Watykan

Mgr Anna Bogucka

Katedra Turystyki i Rekreacji

Politechniki Białostockiej



Watykan

Państwo

Watykańskie

(wł.

Città del Vaticano

Stato della Città del

Vaticano

, łac.

Status

Civitatis Vaticanae



Państwo Kościelne

– państwo-miasto

europejskie, enklawa

w Rzymie, Włochy.



Najmniejsze państwo

świata pod względem

powierzchni.

Flaga i herb Watykanu



Watykan to siedziba najwyższych władz Kościoła

rzymskokatolickiego, gdzie rezyduje papież. Jest

połączony unią personalną i funkcjonalną ze Stolicą

Apostolską (łac.

Sedes Apostolica, Sancta Sedes

Obywatele Watykanu to głównie dygnitarze

kościelni, księża, zakonnice i Gwardia Szwajcarska.

Oprócz tego do pracy przychodzi około 3000 osób

mieszkających poza murami Watykanu (pracownicy

poczty, radia, gazety, sklepów, dworca kolejowego i

służby medycznej). Obywatelstwo watykańskie jest

wyłącznie czasowe. Kardynałowie otrzymują je na

czas pobytu w Rzymie. Gospodarka opiera się na

dochodach z pielgrzymek i wizyt w muzeach

(rocznie od 4 do 7 mln turystów; w 2007: 4,3 mln),

rękodzieła i emisji znaczków pocztowych. Watykan

ma prawo bicia własnych monet, które są często

rarytasami numizmatycznymi. Na terenie

Watykanu znajduje się maleńka stacja kolejowa.

Pochodzenie nazwy



Nazwa

Watykan

pochodzi od łacińskiego

vaticinius, vaticinia,

vaticinium

oznaczającego

proroczy, przepowiadający

przyszłość, wieszczy, wróżebny

. Pokrewny wyraz został użyty,

m.in. w Wulgacie, księga Nehemiasza 6:12:

–

et intellexi quod Deus non misisset eum sed quasi

vaticinans

locutus esset ad me et Tobia et Sanaballat conduxissent eum

–

Przeniknąłem bowiem: Nie Bóg go posłał, lecz on wypowiedział to

proroctwo

o mnie, ponieważ go przekupili Tobiasz wraz z

Sanballatem.



Także słowo

vates

oznacza wieszcza. Drugi człon nazwy

pochodzi od łacińskiego

cano, -ere

- śpiewać, grać, wieszczyć.

Vaticanus

mogło więc oznaczać także

Miejsce wróżbitów

lub

Miejsce prorocze

. Polskim odpowiednikiem byłby tu

Wróżów

Wieszczów

lub

Wiedźmin

. Określenie pochodzi zapewne od

wróżbiarzy, którzy oferowali w tym miejscu swoje usługi

starożytnym Rzymianom. W Rzymie istniał też, według

świętego Augustyna, kult boga Vaticanusa odpowiedzialnego

za kwilenie niemowląt.

Historia



Historia Watykanu sięga IV wieku, kiedy cesarz rzymski przekazał

biskupom Rzymu jeden z pałaców. Państwo Kościelne, władane przez

papieży, powstało później. Jego powstanie związane były z odkryciem

tzw. donacji Konstantyna, który miał darować papieżom Rzym wraz z

okolicami. Państwo to utrzymało się do 1870, kiedy to armia króla Włoch

Wiktora Emanuela II włączyła je do powstającego Królestwa Włoch.

Papież nie zgodził się z tą decyzją i ogłosił się więźniem Watykanu.

Dopiero w 1929 rząd włoski i Stolica Apostolska podpisali tzw. traktaty

laterańskie, kończące spór.



Początkowo siedzibą papieży nie był sam Watykan lecz Lateran. Watykan

był miejscem pielgrzymek do Grobu św. Piotra. Wokół już w pierwszych

wiekach chrześcijaństwa zbudowano klasztory, przytułki i schroniska.

Powstały też liczne kramy kupieckie obsługujące podróżujących.

Pierwsze umocnienia obejmujące bazylikę św. Piotra i Mauzoleum

Hadriana zostały zbudowane podczas pontyfikatu papieża Leona IV pod

koniec IX wieku. Watykan stał się miejscem, gdzie papież mógł się

schronić przed najeźdźcami. Przeniesienia siedziby papieskiej do

Watykanu dokonał Grzegorz XI 17 stycznia 1377 po powrocie z Awinionu,

kiedy zastał Pałac Laterański w ruinie. W połowie XV wieku papież Mikołaj

V powiększył i upiększył budowle watykańskie, założył również Bibliotekę

Watykańską. Jego następcy kontynuowali rozbudowę Watykanu - Sykstus

IV wzniósł Kaplicę Sykstyńską (1475-1483), Aleksander IV wybudował

wieżę nad kaplicą (

Torre del Borgia

), Juliusz II natomiast zatrudnił

Bramantego do zbudowania nowej Bazyliki św. Piotra.

