainteresowani stabilną

polityką wypłat dywidend (fundusze

zrównoważonego wzrostu, fundusze

dochodowe), a nie oczekujący

wysokich zysków kapitałowych.

Faza schyłkowa



Znaczne ograniczenie działalności

lub likwidacja przedsiębiorstwa.



Redukcja sprzedaży i jej

rentowności, zmniejszanie się

dodatnich przepływów pieniężnych

netto z działalności operacyjnej.



Przedsiębiorstwo często

odnotowuje nadwyżki kapitału

(brak potrzeb inwestycyjnych).

Faza schyłkowa



Nadmiar kapitału zwracany

właścicielom w postaci wysokich wypłat

dywidend albo przez wykup od

akcjonariuszy własnych akcji spółki w

celu ich umorzenia.



Transfer kapitału do właścicieli ułatwia

realokację kapitału z branż schyłkowych

do branż rozwojowych.



Przedsiębiorstwo nie znajduje

rentownych przedsięwzięć

inwestycyjnych.

Faza schyłkowa



Zmniejszenie aktywności przedsiębiorstwa
skutkuje zmniejszaniem poziomu
przychodów, a w konsekwencji
wyzbywaniem się aktywów.



Wykup i umorzenie własnych akcji
(operacje buy-back) powodują trwałe
zmniejszenie kapitału własnego i wzrost
udziału długu.



Zwiększa się ryzyko finansowe, a ryzyko
operacyjne jest stabilne lub zmniejsza się.

Faza schyłkowa



Ceny akcji zmniejszają się, a

wskaźnik ceny do zysku na 1 akcję

utrzymuje się na niskim poziomie.

Jedynym impulsem do wzrostu cen

akcji może być decyzja o ich

wykupie przez spółkę.



Nie realizuje się nowych emisji akcji

(małe zainteresowanie inwestorów

oraz brak zapotrzebowania na

dodatkowy kapitał właścicieli).

Faza schyłkowa



Udział długu wzrasta, a spłata kredytów
finansowana jest wzrostem kolejnych
zobowiązań.



Papiery dłużne emitowane przez
przedsiębiorstwo mają zwykle charakter
spekulacyjny (niskie ceny ratingowe) i
muszą być wysoko oprocentowane, aby
znaleźć nabywców.



Wykorzystywane są tzw. obligacje śmieciowe
(junk bonds) – papiery dłużne wysokiego
ryzyka.

Faza schyłkowa



Spadek wartości rynkowej
przedsiębiorstwa nie oznacza
jednoczesnego spadku korzyści dla
właścicieli.



Wycofywanie kapitału przez właściciele
(wysokie dywidendy, operacje wykupu
akcji własnych) pozwala na
przechwytywanie wartości
przedsiębiorstwa przez właścicieli
kosztem wierzycieli.

Czynniki /
Fazy cyklu

Powstawani

e

Wzrost

Dojrzałość

Schyłek

Ryzyko
operacyjne

Bardzo

wysokie

Wysokie

Średni/niski

e

Niskie

Możliwości
rozwojowe

Bardzo duże

Duże

Małe/średni

e

Brak

Rentowność
operacyjna

Ujemna/nisk

a

Rosnąca

dodatnia

Wysoka

dodatnia

Dodatnia

spadkowa

Przepływy
pieniężne

netto

Ujemne

Dodatnie/

Ujemne

Wysokie

dodatnie

Dodatnie

Źródła
finansowani

a

Kapitał

własny

Venture

capital

Kapitał

własny

Kapitał

zamienny

Kapitał obcy

kapitał

własny

Kapitał obcy

Zwrot

kapitału

własnego

Ryzyko

finansowe

Bardzo

niskie

Niskie

Średnie/wys

okie

Bardzo

wysoki

Wypłata

dywidend

Zerowe

Niskie

Wysoki

Bardzo

wysokie

Cena do

zysku na 1

akcję

Nie dotyczy

Wysoki

Średni

Niski