Warunki naturalne



Całe terytorium państwa watykańskiego od trzech

stron otoczone jest murami. W kraju znajduje się

zespół pałacowo-kościelny z Bazyliką świętego

Piotra, placem św. Piotra, pałacem oraz wiele

gmachów galerii, muzeów i budynków

administracyjnych. Watykan posiada też Papieską

Akademię Nauk i Obserwatorium Watykańskie

założone w 1572 roku, oraz Ogrody Watykańskie.

Niektóre części Rzymu należą do Watykanu np: 5

uniwersytetów, wiele kościołów, Bazylika Laterańska,

Biblioteka Laterańska. Poza Rzymem znajduje się też

letnia rezydencja papieża w Castel Gandolfo.

Watykan posiada też swoją gazetę

L'Osservatore

Romano

, telewizję - Watykański Ośrodek Telewizyjny

i rozgłośnię radiową - Radio Watykańskie.

Atrakcje turystyczne Watykanu



renesansowo-barokowy kompleks bazyliki św. Piotra



Muzea Watykańskie

– Muzeum Broni w dawnym więzieniu

– Pinakoteka

– Museo Chiaramonti

– Museo Sacro

– Museo Pio Clementino

– Museo Missionario-Etnologico

– Appartamento Borgia



Kaplica Sykstyńska ze słynnymi freskami Michała Anioła



Obelisk Amenemhata II ku czci boga słońca (w centrum Placu św.

Piotra)



Brama św. Piotra



Brama dzwonnicy



Fontanna orła



Pałac Sykstusa V



Pałac Grzegorza XIII



Wieża Mikołaja V



Dziedziniec Gwardii Szwajcarskiej



Pałac Belwederski



Poczta Główna



Mury Leoniańskie

Plac św. Piotra

(wł. Piazza San Pietro)



plac przed bazyliką św. Piotra na Watykanie. Został

zaprojektowany w 1656 przez Berniniego jako

prostopadły owal, który od strony zachodniej za

pośrednictwem części w kształcie trapezu otwiera się

na fasadę bazyliki, od strony wschodniej wychodzi na

przebitą w latach 30. XX w. Via della Conciliazione.



Otacza go portyk Berniniego zbudowany w latach 1656-1667. Olbrzymia, czterorzędowa

kolumnada w porządku doryckim, zwieńczona jest attyką, na której ustawiono posągi 140

świętych. Wśród nich, po lewej stronie, na wysokości fontanny, można znaleźć pomnik św. Jacka

Odrowąża, dominikanina, jedynego świętego pochodzącego z Polski. Symbolika kolumnady ma

związek z kontrreformacją i można się w niej dopatrywać wyciągniętych rąk Kościoła,

pragnących ogarnąć wszystkich.



Centralne miejsce placu zajmuje egipski obelisk, zdobiący dawniej cyrk Kaliguli. Wraz z

podstawą i krzyżem obelisk mierzy 40 metrów wysokości. Wedle tradycji był świadkiem

męczeńskiej śmierci św. Piotra i innych chrześcijan. Obelisk pochodzi z XIII w. p.n.e., w Rzymie

znalazł się I w. i początkowo był ustawiony na Cyrku Nerona. W 1586 papież Sykstus V polecił

przenieść go na obecne miejsce architektowi Domenico Fontanie. Obelisk opatrzono wtedy

inskrypcjami w języku łacińskim:



od strony wschodniej: ECCE CRUX DOMINI/FVGITE PARTES ADVERSAE/VINCIT LEO DE TRIBV

JUDAE - Oto krzyż Pana, uciekajcie nieprzyjaciele, zwyciężył lew z plemienia Judy



od strony zachodniej: SANTISSIME CRVCI/SIXTUS V PONT MAX/CONSECRAVIT E PRIORE

SEDE/ANNVLSVM/ET CAESS AVG TIB/I L ABLATUM/MDLXXXVI - Sykstus V papież, poświęcił

Najświętszemu Krzyżowi ten kamień wyrwany ze swojego pierwotnego miejsca posadowienia za

panowania cesarzy Augusta i Tyberiusza oraz przeniesiony w roku 1586



drugi napis u dołu: CHRISTVS VINCIT/CHRISTVS REGNAT/CHRISTVS IMPERAT/CHRISTUS AB OMNI

MALO PLEBEM SVAM DEFENDAT - Chrystus zwycięża, Chrystus króluje, Chrystus panuje,

Chrystus broni lud swój od wszelkiego zła



od strony południowej na bazie: SIXTVS V PONT MAX/OBELISCVM VATICANVM/DIS

GENTIVM/IMPIO CVLTV DICATVM/AB APOSTOLORVM LIMINA/OPEROSO LABORE/TRANSTVLIT/AN

MCLXXXVI PONT II - Sykstus V papież, obelisk watykański pierwotnie poświęcony niegodnemu

kultowi bogów pogańskich, przeniósł do grobów apostołów ogromnym nakładem pracy w roku

1586, drugim swojego pontyfikatu



od strony północnej na bazie: SIXTUS V PONT MAX/CRVCI INVICTAE/OBELISCVM VATICANVM/AB

IMPVRA SVPERSTITONIS/EXPIATUM IVSTIVS/ET FELICIVS CONSECRAVIT/AN MDLXXXVI PONT II -

Sykstus V papież, poświęcił godniej i szczęśliwiej Niezwyciężonemu Krzyżowi obelisk watykański

oczyszczony z bezbożnych zabobonów w roku 1586, drugim swego pontyfikatu



Bernini przy projektowaniu placu wykorzystał obelisk jako punkt wskazujący środek owalu. W

roku 1675 zaprojektował otaczającą go fontannę.



Na placu symetryczne

ustawiono jeszcze dwie

fontanny. Jedna z nich,

znajdująca się po prawej

stronie placu, jest dziełem

Berniniego, a druga jest jej

wierną kopią. Po lewej

stronie, pomiędzy bazyliką

a kolumnadą znajduje się

Spiżowa Brama

strzeżona

przez gwardię szwajcarską.

W głębi widoczne są

Schody Królewskie -

Scala

Regia

- dzieło Berniniego.



Plac był świadkiem wielu

uroczystości roku

kościelnego, beatyfikacjii i

kanonizacji oraz audiencji

generalnych odbywających

się co środa za pontyfikatu

papieża Jana Pawła II. Na

tym placu 13 maja 1981

papież został postrzelony

przez zamachowca.

Bazylika św. Piotra na Watykanie

(wł. San Pietro in Vaticano)



zbudowana w latach 1506-1626 rzymskokatolicka

bazylika na placu św. Piotra na Watykanie. To

drugi co do wielkości kościół na świecie

(powierzchnia: 23 000 m²) i jedno z

najważniejszych świętych miejsc chrześcijaństwa.



Wedle tradycji stoi na miejscu ukrzyżowania i

pochówku św. Piotra, uznawanego za pierwszego

papieża - jego grób leży pod głównym ołtarzem.



W bazylice i w jej podziemiach znajdują się także

groby innych papieży w tym Papieża Polaka - Jana

Pawła II.

Historia Bazyliki św. Piotra



Bazylika wczesnochrześcijańska



Bazylika została zbudowana przez Konstantyna Wielkiego

ok. 324 r. jako świątynia memorialna nad grobem świętego

Piotra. Była to duża (122,0 x 64,0 m), pięcionawowa

bazylika zakończona poprzeczną nawą - transeptem z

przylegającą do niej absydą w osi nawy głównej. Od

wschodu poprzedzało ją duże atrium z fontanną

umieszczoną w jego części centralnej (z fontanny

zachowała się rzeźba szyszki pinii umieszczona w niszy na

dziedzińcu Szyszki na Watykanie).



Bazylika, położona poza murami Rzymu, stała się miejscem

pielgrzymek dla wyznawców chrześcijaństwa. Po jej

ograbieniu przez arabskich piratów (w 846) papież Leon IV

podjął decyzję o otoczeniu bazyliki i przylegających do niej

budynków murem obronnym. W ten sposób powstało tzw.

"miasto leonowe".

Widok na Bazylikę św. Piotra z Mostu św.

Anioła



Nowa bazylika



Na początku XVI wieku, papież Juliusz II, podjął decyzję o zburzeniu grożącej

zawaleniem bazyliki z czasów Konstantyna i zbudowaniu w tym miejscu

nowej świątyni. Zadanie powierzył Donato Bramantemu, który zaprojektował

świątynię na planie centralnym krzyża greckiego z kopułą nad przecięciem

naw. Budowę rozpoczęto w 1506 r. Po śmierci Bramantego (1514), budowę

kontynuował Rafael wraz z pomocnikiem Bramantego - Guliano da Sangallo,

a po jego śmierci (1516) Antonio da Sangallo. Rafael zaproponował zmianę w

projekcie z planu centralnego na bazylikę z podłużną nawą główną.



Kolejną osobą odpowiedzialną za budowę bazyliki został Michał Anioł (1546),

który stworzył nowy (i w znacznym stopniu ostateczny) późnorenesansowy

projekt kościoła, mający najwięcej wspólnego z projektem Bramantego z

1505 r. W porównaniu z Bramantem projekt Michała Anioła cechuje większa

zwartość i jednolitość planu oraz monumentalizm elewacji, zdradzający

związki z architekturą starożytnego Rzymu. Po objęciu kierownictwa Michał

Anioł rozpoczął budowę trzech absyd i kopuły. Prace prowadził do śmierci,

czyli do 1564 r. W tym czasie ukończono budowę absydy z lewej strony

bazyliki oraz bęben kopuły.



Dzieło Bramantego, Rafaela i Michała Anioła było kontynuowane przez

architektów Pirro Ligorio, Vignolę, Giacomo della Porta (który w 1590

ukończył kopułę według projektu Michała Anioła), Domenico Fontana,

Giovanni Fontana

i Carlo Maderno (od 1605). Ten ostatni na polecenie

papieża Pawła V zmienił plan kościoła na krzyż łaciński dobudowując

podłużną nawę od wschodu oraz zaprojektował obecną fasadę od strony

placu św. Piotra, utrzymaną w duchu baroku.



Bazylika św. Piotra została konsekrowana 18 listopada 1626 przez papieża

Urbana VIII. Przez wiele lat był to największy kościół chrześcijański. Jego

długość to ponad 211,0 m (wewnątrz 186,0 m), długość nawy poprzecznej

137,5 m, szerokość nawy głównej 27,0 m przy 46,0 m wysokości. Wysokość

pod kopułą - 132,5 m.

Wnętrze Bazyliki św. Piotra



Przedsionek



Kościół poprzedza przedsionek, którego głębokość wynosi 13,0 m.

Front kościoła to 13,0 m fasada przedsionka zaprojektowana przez

Carlo Maderno. Nad wejściem znajduje się sala połączona z pałacem

papieskim. Z środkowego balkonu tej sali nowo wybrany papież

udziela błogosławieństwa

Urbi et Orbi

- Miastu i Światu. Fasadę

wieńczą rzeźby przedstawiające 11 apostołów (brakuje tylko św.

Piotra), Jana Chrzciciela oraz ustawioną w części centralnej, figurą

Chrystusa. Na sklepieniu przedsionka, w środkowej części,

umieszczono mozaikę Giotto

Navicella

pochodzącą z pierwszej

bazyliki. Mozaika przedstawia Chrystusa ratującego łódź apostołów na

wzburzonym morzu.



Z przedsionka do wnętrza bazyliki prowadzi pięcioro drzwi, z których

środkowe ozdobione płaskorzeźbami z scenami z życia i śmierci św.

Piotra zostały wykonane na polecenie Eugeniusza IV, w XV wieku

przez Filarete do pierwszej bazyliki. Drzwi skrajne po prawej stronie to

Święta Brama otwierana z okazji roku świętego. Zdobią je

płaskorzeźby z scenami z Ewangelii oraz przedstawienie otwarcia

Bramy w 1950 r przez papieża Piusa XII. (Brama została wykonana

przez Vico Consorti na zamówienie Piusa XII o otwarta po raz pierwszy

24 grudnia 1949). Brama od strony bazyliki jest niewidoczna, zasłania

ją mur, który zostanie zburzony a brama otwarta dopiero po

ogłoszeniu kolejnego jubileuszu roku świętego. Drzwi skrajne po lewej

stronie to Brama Śmierci, wykonana przez Giacomo Manzu w 1964.



Wnętrza Bazyliki św. Piotra, Figura św.

Piotra



Część centralna



W centralnej części kościoła, pod kopułą, znajduje się ołtarz główny, tzw. papieski,

nad nim wykonany z brązu barokowy baldachim zaprojektowany przez Berniniego na

polecenie papieża Urbana VIII. Brąz do wykonania konfesji św. Piotra pochodzi z

belkowania przedsionka rzymskiego Panteonu. Cztery kolumny podtrzymujące

baldachim o wysokości 28,0 m mają charakterystyczne dla baroku skręcone trzony.

Ołtarz znajduje się ok. 7,0 m nad grobem św. Piotra (według badań archeologicznych

przeprowadzonych w latach 1939-1950). Od ołtarza prowadzi zejście do Krypty św.

Piotra (niedostępne dla zwiedzających). Cztery masywne filary podtrzymują kopułę o

średnicy 42 m. Jej wnętrze podzielone zostało na ułożone promieniście pola i

ozdobione mozaikami Cavaliera d'Arpino. Z poziomu posadzki najwyraźniej widoczne

są podobizny czterech ewangelistów znajdujące się na pendentywach. We wnętrzu

latarni wieńczącej kopułę zbudowany został balkon dostępny dla zwiedzających.



Po prawej stronie ołtarza papieskiego znajduje się XIII-wieczny brązowy posąg

Błogosławiącego św. Piotra, dzieło Arnolfo di Cambio. W niszach filarów

podtrzymujących kopułę umieszczono figury świętych: Longina, Heleny (matki

Konstantyna Wielkiego), Weroniki i Andrzeja Apostoła. Pod figurami św. Longina i św.

Andrzeja znajdują się zejścia do

Grot Watykańskich

, w których znajdują się sarkofagi

papieskie i kaplice. W krypcie konfesji św. Piotra widoczny jest grób św. Piotra.



W absydzie kończącej część prezbiterialną, w otoczeniu pomników Pawła III i Urbana

VIII znajduje się ołtarz zwany Katedrą św. Piotra. W centralnej jego części umieszczono

brązowy tron (

katedrę

), w którego wnętrzu umieszczono drewniany tron pochodzący

z przełomu XII-XIII wieku (jak ustalono podczas badań wykonanych w 1974 r.). Według

tradycji miał to być jednak tron używany przez samego św. Piotra. Katedrę otaczają

rzeźby przedstawiające ojców kościoła: św. Ambrożego, św. Augustyna, św. Atanazego

i św. Jana Złotoustego. Powyżej umieszczono witraż wyobrażający Ducha Świętego.

Ołtarz został wykonany w 1665 przez Berniniego.



Nawę główną bazyliki przekrywa sklepienie kolebkowe ozdobione kasetonami. Na

posadzce zaznaczono długość największych kościołów chrześcijańskich.



W połowie długości nawy widnieje odległość 103,5 m odnosząca się do jedynego,

uhonorowanego w ten sposób, polskiego kościoła - Bazyliki Mariackiej Wniebowzięcia

NMP w Gdańsku.



Obejście



Ramiona transeptu z prezbiterium łączy obejście. Po lewej stronie

umieszczony jest monumentalny pomnik modlącego się

Aleksandra VII. Poniżej umieszczono symboliczne postacie

uosabiające m.in. śmierć i prawdę. Jest to dzieło Berniniego.



W głębi obejścia, na prawo od nagrobka Aleksandra VII, znajduje

się ołtarz pochodzący z pierwszej, konstantyńskiej bazyliki, z

postacią Matki Boskiej, Matki Kościoła. Tytuł ten został nadany w

1964 r. przez Pawła VI. Dalej płaskorzeźba ołtarza z połowy XVII

wieku przedstawiająca Attylę pod Rzymem. Jest to ołtarz Leona

Wielkiego, pierwszego papieża pochowanego w bazylice

konstantyńskiej.



Kaplice



Do naw bocznych przylegają liczne kaplice. W pierwszej od wejścia

po prawej stronie kościoła jest umieszczona Pietà watykańska. Od

czasu uszkodzenia rzeźby przez szaleńca osłania ją kuloodporna

szyba. Rzeźba została wykonana w 1498 r. przez 24-letniego,

nieznanego jeszcze wtedy Michała Anioła. Na szarfie widnieje

ledwo widoczny napis:

Michael Angelus Bonarotus Florentinus

faciebat

("wykonał Michał Anioł Buonarroti Floreńczyk"). Napis

został umieszczony przez samego mistrza, który zorientował się,

że jego dzieło przypisywane jest innym twórcom a jego nazwiska

nikt nie zna.



Za wnęką, w której umieszczona jest Pietà, znajduje kaplica

Krucyfiksu, w której można zobaczyć średniowieczny krucyfiks,

dzieło Pietro Cavalliniego. Naprzeciw tej kaplicy umieszczony jest

pomnik królowej Szwecji - Krystyny Wazy, która pod koniec życia

przeszła na wiarę katolicką, osiadła w Rzymie i po śmierci (1689)

została pochowana w podziemiach bazyliki. Kolejne kaplice to: św.

Sebastiana, Sakramentu (mająca połączenie z pałacem

papieskim). Po stronie lewej, na wysokości pomnika królowej

Krystyny znajduje się pomnik Marii Klementyny Sobieskiej, wnuczki

Jana III Sobieskiego oraz pomnik jej męża Jakuba Stuarta i dwóch

ich synów: Karola Edwarda i Henryka Benedykta, kardynała.



Watykan Plac św Piotra kolumnada

Berniniego

Muzea Watykańskie



powstały ze zbiorów dzieł

sztuki zgromadzonych przez

poszczególnych papieży.

Początki kolekcji związane są

ze zbiorem rzeźb

zgromadzonych przez

Sykstusa IV i Juliusza II.

Powiększone podczas

pontyfikatów kolejnych

papieży. Udostępnione

publiczności już w 1787 w celu

pogłębienia znajomości sztuki i

kultury.



Obecnie zgromadzono w nich,

w różnych działach,

najbogatszą kolekcję dzieł

sztuki z całego świata.

Kolekcja jest na tyle ogromna,

iż według przewodników,

gdyby poświęcić zaledwie

kilkusekundową uwagę

każdemu eksponatowi –

obejrzenie całej kolekcji

zajęłoby ponad 8 lat.



Pinakoteka – muzeum powstałe podczas pontyfikatu Piusa

VI. Gromadzi obrazy od wczesnego renesansu do XIX wieku.

Można w niej zobaczyć dzieła takich mistrzów jak Giotto,

Bellini, Leonardo da Vinci, Caravaggio, Domenichino, Guido

Reni i wielu innych. W salach pinakoteki znajduje się także

zbiór ikon bizantyjskich. Galeria obrazów zgromadzona

przez Piusa VI została wywieziona przez Francuzów. Po

kongresie wiedeńskim zbiory odtworzył Canova odzyskując

część kolekcji. Pius IX, po paktatach laterańskich,

zreorganizował Watykan i w 1932 r. przeniósł do obecnej

siedziby. Kolekcja liczy 432 obrazy, prócz tego fragmenty

fresków i ołtarzy.



Muzeum Pio-Clementino – zapoczątkowała kolekcja rzeźb antycznych

zgromadzona przez Klemensa XIV i Piusa VI. Wśród greckich i rzymskich

rzeźb najbardziej znane są: Apollo Belwederski, Grupa Laokoona i Tors

Belwederski.



Muzeum Etruskie (założone w 1836 i Muzeum Egipskie (założone w 1839

przez Grzegorza XVI gromadzi zabytki pochodzące z wykopalisk

prowadzonych na terenach południowej Etrurii i w Egipcie.



Muzeum Misyjno-Etnologiczne (założone w 1925 przez Piusa XI). Muzeum

Podzielone jest na 2 części: pierwszą (Il Percorso principale) poświęcona tylko

historii różnych religii w poszczególnych krajach pozaeuropejskich. Muzeum

to podzielone jest na 25 działów obejmujących różne kraje lub większe strefy

kulturowo-religijne (Chiny, Japonia, Korea, Tybet – Mongolia, Indochiny,

subkontynent Indii, Indonezja – Filipiny, Polinezja, Melanezja, Australia,

Etiopia, Madagaskar, Afryka, Ameryka, Persja). Ta część jest ogólnie dostępna

dla publiczności. Druga część jest to muzeum – etnologii (Il Percorso

secondario). Ten dział mogą oglądać tylko wybrane grupy specjalistów, na

zamówienie. Eksponaty w muzeum to głównie dary ofiarowywane papieżom

oraz z wykopalisk. W latach 1967-1996 dyrektorem tego muzeum był Polak

ks. Józef Penkowski.



Muzeum Chiaramonti – powstało z inicjatywy Piusa VII w 1807, gromadzi

kolekcję rzeźb antycznych powstałych w okresie od I wieku p.n.e. do III wieku.



W licznych galeriach zgromadzone są zbiory arrasów, map i ksiąg. Do ciągu

muzealnego zostały włączone Stanze, czyli pomieszczenia ozdobione

freskami przez m.in. Rafaela oraz Kaplica Sykstyńska. W Sali Sobieskiego

eksponowany jest obraz Jana Matejki przedstawiający Jana III Sobieskiego po

zwycięstwie pod Wiedniem. Na obrazie król podaje list z wiadomością o

pokonaniu Turków księdzu, który przekazuje go wraz ze zdobytym

sztandarem papieżowi. Obraz został podarowany przez Jana Matejkę

papieżowi z okazji obchodów 200. rocznicy stoczenia zwycięskiej bitwy.

Kaplica Sykstyńska



Kaplica Sykstyńska

to papieska kaplica w Pałacu

Watykańskim. Budowana w latach 1475-1483 z

fundacji papieża Sykstusa IV (stąd jej nazwa).



Jest to prostokątne pomieszczenie o długości 40,93 m,

szerokości 13,41 i wysokości 20,70 m. Przykrywa je

sklepienie kolebkowe z lunetami. Dzieli je ażurowa

balustrada wykonana przez Mino da Fiesole. Po prawej

stronie pomieszczenia (patrząc w kierunku ołtarza)

znajduje się kantoria z organami.



Kaplica Sykstyńska od początku była przeznaczona na

ważniejsze uroczystości kościelne. Dawniej często

odprawiano w niej msze św. Odbywają się tu

konklawe, czyli wybory nowego papieża. Specjalny

piec wstawiany na czas wyborów ma wyprowadzony

ponad dach komin. Kolor wydobywającego dymu

informuje zgromadzonych na Placu św. Piotra o

wynikach głosowania: czarny - nie udało się jeszcze

wybrać nowego papieża, biały - decyzja o wyborze

została podjęta.

Freski na ścianach bocznych



Ściany i sufit Kaplicy zdobią freski. Najstarsze umieszczone są na

podłużnych ścianach. Zostały wykonane w latach 1481 - 1483 przez

artystów z Toskanii i Umbrii. Często określane są nazwą "Stara

Sykstyna", dla odróżnienia od fresków namalowanych przez Michała

Anioła nazywanych "Nową Sykstyną". Ścianę po lewej stronie zdobi

6 scen z Starego Testamentu a prawej umieszczono 6 scen z

Nowego Testamentu. Są to (patrząc od strony ołtarza):



strona lewa:

–

Mojżesz z żoną Seforą w Egipcie - Pietro Perugino

–

Młodość Mojżesza - gorejący krzak - Sandro Botticelli

–

Przejście przez Morze Czerwone - Cosimo Roselli

–

Mojżesz na górze Synaj - Cosimo Roselli

–

Ukaranie Kory, Danata, Aribona - Sandro Botticeli

–

Testament i śmierć Mojżesza - Luca Signorelli



strona prawa:

–

Chrzest Chrystusa - Pietro Perugino i Pinturicchio

–

Uzdrowienie trędowatego i kuszenie Chrystusa - Sandro Botticelli

–

Powołanie apostołów Piotra i Andrzeja - Domenico Ghirlandaio

–

Kazanie na Górze i uzdrowienie trędowatego - Cosimo Roselli

–

Przekazanie kluczy św. Piotrowi - Pietro Perugino

–

Ostatnia Wieczerza - Cosimo Roselli



Poniżej namalowano szeroki pas imitujący zasłony z tkaniny.

Sklepienie



Prace nad ozdobieniem sufitu papież Juliusz II zlecił w Michałowi Aniołowi po tym jak

zrezygnował z zamówienia u niego monumentalnego grobowca, co doprowadziło

między zleceniodawcą i artystą do konfliktu. Obrażony Michał Anioł wyjechał do

Florencji. Pojednanie nastąpiło dopiero w 1507 roku w Bolonii, papież jednak nie

odnowił kontraktu na grobowiec, tylko zlecił artyście wykonanie fresków na sklepieniu

Kaplicy Sykstyńskiej. Michał Anioł, który uważał się za rzeźbiarza widział w tym spisek

swoich konkurentów. Jednak mimo niechęci rozpoczął prace 10 maja 1508.

Malowidła zdobiące sufit opowiadają historię ludzkości od stworzenia

świata, przez grzech pierworodny aż do biblijnego potopu

. Według często

powtarzanej legendy artysta pracował sam w niesprzyjających warunkach,

niewygodnej pozycji i słabym oświetleniu. Jednak badania przeprowadzone podczas

ostatniej konserwacji fresków wykazały, że miał on kilku pomocników. Historia

informuje o kilku zatargach pomiędzy zniecierpliwionym papieżem a zapracowanym

artystą. Rusztowania zostały zdjęte pod koniec października 1512 r.



Wymiary postaci przedstawianych w kolejnych scenach zmieniają się. Najmniejsze są

przy wejściu, największe w pobliżu ołtarza (artysta uzyskał przez to efekt jednakowej

wielkości poszczególnych osób przy oglądaniu dzieła w pobliżu wejścia do kaplicy). W

prostokątnych polach (patrząc od ołtarza) przedstawione są następujące sceny:



Bóg oddziela światło od ciemności



Bóg stwarza słońce i księżyc



Stworzenie Adama (jeden z najbardziej znanych fresków Michała Anioła)



Stworzenie Ewy



Grzech Pierworodny (zerwanie owocu i wypędzenie z raju)



Potop



Synowie Noego (Cham wyśmiewa pijanego ojca, dwaj inni synowie okrywają go)



Boczne pola sufitu i lunety Michał Anioł ozdobił 12 postaciami proroków i sybill. Postać

proroka Jeremiasza to autoportret mistrza, który w ten sposób podpisał swoje dzieło.

Sklepienie Kaplicy Sykstyńskiej

Bóg stwarza słońce i księżyc

Stworzenie Adama

Ołtarz główny



Na ścianie na wprost wejścia Michał Anioł namalował fresk "Sąd Ostateczny". Dzieło

powstało na zamówienie Pawła III w latach 1535 - 1541. Kompozycja jest skupiona

wokół postaci Chrystusa - sędziego karzącego za grzechy z Matką Bożą u boku.

Wokół zgromadzeni są święci najczęściej trzymający narzędzia swojej męczeńskiej

śmierci. Po prawej stronie ukazany jest św. Piotr z kluczami, poniżej św. Bartłomiej z

nożem w ręku i własną skórą (skóra twarzy to autoportret Michała Anioła), na lewo

od Bartłomieja - św. Wawrzyniec z rusztem. W górnej części obrazu unoszą się

aniołowie trzymający narzędzia Męki Pańskiej. Poniżej centralnej sceny artysta

umieścił 11 aniołów bez skrzydeł. Dmą oni w trąby budząc umarłych, którzy ukazani

w dole po stronie lewej, budzą się w przy pomocy aniołów, pomagając sobie

nawzajem wznoszą się coraz wyżej. Dół po stronie prawej ukazuje scenę strącania

do piekieł potępionych przewiezionych na łodzi Charona. Król piekieł to postać z

oślimi uszami (Midas), owinięta wężem. Twarz Charona Michał Anioł namalował

podobną do Biaggio Martinelli z Cesny. Ten mistrz ceremonii na dworze Pawła III

ostro potępiał nagość na freskach Bounarottiego, zatem mistrz zemścił się na nim

umieszczając go w ten sposób na swoim malowidle. Mimo jego licznych skarg,

papież nie kazał wprowadzić zmian odpowiadając:

mam władzę na ziemi, mógłbym

wiele załatwić w niebie, ale moje wpływy nie sięgają piekieł, przeto nie mogę cię

wybawić



Papież Paweł IV zażądał zniszczenia dzieła, uznając je za nieprzyzwoite. Po

namowach, zgodził się na zamalowanie intymnych fragmentów. Zgodnie z

postanowieniem soboru trydenckiego, uczeń Michała Anioła Daniele da Volterra

wprowadził poprawki na miesiąc przed śmiercią Michała Anioła. (Przez to został

nazwany "majtkarzem").

Sąd Ostateczny Michała Anioła

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Watykan
(Ekumenizm przed i po Soborze Watykańskim II)
Lista watykańskich masonów
Egzorcysta Watykanu ostrzega nowego papieża przed szybką
watykanski I, religioznawstwo, II rok, chrześcijaństwo nowożytne
P L Williams Watykan zdemaskowany
Watykanskie Archiwum X, Religia
!André Gide Lochy Watykanu
Watykan i naziści, ┼ Odkoduj się ┼ o największej sekcie świata
Lzy Watykanu - rozmowa z Tadeuszem Bartosiem, ஜஜCiemna strona historii chrześcijaństwa
Ruchy i wspólnoty w Kościele po Drugim Soborze Watykańskim
Sobór Watykański II ?kret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus dominus (2)
Czy msza po Soborze Watykańskim II jest katolicka(1)
Watykan upamiętni Lutra i, Polska dla Polaków, Co by tu jeszcze spieprzyć
Wybór usuniętych i spreparowanych modlitw od59r LITURGICZNE ZMIANY po Sob Watykańskim II POLE
Sobór Watykański II, DEKRET O FORMACJI KAPŁAŃSKIEJ
Sobór Watykański II, DEKLARACJA O STOSUNKU KOŚCIOŁA DO RELIGII NIECHRZEŚCIJAŃSKICH
Watykan a Powstanie Styczniowe, Irena Koberdowa

więcej podobnych podstron

WATYKAN

Document Outline